13 Haziran 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

etJMHURlYEI 13 E KüçOk' Hlkâye Lui altını Dİ1 Ozerinde 32 Kılavuz için çalışmalar l UEOGÜN BiDTIURA Simsar Mişon ile Temel Hoca Venizelosun Yaptıkları Yazan: Sabık Iritellicens Servis Şefi Sir Bazil Torason I Bu dersin başında bazı tenkidlerde 74 bulunmak istiyoruz, Gazetelerin cumartesi sayılarında ve Vaktile, Yemişiskelesinde dolaşır, MiFransız kabinesi bilgetleri arasında sık şon admda ihtiyar bir yahudi ayak simsasık «saylavlar kurumu» deyimine raslamışsınızdır. Bundan başka gene Fransız n varmış.. Uzak manastırlara sürülen kilise er devletlerile beraber harbe girmesi için Mişonun işi gücü, oradaki yemişçi esparlamentosu için «Kamutay» denildiğini nafının mallarını, dükkânlarını ve bazan kânı arasında 80 lik Atina baş metrepo bir takım şartlar koşmuştu. Halbuki Vede belki görmüşsünüzdür. da hayatlarını sigortaya koydurup kum lidi, 90 lık Kalavrita metrepolidi ve beş nizelos, hiç kayidsiz ve şartsız harbe girParlamento, parlamentodur. büyük rütbeli papaz bulunuyordu. mişti. O, çoktanberi bilmesi lâzım gelen Kurum «müessese» demektir. Gazete panyalardan kumusyon almakmış. Hapse tıkılan memurlarla yurddaşla, bir hakikati ancak, barış konferansmda Adamcağız, o muhitte kendisini çok ler «Chambre des deputes» sözünün osmanlıcaya çevrilmesi olan «meclisi meb sevdirmiş, otuz kırk yıldanberidir tanış nn sayısını Venizelosun kendısı bile bil öğrenecekti. Büyük bir harbin galibleri, usan» yerine, olsa olsa, «saylavlar kuru tığı yemişçilerle adeta kardeş gibi geçi mezdı. Eski Başbakan Gunaris ile eski her şeyden evvel. maddiyetçi olur ve kenlu» diyebilirdi. Halbuki birine «parla nivprmus. büyük erkânıharbiye reisleri General dılerini düşünürler, küçük müttefıklerinin mento» meclisi âyan için de «sena» deBir gün, ekserisi Karadenizli olan, Dusmanis, General Metaksas, eski Atina hissiyatına metelik vermezler. mek daha doğru ve kısa olur. Yunan ordusu, harbden zayiatsız çıkYemişiskelesinin ileri gelen esnafı Mişo belediye başkanı Merkuris ile Atina eşHele Kamutay sözü «Türkiye Büyük nu aralarına almışlar, demişler ki: rafmdan bazılan Korsikaya sürülmek ü mıştı, sapsağlam duruyordu. Venizelos, Millet Meclisi» karşılığıdır. Sobranya, isteklerini koparmak için ordudan istifa Mişon Efendi! Sen, kaç senedir a zere Fransızlara teslim edilmişti. îskopçina, Duma gibi... Bu kelime baş ramızda yaşaya yaşaya adeta bizden olBircok eski Bakanlar, harb divanlarına de edebileceğini sandı. Mütrefikler taraka hiçbir parlamento için kullanılamaz. dun. Seni, öz ailelerimiz efradından ayırd verildiler ve mevküf tutulduklan zaman fmdan pek hoş görülmiyen Ükrayna haGene son günlerde «eser, izer, iz» kar ettiğimiz yok. Sana acıyoruz. Ayrı dinde kendilerine yapılan işkenceler yüzünden rekâtına iştirak etmek üzere, bir kolordu şılıklannın da biribirine kanştınldığmı ölüp gidersen, ahirette buluşamayız diye öldüler. takdim etti. Ükraynadaki Bolşeviklere görüyoruz. Eser kelimesi oeuvre karşılığı de korkuvoruz. Zaten yarı müslüman sakarşı yapılan ve hezimetle neticelenen Venizelosun azlettikleri ve öz türkçedir. Izer kelimesi tracee'nin, iz yılırsın. Bari büsbütün hak dinini kabul harekette bu kolordu, çok büyük zayıakurbanları de trace'm karşılığı olarak kılavuza alın et te, hem kendi ahiretini sağla, hem de ta uğradı. Rusyanın o zamanki