12 Temmuz 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

12 Temmuz 1936 CUMHURİYET Oniki adaların rolü ebzelerden fasulye, hıyar, pat ; lıcan, balkabağı; yemişlerden i armud, ahlat, kavun, muşmula, keçiboynuzu; hayvanlardan öküz, eşek, katır, kaz, yılan birer veçhişebeh bulunarak dilimizde tezyif, tezlil ve tahkir aleti çarpmaktadır. Hatta bazı gazeteler bu yapılmışlardır. Hiçliklerine rağmen varFransız hareketinin, istihdaf edilen ne lık iddia edenlere «kendini fasulye gibi ticenin tamamen aksine çıkmasmdan ve nimetten sayma» diyip dururuz. DuyguFransanın infiradına sebeb olmasından suzlan: «Hıyar» diye ananz. Acı patlıkorkmaktadır. cana kırağı çalmaz vecizesi dilimizden Echo de Paris bilhassa diyor ki: düşmez. Ahmak sandıklanmızı balkaba«İngiltere, Fransanın fesih kararına ğma benzetiriz. Armudla ahlat ta belârağmen Türkiye, Yunanistan ve Yugos hetin remzidir. Kavun, hantallara sıfat lavya ile birlikte Akdeniz anlaşmasını iolmuştur. Muşmula, hoşa gitmiyen ihtiyar dame etmek fikrindedir ki bu Fransaya yüzlerin portresini temsil eder. KeçiboyAkdeniz muvazenesindeki nüfuzlu mev nuzu lâgarlığa delâlet etmektedir. Öküzkiini kaybettirmektedir. lük, katırlık, eşeklik alıklığm, inadcılığın, Musolini dört devlet paktı tersliğin ifadesi gibidir. Yılan gibi sözü istiyormuş iğrendirici soğuk tutumlan ve tatsız muRoma 11 (A.A.) İtalyan matbuziblikleri gösterir. bu İngüiz ve Fransız gazetelerinde çtkan resim, Yafada Arab mücahidlerinin atı Musolininin Lokarno paktı yerine berhava edüdiği sırada alınmıştır Bunlara mukabil, bal, şeker, süt, şefbulunduğu mahalle ile dinamitle dört devlet arasında bir istişare ve ga Cemin civarında bir başka kervan tali, kiraz, üzüm, badem, keklik, süğlün, Londra 11 (A.A.) Müstemleke ranti paktı yapılması hakkında bir teklif Oniki adalardan Rados tımanından bir manzara ler Nazın, resmî bir tebliğ neşrederek yağma teşebbüsüne uğramış ve ingiliz kuzu gibi yiyeceğe ve hayvana mevzu keTemps gazetesinin Roma muhabiri ya ket münasebatında, birkaç sene için iyi yapacağına dair olan Morning Post is dün Filistinde mutad vak'alar olduğunu askeri bu tecavüzü püskürtmüştür. limeler sevgi, hayret ve hayraniyet için bibir hava yarattı. Filhakika, bu muahede tihbannı nakletmekte, salâhiyettar mehazıyor: İmparatorluk Birliğinin istedikleri rer teşbih aleti olagelmiştir. Bal gibi adam, bildirmiştir. «1911 1912 Türk Italyan harbi de bir sulh garantisi derpiş edilmiş ve filde de bu haber kat'î olarak tekzib eLondra 11 (A.A.) îngiltere İm şeker gibi kadın, süt gibi beyaz deriz. Kudüste bir polis karakoluna bomba esnasında, hem Türkiye ile Trablus ara Akdeniz emniyetini kuvvetlendirmişti. dılmemektedır. Alımlı yanaklan şeftaliye veya elmaya, atılmış, bazı eşyaların harab olmasına paratorluk birliği hükumetten manda alsında memnu harb eşyası alım satımmı Maamafih, Türklerin endişesi, hiçbir za îngiltere yeniden harb gemisi t'nda bulunan herhangi bir bölgenin gü al dudaklan kiraza, karagözleri üzüme ve sebebiyet verilmiştir. tahrib etmiyecek durdurmak hem de sulh müzakeratında man tamamile zail olmamıştır. Nitekim, nün birinde ahare terkini istilzam edecek onlann çekikçe olanlannı bademe kmafc Şimalî Filistinde