3 Aralık 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

3 Birîncikânün 1939 CUMHURİYET SÖM Balkanlar ve Italya Roma siyasî mehafili, Balkanlardaki hâdiseleri çok büyük bir dikkatle takib ediyor Berne 2 (a.a.) «Havas> Corriere del Tiano gazetesinin Roma muhabiri yazıyor: Italya siyasî tnahfilleri Balkanlardaki hâdiseleri çok büyük bir dikkatle takib etmektedirler. Rumanyanın vaziyeti ve Yugoslavya daki komünist tezahüratı Hariciye Nezaretinin bilhassa dikkatini çekmekte ve 1talyamn Balkanlara komünist nüfuzunu men için daha büyük ve daha enerjik bir faaliyet sarfetmek üzere olduğu zanne dilmektedir. Bu tehlike, tehdid hududunu geçen, daha şimdiden başanlmak üzere olan ve enerjik bir surette müdahaleyi icab eden bir vakıadır. Roma 2 (a.a.) Popolo d'ttalia gazetesi, ablukanın teşdidile bitaraflann uğnyacağı hasar münasebetile Times gazetesi tarafından yazılan bir makaleye cevab vermektedir. Times gazetesi, bu makalesinde şöyle demişti: «Unutulmamahdır ki müttefik devlet ler ayni zamanda diğer memleketlerin davası da olan bir gaye için daha çok ağır fedakârlıklara katlanmaktadırlar. > Popolo d'Italia gazetesi, garb demokrat devletleri davasının ayni zamanda gayrimuharib milletlerin ve bu meyanda Italyanm da davası olduğu hakkındaki bu neşriyata nihayet verilmesi lâzımgel Tessin'de çıkan mezkur gazetenin Rodiğini yazdıktan sonra şöyle diyor: ma muhabirine göre, yakında ttalyanın «Italyanm şimdilik bir tek davası varsiyasî ve iktısadî sahada mühim tezahürdır. Italya, ihtilâf haricinde kalan biricik lerine intizar etmek icab eder, zira, Italya komünizmin Balkanlara nüfuzumın bir büyük bir Avrupa devleti olmak vasfile emrivaki haline gelmesine mâni olmak Avrupa medeniyetinin de biricik büyük müdafaa kaynağını teşkil etmektedir. azmindedir. Italya hiçbir zaman yapmadığı gibi bunBundan başka gazetenin Vatikandaki dan sonra da kendi davalarının hiçbirinin muhabirinin haber aldığına göre, «Dec müdafaasını doğrudan doğruya olmasa cal» ın ta kendisi olarak telâkki edilecek bile hiç kimseye tevdi etmiyecektir. Fa iki millet arasında taksim edilmis olan şist Italya kendi davalarını evvelce de isPolonyanın çok vahim vaziyeti Papayı pat ettiği veçhile kendisi müdafaa ve teciddî endijelere sebketmektedir. Leh hal min eylemektedir. kının iktısadî vaziyeti felâketimizdir. Ayni zamanda maziden aldığı dersten Hastalık ve ölüm vaka'lan müthiş bir sonra başkalannın nankör davalan için mikyas almıştır. hiçbir Italyan emek sarfetmiyecektir.» ınmımıııımıııırnıı Abluka ve Italya Holandada tevkif Bükreşte mühim bir edilen casuslar toplantı yapıldı Bir memur Almanlara lngiltere, Tunadaki bütün malumat veriyormuş merakibi satın aldı Amsterdam 2 (a.a.) Nesrolunan resmî bir tebliğde, Hariciye Nezareti memurlanndan birile kansının ve Iktısad Nezareti mpmurlanndan birinin casusluk töhmetile tevkif edildikleri bildirilmektedir. Hariciye memuru ecnebi bir memleket rejimine temayülü olmakla meruftur. Bükreş 2 (a.a.) Bu sabah Başvekıl Tataresco'nun riyaseti altmda yapılan toplantıya Millî Müdafaa Nazm lleus, Bahriye ve Hava Nazırı General Teodoresco ve erkânıharbiye reisi General Tzenescu iştirak etmişlerdir. • Mütemmim malumat Amsterdam 2 (a.a.) Lâhey'de Almanya