egemenVenizelosun azlettiği memurlarla zabit leri (hâkimleri) Yunanistanın bu işe burnıştır. bizim içimizde derd kalmasın. lerin adedi 9,657 dir. Bunlara ordudan nunu sokmasmın acısını Odesadaki Yu'François Coppeeden ~ Ayni gazeteler seru ve sorgu kelimeleMisonaçi bu teklife yanaşır görünmüş, kendılıklerinden istifa eden 3.000 zabiti nan kolonisinden çıkardılar. Bu şehirde rini de kfanştırmaktadjrlar. Sual kelımesiKırmızı kazandı. fakat: Jan oyun için topladığı paranın son daha ilâve etmek lâzımdır. Venizelosun oturan yüz binden fazla Rum ve Yunannin karşılığı soru'dur. Sorgu ıse «isticParalan tekrar ayni renge koydu. Gelirasını da kaybedince, rolet masasından Musurman olayım ama, bana mu üç yıl süren ilk diktatörlüğü esnasında lıyı darmadağm ettıler. vab» demektir. kalkb. Fena halde başı dönüyordu. Gi ne kazandı, tekrar tekrar kazandı, şimdi surmanlıği kim öğretecek? dıye sormuş. 83 kişi idama mahkum edilerek kurşuna *** önünde bir yığın para vardı ve hâlâ kaVenizelosun uydurduğu beyanna dip bir sıraya oturdu. Kendi kendine: Kolay! Bızim Trabzon vilâyetin dizilmiştir ki bunların 5 i sivil, geri kaŞimal = Kuzey zanıyordu. Bu, görülmemiş, fevkalâde me ve Izmirin isgali Mahvoldum. de .... köyünde bir îmam Temel Hoca lanlar, miralaya kadar muhtelif rütbeli Cenub = Güne> bir şanstı. Roletin üstünde yuvarlanan Diyor ve babasından kalan tabancavardır. Çok mubarek bir adamdır. Yol zabitlerdi. Barış konferansı uzayıp gidiyordu. VeŞark = Doğv yı düşünüyordu. Onu dolaba saklamıştı. bilya sanki bu gencin gözlerinin sihrine paran bizden, seni on beş gün, bir ay k»1917 ikincikânununda, Naksosta Ve nizelos birdenbire Parise gelerek orada Garb = Batı Uzandığı sırada ölü gibi uyuyakalmıştı. kapılmış gibi, hep onun için dönüyordu. Bütün yolculuğumuz sert ve soğuk bir dar onun yanına gönderelım. O seni, gü nizelosun adamları 200 kışılık bir grupun Klemanso Vilson Loyıd Corc sacayaçok yorgundu ve saat sekizde uyandı. Jan gece yarısından evvel kaybettiği bü kuzey rüzgân ile geçti. üstüne ateş ederek 20 erkek ile 10 kadını ğından bir mülâkat istedi. Üçler tarafınzel güzel irşad eder. Olur mu? paralan birkaç elde kazanmıştı. Geceyarısına on beş dakıka kalmıştı. Ge tün öldürdüler. Yansı kadınlardan mürekkeb dan kabul edildiği zaman, anlara, facia Türkiyenin güneyınde Akdeniz, ku Olur! rinerek kalktı. Bır çeyrek saat sonra ye Bu şansla, az sonra, hayatında kaybettiği zeyınde Karadeniz vardır. aktörü tavrile bir beyanname gösterdı. olan geri kalanların hepsi yaralandı. Hay, Allah razı olsun! bütün paralan da kazanacakn. Aceleni seneye girileceğmi düşünüyordu. Onun iddiasınca bu beyanname ile Türkîran, Türkiyenin doğusundadır Kral taraftan bütün zabitler, ücra Esnaf, aralarında para toplamışlar, Salonda yanına bir beyaz Rus geldi den paltosunu çıkaramamıştı; cebleri a Biz de batı medeniyetindeyiz. Santorini ve Mika adalarına sürüldüler. ler îzmirdeki gâvurlan kesmek için MüsMisona bilet almışlar, eline mektub verve ona yavasça: ğızlarsıa kadar dolmustu ve para lümanlan silâh altına çağmyordu. VeniGüney Amerikasında kargaşa eksik mişler, Temel Hocaya göndermişler. Naksosta, Lamyada, Tebde, Halki Ne olur, dedi, bana beş lira ö koyacak yer bulamıyordu. Redingo olmaz. zelos, hazırlanan Türk mezaliminden taAradan bir ay kadar bir zaman geç dikyada güzide yurddaşlar, sakin köylü rih huzurunda