28 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Kadm Avcısı 100 » Tarihî Musahabeler 75 » CUMHURİYET MATBAASI 17 dCİ Vll SHVI ' 5 9 7 4 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLL Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 Dünya muharrulpipclen tercümeler CUITIfl 2 8 1941 Türkçeye çeviren Fiatı 50 R E M Z İ Kİ BİR ZAMA ÇOCU 1 serisi|43 A L F R E D tfT M U S S E T Pamukipliği kopuverdi! Yugoslav milleti zorla yeni nizama girmemek azminin en parlak misalini vermis oluyor Yugoslav milleti hürriyet ve istiklâlinin halele uğra. ması ihtimali karşınnda göaterdiği asabiyetle tarihe büyük millet olarak kaydolunmak hakkım bir daha kazanmıştır ihver tazyikile Yugoslavyanın içine sahndığı buhran, kabına sığmıyan bir buhar ku.veti giDi patlak verdi. Millet, sıkboğaz edilen hukumetinin kabul etmeğe sürüklendiği esaret felâketinin vahim neticelerindeki kâbusa daha ziyade dajanamadı. Memleketin her tarafından ve tâ okyanns aşın diyarlardaki vatandaşlardan yükselen şiddctli itiraz sadalan, hissolunan ıstırabm deıinliğini gosteren çok ciddî ve tehdidkâr alâmetlerdi. Bu sütunlarda karakterinin kuvveti üzerinde daima itimadkâr bir ısrarla durduğumuz Yugoslav milleti, Viyana imzasını takib edecek tatbikatın tehlikeleri önünde daha fazla sabredemiyerek canhevlile irkildi ve ayaklandl. Zayıf idarelerin kapüdığı felâket cereyaru bir anda yıkılarak yerine milletin bakikî hüküm ve iradesi kaim oldu. Ve uzun müzakerelerle ortaya konabilen pamukipliği milletin kuvvetli elile kopanlıp atıhvermiş bulundu. MilleUerin biitün bir hürriyetle mnvafakatlerine iktiran etmiyen faer nizam zorakidir, ayakta duramaz. Belgrad, millet olarak Almanya ve İtalya haric olmamak üzere, bütün Avrupanın çektifi bu ıstırabı olanca fecaatile açığa vurmuş bulnnuyor. Tafsilâü gazetemizin diğer sütunlaruıda gorülüp okunacağı veçhile milletin çok derin ıstırab ve galeyam önünde genc Kral Piyer beş ay on bir giın 6onra (6 eylul 1941 de) yaş olgunhığu fle resmen tahta çıkması tarihini beklemiyerek, bej annamesinde söylediği veçhile ahvalin teahhur kabul etmiyen garuretleri sevkile babasının makamma geçmiş ve devletin idaresini genc ve kuvvetli ellerine almışhr. Yoksa, artık lyice anlaşılıyor ki, haricin tahammül olunmaz tazyik ve tahakkiimüne ve datilde hükumetin meş'um uysallığına karşı milletin isyanı büyük bir ihtilâlle ortalığı hercümerc edecekti. Son tahülde Yugoslav milletinin isyanı Mihverin tazyik ve tahakküm siyasetine karşı olduğu sarihtir. Şiddetli ilirazlar memleketin mevcudiyet ve istiklâlini korumak hususunda tecellüd göstermiyerek zayıf davranan hükumetc tevcih edilmiştir ve tabiî Yugoslav milleti mantıkan böyle hareket ederdi. Ancak Zvetkoviç hukumetinin Mihverin tehdid ve tazyiklerile bu elim vaziyete düşürülmüş olduğu da malumdıır. VIyanada üçüzlii paktı imza ederken Zvetkoviç'in nerede ise akh zıvanasmdan çıkıyor denilecek asabî ve perişan dakikalar geçirdiğini imza merasiminde bazır bulunan Ofi muhabiri bütün taf•Hâtile bildiriyordu. Milletlerin hayatYUNUS NADÎ (Arkası sahife 5 sutnn 1 de) Yugoslavya ayaklandı! Genc