13 Şubat 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Dilve davası Yazan: İsmail Habib Üstadıo bu dikkate şavan makale serisini yakmda okuyacaksınız. 17 nci yıl sayı: 5931 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Hayat, yangın Perşembe 13 Şubat 1941 Oalata Tel: SiGORTA Telgraf v mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta fcutusa: Istanbul No. 248 TeJefon: Bngrmıharrir: 22266. Tahriı heyetl: 2429a tdare ve matbaa kısmı: 24299 • 24290 ISRARLA VERİLEN HABERLER Bulgaristana Alman tayyareleri, pilotlar ve hücum kıfaları getirilmiş İngiltere Alman askeri geçınldıgı takdirde Bumanyada tahşid edilen Alman kıt'alannm mnMemel taarruz isükametleri ve ordn Baskumandanı Mareşal List Ağır Ingiliz bombardıman tayyarelerinin devamlı taarruzlarına maruz kalan Berünin sınai merkezlerinden bir fabrika enkazı arasında, yangını söndürmeğe çalışıyorlar Gümrüklerdeki eşya Memleket ihtiyacı nisbetinde bunlardan ithalât yapılacak Ankara 12 (Teiefonla) Uman, gümrük entrepo ve depoIj larında mevcud ithalât esyasınm miktar ve cinsleri tamamen tespit edildiğinden bunlann ihtiyac nispetinde memlekete sokulmasına yakmda başlanacaktır. Muayyen müddetler içinde mallarin çekilmesi alâkalı tacirlere teklif \ edilecektir. Bu müddet zarfında çekilmiyen mallar Ticaret Vekâletince ithal edilecek ve sahibine malın bedelile muayyen bir kâr verilecektir. Times'e göre Alman projesi Bulgaristanın garbini işgal ettikten sonra Yananîstanı Italya ile sulha mecbur ve Türkiyeyi tehdid etmektir Bulgar münakale yollarıHür Fransız kıt'aları nın bombardıman edile General Franko da Trablusgarb Mütemadi ateş ceğini Sofyaya bildirdi üzerine yürüyor yağmuru altında geri dönüyor ANKARA Erifrede yeni şehirler Radyo Gazetesi Londra, İtalya ile «İngilterenin kat'ı münasebat etmesi zapfedildi. Habeşistanda Ingiliz tayyareleri Rumanya halkına bildirilmemis, fakat bir mutarekeye Bulgar radyosuna göre, halk havadisi ileri harekât devam ediyor istilâ limanlarına ağııdan ağıza öğrenmiştir. taraftar değil Bu hâdisenın Moskovadaki tesirleri göz açtırmıyor! Nevyork 12 (a.a.) Nevyork Post hakkında hiçbir haber almamamıştır. [Arkası sahife 5, sütna 3 te] Yarı kalan nümayiş! Mrş. Graziani Romaya gitti Avrupa kıyıları Almanya ve Balkanlar Bulgaristan hâlâ eski dava peşinde! Sofya matbvatı M. Churchiirin nutkuna ateş püsküröyor Memlekette bir ecnebi tazyiki ve yabancı kıtaat yokmuş ama Bulgaristanın da hakkı verilmeli imiş! gazetesine Kahireden Bir rivayete göre de göre, Mareşal Graziani gelen bir habere 400 ü Atlântiki aşasimali Afrikadan Hitler, baharda Cebe ayrılarak Romaya gitmiştir. rak gelen binlerce Ingiliz hava kuvvetlerinin lüttarığa ve Çanakkayaptığı tahribat Amerikan tayyaresi Kahire 12 la.a.) Inguız hava kuvleye birden hücum vetleri karargâhı bu aksam aşağıdaki derhal faaliyete mütemmim tebliği nesretmişür. edecekmiş! Dün gece Ingiliz hava kuvvetleri Ccbaşladılar miso ve Catania tayyare meydanlarına Londra 12 (a.a.) Times gazetesimn diplomatlkr' muhajrirf dîyor kl: Eğer böyle b e gerek Al«Almanyanın Yunanlstanı tazyik Vianyanın, gerek Bulgaristaetmek için Balkanlarda şiddetli blr mn vaziyetlerindeki tnüşevaskeri nümayiş yapacağına dair bir veşlik burada başhyor deçok alâmetler vardır. Bazılanna gore, Almanya, Sofya dahll olmak mektir: Birincisi Balkanlar üzeuzere Yunan hududuna kadar Bulrinden açacağı sefere sulhcu v e garistanın bir kısmını işgal edecek sükuncu bir manzara fle girişve Yunanistandan İtalyaya bazı tamek niyetinde, ikinciıi büyük vizlerde bulunmasını ve bilâhare bir devletin guya daha ziyade ayni şekilde bir