üçler konseyini mes'ul dünc versenize? îki gündür bu salondan tunun. pantalonunun, yeleğinin cebleri îsveç kuzey Avrupasının en ileri ülmiş. Bir de bakmışlar ki, Misonaçi gene ler, Venizelosçu kıt'alar tarafmdan yaban tuttuğunu söyledi. Giridli, ltilâf ordulaçıkmadım.. îki gündür d« 17 numaraya ne, sigara kutusuna tıklım tıklım para kelerindendir. eskisi gibi, Yemişiskelesinde dolaşıvor. domuzu avlar gibi öldürüldü. birşey düşmüyor.. îsterseniz benimle alay dolduruyor, gene oynuyor ve hep kazannın süratle terhis edilmekte olduklarını Çiftliğimiz Adananm batı kuzeyinBu zulümler, Deyli Telgraf gibi bir bilıyordu; asker olmayınca îzmirde birHemen koşuşmuşlar, etrafım sarmışlar.. edin, fakat bileklerimi keserim ki saat tam nıyordu. Masaya büyük bir emniyetle dedir. on ikiyi vururken bu numara kazanacak! | para koyuyor, bunun on mislini, bir çıl Ey, nasıl bakalım, Mişon Efendi.. Ingıliz gazetesini, Venizelosçu harb di şey yapılamıyacağını da biliyordu. KenBu yol Ankaranın kuzey batısından vanlarının ve Yunanistandaki örfî idare disi bu meselenin düğümünü çözmeğe haMüslüman oldun mu? Jan omuzlarını silkti. Vestiyere gi gm. bir sorhaş gibi topluyordu. geçıyor. nin Ingilterenin, Krallığın millî müda zırdı. Yalnız yüreğinde acı bir ukde kalmışderek şapkasını, paltosunu giydı, merdıYahudi simsar ba«ını sallamış. Şimdi bu misallere göre terimleri tafaası için yaptığı örfî idareye ve harb dıvenleri büyük bir hızla indı. Dört gün tı; parasını çaldığı küçük kızı, karda u Yok! demfş.. Ben musurman ol vanlarına müsavi olduğunu yazmaktan Bu vazifeyi Yunan ordusuna verimamlıyalım: dür oyun salonundan çıkmamıştı; kar çok yuyan küçük dilenciyi düşünüyordu. niz, işler yoluna girer; dedi. Amerikayi şimalî = Kuzey Ameri madm ama, Temel Hoca sizorta oldu!. menedemedi. înşallah hâlâ ayni yerdedir! Muyağmış, sokaklar bembeyaz olmuştu. kası Izmirin coğrafî vaziyetini pek az bilYunanistanda Venizelos zulüm üstüne hakkak hâlâ orada olmalıdır!.. Biraz Berrak semada yıldızlar titreşiyordu. Amerikayi cenubî = Güney Ameridikleri muhakkak olan üçler, onun bu zulüm yaparken ltilâf devletleri, büyük Meteliksiz oyuncu hem yürüyor, hem sonra... Evet, saat biri vurunca... Yemin ı tekhfini kabul ettiler ama bır »aTfl» V.. mütarekeye tekaddum eden Adapazarı bir gezgin de büsbütün ümidsizliğe düşüyordu. ederim ki buradan çıkacak ,onu kuca Şımali şarkî = Kuzey Doğu meşguldüler; yenî müttefiklerînin iç işle nan işgali muvakkat, sulhperuer ve mah' Şimdi kafasında yalnız tabancasınm ha ğıma alacak ve eve götürüp yatağıma yaoluyor Şımali garbî = Kuzey Baü rindeki kargaşalıklarja meşgul olacak dud olacaktı. Birkaç adım sonra bir tıracağım... Onu büyütecek, cihazmı Cenubu şarkî = Güney Doğu yali yaşıyordu. Adapazan (Hususî) Ucuz büetli halleri ve vakitleri yoktu. Rokföy taraCenubu garbî = Güney Bah 1 birincikânun 1916 da Atinada cedenbire durdu; altı yedı yaşlarında bir yapacak, evlendirecek, kızım gibi sevetrenler, tatil günleri, Adapazarın gölge fmdan beslenmış olan casus ve hafıye ceğim. Ona her zaman, her zaman ba *#* kız çocuğu, bahçelerden birinin önünde lıklerine yüzlerce îstanbulluyu tasıyor. seli, patlamış bir lâğımın pis sulan gibi reyan eden kanlı hâdiselerin İtilâf devkarlara uzanmış yatıyordu. Üzerinde, vü kacağım! Elgin olup yadel acısı duymayan ocak Her pazar, ikisi Istanbuldan, biri Izmit Atinayı kaplıyor, Venizelosun menfaat letlerine bir ibret dersi olmadığı görülücudünü tamamen örtemiyen bir sivah enSaat bir oldu. 1.15. 