iki Arab bu sabah rol oynamağa elverişli birşey elde etmiş Kemalist matbuat, Türk hükumetine naLondra 11 (A.A.) Morning Post bir vaziyetin hâdis olabileceğini şimdiki yürüyüşleri kekliğe, şairin: olmak istiyen Roma hükumeti, 1912 zaran, Boğazların tahkimini icab ettiren gazetesine göre, ingiltere bu sene niha Daburia civarında anket yapan heyete halde tasavvur mümkün olmadığını sara Hübub eder gibi reftarmız ne hâlettir: mayısında, Onikiada namile maruf ve sebebin, kısmen İtalyanm Onikiadalar yetine kadar tahribi iktiza eden 44 bin ateş açmışlardır. Polisin mukabil eteşi haten beyan eylemesini istiyen bir karar Aceb nesimi seherden mi âferidesıniz? asırlardanberi Osmanh İmparatorluğun daki mevcudiyeti ve Lerosta bahrî ve ha tonüâto mecmuundaki torpitoları muha bir Arabın ölümüne, bir diğerinin yara beytini hatırlatacak biçimde süzülüp sureti kabul etmiştir. dan madud Ege denizi adalannı zaptet vaî bir üs tesis edilmiş bulunması oldu faza etmek fikrinde olduğunu Amerika lanmasına sebebiyet vermiş, üçüncü müOttova anlaşmalarına müteallik mü gidenleri süğlüne, sevimli miniminilerle mişti. Uşi muahedesi mucibince akdedi ğunu gizlememektedir. ve Japonyaya bildirmiştir. Bu torpitola tecaviz yakalanmıştır. zakerat esnasında birlik, hükumetten îm yumuşak huylu dostlan kuzuya benzetilen musalâhada, Roma, bu adalan, Gazetta del Popolo, bugün, Türk te rın sayısı 34 tür. Cemin Nablüs yolunda Arablar bir paratorluğun muhtelif ülkeleri arasmdaki riz. Trablusun Türk kıtaatı tarafından tah zini reddetmek maksadile bir başmakale kervana tecavüz etmişler ve iki ingiliz ekonomik elbirliğinin takviyesini ve OttaEdebiyata geçen sebze, galiba bamya liyesi için bir rehin makamında muhafa yazmıştır. Bu gazetenin mütaleasına göSulha hizmet için muhafız askerini ağır surette yaralamış va konferansındanberi yabancı devlet dan ibarettir. Rahmetli Ahmed Rasim, za etti. Türkiye, İtalyanm, Onikiada re, İtalya, Akdenizde kapalı bir vaziBern 11 (A.A.) Bütün dünyadaki lardır. Gelen imdad müfrezesi müteca lerle akdolunmuş ticarî mukavelelerin ta bamyanın tıbbî kıymetini ve taşımakta üzerindeki hâkimiyetini, ancak 1923 teyette bulunduğu için, müdafaasını temine birçok cemiyetlerin iştirakile bir «sulha vizlerden dördünü yakalamışhr. dılini istiyecektir. olduğu hasiyetleri sıralıyarak yazdığı bir Lozan muahedesıle tanımıştır. Lozanda elverişli ve limanlanna, zarurî maddelerin muzaheret» toplantısı yapılacaktır. makalede vaktile Merzifonla Amasya aki Yunan heyeti murahhasası, bu adala getirilmesine müsaid bir vaziyet aramak İştirak edecek murahhaslarm adedi rasmda yapılan süvari manevralanna terın istikbaldeki vaziyetini tesbit hususun hakkına maliktir. 3500 dür. mas etmiş. ve o manevralara iştirak eden da Yunan hükumetinin İtalya ile müzaBu başmakalede, Ingilterenin, FranFederal konsey bu toplantının bazı iki takımdan birine bamya fırkası denilkeratta bulunmak hakkının mahfuz ol sanın ve Ispanyanm Akdenizdeki toprakşerait altında ve bilhassa iştirak edenlediğini söylediğinden dolayı Osmanh sanduğunu söyledi. Filhakika, 1919 tem ları, üsleri, istinad noktalan sayıldıktan [Bas tarafı 1 inci sahtfede] sürünün ağır bir itabına uğramışü. Ustad