9 Şubat 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

9 Şubat 1938 Bahçıvanlık hatırası Doktor Rıza gülümsiyerek: «Bu anlatacağım hâdise o kadar da eski değildir, dedi, üzerinden üç dört yıl geçti.» İhtiyar bir mütekaid olan arkadaşı Zihni Paşa, koltuğuna iyice yaslandı: «Haydi başla bakalım» dedi. Doktor anlatmağa başladı: « Sen tanımazsın. Benim Namık isminde bir arkadaşım vardı. Namık iyi, Ufc. Sacha Guitry nasıl vücude getirmekte BAY ÇETİN "ıJeniz altı hâkimi,, 25 kısım tekmılı birden Teşekkür Sevgili eşim Todori Sarıoğlunun ebedî ziyaı dolayısile cenazesi merasiminde hazır bulunan ve telgraf ve mektubla taziyetlerini bildirerek elemime iştirak eden sayın zevatın her birine ayrıca teşekkür ödevimi yerine getirmeğe yü rek acım engel olduğundan saygı değer gazeteniz vasıtasile teşekkür ve saygılarımı sunarım. Vasiliki Sarıoğlu bastonumu kaptım, yavaş yavaş ve ütriye titriye ayaklarımın ucuna basarak yukarı Fransız artisti filimlerini çıktım. Şimdi gürültü ke«ilmişti. Kulagımı Esma Hanımın kapısıııa dayadım. O zaman tüylerim diken dıken oldu. Hazin olduğunu anlatıyor bir kadın sesinin şöyle yalvardığını duy dum: Allahaşkına merhamet et, boğa zımı bırak.. Beni öldürecek misin? Fakat doğruyu... yumuşak huylu bir adamdı. Yaz kış Birdenbire ses kesildi ve ben bütÜn Erenköyündeki köşkünü terketmez, ora kuvvetimle kapıya abandım. Içeride evda otururdu. Ona sık sık giderdim. Ka velâ bir takım gürültüler oldu. Sonra Esrısı gayet kibar, iyi başlı, hoşsohbet bir ma Han.mın heyecan d.>lu sesini duy kadındı. Sonra güzeldi de. Pembe be dum: «Kim o, kim o..» diyordu. «Benim yaz bir vücude, koyu yeşil gözlere ma hanım benim!» diye, bagırdım. Biraz likti. Sana ne yalan söyliyeyim, ben busonra kapi açıldı. Esma Hanım fazla dekadına haram gözle bakmadım değil... kolte bir gecelik giymişti. Beyaz vücudü Yalnız onun çok ağırbaşh hem de iyi bir yan çıplaktt. Gözleri ise kıpkırmızı dostumun karısı olması, bu hissimi gizle idi. Herhalde aglamış olacaktı. «Sizi meme çok yardım ederdi. kurtarmağa..» diye söze başlıyacak ol Lâfı uzatmıyalım. Aradan seneler geçti dum. O, hayretle yüzüme baktı: «B»ni ve her yıl bizim biraz daha belimizi bük uyandırdınız» dedi. «Fakat deminki SÎSL tü, saçlarımızı agarttı. Yani korkunc akı ler!» diye, kekeledim. «Herhalde rüya Sacha Guitry bet geldi, ihtiyarladık. Bir gün Namığın sayıklamış olacağım, boşuna korkmuşsuBüyiik Fransız artisti Sacha Cuitry kalb durmasından öldüğünü haber aldım. nuz. Gidin rahat rahat uyuyun» dedi ve \}'uz birinci piyesi «Kadril» i filim yapTabiî derhal Erenköyüne koştum. Şunu kapıyı ça! diye yüzüme örttü. Artık ne mak üzeredir. Bu münasebctle Fransız da söyliyeyim ki, dostumun karısı, bizim hale girdiğimi düşün... Peki bu kadın ne sinema mecmualarından biri üstada korgibi, büsbütün çökmemişti. Kırk beşini den yalan söylüyordu? Gözlerinin kızar delâlanm nasıl vücude