1.30, 1.40... Jan se\gisini ne bilir? yordu. Bunlar, sulhperver maksadlarla ten olmak üzere üç hususî tren kalkıp leri hesabına halka işkence ediyordu. hâlâ masada oturuyordu. tari vardı. Soğuğa rağmen mışıl mışıl Saltanat adamlan kapaçla geçinirlerdi. buraya gelivor. Geziciler, bu sne SabanMütareke bu kararsız ve oynak devlet başka bir memlekete çıkanlan süel kuvNıhayet oyun şefi saat ikiye bir dakiuyuyordu. Papuçlarından bırı ayağından Kapık mal nerede bulunursa sahibuıe cadan çok Adapazarına gelıyorlar. adammı daldığı gaflet uykusundan pek vetlerin, önüne geçmeğe memur edilka kala, birdenbire kalktı ve yüksek ses geri verilir. çıkmış, dizinin yanında duruyordu. Buranın meşhur Çarkı gün geçtikçe dıkleri kargaşalıklardan çok deha vahim sert bir surette uyandırdı. Jan hemen elini cebine attı. Fakat ce le: îmren ve günü ayrı şeylerdir: Biri gö güzelleşiyor ve gelenlerde bir daha gelVenizelos Sovyetlere karşı asker vak'alara sebeb olduklannı, hâlâ öğren Banka iflâs etti, dedi... Bugün nüle şevk verir, öbürü gönül karartır. binde bes parası kalmadığını acı acı hamek arzusunu doğuruyor. Bütün Ada memişlerdi. gönderiyor için bu kadar yeter! brladı. Kücük kıza doğru ilerledi. Belki Çocuklar için süd en eyi besindir. pazarın etrafı yemyeşil oldu. Ovadaki onu kaldırıp evine götürecekti. Tam Jan hemen yerinden sıçradı. Kendisine Kral Kostantin, Yunanistanın ltilâf (Arkan var) Almanya meselesi, yalnız Avrupanın mahsuller bu sene çok iyi ve çok bereketli. bu sırada kızm ayakkabısı içinde birşeyin gıpta ile bakan kumarbazları iterek der değil, bütün dünyanın en girinç işlerin Yakında ük mahsulün çıkjışı köylüyü çok parladığmı eördü. iğildı. Bu, bir Lui al hal salondan çıktı, merdivenleri adeta den biridir. sevindirecektir. hnıydı. Bir Lui altmı! Dilenci kız icin yuvarlanırcasına indi ve bahçe kapısına Sabahlan bahçemde gün doğumunu Eskişehir fabrikası için ekilen pancaradeta bir servet! Jan yavruyu uyandır koştu. seyretmek en büyük zevkim oldu. lar çok iyi neticeler verdiği için ovanın mak üzere iken beyaz Rusun sözlerini haBir havagazi lâmbasının yardımile küŞileye kadar bütün geçekte yolun o bundan sonra pancar da yetiştireceği tabrladı: çük kızı uzaktan gördü. nanlmakta olduğunu gördük. biidir. Bu sene dıeer mahsuller gibi ko Îki gündür bu salondan çıkma Ahmed üç yıl kasınlıktan sonra, bugün zamızın da iyi ve bereketli olacağı umu Allaha bin şükür, dedi, hâlâ ye dım.. îki gündür de 1 7 numaraya birşey hapsevinden döndü. luyor. rinde. düşmüyor.. Fakat bileklerimi keserim ki Misallerimizdeki yeni kelimeler: Burada Halkevinin temsil kolu ikinci Dilenciye yaklaştı, elini tuttu: saat on ikiyi vururken bu numaraya çı Garıb = Elgin defa olarak «Hımmetin oğlu» nu oyna Ah zavallı yavrucak, nekadar ükacak! Gurbet = Yadel dı. Ve eski muvaffakiyeti elde etti. Aym şümüş. Jan iyi bir aile çocuğuydu ve o zamavirmi dokuzunda da Kızılay haftası mü Onu koltuklarından tutarak kaldırdı. na kadar namusunu, şerefini daima munasebetile bir balo verilecektir. Çocuğun başı arkaya düştü, fakat uyanhafaza etmişti. Lâkin bu dilenci kızın madı: Çeşme öğretmenlerinin karşısında iğrenc bir arzuya kapıldı; et Bu yaşta insan ne tatlı uyur! rafına bakındı, kimseler