tazyikl Türklye üsulh için ayaklanmif faik kuvzerine yapmak ümidile Yunanistamn harbe nihayet vermesini istiyevetlerine karşı çarnaçar nihayet cektir. İngilterenin bu kabll bir habir geçid vermek ıstırannda burekete intizaren Bukreşteki elçLsini lunduğunu v e kendisine gelince geri çektiğine şüphe etmemelidirbu halile dahi komjulanna karşı Geçen sonbaharda Rumanya, AlTunus umumî Valisi Amirai Jean Esteva daima iyi niyetler beslemekte manyanın hayati sahasına girerken devam ettiğini söylemeğe hazırBulgarLstanın Yunanistan ve Tür lanmaktadır. kiye ile sıkı bir dostluk tesis etmekte menfaat görmemesl havsalaya Fakat gören gözlere daha sığar bir şey değildir. Bu suretle $imdiden gizlî değildir ki bu şeBulgaristan askerî zâfinı da tevzln kilde tecelli edecek bir hareetmlş o!acaktır> kette Almanya mütecavizdir v e Bulgaristan hiç şüphesiz bu cürümde onun ortağı gayılacaktır. Radyo Gazetesi «Ispa&ya Ba$*.ekılı Generol Frankonun seyahaü hakkında muhtehf tahminler yapılmaktadır. Mareşal Peten Vışı'den Fransanın Canneş şehrine gıttiğine nazaran, Mareşalın İspanyol devlet reisinin yolu üzerinde bulunan bu şehirde kendısüe görüseceği tahmin ediliyor. ANKARA TUNUSUN MÜDAFAASI | ister Çörçil'in radyodaki son beyanatından Balkanları ' tehlikede gösteren sözleri Berlinde Balkanları Almanya aleyhlne tahrik mahiyetinde telâkki edildi ve İngiliz Başvekilinin Bulgaristanda şimdiden Alman askeri unsurlan bulundnğuna aid ilşaatı Bulgar ajansı tarafuıdan tekzib olundu. Bu vcsile ile Bulgar mufcalefet partileri reisleri Bulgar Başvekili M. Eilorn riyaret .ederek Bulgaristanı harbe sürükliyecek harcketlerden katiyyen tevakki olunmasmı ve İngilizBulgar münasebetlerinin kesilınesine meydan verilmemesini taleb eylemelerine mukabil hükumet reisi Bulgaristanın hiçbir komsusuna t e c a v ü z niyetinde ohnadığuu temin eylemiştir. Çörçil'in sozlerine karşı Berlinin ve Soijanın ifadelerindeki noksan elbet herkesin gözüne çarpmaktan taâli kalmamıştır. Çorçil beyanatında Kumanyada büyük miktarda Alman kuvvetleri toplanmış olduğundan ve bunlann Arnavudlukta müşkülâta uğrayan İtalyaya yardım için Bulgaristan içinden geçirilmek suretile Yunanistan üzerine sevkedilmek istenildiklerinden ve hatta sevkolunmak üzere bulunduklarından bahsetmiş, bu maksadla hatta şirodiden bir takım Alman askeri nnsurlarmın Bulgaristana ginniş olduklannı ilâve eylemişti. Berlin ve Sofya Çörçil beyanalının bu ilâve kısmını tekzible iktifa ederek e s a s a dair hiç birşey söylememişlerdir ve söylememektedirler. Rumdnvada toplanan Alman kuvvetlerinin maksadı ve hedefi nedir? Bunlar Bulgaristan içinden geçirilerek Yunanistana tecavü/ ve yahud hiç olmazsa bu memleketi tazyik etmekte kullamlacaklar mı, kullamlmıyacaklar mı? İşte hâlâ kaıanlıkta kalan ve karanlıkta bırakıtan cihet burasıdır. Yakın zamanlara kadar Almanya Balkanlarda sulh vaziyetinin bozulmamaMnı isti or görunüyordu. İtalyantn ArnaMidluk üzerinden Yunanistana tecavüzii bile Almanvanm malumat ve ınuvafakati haricinde yapılmıstı. Yunan Beyaz Kitabındaki vesikalar arasınd» Umumî Vali, her tecavüze mukavemet için hazır bulunduğunu kat'iyetle söyledi Londra 12 (a.a.) Daily Telegraph gazetesine Nevyork yolu ile Tunustan ve Vişiden gelen haberler Alman şantaj ve entrikalan karşısmda Fransız mukavemetinin gittikçe daha bariz bir hale geldiğıni göstermektedir. Fransanın sabık Akdeniz donanması başkumandanı ve simdi Tunus umumî valisi olan Amiral Jean Esteva herhangi bir mütecavize karşı ük ihtarda bulurunuştur. Amirala gazete muhabirlerinden biri bazj şayiaların ne dereceye kadar doğru olduğımu sormuş ve