getirmekle oldu geçkindi. Fakat yüzü pek o kadar kırış mış hali, demin duyduğum sesler!. ğunu sormuş ve kendisinden §u naklcltı mamıştı. Sonra «koyu yeşil gözler» ne biAşağı indim. Etrafı muayene ettim. ğimiz meklubu almış.tır: leyim ben herhalde onda arzu edilecek Kapı eskisi gibi kilidli ve aıkadan demir«• Bir filmi nasıl mı yaparım.. Basbir taraf kalmıştı. Belki de senelerdenbe li. Odama girdim. Uyumak ne kabil. bayagı.. Bir piyesi vücude getirir gibi.. ri bu kadına karşi duyduğum gizli meyil, Meraktan çıldıracağım. Kanım damar Hayatta herhangi bir işi yapar gibi.. Evlarımda ateş gibi akıyor, garib bir heye velâ, sırf zevkim için.. Hiç hazırlanmaonu bana boyle gösteriyordu. can içindeyim de.. Bir aralık orada daha dan, plân filân vücude getirmeden, zihEsma Hanım, kocası öldükten sonra fazla kalırsam büsbütün fena olacagımı nimin gizli hücrelerinde ona aid birşey da köşkü terketmedi. Halbuki köşk pek anladım. Paltomu giydim. Yavaşça oda düşünmeden.. Her teşebbüs ettigim işi geniş bir bahçenin içinde idi. Etrafında dan çıktım, kap:yı açarak bahçeye fırla başaracağıma aid ruhumda saklı ümidin da bina yoktu. Namık öldükten sonra dım. Azizim, soguk yüzüme çarpsın, bi verdiği kuvvet ve cesaretle.. Fakat itiraf da hanımefendile dostluğumuz devam etraz açılayım diye, bir kaç adım yürüyün edeyim ki, arasıra inkisarı hayale de uğti. Bana karşı alâkadar ve hürmetkârdı. ce ne göreyim!. Esma Hanımın pence rarım.. Fakat onlar devede kulak sayıOnda başka türlü en küçük bir alâka sezresine dayalı kocaman, upuzun bir mer hr ancak.. Otuz senedir yüz kadar piyes memişimdir. diven.. Tam bir saat o ayazda merdive hazırladım ve oynadım.. Diger iki yüzüHiç unutmam sonbahardı. Bir gün nin başmda bek'edim. Bir saat sonra da nü yarıda bıraktım.. Yirmi beş tanesine onu gene ziyarete gitmiştim. Akşama merdivenden ineni gördüm: Arnavud ise başlamaga bile vakit bulamadım. doğru müthiş bir fırtına çıktı. Köşkte bahçıvandı. Bu sözlerimle başkalarının hareket kalmak mecburiyeti hasıl oldu. O zama*** tarzlarını tenkid etmek istemiyorum. Bir na kadar orada gece hiç kalmamıştım. Zihni Paja uzun gevrek bir kahkaha filmin senaryosunu, decoupage'mı, hatta Esma Hanım, köşkte bahçıvanı, bir de sahneye vaz'ı şeklini noktası noktasına, attı: ihtiyar sarsak kalfası ile yalnız otururdu. harfi harfine evvelden kararla^hrman:n Bahceve çok meraklı ve pek titizdi. Bu Ömürsün vallahi, dedi, fakat kadın birçok faydaları vardır. Hatta bazan kenyüzden sık sık bahçıvan değiştirdiğini bi o ağır görünüşıle seni nasıl aldatmış? di kendime birkaç saniye düşünmek fırsaliyordum. O gün gidişimde onun yeni Şimdi Esma Hanımın neden bahçesine tını bulduğum zaman boylelerine «ıpta eo kadar meraklı olduğu, bahçıvanları hebahçıvanını gördüğüm zaman icimi garib derim. Fakat mütevazıane usulümden her ğenmeyip sık sık değistirdiği anlaşıhyor. bir korku aldı. Bu kırkını geçkin