yoktu. Dizini yardımlan Onu ısıtmak için kollannda sıktı, ve büktü, titrek elini yavaşça uzattı ve ayakÇeşme (Hususî) Çeşme okulakabının içinde duran altmı çaldı! Sonra müphem bir endişe ile, kızı derin uyku 1 Tesir = Etki sındaki öğretmenlerle çocuklann orduya Ceyhan (Hususî) Burada göçe kumet elile bu yerleştirilen yurddaş bütün hızile koştu. Oyun oynanan yere dan uyandırmak istedi. En sevdiği ka bir uçak almağı kararlaştırdıklarını, Mar be ve göçmenlerin yurdlaştırılması i lara dağıtümağa başlanmıştır. Ceyhan geldi. Birkaç adımda merdivenleri çıkıp dınlara yaptığı gibi gözlerinden öptü. Müessır = Etkin. dokunaklı mara felâketzedelerine îzmirden ilk yar çm büyük bir çalışma var. Yeniden ikapıyı itti. Tam saat on ikiyi vururken O zaman, yavrunun gözkapaklannın Tesir etmek = Etkimek tlçebayı ile Yumurtalık Kamonbayı bu dım elini uzatanlarm Çeşme öğretmen ve ki köy kurulmuştur. Bunlardan biri salona girdi, altmı yeşil örtünün üzerine aralık olduğunu gördü, gözbebekleri cam 2 Âmil (Müessir) = Etke uğurda bilerek ve duyarak çahşmak talebesi olduğunu yazmıştım. sine 73, diğerine 71 ev ve ayrıca 34 koyarak: gibi sönük ve hareketsizdi. Janın aklınÖmekler: 1 Bu ilâcın heŞimdi de Kars yer depreşmesinden ev Köprülü köyüne, 10 ev de Nacarlı tadırlar. Olduğu gibi 17 numaraya, dedi. dan dehşetli bir şüphe geçti, ağzmı kızın nüz hiç etkisıni görmedim. Gönderdiğim resim, toprak dağıtma müteessir olan zavallı yurddaşlanmız köyüne yerleştirilmişlerdir. Bugüne dudaklarma yaklaştırdı: Artık nefes al1 7 numara kazandı. 2 Dokunaklı bir ses dinleda kendi aralarından ve kısmen halktan kadar şunun bunun istifadesinde kal işini başarmağa uğraşan işyarlarla köyJan kazandığı paralan kırmızıya koy mıyordu. mek. para toplıyarak göndermişlerdir. mış olan binlerce hektarlık toprak, hü lüleri iş başında göstermektedir. du. VARAL ıııih <mıujıııııuılııııııi|iıı>ılıuuıııuuıııııuıuııııuııuıuıjıu 3 Etkin bir tedbir bulmak. 4 Hayat pahalıhğı üzeri ne etkiyen sebeblerden biri de, piyasa düzensizliğidir. 5 Sular ve ormanlar top rak bitelgesi üstünde en büyük etkelerdendır. 3 Kuvvei inbatiye = Bıtelge Venizelos diktatörlüğü esnasında on bine yakın memuru azletti ve 83 kişiyi kurşuna dizdirdi Ceyhanda göçebe yurddaşlara toprak veriliyor Hergiin 5 kelime Yirmi altıncı liste l M"J"| t * 1 ""*" Izmir avcılarının avladıgı domuzlar Mesahai sathiye = Yüzölçe Örnek: Anadolunun yüzöl çesi nekadar olduğunu hatırlıyor musunuz? 5 Münevver = Aydın Örnek: Bır devrim ancak aydın ve ileri kafalar üstünde tutunabilir. Iztnir avcılarından bir grup Izmir (Hususî) Torbalının Bozköy mıntakasmda güzel ve heyecanlı bir sürek avı yapılmıştır. Avı tertib eden Torbalı ziraat fen memuru Fuaddir. îzmir avaları, Mu»tafa Bürhanettinin bajkanlığında gitmişler ve yüz kişilik bir kafile halinde avlanmışlardır. 3 partid* 16 domuz öldürülmüştür. Bilâhrrt Palamutpınarda avcılara bir ziyafet verilmijtir. Not: Gazetemize gönderilecek yazılarda bu kelimelerin osman lıcaları kullanılmamasını rica ederız. rfeyoğlu Akşam Kız San'at mektebinde dün imtihanlar bitmiç ve talebeye diplomaları verilmiçtir. Bu sene çok muvaffakiyeti bir sergi de açan gene kızlarımıxux 5oğu tahsıllerini yüksek derece . lerle bitirmişlerdir. Resimlerimizden soldaki talebeyi hep bir arada, sağdaki de imtihanlarda, yaptıkları elbiseleri teçhir eden iki talebeyi göstermektedir.