Vaşington 11 (A.A.) Pek yakında muzunda Tıtoni ile Venizelos arasında sonra, İtalyanm, Trablus ve Onikiadayı rin herhangi bir ecnebi devlete hücumda gar komitacılarının bu hareketini vukubulan bir anlaşma mucibince, Rodos işgal suretile, bu denizde yarımadanın bulunmamaları ve açık havada toplantı Amerika Birleşik devletlerıle İngiltere Bulgar hükumeti nezdinde protesto muharrir, meşrutiyet ilân olununca o itabm hıncını çıkardı. «Bamyanın tarihi» müstesna olarak, Onikiada Yunanistana mevcudiyeti ve âtisi için elzem bir muva lar veya alaylar teşkil etmemeleri şartla arasında süratli büyük deniz tayyare etmiştir. başlığile nefis bir yazı neşretti ve işte bu rile müsaade etmiştir. Toplantı, Cenev leri seferleri başlıyacaktır. İmperial iade edilmişti. Ancak, bu muahede asla zene tesisine gayret ettiği söylenmekte ve Sefirimiz, aynca Bulgar Başvekili rede eylulün 36 sı arasındadır. tasdik edilmemiştir. Bundan sonra, daha şu suretle devam edilmektedir: Airvvays ve Panamerican Aairways bu M. Köse lvanofla da bu meseleyi gö yazı bamyayı edebiyata geçirdi. îngilizler Hindenburg zepli hususta bir anlaşmıya vâsıl olmuşlar riişmiiştür. Bulgar Başvekili, bu me Fakat şimdiye kadar domatesin tencebaşka müzakereler de yapıldı; fakat, Ve«Ege denizindeki İtalyan adalan, nizelos, 1928 senesi eylulünde Romaya reden dile ve kaleme fırlayıp teşbihlerde Türkiye Cumhuriyetinin tamamiyeti mül ninin uçuşlarından endişeli dır. Bu servis için iki yol düşünülmek sele hakkında büyük bir hüsnü niyet gittiği zaman, Büyük Britanya ile Yu Londra 11 (A.A.) Birçingtonda bir tedir. Yolların biri Bermudes adaların göstermiş ve bu işin müsebbiblerinin kullanıldığı vaki değildi. Dün karpuz pakiyesine karşı bir tehdid teşkil etmemeknanistan arasında bir Kıbrıs meselesi nanutuk irad eyliyen M. Çörçil, Hinden dan, dığeri de Kanada, Ternov ve İr muhakkak surette meydana çıkanla zarlığı yapan bir arkadaşın istenilen fiatı sıl yoksa, Yunanistanla îtalya arasında tedir. Bu adalar, yarımadaya uzaktır ve, burg zeplininin ikide bir, İngiliz top landadan geçmektedir. Bu servis pek cağını ve şiddetle cezalandınlacağını fahiş görerek: Bu domates mi be? diye da, öylece, bir Onikiada meselesi mev bazı ahvalde, bunların, İtalyan arazisinin raklarının üzerinden geçmesini şiddetle bağırdığım gördüm ve hayran hayran müdafaası meselesinde bir sıklet teşkil e tenkid etmiştir. Filhakika, bu balon, da muhtemel olarak altı haftaya kadar baş söylemiştir. cud olmadığmı söylemişti. Bulgar Başvekilinin gösterdiği has sordum: deceklerini ispat etmek güç değildir. Fa ha geçenlerde ahavali havaiye dolayı lıyacaktır. Bu servis için halen Pasifik Karpuzla domates arasında ne müEsasen, faşizmin iktidar mevkiine gel kat, hiç şüphe yok ki, bu adalar, iptidaî sile yolunu değıştirmek mecburiyetin te istimal olunan Clipper modeli dört sasiyetten memnun olduk. Ümid emesi üzerine İtalyanın haricî siyaseti de maddeler getirmek ve zarurî iaşe mevad de kaldığını ileri sürerek şimalî İngil motörlü büyük tayyareler kullanıla deriz ki, verdiği söz mucibince bu işin nasebet var? ğişmiş ve Roma, îtalyanm ekonomik ve dını taşımak üzere Kızıldenizden ve Ka terenin muhim endüstriel merkezleri caktır. müsebbiblerini