kırmızı zaman memnunum. Hayatta daima herHanım, zevk ehli imiş doğrusu!.. Biri yüzlü uzun bıyıklı dağ yarması gibi bir türlü tahdidlerden, mecburiyetlerden kahoşuna gitmedî mi'bahçeye iyi bakamryor çınırım. Çünkü muayyen bir çerçeve daArnavuddu. Bakışlarınm nekadar kor diye savar, öbürünü alırmış... hilinde hareket etmek beklenilmiyen hâkunc olduğunu sana anlatamam. Bana Doktor: diseler karşısında şaşınp kalmayı mucib öyle geldi ki bu gözler kıravatımdaki in Dur, dinfc, dedi. Bu vaziyet karşı olur. cinin ve altın kordonumun üzerinde dolasında ne yaptığımı sormuyorsun? Aman zannetmeyin ki intizamsızlık şırken büsbütün büyüdü ve parladı. Tabiî ertesi gün köşkten fırlayıp tarftanyım. Hayır.. Lâkin, bütün piyes Akşam yemekten sonra Esma Hanımmuharrirlerinin aksine olarak mevzuu kaçmışındır. la gec vakte kadar karşıhklı oturduk. kat'iyyen uzun uzun düşünmem. Aklıma İhtiyar adam kurnaz kurnaz güldü: Dısardaki rüzgâ; camlan sarsıyor, tozu İşte bunda aldanıyorsun azizim. tesadüfen gelen bir fikir o piyesin hemen toprasa katıyordu. Bense hep korkunc mevzuunu teşkil eder. Amma, itiraf edeyüzîü bahçıvanı düşünüyordum.Bir aralık O gece bahçıvania anlaştık. Eline şöyle yim ki ben büyük bir ressam değilim, dayanamadım. Ona şehre inmesinin doğ epey bir para sıkıştırınca herif bir daha alelâde bir resim yapan, arasıra da kariru olacağını, köskün pek tenha bir yerde uğramamak üzere çekildi, gitti. Ertesi g«katürist olan bir adamım. olduğunu açmak istedim. Hayretle yü ce de merdiveni Esma Hanımın pence Heyhat, gene teessüfle itiraf etmek züme baktı. «Bahçemi nasıl bırakırım!» resine ben dayadım. Kadın bahçıvanı beklerken karşısında beni görünce azkal mecburiyetindeyim ki, en namuskâr, en dedi. serbest muharrirler bile eserlerinin başı dı düşüp bayıhyordu. Gece odalanmıza çekildik. Bana aşanm değilse de ikinci kısmının esiri ve son Zihni Paşa yerinden sıçramıştı. Gıpta ğıda, hanımefendinin oda*ının altmda bir kısmının da kurbanıdırlar. dolu bir sesle: odaya yatak sermişlerdi. Ne yalan söyBen, îimdiye kadar bir piyesin mev Vay kâfir vay, dedi! liyeyim, yatmadan evvel sokak kapnını zuunu kendi kendime bile anlatabilmis, bir adam değilim. Bundan anlaşılıyor ki muayene ettim, iyice kilidienmiş ve ar Doktor Rıza kıs kıs gülüyordu: Onunla da bahçıvania oldugu gi büyük bir muharrir, bir romancı olmağa kasma kocaman bir demir vurulmuştu. bi çabuk anlaştık. Meğerse Arnavud ge istidadım yok.. Açılmasına imkân yoktu. Yattım. Lâkin, dogrusunu isterseniz piyesler, Tam geceyansı, sanki biri dürttü, u ce beni kıskanmış da «söyle aşağıdaki herif kim oluyor? Seni ö'dürürüm.» di filimler, ne anlatılır, ne de yazılır.. Fikyandım. Fırtına dinmişti. Bana, bahçede kumlar çıtırdıyor gibi geldi. Gozümün ö ye, üzerine yüramüşmüş. Bunu bana kı rimi izah edeyim: Piyes, içindeki şahısların birbirile mütemadiyen konuştukları nünde Arnavud bahçıvanın korkunc ba