Kral Piyer iktidarı kendi eline aldı Prens Polla Viyanada üçler paktını imzala yan Nazırlar kaçtılar Bütün memleket heyecan ve imanla hükümdarın etrafında toplanarak Yugoslavyanın şerefini teslim edenlerin siyasetini reddediyor Londra 27 (a.a.) Dün akşam birdenbire susmuş olan Yugoslav radyoları bu sabah erken mutad emisyonlarını vermişler, buna mukabil saat 10 a doğru aşağıdaki emisyonu neşretmişlerdir: Evvelâ bir askerî bando, «haydi zafer bayraklan, ileri..» marşını ve bunu müteakıb Yugoslav millî marştnı çalmıştır. Bunlar bittikten sonra spiker, «Şimdi Kral Piyer'in beyannamesini okuyorum.> diyerek .aşağıdaki beyannameyi ihtizazlı, fakat kuvvetli bir sesle okumuştur: Millî galeyanla mukadderaü tamamen değisen Yugoslavyanm payitahb Belgradda Büyük Miloş bulvannda nezaret binalan (Sağda ikinci plândaki bina Basvekâlettir Natsuoka Berlinde Japon Hariciye Nazın hararetle karşılandı Hiç bir zaman bugünkü kadar kuvvetli olmadık!» Çörçil diyor ki Şerefli milletinin mukadderatını genc ve azimkâr ellerine alan Yugoslav Kralı Majeste Hdnd Piyer Dünya buhranı ve Türkiye Şemseddin Günaltayın dün verdiği ikinci konferans da büyük alâka ve heyecan içinde dinlendi Kralın beyannames! B^rlin 27 (a a.) Stefani ajansın «Hırvatlar, Sırblar, Slovenler, Milletimiz için pek nazik olan şu an dan: Japon Hariciye Nazırı Matsuoka, da iktidarı bizzat elime almağa karar saat 18 de Berline gelmiştir. Kendisini istasyonda Hariciye Nazın von Ribbenverdim. Bu karann isabetini takdir eden na tropla Feld Mareşal von Keitel karşılamışlardır. CArkası sahife 5 sütun 3 te) Japon Hariciye Nazın, Bellevue fatosuna gitmiştir.. Berlindeki ikameti esnasmda orada misafir olacaktır. Matsuoka Ribbentrop mülâkatı Berlin 27 (a.a.) D. N. B. ajansı bildiriyor Hariciye Nazın Von Ribben trop, Alman hukumetinin daveü üzerine Berlini resmen ziyarete gelen müttefik Japonya Hariciye Nazın Matsuoka'yı bu sabah kabul etmiştir. Londra 27 (a.a.) Başvekil Çörçil Mülâkat samimî bir dosduk havası muhafazakâr fırkasının bugunku topiçinde cereyan etmiştir. Saatlerce süren lantısında irad ettiği nutukta Belgradda mülâkat esnasında üçlü pakt çerçevesi cereyan eden son hâdiselerden de bahdahilinde Alman İtalyan Japon işetmiştir. birliğile alâkadar bütün meseleler üzeİngiliz Başvekili Yugoslav hâdiseleri rinde tam bir görüş mutabakah hasıl hakkında şunları soylemiştır: olmuştur. Alman Hariciye Nazın von « Şu anda size ve butun meu^ekeRibbentrop mülâkattan sonra Japon te verecek. muhım haberlerim vardır. CArkası sahife 5 sütun 5 to Ankara 27 (Telefonla) YuBu sabah Yugoslav mılleti kendi rugoslavyadaki hükumet tebeddülühunu tekrar bulmuştur. Belgradda bir nün ilk defa Yugoslav radyoları taihtilâl olmuş ve dün imzaladıkları murafından haber verildiği malumdur. kavele ile memleketlerinin jeref ve Havadis bu vasıta ile Ankarada sahürriyetini satan nazırlar tevkif edilbahtan itibaren duyulmuştu. Şehmiştir. rimizde bulunan bir çok Yugoslav Bu vatanperverane hareketi mücadetebaası, haberleri tahkik etmek veleci ve cesur bir milletin feveranı doya mütemmim malumat almak üğurmuştur. Bu