hesabına bir casusluk vak'ası meydana çıkarılmıştır. İki hükumet memuru ve bir kadın tevkif edilmişlerdir. lyi bir hususî kaynaktan haber alındığma göre, bunlardan biri geçen ay bidayetinde gazetelerde bir hayli mevzuubahs olan Almanyaya Holanda üniforması kaçakçılığı İşile alâkadardır. Lâhey'de hapsedilen iki yüksek memurdan birinin bundan başka Holanda ile lngiltere arasındaki iktısadî müzakereler hakkmda Almanyaya malumat verdiği söyleniyor. Tuna üzerlndeki bütün vesait tn giltere tarafından satın alındı Berne 2 (a.a.) Basler Nochtrichten gazetesinin Bükreş muhabiri yazıycr: Fransız ve lngiliz müesseseleri Tunanın Rumanya içindeki kısmlnda çalışan bütün romorkör ve mavnalan bir sene için kiralanv.şlardır. Bu suretle nehir tarikile Almanyaya eşya nakli imkân haricine çıkmaktadır. Diğer bir lngiliz şirketi de Frania ve Ingiltereye eşya nakli için Köstencede 1 3 vapur kiralamış ve kontrolu Ingilizlcre aid olan Astaro Romanu piyasadaki bütün petrolu satm almıştır. Dikilide yapılan paviyonlar Jzmir 2 (a.a.) Dikili felâketzedeleri için yaptırılmakta olan 25 paviyondan on altısı bitmiştir. Diğer 9 paviyonun da inşaatı mümkün olan sür'atle bitirilecektir. Kızılay bu peviyonlardan başka kendisine ev yaptırmak istiyen felâketzede lere de para yardımı yapmaktadır. Zrl zeleden tamamen harab olan kasabanın ilerideki inşaatı için bir imar plânı hazırlanmasına karar verilmiştir. Almanlar da bir petrol şirketini satm aldılar Bükreş 2 (a.a.) Bir Alman malî Rrupu 240 milyon ley miktarında bir Rumanya petrol sirketinin firma ve emvalini mubayaa etmiştir. Ayni grup, diğer mühim bir Rumanya petrol şirketini kontrol edebilmek için müzakereye devam etmektedir. Köylüden alman buğday Kayseri 2 (a.a.) Kayseri merkez kazasile Sanoğlan nahiyesinde açılmış olan toprak mahsulleri ofisi mubayaa merkezi köylünün fazla mahsulünü değeri pahasına almağa devam etmektedir. Bugiıne kadar Kayseri mubayaa merkezinin topladığı buğday miktarı bir milyon kiloyu tecavüz etmiştir. Köylü mahsulünü güçlük çekmeden değeri pahasına sattığı için Cumhuriyetin bu nimet ve muavenetini memnuniyetle anmaktadır. Diğer taraftan köylüye tohumluk ve çift hayvanı tevziatınm arkası alınmış, fcu meyanda yalnız merkez kazasmda yapılan tohumluk ve çift hayvanatı tevziatınm değeri iki yüz bin lirayı bulmuştur. Diğer kazalardaki tevziat da bu miktara yakındır. Moskova müzakereleri niçin akim kalmış? Paris 2 (a.a.) Âyan Hariciye encümeni dün lngiliz Fransız Sovyet mü zakerelerinin ne gibi şerait altmda akim kaldığını tetkik etmiştir. Encümen birçok diplomatik vesikalara istinaden askerî müzakerelerin cereyanı esnasında BerlinIe Moskova arasında başlayan müzakereler dolayısile bu askerî müzakerelerin lüzumsuzluğunu gösteren birçok emarelerin mevcudiyetini müşahede etmiştir. Fransadan geçen Belçika tayyareleri Brüksel 2 (a.a.) Kongo ile Belçika arasında işliyen tayyarelerin Fransa arazisi üzerinden geçmesini meneden Fransız hükumeti Belçika tayyareleri için hareket üssü olarak Marsilya tayyare mevdanını tahsis etmiştir. Kongoya gidecek oKağnı yerine dört tekerlekli araba, lan yolcular şimendiferle oraya gelecek sapan yerine de pulluk kullanılması için lerdir. köylüye Ziraat Bankasından uzun vadeli İtalyan