22 Ağustos 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

CÜMHURTTET 22 Âğustos 1399 Harekâ*. sahasında Cumhur Reisimiz, kımandanlar, Başvekil ve Ha riciye Vekilile ecnebi ataşemilterler Mareşal Fevzi Çakmağın harekâtı takib esnasmda almmış bir başka resmi *•#•••::** . # * * : Trakya manevraları gömmek için açtığı kuyudur. Bu kuyuya dü>meği göze alacakların vay haline!.. Otomobillerimiz ileride bir noktada durdular, bardaktan boşanırcasına yağan yagmur altında Mareşalın ciddî silüeti belirdi. Bir yanında Orgeneral Fahreddin Altay, öteki yanında Asım Gündüz ve etrafında eski ve yeni bir çok kumanda şahsivetleri bazan Mareşal anlatıyor, onlar dinliyorlar. Arada bir de Mareşal sordukça esas vaziyetleri alarak kendisine izahat veriyorlar. Anlıyabıldiğim kadarına şöre, cephedeki durum şu: Mavi taraf, Kırmızılardan gördüğü siddetli tazyik üzerine ağır ağır gerileyor. Meselâ şu sırtlarda düşmandan eser yok. Kırmızı kuvvetlerin akın akın geniş, açılmış kollar haünde ileri hatlara doğru yayıldığını görüyoruz. Toplar mevzilerine gin'yorlar. Cephede tekrar müthış bir tay.yare faaliyeti baslad. Mareşal harekâtı şimdi bir başka tepeden takib ediyor. Biz de peşındeyız. Hayli üerledik. Yolda Mavilerin ricat halin deki menzil kuvvetlerı önünden geçıyo ruz. Nihayet Mavi hatların bittiği noktamn biraz gerisinde sararmış meşe dallarından başlarına zafer tacı ören Kırmızılara rasldık. Cephede alınan korunma ve gizlenme tertibatı sayesinde Mehmedcikler den hiçbiri hatta yüz adım mesafeden seçümiyor. Fundalıklar içinde sırtta çanta, e!de tüfek boyluboyunca uzanan kahra nianlara bakıyorum. Altı giin altı gece devam eden manevra muharebelerini yapan sanki onlar değil mefruz düşman gibi, yorgunluğu da koğmasını biliyorlar. Nihayet işte Lalapaşa köyii de Kırmızıların eüne geçti, Mavıler sür'atle çekıliyorlar. İstirahat halinde bir tabur karargâhı Millî Şefin otomobili halk arasından geçiyor Askerî harekât, Kırmızı ordunun tam bir zaferile nihayet buldu, kat'î ar aksama nehçe^ i îsti Millî Şefle Mareşalın yaptıkları teftişler [Baştarafı 1 tncî sahifede'\ Manevranın bugünkü safhalarını saba hın erken saatlerdenberi ayagında çizme, c^phe cephe dolaşarak takib eden Mıllî Şef İnönü ecnebi ataşemiliterlerin kafilesile Ortakçı köyünün cenubunda karşıiaştılar. Millî Şef ataşemiliterlerin ellerini sıkt:ktan sonra, yanında duran Fransız ataşemıliterine teveccüh ederek, manevranın son safhası hakkında kendisile uzunboylu konustu. Fransız ata.semılıteri müşahede ve tefViklerinden büyük bir memnuniyetle bahsediyordu. Bir aralık, ordumuzun gösterdiği muvaffakiyetler karsısında biraz evvel «Enfes bir manevra manzarasile karşılaştısmı» söyledi, Cumhur Reisimİ7 de şu mukabelede bulundu: Evet, gerçekten enteresan bir sahne! Milli Şef Fransız ataşesile daha bir müdet görüştükten sonra misafirlere veda ederek yoluna devam eti, ecnebi ataşemiliterleri ve Mareşalın riyasetindeki kumanda heyeti harekâtı saat 1 1 buçuğa kadar muhtelif noktalardan takib ederek Lalapasa köyiine döndüler. Ecnebi ataşeler şu dakikada köyün Cevizlik mevkiinde