zararak itiraf etti. bir edebî eserdir, O mükâlemeleri mu Zihni Paşa merak içinde: kışlan canlandı. «Herif faaliyete geçip harrire ilham eden şahıslardır. Eğer biz E sonra?.. dedi. de Esma Hanımla beni şuracıkta kıtır kıonları istediklerknizi konusmağa mecbur tır kesse kimseler imdadımıza koşmaz» Öbürü keyifli keyifli gerinerek cevab edecek olursak o zaman kendilerini ya diyerek düşündüm. Uykum kaçtı. Kalk verdi: yalan söylemeğe teşvik, yahud da rahat tım, yatağımın içinde oturdum. Aradan Sonrası bu: İki ay bahçe, bahçı rahat yalan söylemekten menetmiş olu pek az bir zaman geçti. Yukarıda Esma vansız kaldı. Çünkü iki ay köşkten ayrıl ruz. Hanımın odasında bir takım ayak patır madım. Sonra bu tarafa geçtim. HerhalEğer piyeslerde ve filimdeki şahıslann tıları, gıcırtılar duydum. Acaba kad:n de bir zamanlar elde edemiyeceğimi dübirer kukla olmalarını istemiyorsak onları rahat?ızlanıp kalkmış mıyd;? Beni endise sündüğüm için onu çok arzu etmiştim. iyice tanımadan evvel konuşturmağa ve a!dı. Tam o sırada yukarıda güm diye Çünkü bir daha oraya gitmek hiçbir za hareket ettirmemeğe kalkmamalıyız. İyi aŞır bir vücudün yere düşmesini andıran man aklırra gelmedi. Esma Hanım ne tanımak için de evvelâ onlann canlı ol büyük bir gürültü olmaz mı? Yataktan âlemdedir bilmiyorum. K'mbilir şimdiye maları Iâzımdır. Halbuki konuşmaga nasıl fırlad'ğımı bilmiyorum. Aksi şeytan kadar kaç bahçıvan deği'tirmiştir? baslamadan da canlanamazlar ki.. Bir vanımda silâh da voktu. Kösede duran Peride Celâl piyes benim için ancak onuncu mükâle Bütün İstanbul halkı hazırlandıgîmız BAYRAM programı meden sonra başlar. Şahıslarınızın vücud ve kıyafetlerini, içtimaî mevkilerini intihab eder, onları zorla istediğiniz sekil ve vaziyete soka bilirsiniz. Fakat bu hususta derin bir zevke, büyük bir meharete sahib değilseniz onları meydana çıkarıp atamazsmız! Meselâ, ben son filmim «Kadril» de bu fikirlerimi bizzat pek güzel tecrübe ettim. Oradaki erkek ve kadın kahramanlann ruhî haletlerini ancak yirminci mükâlemeden sonra yakalıvabildim ve sahnenin üçte iki?ini bitirdikten' sonradır ki eserin ne suretle biteceğini anladım.» Sacha Guiiru A Fransada Goncourt mükâfatını ka•r zanmıs olan Van der Meersch'in meshur romanı «Allahın damgas;» eseri filme ekilecektir. Bu eserin kahramanı Van Rprarn rolünü Victor Francen temsil edecektir. Baçtan başa heyecan ve esrar dolu film BUGüN M i L Lî s'nemada başlıyor. Yarın akşam Teşekkür Sevgili eş ve pederimiz Evdokimos îs. Pilafidis (Murat) acılı ölümü münasebetile cenaze merasiminde hazır bulunarak elemimize iştirak eden zevata ayrıca teşekküre teessürümüz mâni olduğundan alenen teşekkürlerimizi sunarız. Pilafidis ailesl TURK sinemasmda 1 Senelerdenberi dünya efkârı umumivesmi meşgul eden meşhur îngiliz polis hafiyesi SHERLOCK HOLMES in en meraklı, hevecanlı, müthiş maceralarla dolu film. Baş rollerde : HANS ALBER5 