Portekiz kredi temin edilmiştir. Lizbon 2 (a.a.) Bir İtalyan murahhas heyeti Lizbona gelmiş ve iki memleCernayiti 2 (a.a.) «Havas» Ru keti alâkadar eden ekonomik mahiyette manya Sovyet hududunun tekrar açıl meselelerin tetkiki için Portekiz eksperması henüz mümkün olamamıştır. Karar leıile temasa geîmiştir. bütün zorluklann halline talik edilmiştir. Belçika Kralımn teftişleri Almanyaya aid Rumanya marşandiz Brüksel 2 (a.a.) Kral Leopold, sutrenlerinin transiti için iki memleket teklarm bastığı mıntakadaki tesisatı ziyaret nisyenleri arasında başlıyan görüşmeler etmiş ve orada askerî şeflerle görüşmüş hakkında sıkı bir ketumiyet muhalaza etür. dilmektedir. Polonya Cumhur Reisi Bununla beraber, Rumanya murahhas heyeti Havas muhabirine yaptığı beyanatParisten ayrıldı ta dört beş gün zarfında yalnız eşya nakli Paris 2 (a.a.) Polonya Reisicumhuhakkında bir tarzı hal bulunacağı ümidini ru bu sabah Paristen Angers'e hareket etizhar etmiştir. Ruslar Sovyet Polonvası miştir. Orada ikamet edecektir. Leh Reisiüzerinden yolcu trenlerinin geçmesine cumhuru garda Hariciye müsteşarı taramuvafakat etmemektedirler. fından selâmlanmıştır. Rumen Sovyet hududu henüz açılmadı müzakereleri (Baş tarafı l inci sahifede) Hava Nezareti, ayrıca Kanada hükuYazan: PEYAMİ SAFA metinin talebi üzerine avcı tayyarelerinden mürekkeb bir Kanada filosunun teşbüyük bir coşkunlukla müdafaa etmek Bir meb'us diyor ki kil edildiğini ve lngiliz tayyarelerile teşInanlar, Ingiltereyi mağlub etBüyük Millet Meclisinde, Maarif Ve beklenirdi; çünkü meslekten ve çekirdekriki mesai edecek olan bu filonun müretiçin yeni bir takım siJâhlakilliği bütçesi müzakere edilirken (25 Len yetişmiş biricik Maarif Vekilidir!» tebatınm Kanadalı olduğunu haber verra piveniyorlar, yahud öyle gömayıs 1939, Tokat meb'usu Hasib AhBir köy muallimi diyor ki mektedir. med Aytuna şunları söyledi: 25 ikincitesrin 1939 tarihile gönderdiği rünüyorlar. Hitler, bir nutkunda, böyle Dominyonların anavatana «llk okul öğretmenleri bugün medenî bir mektubda, bir köy muallimi bana şu bir silâhtan jahsetmemiş miydi? O zaman, Hitler'n işaret ettiği ve İngilterenin yapacakları yardım ihtiyaclarını tatmin edememiş olmaktan satırlan yazıyor: Londra 2 (a.a.) Çemberlayn, Mak başka kannlarını doyuramamış vaziyette«Maarif Şurasının verdiği karara göre, «gayriinsanb diye itiraz edeceğini söyledonald'ın da hazır bulunduğu bir sırada dirler. Bunlar terbiye işini üzerine almış. köy muallimlerinin tekbaşına 4 sınıfı ida diği silâhın yahud bu çeşid silâhlardan Attlee ve Greenwood ile görüşmüştür. talebesine her hususta ve her şeyle örnek re ettiklerinden ve gelecek sene de 5 birinin mayn olduğu anlaşıhyor. Mek^Makdonald'ın mülâkat esnasında hazır teşkil etmeğe mecbur fedakârlardır. Mad sınıfı idare edeceklerinden şüphesiz habe nizmasınm henüz kat'iyetle bilinnıediği, bulunması, dominyonların ve müstemle denin üstünde ruhu, şahsî menfaatin üs riniz vardır. Mesken bedelinden, makam lngiliz Frarsız gazetelerinde çıkan b<rkelerin anavatana yapacakları yardımın tünde millet ve devlet menfaatlerini tut ücretinden, en hakir bir medenî ınsanın birine benzenez haberlerden anlaşılan tacili meselesi etrafında görüşüldüğünü mak lüzumuna inanmış olduklan içindir hayat ve maişet imkânlanndan mahrum miknatıslı Aİman mayinleri, tngiltereyi ki, herşey rağmen feragat ve fedakârl'kla birh alde sürünen köy muallimleri, şehir mağlub eJetilir mi? tahmin ettirmektedir. 