bu şayiaların 20 ikincikânunda askerin kışlalarda silâhbaşı edildiği zaman en mubalâğah şeklini almış bulunuduğunu tasrih etmiştir. General Weygand'ın mezkur tarihten dört fArkası sahife 5 sütun 4 tel Italyattlarm' her hücuntu püskürtüldü General Frankonun Mussolini ile görüştükten sonra Berline giderek Hitlerle de görüseceği rivayet ediliyordu; fakat son haberlere nazaran, Franko Romada Mussolini ve Papa ile görüştükten sonra yann İspanyaya ddnecektir. İspanya Sofya 12 (a a.) «D.N.B.» Hükumet Hariciye Nazın Sunner'in de Franko reorganı olan Dnes gazetesi Bulgarista fakatinde Madride doneceği bildırildiğinın dış siyaseti hakkında şunlan yaz ne göre, İspanyol devlet adamlarının Almanyaya gitmiyecekleri anlaşılmaktamaktadır: dır. «Bu siyaset. mazide kendisine büyük General Franko'nun seyahat maksadbir haksızhk yapılan ve bu haksızlığın telâfisi ve adaletin tekrar teessüsü için ları hakkında aşağıdaki tahminler yaher zaman ısrar eden ve her zaman pılmaktadır: 1 Umumî bir sulh zemini hazırlahayatt menfaatlerini müdafaaya hazır mak, bulunan bir milletin siyasetidir.> 2 İngiltere ile İtalya arasında bir [Arkası sahife 5 sütun 7 de] münferid sulh teşebbüsünde bulunmak, 3 Fransa ile İtalya arasında bir uzlaşma zemini bulmak. (Bu takdirde General Weygand'ın Aflngilîz tebliği rikada İtalyanlara karşı taarruza geçmiKahire 12 (a.a.) Ingiliz umumî yeceği, buna mukabil İtalyanların da karargâhmm tebliği: Fransız imparatorluğuna karşı ban taLibyada kayda değer birşey yoktur. fArkast sahife 5 sütun 1 del I fArkası «ahife S sütun 5 te] İngiltere yıkıürsa... muvalfakiyetli bir akın yapmıştır. Hedef üzerine 20 şer dakika fasılalarla gelen tayyareler beş saat muddetle taarruzlarda bulunmuşlar ve bir çok yüksek infilâk v» .ysngm bombalîrrt «tıtınjlardır. Catania'da en aşağı dört düşman tayyaresi yerde tahrib edilmiştir. Bundan başka yüz kilometreden fazla mesafeden görülen büyük yangınlar çıkarılmıştır. Bir hangara tam isabet olmuş ve şiddetli bir infilâk müşahede ediimiştir. Camison'da yangınlar çıkarılmış ve bu yangınlar uzun müddet devam etmiştir. Bütün tayyarelerimiz salimen dön müştür. Habeşistanda, AdisAbaba tayyare meydanı dün tayyarelerimiz taraiından bombardıman edilen hedefler arasında bulunuyordu. Tayyare meydanı üzerine bir çok bomba atılmış ve binalara, hangarlara tam isabetler omuş ve yangın lar çıkmıştır. Bundan başka Eritreye ve Somaliye pek çok akmlar ve büyük tahribat yapılmışür. Trablusta, Benina tayyare meydanındaki iniş meydanmda kullanılmıyacak bir halde 86 İtalyan tayyaresi bulun muştur. Bu tayyarelerin arasında bir •Heinkel 111» ve bir de «Yunker 88> vardır. Londra 12 (a.a.) Hava Nezaretinia eblıği: Fena havaya rağmen bombardıman tayyarelerile sahil servisine men&ub syyarelerimiz bu gece garbî Almanya ie Holanda, Norveç ve Danimarkadaki ledeflere hücum etmişlerdir. Bir tayyare filosu Bremendeki sınal edeflere hücum ederek yangınlar çı armıs ve infilâklara sebebiyet vermisir. Hanovre'a da hücum edilmiş ve bir ;ece evvel çıkanlmış olan yangınlar :ekrar tutuşturulmuştur. Hotterdamda petrol depolan bomba anmış ve şiddetli bir infilâk olmuştur. Gecenin ilk saatlerinde sahil servisine mensub tayyareler Norveçin cenubunda bulunan Kristiansand'daki gemilere aa Yutland'da kâin Thisted deniz tayyareleri üssüne hücum etmişlerdir. Dün bütün gün şimali Fransa üzerinde taarruzî temizleme hareketlerl yapılmış ve avcı tayyarelerimiz birçofc devriye uçuşlan yapmışlardır. Pek az düşman tayyaresi görülmüştür. Bütün bu hareketlerden yalnız üç tayyaremiz üslerine dönmemiştir. Londra 12 (a a. Dün öğleden sonra geç