meydana çıkarsın. O, yeni bir hakikat keşfetmiş gibi bökültürel inkisafma bilhassa elverişli bir nin üzerinden uçmuştur. bürlene böbürlene anlattı: radenizden îtalyaya gelen nakliye va Belçika Başvekilinin mühim Zecrî tedbirleri kaldıran faaliyet sahası telâkki ettiği şarkî Ak İstanbulda domates, çölde pmar, sıtalarının müdafaası için bir istinad nokhükumetler denizle sureti mahsugada alâkadar olmatezahür ettiğini söylemektedir. bir nutku kutublarda kömür gibidir. Gerçi onun kitası teşkil etmektedir. İşte, îtalyanm Ege ğa başlamıştı. İtalya, işte o esnada, tekGazetta del Popolonun, haricden geBrüksel 11 (A.A.) Belçika hü losu İzmirde kırk paradır. Fakat burada denizindeki adalarının esash vazifesi Brüksel 11 (A.A.) Dün M. Van kumeti îtalya aleyhine konulan zecrî tedmil şarkta büyük bir yapıcılık faaliyetine len bir ilhamla yazıldığı açık açık anlayirmi kuruştur. İstanbul domatesin hiçbir budur ve Boğazlar kapandığı takdirde, Zeelandın meb'usan meclisinde söyle birleri 15 temmuzdan itibaren kaldırma devirde böyle yakutlaştığmı görmedi. Argirişti. Hassaten Onikiadada, her sahaşılan bu makalesi şöyle bitmektedir: da müteaddid işlere tevessül edildi. Sıra italyan vapurlarının Boğazlardan tran«Onikiada, İtalya için, tarruzî değil, miş olduğu nutuk büyük bir tesir ve heye ğa karar vermiştir. tık kıymetli şeyler için «domates adalar, asırlardanberi gömüldüğü reha sit geçemiyecekleri de âşikârdır. Bina tedafüî imkânları haizdir; Akdeniz mü can hasıl etmiştir. Mumaileyh, bilhassa Helsingfors 11 (A.A.) Hükumet, demek gerek!.. vetten ve durgunluktan uyandırıldı. Ro enaleyh, Gazetta del Popolo, bundan vazenesinin teminine hadimdir; İtalyanın îtalyaya karşı tatbik edilmekte olan zecdemiştir ki: M. TURHAN TAN dos, müzeleri, arkeoloji enstitüsü, ka sonra, Onikiadanın, Türk arazisinin is şark seyrüseferleri için bir istinad noktasırî tedbirleri bu ayın 15 inden itibaren « Doğrudan doğruya müthiş bir tatilâsı gibi bir maksad için üssülhareke teştedrah, hastaneleri, otelleri, mektebleridır ve onun şark milletlerile irtibatını kaldırmağa karar vermiştir. le, îtalyanm, bütün şarka ışw saçan bir kil edemiyeceğini; sıra adalann, coğrafî kolaylaştırmaktadır. Bu sebeble, İtalya kım kuvvetlerin tehdidine maruz bulunuBoluda satılan kereste Moskova 1 1 (A.A.) Halk komivaziyetleri itibarile, bu nevi bir hareket merkezi haline geldi. nm Rodostaki mevcudiyeti, Türkiyenin yoruz. Bu felâketin önüne geçilmesi müm serleri konseyi İtalyaya karşı tatbik ediBolu 11 (A.A.) Bolu ormanların için zarurî olan vesaitin cem'ine kâfi bir Ayni müddet zarfmda, İtalya, Leros Boğazları tekrar silâhlandırmak ve bu kün olduğu kanaatindeyim. Fakat bunda len zecrî tedbirierin 15 temmuzdan dan devrilmiş çam ve göknar ağaçlarmdan şimdiye kadar tesbit edilen elli bin adasını da kuvvetli bir askerî, bahrî ve bareket noktası olamıyacağını söylemek suretle, beynelmilel seyrüsefer için vü muvaffak olmak için Milletler Cemiyetini itibaren kaldınlmasına karar vermiştir. tedir.» havaî üs haline koymuştur. Bu hâdise, cudü mecburî olan bir geçidi münhasıran Asamblenin önümüzdeki eylul ayı içti Talin 1 1 (A.A.) Estonya hüku metro mikâb ağacdan müzayedeye verilip