8083 tonluk bir Norveç vapuru çalışmaktadırlar. Onların bu hizmet ve de çalışan beş meslektaşımn vazifelerini Büyük Harbde, zehirli gaz, alev saçaa gayretlerini bu kürsüden takdirle. şükran tekbaşına görmüş olacaklar. Bunların cihaz, zeplin, denizaltı gemisi, 120 kilobattı la anarım. Fakat maişet endişesıni unutan hepsine «talıhimiz» diyip hüsnüniyetle metreden Parisi döven çok uzun menzilLondra 2 (a.a.) 8083 tonluk Real muallimi devletin unutmamasıru ve ko karşıhyoruz. Fakat cumartesi günleri saat li toplar, Almanlan zafer hulyasi'e dereisimli Norveç vapuru, perşembe akşamı rumasını da ayrıca ve ehemmiyetle te 1 3 ten itibaren Türkiye Cumhuriyeti da ce derece sevindirmişlerdi. Fakat bunlaŞimal denizinde torpillenmiş ve yahud bir menni ederim. Bu koruma işi şu iki esas hilindeki bütün resmî daireler kanunen nn hiçbir, Almanyayı zafere ulaş*ırmak : torpile çarpmıştır. Tayfadan 44 k şi,, bir dahilinde yapılacak olursa, değil yalnız tatil iken, yalnız köy muallimleri o gün şöyle dusun, mağlubiyetten kurtaramatahlisiye vapurunu imdada çağıran Sanmuallimler, bütün memleket bu tedbiri de saat 16 ya kadar tedrisat yapmakla dı. tigati İtalyan vapuru tarafından kurtanl ve kararı şükranla karşılamış olacaktır: mükellef tutuluyorlar. Artık buna talih mışîır. Niçin? 1. tlkokul öğretmeninin başlangıc maasını değil, «dünya günahı» diyeceğim. InşalÇünkü, yeni bir silâhın zaferi temin edeYeni 250 bin lngiliz askeri 20 liray çıkarmak, 2. Bunların maaşlan lah öbür dünyada olsun rahat ederiz. Londra 2 (a.a.) Ingılterede yeniden nı hususî idarelerden umumî bütçeye nak Çünkü ona mahsub günahı bu dünyada bilmesi içn, «sürpriz baskm» tesiri icra etmesi vehasma, ona karşı çare bulmağa 250 bin gencin silâh altına alınmak üzere letmek.» çekmekteyiz.> imkân, z.man ve meydan vermemesi !âbulunduğunu kaydeden Dail Meyl gazeBaşka bir meb'us diyor ki Başka bir muallim diyor ki zımdır. Neselâ, Almanlar, Büyük Harbtesi İngilterenin Fransada bugünkünden Büyük Millet Meclisinde, ayni gün, Af20 ikincitesrin 1939 tarihile gönderdiği de, zehiri gazi, ilk defa bir nevi tecrübe daha büyük bir cepheyi işgal edeceğini yon Karahisar meb'usu Berç Türker de bir mektubda, bir ortaokul muallimi bana gibi mahlud miktarda ve mahdud sahada yazıyor. şu satırlan yazıyor: kullandıLr. Gaz hücumuna uğnyan KaFransada terhis edilecek askerler şunları söyledi: «Bendenizin ziyaret ettiği yerlerde ilk«Bu sene», Maarif Vekâleti, Üniversitc nada tüneni panik yaptığı zaman, AlParis 2 (a.a.) Hükumet. 1909, mekteb öğretmenleri, aldıklan maaşın az mezunlanndan mekteblerde hizmet isti manlar, latta mevziî bir yarma bile ya1910 ve 1911 smıflarına mensub askerIığından, kifayetsizliğinden bahsederek: yenleri lstanbula ancak yardımcı muallim pamadıla, Bu gaz hücumunun muvaffak lerle bu sınıfların silâh altına alınmış olan «Bu maaşla böyle uzak yerlerde yaşıya sıfatile tayin etmek yolunu tuttu. Buna olması iıin, cephenin mühim bir kısmınfazla çocuklu aileler babalarını terhis emıyoruz. Bizden