şereflerine verüen kır yemeğini yiyorlar. Harekâtın öğleden sonra başlıyan safhası, Kırklareli Edirne umumî hattında bir meydan muharebesi tarzında cereyan etti. Muharebe akşam saat 17 ye dosru kırmızı kuvvetlerin mutlak galibiyetile neticelendi. Harekât mevzuuna göre, mavilere men«ub bir şimal ordusu, ilk hedef olarak Edirneyi ele geçirmek istiyordu. Bir haftadanberi bu maksadı istihsal için Edırne ve Kırklareli hattı üzerinde umumî taarruza geçmişti. Kırmızıların cenub ordusu, derhal bir mukabil taarruz hareket: tertib ederek mavilerin kuvvetini tedricen yıpratmak suretile ilerlemek teşebbüsünde bulunan mavi orduyu sür'atle geri çekilmeye mecbur etmiştir. Bu sırada kırmızı ile müttefik olarak harbe giren bir sarı garb ordusu da Edirneyi geçerek Tunca garbında mavilere taarruz etmiştir. Karşısındaki orduyu ciddî bir hezimete uğratmak azmile hareket eden kırmızı ordu, en müessir bir şekilde hasmını sıkıştırarak kat'î neticeyi almaya muvaffak olmuştur. Bugünkü meydan muharebesine birçok tank ve tayyarelerimiz, ağır toplarımız, motörlü silâhlarımız iştirak etmişlerdir. Mısır askerî heyetile ecnebi atasemiliterler, manevraların son safhasını büyük bir dikkatle takib etmişlerdir. Trakya manevralarında Türk ordusu, gerek talım ve terbıyesi, gerek komutanlarının sevk ve idaredeki kudreti ve gerçekten yiğit olan erlerimizin yüksek değerlerile her bakımdan itimada şayan bir varlık olduğunu bir kere daha ispat etmiştir. Bu yorucu vazıfede Türk askeri, cür'et ve çevikliğınden birşey kaybetmiyerek çalış Millî Şefin Mareşala mesajı İstanbul 21 (a.a.) Altı gündenberi Trakyadaki büyük manevralarda bulunan Millî Şef İnönü, manevraların necicelenmesi münasebetile Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmağa aşağıdaki nıcsajı göndermışlerdır: Doğantepe Menekşe sırtları 21/8/939 Sayın Mareşal Fevzi Çakmak Genelkurmay Başkanı Altı gündenberi devam eden büyük manevraları arazi üzerinde ve kıtaat içinde yakmdan takib ettim. Ordu manevranır. tabiatinden buîunan zorlukların hic azaltılmamış olan şartları içinde kumandanlar, uygun ve isabetli tedbirlerile ve kıt'alar anlayışh inzıbath ve yorulmaz faaliyetlerile temayüz etmişlerdir. Talitn ve terbiyenin en feyizli devri ve mühim askerî meselelerin tetkik sahası olarak 1939 manevrası hakikî bir muvaffakiyetle hitam bulmuştur. Yüksek sevk ve idarenizin bu mes'ud neticesi için sizi ve tnümlaz vazife hissinden ve kıymetinden dolayı Cumhuriyet ordusunu hararetle tebrik ederim. Milletimız emniyet ve itilâsmm mesnedi olan büyük ordunun kumandanlarına, subay ve erlerine ititnad ve iftihar duygularile sarsıhnaz bir surette bağlıdır. Reisîcumhur Bir ışıldak istasyonu iş başında hmet inönü mış, büyüklerinin takdir ve itimadını kazanmıştır. Salâhaddin GÜNGÖR Cumhur Reisimiz geldi Reisicuımhur İsmet İnönü, dün gece saat 23,15 te Trakyadan hususî trenle avdet buyurmuşlar ve Floryada trenden inerek deniz köşküne gitmişlerdir. Millî Şefle beraber dönen Başvekil ve Vekiller de ayni trenle saat 12,50 de Sirkeciye muvasalat etmişlerdir. Bir keşif tayyaresinden alınan rapor okunuyor