ihalesi bugün yapılan 13 bin 95 Bu gazete, bundan maada, Türkiye kendi murakabesi altına almak hususunYunanlıların Anadoluyu istilâsındanberi, meti, İtalya aleyhine konulan zecrî ted maından evvel ıslah etmek gerektir.» metro mikâbrnm beher metro mikâbı memleketlerinin istiklâlini herkese karşı nin İtalya hakkmdaki mülâhazalarından daki talebini haklı gösteremez.» birlerin 15 temmuzdan itibaren kaldırıl 7 liradan 11 lira 70 kuruşa kadar satüBu nutuk meb'usan meclisinin askerî emniyet altına almak hususundaki endi şikâyet etmekte ve bu mülâhazaların, ez Almanlara teklif edilen iskele masma karar vermiştir. mış ve 102 bin lira para tutmuştur. Saencümeninin millî müdafaa plânınm tanzişeleri artan Ankara zimamdarlannı da cümle, gayriaskerî Boğazlar mıntakası Görülüyor ki, Gazetta del Phpolo, tışlara Ankara, Zonguldak ve civar viM. Beck, Danzige gitti ha ziyade işgal etmeğe başladı. nın ilgası talebinin, İtalyanın Onikiada İtalyanm, Almanyaya, Onikiadadan bi mini tesri etmeğe sevkeylemiştir. Varşova 11 (A.A.) Hariciye Nazın lâyetlerden müteahhidler gelmiştir. Sa1928 de bir İtalyan Türk dostluk daki mevcudiyetine ve italyanın umumî rinde teklif ettiği iskeleye telmihte bile Bu plân, bilhassa askerî hizmet müd M. Beck, üç gün kalmak üzere Danzige tışlar her hafta yükselmekte ve hararet muahedesinin akdi keyfiyeti, iki memle siyasetine istinad ettirilmesi keyfiyetinde bulunmamaktadır. lenmektedir. gitmıştir. detinin uzatılmasını derpiş etmektedir. Akdeniz nükulün aksi tesir yap İngiliz askerleri de Arab mücahidlerini mahalmasmdan korkuluyor lelerile beraber dinamitle berhava ediyorlar Gazet del Popolo bizim Leros tahkimatından Paris 11 (A.A.) Akdeniz anlaş kuşkulanmamızı, hele bu endişe ile Boğazları masının Fransa tarafından feshi akabinmatbuatında tahkim etmemizi yersiz ve lüzumsuz sayıyor de Fransız bugün büyük görülen nikbin lik yerine bir ihtiraz göze Akdenizde muvazeneyi temine matuf imiş! Pariste başlıyan siyasî endişe Filistin ayaklanması devam ediyor amma... anlaşmasından Domates gibi! ingiltere Amerika arasında tayyare seferleri Sofya mıshabirimize suikasd tebdidi "Cumhuriye^ in tefrikası: 4 Abidin Daver DAV'ER Âli Dayı, el çırparak garsonu çağır yıya gösteriyorlardı. O, bunlann uzattık3ı. Ses yok, sonra, lokantayı inleten, ısıt lan şeylere bir imparator azametile başıma görmemiş sesile bağırdı: nı döndürmeden gözünün ucile şöyle bir Çağanoz!..* bakıyor, sonra, hiçbir şey söylemeden Saniha sordu: nargilesini takırdatıyordu. Satıcıların: Ona neden çağanoz diyorsunuz> Ne verirsin Ali Dayı? Sualine ce Ben bilir miyim? Ona bu ismi mü vab bile vermeden cebinden birkaç kuruş lâzım Ercümend Bey verdi. Burada hep çıkararak satıcının ışportasına atıyor, sonböyle alay ve şaka ile vakit geçiririz. ra, herif ağzını açmadan: Sonra, Saniha ile Sühanm kundurala Götür içeri! diye emrediyordu. rmı boyayıp bitirmiş olan çocuklara ba Bazan, satıcının getirdiği şeyi beğen Diğerlerinden daha büyük bir çadvnn önüne geldiler. Kaptsımn önünde bir nefer ğırdı: thaztrol» vaziyeti alarak binbaşıyı selâmladı. miyor, korkunc sesile: Ulan! Gelin benim salapuryalan Defol serseri, diye bağırıyordu. Sabah şçrifler hayîrlar olsun baba masa