evvel gelenler başka iş da sebeb şu imiş: Üniversite mezunlan da, kulanılrnası ve hasım panik yaptığı den bir emirname ısdar etmişti. Şimdi de buldular, biz de bırakıp gitmeğe mecbur taşraya, bilhassa şark vilâyetlerine rağbet zaman femen büyük ve esaslı bir taarru1919 ile bundan daha yaşlı sınıfların ikinolacağız.» dediler. Binaenaleyh bu maaş etmiyormuş. Buna mecbur etmek için za geçilnesi lâzımdı. Halbuki Alman asci sınıf ihtiyatlan terhis olunmuştur. Buna meselesi lutfen tetkik buyurulsun ve eîde lstanbula maaşlı olarak hiçbir mezun ta kerleri Eanadahların paniğini görünce, mukabil mavi renkli vesika sahibi birinci bulunan öğretmenleri kaçırmıyalım.» yin edilmiyecekmiş. Bu, esasında güzel maskelet olmadığı için gazli mıntakada sınıf ihtiyat efradı, ilkönce genclerden Altı ay evvel Maarif Veküliğinden iîfe bir fikir! öyle ya, Anadolumuz irfan nu taarruz japmaktan korktular. Onlar da başlıyarak 15 kânunuevvelden itibaren nen bu işlerin hangisi yapılmış veya han rundan niçin mahrum kalsın? Fakat, b»ı manevî »ir paniğe uğramışlardı. Bundan askere çağırılacaktır. gisinin yapılmasına doğru tek adırn atıl kınız bu prensip ne garib ve gülünc neti sonra, ln|ilizlerle Fransızlar, hemen gaza tki Alman vapuru musadere edildi mıştır? Bir de muallimleri dinliyelim. celere varıyor. karşı tedtirler aldılar. Almanlar da gaz Londra 2 (a.a.) lngiliz zırhlıları «Ailevî veya herhangi bir mazeretle taarruzunuı sürpriz baskın tesirini kaBir muallim diyor ki Almanların 2185 tonluk Cible ve 215 Istanbulda bir muallimlik istiyen Univer çırmış oldılar. 11 ikincitesrin 1939 tarihile gönderdiği tonluk Sophie vapurlannı zaptederek bir site mezununu Maarif Vekâleti yardımcı Yeni bir silâhın muzaffer olması için, mektubda, bir muallim, bana şu satırlan lngiliz limanma götürmüşlerdir. muallim olarak bir ortamektebe tayin e mühim miktarda ve anî olarak kııllanıl • yazıyor: Kap 2 (a.a.) Bu sabah kendi kendiyor ve ona ayda 60 lira ücret veriyor. ması, müdafaa jareleri ve vasıtaları bu«Maarif Vekili, son barem kanunile, dini batıran Alman vapuru Vatussi cenuBirkaç yıldanberi ihdas edilen bu yardımbî Afrika tayyareleri tarafından tevkif ilkmekteb muallimlerinin mesleğe girdik cı muallimliğe kimler tayin olunuyor, bi lunmadan ha3inı yıkması lâzımdır. Mikedilerek kendisine Simontovna gitmesi leri tarihte 20 lira maaşla işe başhyacak Iiyor musunuz? Bütün lise mezunları! De natıslı mayin de, JU şartları haiz olarak, tebliğ edilmişti. Bunun üzerine vapuru ba larını, halbuki bundan evvel I 6 lira ile mek Üniversitede dört, beş sene okuma işe başlamamıştır. Ju yüzden batan gemitırarak sandallara atlıyan Alman müret başladıklarını kendisinin bir muvaffaki nın hiçbir faydası yok. Vekâlet nazarında ler, 18,5 milyon toj olan tngiliz deniz titebat diğer gemiler tarafından kurtarıl yeti imiş gibi' ilân ve hatta dört senede bir liseli ile bir üniversiteli müsavi! Bu caret filosuna nazann, pek ehemmiyetbir terfi edecek olan muallimin, otuz sene iş neye varacak? Liseden mezun olanKr sizdir. Mayin harbi, nuvaffak olmak için,' mıştır. sonra baremin en yüksek derecelerine çı görecek ki dört beş sene yüksek tahsilde her ay ve muntazamaı, 600 bin ilâ 1 mili Fransız tebliği yon ton gemi