vakit Douvres'da Fransız sahilinde Boulogne istikametinden infilâk sesleri işitilmistir. Saat Greevmich a(Arkası sahife 5 sütnn 6 da) Mans sahillerine gimduz taarruza Cephede bir iş göre <Amerika ve Kanada miyen İtalyan tayya muhasara edilecek» releri açık şehirleri ViIkİ, Âyan Nectisine vuruyorlar Atına 12 (a.a.) «b.b.c. Radyonun verdiği haberlere göre, Yunanlılar dun düşmanın yeni bir mukabil taarruzunu püskürlmüşlerdir. Pazartesi günü yapılan mukabil İtalyan taarruzları evvelkilerinden daha az şiddetli olmuştur. ephenin cenub mmtakasuıda siddeüi muharebeler cereyan etmiştir. Birçok sir alınmıştır. Bunlann arasında iki fArkası sahife 5 sütun 2 de< r Belçika, Holanda limanlarında Almanlar, kıtaat ve tank nakli için motörlü mavnalar hazırlıyorlar Londra 12 (a.a.) Müstakil Belçika ajansı bildiriyor: Belçika, Hollandadan yakınlarda gelmiş olan yolcular, Almanlann istilâ limanlarında toplar ve küçük tanklar nakli için mavnalar teçhiz etmekte olduğunu bildirmektedir. Bu mavnalara, topçu ve tank kıt'alannm seri surette tahmili ve ihraa için bir nevi açılır kapanır iskele takılmaktadır. Bu mavnalara ayni zamanda motörler de konubnaktadır. Maamafih yolcular bu mavnalann ancak fevkalâde sakin bir havada denize açılabileceklerini ilâve etmektedir. lâyihamn acilen kabnlünü tavsiye etti Çjzmir Aydm yolundaki tren kazası) Belçikanm Ostend timanmı bombardıman eden Ingiliz donanmasından bir saffı harb zırhlısı ağır taretlerile borda ateşi yaparken M. Willkie Vaşington 12 (a.a.) Âyan Meclisinin Hariciye encümeni Willkie'yi dinlemiştir. Willkie demişur ki: • İngiltere yıkıldığı takdirde AmeBirkaç gün evvel îznür Aydm yolu üstünde Germençik îstasyonu yakı ika ve Kanada muhasara edilecekler ve ninde bir tren k?7ası oHuğunu yazmıştık. Aydın muhabirimiz tarafından gön ;n gayrimüsaid şartlar altında harbetYUNUS NADl derilen yukanki resim bu faciada parçalanan vagonların vaziyetini göster mek mecburiyetinde kalacaklardır. Ame[Arkası sahife 3, sütun 5 te] [Arkan safaife S. sütun 4 (•] mektedir, İngliz Başvbekili ChurchiU'in Bulgaristana aid söylediği sözler, ötedenberi Balkan efkân umumiyesini kemiren şüphe ve müphemiyet havasını, hakb olarak artırdı. İki gündenberi Bulgar ve Alman kaynaklarından gelen tekzibler bu şüphe ve müphemiyet havasını giderememektedir. Almanya Balkanlara sarkmak isterse Bulgaristan ne yapacak? İşte ccvabı bilinmiyen sual budur. Fakat hemen ilâve edelira ki, "gün geçtikçe bu sualin bilinmesine pek de lüzum kalmıyor. Alâkadar erkânıharbiyeler, harbin Balkanlara sirayeti takdirinde Bulgarlann Balkan menfaatlerine aykın, yani menfi bir jol takib edeceği Birkaç söx Politikada vuzuh faraziyesini şüphesiz çoktan nazan itibara almış bulunuyorlar. Bütün teferruatile gözönünde tutulan bir faraziye, günün birinde emrivaki halinde tahakkuk ederse, buna kimsenin şaşmıyacağına göre artık «Almanya cenuba inerse Bulgarlar ne yapacaklar?» diye düşünmck bile fazladır. Bıınunla beraber, Sofya hhkumetinin iki sonedenberi takib ettiği müphem po litikanın Balkan menfaatlerine uygun düşmediğini söylemek isteriz. Ne yapacağı belli olmıyan bir adam, etrahndakilerin huzur ve emniy^Sni nasü bozarsa, vazıh bir politika yolundan gitmiyen devletler de öylece komşulanna zarar verirler. Fakat sanmamakdır ki bu zarar telâfi edilemez. Şüpheli bir adaml düşman farzetmek, opun etrafa saçtığı tehlike havasını yok edeceği gibi, müphem politikah bir dfVİeti de ayni usulle komşuları için en aı.zararlı bir hale sokmak mümkündür. <Ve her ne olursa olsun, açık olmıyanîsiyasetler, en ziyade o siyaseti güden deVİete zarar verirler. N.