lokantası çekilir şey değil! da boyayın bakayım. Satıcı, korkak bir hareketle çekilirken: lık, dedi, şu bizim sadakayı lutfen kabul Zaten, bu sabah herşey onun hoşuna Sonra, kalın bacaklarını, önündeki ma Ali Dayının bu sabah keyfi yerinde et. gidiyordu: Çarpuk çurpuk kaldırımlı sanın iki tarafına ayırarak her ayağını değil! diyordu. Süha, Çağanozun getirdiği nargileden sokak, bu sokakta dolaşan köylüler, başka bir losturacı çocuğa uzattı. Biraz sonra, bir dilenci geldi. Herifte bir nefes çekerek karısına dedi ki: çarşafh kadmlar, yarıçıplak^ çocuklar.. Ayna gibi parlamazsa para yeri eski bir devriş hali vardı, Ali Dayının ö Sani, ne hoş adam değil mi? Gelip geçen koyun ve keçi sürüleri, yüklü ne dayak var ha! nünde durdu, boyun kırdı: O kansını böyle ismini kısaltarak Sani merkebler, herşey... Hatta havalanan toz Arasıra, balık, sebze, yemiş satan bazı bulutlan bile... Lokantacı cebinden bir nikel kuruş çı diye çağınrdı. seyyar saücılar geliyor, mallaruu Ali Da kardı, alaya bir sesle: Haydi kalk, gezelim, dedi; bırak Oyle, kocacığım. Onun şirinliği ol şu pis nargileyi... 3 Kalktılar ve kasabada dolaştılar. OğErtesi sabah, Süha, çarşıda dolaşırken leden hayli sonra, yorgun ve toz içinde eski ahbablanndan binbeışı Osman Beye lokantaya döndüler. Kimseler yoktu. tesadüf etti. Binbaşı, onu ordugâha davet Ali Dayı, köşedeki daracık peykeye uetti. zanmış uyuyordu. O koca vücudün bu Kasabadan bir saatlik mesafedeyiz. daracık yerde düşmeden nasıl durduğunu Yol iyi değil amma otomobil geçer. Rehayretle birbirine göstererek 'bir masaya fikanızı da getirebilirsiniz. Çadırlı orduoturdular. Alelâcele yemeklerini bitirdigâhtaki askerî hayatı görmüş olursunuz. ler. Eski tanıdıkları olan valinin emrile, Öğleden sonra, kan koca otomobillegezmek istedikleri köylerde kendilerine rine bindiler. Binbaşı Osman Bey de beyol göstermek üzere, onların yanına bir yaz Arab kısrağma atladı. Kâh ağır, kâh jandarma katmışlardı. süratli yürüyüşle karargâhın yolunu tuttuSüha, banka müfettişi idi. Zengin ve lar. Biraz sonra, beyaz çadırlarile kararmeşhur bir doktorun kızı olan Saniha ile gâh göründü. Güneşin altında uykuda evlenmiş, kansile balayı seyahatine çıkıp imiş gibi görünen çadırlan, motör sesleri Parise gitmişti. Paristen dönüşlerinde birdenbire uyandırdı. Bazılarmdan başlar banka, onu bu mıntakadaki şubelerini tef uzandı, bazılanndan hâki pantolonlu, çrptişe göndermişti. Jandarmayı da yanlanna lak tunc omuzlar göründü. Fakat binbaşıalarak otomobile bindiler, geç vakte ka yı görür görmez, bu başlar ve omuzlar dar civar köyleri gezdiler. Akşamüstü tekrar çadırlann içinde kayboldular. Orlokantaya döndükleri zaman, ayni masa dugâhm kapısmı teşkil eden nizm kar.akolarda, ayni kimseler sıralanmış yemekle lu çadırından ceketlerinin düğmelerini rini yiyorlardı. Yalnız arkadaki alh kişi ilikliyerek palaskalannı düzelterek fırlılik uzun masa, genc zabitlerin masası yan nöbetçiler, binbaşıyı karşılarken, çabomboştu. dırlann içinde genc zabitler, avuciçi kaAli Dayı alaylan manevraya ve çadırlı dar aynalatda alelâcele kendilerine çekiordugâha çıktığı için zabitlerin birkaç gün düzen veriyor, saçlarım tanyorlardı. lArkası var] gelmiyeceklerini söyledi.