batırmslıdır. Alman netiParis 2 (a.a.) Resmî gazete, bütün kabileceğini beyan ediyor. Halbuki reali bulunduktan sonra ayni sıfat ve ayni mate şudur: 1 702 sayılı ve 1 930 tarihli kanuaşla muajlim olabiliyorlar, o halde bu celere göre, bu, mümlün olamamıştır. Fransız ekonomik gelirlerinin seferberliMayinin yaptığı sürprizit tesiri pek mahğin tanzimine müteallik bir emirname na göre filhakika bir ilkmekteb muallimi kadar külfete ve masrafa ne lüzum var, 16 lira aslî maaşla işe başlıyordu; fakat diyecekler ve üniversiteye rağbet etmiye dud kalmış ve lngilizlere, bu yeni silâha neşretmektedir. dört sene değil, üç senede bir terfi etmek cekler. Hani ya, üniversiteyi maddeten ve karşı müdafaa ve mukabee çarelerini buFransız akşam tebliği hakkına malikti. Hasan Âli Yücel, 9 sene manen kuvvetlendirecektik? Mezunlar lacak zaman ve meydanı •»ermiştir. Paris 2 (a.a.) 2 kânunuevvel akşam evvel muallimlere verilmiş olan bu üç se böyle muamelelere uğradıkça üniversiteAlmanya, başka yeni bir silâh bulmak nede bir terfi hakkını muhafaza edebil nin tekâmülüne imkân tasavvur edilebiliı mecburiyetindedir. tebliği: ^ Gündüz heyeti umumiyesi itibarile cep mek için ne yapmıştır? Kendisinin de mi? içinden yetiştiği muallimlik mesleğinin hede sükunet kaydedilmiştir. «Dahası var: Bir üniversiteliye 60 lira yüksekliğini ve çetinliğini, bunun herAman tebliği veriliyor, ki bu da kesildikten sonra 45 Berlin 2 (a.a.) Büyük umumî ka hangi bir memur işile mukayese edilemi lira kadar birşey kalıyor. Yeni barem ka alan biz muâllimlerin kanunî haklannı yeceğini Meclis kürsüsünde bağırarak nerargâhın tebliği: nunu daha dün çıktı ve orada yüksek tah kim, hangi makam müdafaa ve temin eden söylememiştir? Meselâ hâkimlere esKayde değer bir hâdise olmamıştır. sil görmüşlerin 30 lira aslî maaşla devlet decek? Bu memlekette kanun Hâkimse kiden verilmiş olan bazı haklar, müdahizmetine girecekleri mukayyed, 30 lira haklarımızı çiğniyen ve bizi sefalette blfaa edildiği için, yeni barem kanununda ki tutarı 85 lira eder. Şu halde Maarif rakan âmirler neden mes'ul edilmiyor!ar?| da tasrih edilmek suretile mahfuz tutulVekâleti üniversitelileri iki zarara soku Bize sık sık: «Sizler memleketin feragaN muştur. (Hatta bu da kâfi görülmiyerek, (Başmakaleden devam) yor: Birincisi maaş yerine ücret veriyor, kâr, fedakâr unsurlan, genc inkılâbcılan* alesseviye herkese temin olunacak kolay son günlerde Adliye Vekilliğince hâkim ki ileride tekaüd hakkından mahnım ede sınız!» derler. Bizler yemez içmez'meleki ler için yeni bir barem projesi hazırlandı cek; ikincisi 85 lira yerine 60 lira veriyor, hklar. ğını bile gazetelerde görüyoruz) Bir kül ki tutan 45 lira kadar birşey. Bu para ile ler miyiz?» 2 Bunlan müşkülâtsız sattn alabiletür mücadele ve inkılâbı yapmak mecbu muallim boğazına mı baksın, kitab mı Teşhis ve çare cek ve zaten milletlerarası mübadelesini riyetinde olan memleketimizde muallim alsm? Muallimlerden aldığım mektublar boyumumen kolaylaştıracak müstakar para ler için de çok birşey değil, zaten evvelce le birkaç makaleye sığmaz. Eski değil» esası. Başka bir muallim diyor ki verilmiş olan hakların muhafazası içinson vaziyetlerini anlatmak için bana hep Birinci maddenin zaman zaman ehem birşeyler yapılamz mıydı? 