HENİZ RUHMANN HANSİ KNOTCEK 2 îlâveten : FERAH SiNEMAda Bn gece, yarın gec* ve perşembe Şehzadebaşı Büyük TUrk san'atkârı ARZU ile KAMBER Türkçe şarkılı, sözlü Sark filmi Zati Sungur un HALK HEYECANINDA HAKLIDIR! Bir kaç gündemberidlr A L E M D A B sinemasmda Parlayıp sönen şeyi merak edenlere bildiriyoruz: Bu nadiren görülebilen muhteşem bir böcek veyahud mermill top n u marası, yumurtadan insan çjkarma illÜ7yonun son geceleridir. Bu numaralar herkesı hayretlere park ediyor. Yer hulmak için acele ediniz. Telefon: 21389 Bayramda gunddz ve g«celeri 3 film 29 kısım ve büyük varyetelerle 4 Gncö programı, ATEŞBÖCEGİ Ö Kralları ayağma getiren Leylâklar Açarken'in hallkı Bu büyük esere mahsus seanslar : 2 4,30 6.45, Süvare: 8,45 dir ZATi S U N G U R JEANNETTE MAC DONALD ALEMDAR da bugün, Yeni Western makinlerimizde eser büsbütün emsalsiz oluyor ŞIK sinemada Bu hafta RAMON NOVARRO'nun en güzel ŞEYH AHMMED filmi büyük muraffakiyetlerle d«vam edivor. Türkçe sözlü LOREL HARDi'yi sevmiyen, tanımıyan kaldı mı ? » X " r 3 Âhbab Çavuşlar Bir sinema harikasıdır Bir kahkaha tufanıdır Bir dela değil 10 defa görmek istiyeceğiniz tek film budur. Sizi Lorel Hardıden daha fazla güldürec«k, eğlendirecek, kahkahadan kıracak senenin en büyük T ü r k ç e sözlü filmi işte biz bîitün İstanbul halkına ilân ve iddia ediyoruz. Yarın akşam SARAY sinemasının En bliyUk zaferl olacakttr. Bu akşam SUMER SiNEMASINDA gulünçlü ve eğlenceli filmini görerek katılırcasına güiup kahkahtdan bayılanların tedavisi için 2 doktor, 8 hastabakıcı.., 2 can kurtaran otomobilleri bulundurulacaktır. Bu neş'e kaynağı için yerlerinizi evvelden aldırınız. Telefon : 42851 SPOR KRALLAR Dünyanın en meşhur sinema artisti İlk defa iraesine başlanacak mevaimin son derece komik filmi BU ELEK CHARLES BOYER sinemasmda AKŞAM tarafından iki senedenberi ilk defa olarak Fransada FRANSIZCA olarak çevirdiği ve hiç şüpesiz büyük artistin en güzel eseri en nefis filmi olan şaheşerler şaheserini takdim edecektir. Dikkat: Numaralı koltukların erkenden aldırılması rice olunur. Bu gece İçin localar tamamen satılmıştır matine.erden ftLKAZAR sinemasmda 2 görülmemiş büvük filimle BAŞLIYOR. 937938 mevsimi için yeni hazırlanan Tel. 40868 Cenubî Afrikanın 1200 kilometre içerisinde hakikî vahşî hayvanlar arasında çevrilmiş heyecan filmi KUVVETLER KRALI 1 B A G D A D 2COŞKUN istanbul halkımn ısrarı üzerine istanbulda son defa olarak Payram münasebetile: Türkçe sözlü ve şarkılı Şark filmi ve ilâveten İstanbulda ilk defa A Z AK sineması B U L B U L U B B A L N tarafından O LE SUVARİ BATAKHANE KURDLARI Baş rollerde: ROSALİND KEİTH PAUL KELLY Bu filmin bazı sahneleri, hapishanelerin korkunc dehlizleri içinde inliven gangsterlerin hakikî hayatından alınmış çok heyecanlı bir vak'ası 1 MUCRiM Plerre Blanchard tarafından 2 NEVtfYORK DAMLARINDA Büyük rövü filmi Gelecek hafta iki birinci vizyon film birden