2 ikincitesrin 1939 tarihli mektubile geçen ay gönderilen mektublann birer miyetle tetkik ve müzakere olunduğunu «Fakat Hasan Âli Yücelin muvaffaki bir ortaokul muallimi bana şu satırlan ya parçasını yukanya aldım. Haklı, fakat biliyoruz. Fakat bu tetkikler daha ziyade yetsizliği bundan ibaret değildir. Gerek zıyor: prensiplere değil, şahıslara aid şikâyetlebir taraflı beyanat sayılabilirdi. Çünkü eski, gerek yeni kanunlara göre orta ted«Biliyorsunuz ki Maarif Vekâîeti, ortari de bu seriye koymadım. Onları «Maamesele hiçbir zaman bütün milletlenn alâ risat muallimlerinin birçok kimselerin mekteb ve liselerdeki muallim ihtiyacını rifte idare keşmekeşi» adlı makaleme akadar olacaklan kadar ciddî bir tetkike zannetiği gibi otomatik şekilde değil, tef gidermek için Gazi Terbiye Enstitüsünde yınyorum. tâbi tutulmadı. tiş raporlarile ancak muvaffakiyetleri sa ilkmekteb muallimlerinden 3 sene muvafHepsi kanunlara ve vesikalara dayanan Ikinci maddeye ise hiçbir zaman el bile bit olanlann üç senede bir, ağusfos so fak olmuş, iyi rapor almış ve açtığı imtiyukarıki mektublann üstüne konabilecek konulmadı. Halbuki yeni başlıyan harbin nunda terfi etmeleri icab ediyor. Bu terfi hanlarda da başarı göstermiş olanlan 3 üç aylık masrafına tekabül edecek bir pa muameleleri 1938 ağustosuna gelinciye sömestr okutarak ve imtihanlardan geçi teşhis açıktır: Muâllimlerin hali berbad. ra bile bütün milletler arasında müstakar kadar muntazaman cereyan etmiştir. An rerek ortamekteblere muallim olarak gön Maarif Vekilliği, Büyük Millet Meclisinde bir mübadele vasıtası temelini kurmağa cak 1938 ağustosunun sonunda yani derdi. Bu muallimler bu işi kabul ederken altı ay evvel beliren isteklerin tam tersine, muâllimlerin zaten perişan vaziyetlekifayet ederdi. Hasan Âli Yücel idaresinin ilk senesinde yalnız ortamekteblere muallim olmak rini büsbütün vahimleştiren yanlış tedbirŞimdi başlıyan harbin sonunda konu terfie hak kazandıklan, Tebliğler Dergisi hevesinde değillerdi. Maarif Vekâleti ler almıştır. Çünkü bir sistemden, çünkü İ şulacak sulhun temelleri olmak üzere bu nin 28 ağustos tarihli ve 33 sayılı nüsha yaptığı tamimlerle bunlan yüksek mekteb bir kemiyet ve keyfiyet muvazenesinden meselelerin dediğimiz şekillerde ele alın sında ilân edilen bir çok muallimlerden, mezunu da sayacaktı. Bu vaidlere kanamahrumdur. Bir sistemi olsaydı, bir keması imkânı yok değilse de eğer harb uzar maaşları 30 liradan yukarı olanlann pek rak 700 kadar muallim de bir çok mahrumiyet ve keyfiyet muvazenesi de olacakve zaman zaman göstermek istidadmda azı (383 kişiden yalnız 80 kişi) terfi etti miyetlere katlandı, Vekâletin taahhüdütı; bir kemiyet ve keyfiyet muvazenesi bulunduğu tereddilerle çığırından çıkarsa rilmiş, buna sebeb olarak da teşküât kad nü yerine getireceğini sanarak çalıştı, olsaydı, hedefile elindeki vasıtalar arao zaman bir kısım milletlerin bu tedbirleri rosunun müsaid olmadığı ileri sürülmüş muvaffak oldu. Fakat Vekâlet taahhüdüsında açılan nispetsizlik uçurumuna yutahakkuk ettiremiyecek ve onlardan isti tür. Hani ya, ilkmekteb muallimlcıi bile nü yerine getirmedi. (Vesikalar: a llk varlanmıyacaktı; lise çocuklanm muallim | fade edemiyecek derecelerde fakir düş bundan sonra dört senede bir muntaza öğretim genel direktörlüğü sayı 6/3841 diye almağa devam ederek mekteb hem man terfi etmek suretile baremin en yük ve 1 3.4.1 936 tarihli tamimin 9 uncu madmelerinden cidden korkulur. desi. b Kültür Bakanlığı Kültür Kuru seviyelerini alçaltmıyacak, hem de maaş Yeni başlıyan harbin yalnız abes değil, sek derecelerine kadar çıkabileceklerdi? lu genel sayı 358, özel sayı 10 ve 7. 4. kadrolanm daraltmıyacaktı; bütçesi fehatta çok muzır olduğunu onunla meşgul Elinde devlet bütçesi bulunduğu halde 936 tarihli tamimin 7 nci maddesi. c rahlayınca, ilk işlerinden biri de, hususî milletlerden yalnız bir ikisinin değil, hep Maarif Vekilliğinin yapmağa muktedir o muhasebelerden maaş alan (yani alamıIamadığı birşeyi hususî idarelerin yapabi Büyük Millet Meclisinin 26.5.936 tarih sinin takdir etmesi lâzımdır. yan!) zavallı ilkokul hocalannı Vekâlete leceğini farzetmek realiteden haberi olmı ve 68 inci ini'kadmda Saffet Ankanm beYUNUS NAD1 bağlamak olacaktı. Görülüyor ki esasa yanlan boş yere ümide düşürmekten baş yanatı.) aid bütün meseleler, ilk iki makalemde ka neye yarar? Başka bir muallim diyor ki incelediğim iki ana meseleye kavuşuyor. Yugoslavyada millî «Bundan evvelki senelerde teşkilât kad21 ikincitesrin 1939 tarihli mektubile Bunu anlamıyan bir maarif, en büyüğünseferberliğin tarifi rosu müsaiddi de bu sene neden müsaid bir ilkokul muallimi bana şu satırlan yaden en küçüğüne kadar hiçbir meseleyi Belgrad 2 (a.a.) Yugoslavya Baş değil? Bunun sebebi şudur: Evvelki ve zıyor: halledemiyecektir. İşte, ne halledebilmiş, «Ben Istanbul vilâyetinin bir ilkmekteb vekili bugün neşrettiği bir emirnamede killer, ihtiyac hasıl oldukça tabiî Büyük ne de halletmeğe doğru bir adım gitmişMillet Meclisinin tasvibile kadroyu geniş hocasıyım. 1935 senesinden 15 aylık mamillî seferberliği tarif etmektedir. tir; bilâkis en ters istikametlere koşuyor, Bu emirname bir seferberlik takdirinde letiyor ve muâllimlerin haklannı vaktinde aş farkı, 1939 senesinden 3 aylık gene ardında yükselen ve eteklerinin rüzgânnalınacak tedbirler tespit edilmekte ve veriyorlardı. Hasan Âli Yüsel ise Meclise maaş farkı, 1932 senesinden bir senelik da dağılan şikâyet çığhklarını duymuyor. muhtelif nezaretlerin vecibelerini tasrih böyle bir teklifte bulnnmamıştır. Maarif mesken bedeli, ceman yekun 200 lira aYukanya koyduğum mektublar, muallim eylemektedir. Emirname muhtelif devaire Vekilliği vaktinde böyle bir teklif yapmış lacağım var. Bütün bunlardan vazgeçtik, derdinin ve muaJlim sancısının binde biri* ithalât ve ihracatı tahdid etmek salâhiye olsaydı bugün terfie hak kazandıklan bari bu aydan itibaren kanunî olan maa ni bile aksettirmiş değildir, buna da emin tini vermekte ve seferberlik için hususî ilân adilen bütün muallimler haklannı şımızı verseler... olunuz. • Her birimiz beş altı nüfus geçindiriteşekküller vücude getirilmesini derpiş almış olacaklardı. Kendisinden, muâllimPEYAMİ SAFA eylemektedir. lerin haklannı bütün seleflerinden daha yoruz. Memurlar arasında en az maa} Garb cephesinde Ç Maarif davamız: 4 ) sükunet! Muâllimlerin hali IHEM berbad NALINA MIHINA Yeni bir silâhm muvaffakiyet şartları Harb ve sulh ı