milletin zimamdarlarızere sefarethaneye gitmekte idiler. nm zâfı mihver devletlerinin entrikalan Öğleye doğru Yugoslav büjük elkendilerini memleketlerine ihanete süçiliğinde Yugoslav bayrağı çekildi rüklemiştir. ve bina methaline Kral Majeste Yugoslav vatanmın tamamiyet ve Piyer'in portresi talik edildi. Porhürrieytıni müdafaa edecek bir Yugostre bahar çiçekleri arasında idi lav hukumetinin kurulmasını ümid eNevyork 27 (a.a.) İngiliz büyük Naib Prens Pol'ün resmi de büyük debiliriz. Bu ümidimi aldığım haberelçisi Lord Halifax, gazeteciler topelçilik binasmdan biraz evvel inlere istinad ettıriyorum. Boyle bir hülantısmda yaptığı beyanatta, denlz, dirilmisti. Öğleden sonra büyük elkumet Büyük Britanya imparatorluğukara ve hava kudretinin abluka ile çiliğe bir çok kimseler ve müessebirlıkte İngiltereye zaferi temin enun bütün yardımına mazhar olacağı seler tarafından bfiketler gönderildeceği hususundaki kat'î imanını gibi Amerikadan da mümkün olan bü Yeni Hariciye Nazın Dr. Mohçilo Ninçiç di. bildirmiş ve demiştir ki: (Yazıst S inci sahijede) (Arkası sahife 5 sütun 2 de) < Harbln devamı Amerikan yardımmın süratine tâbidir. İngiltere icab ederse 20 sene harbedecektir. İngiliz milleti Alman bombardı manlarına mukavemeti Alman milletinden üstün olacaktır.> Lord Halifax, harbden sonra dünyanın nasıl bir hal alacağına da temas ederek şöyle demiştir: « ingiltere ve Amerika birbirle:ine gayet sıkı olarak bağlı kalmalıdır. Diğer milletleri bir mıknatıs gibi demokrasiye doğru çekeceklerdir. Eğer Almanya da isbirliği yapmak isterse, İngiltere onu dışarıda bırakmıyacaktır. Ancak Almanva nm dünya sulhunu bozmıyacağına emin olmak lâzımdn ve bozması icin de ortada bir sebeb olmamalıdır. İngiltere intikamcı bir sulh istemiyor, lakat Almanyanın cıkardığı bugünkü harbin ileride tekerrürüne mâni olacak tedbirleri almak emelindedir > «Yugoslav ruhu tekrar uyandı!» M. Çörçil, yeni Bel grad hükumetine Ingiltere ve Amerikanın bütün yardımı yapacağını bildiriyor Millî bir hükumet kuruldu Alman devlel merkezin Birkaç ay geçmeden de miihim miizakereler Atlantik harbini olacağı söyleniyor kazanacağız» ^Hitlerin istilâ plânını akim bıraktık ve Af rikadan ttalyan istibdadının lekelerini sildik! „ Başvekâleti Grl. Duşan Simoviç deruhde etti Maçek Başvekâlet muavinliğinde kaldı, kabinede bütün fırkalardan ikişer kişi mümessil var Ankarada akisler İtalyanlann yeni Trablus Vali ve kumandam General İtalo Garibaldi Yugoslav sefareti methaline Na jeste Piyerin resmi asıldı ve birçok buketler gönderildi • Keren ve Harar Dün? ingiliz orduları tarafından zaptedildi "İngiltere intikamcı sulh istemiyor" Graziani'nin çekilişinden sonra Afrikada kumandayı Almanlar alacaklarmış İngiltere BaşvekUi M. Churchill Londra 27 (a.a.) İngiliz muhafazakâr partisinin bir toplantısında söz söyliyen Başvekil Çörçil, Atlantik muharebesirü bahis mevzuu yapmıs ve bu muharebenin birkaç ayda kazanılacağı ititnadıru bUdirmiştir. Atlantik harbi Çörçil demiştir ki: < Gıda maddelerimiz, mühimmat ve her neviden Amerikan yardımının gittikçe artan miktarlarda bize varabilmesi için, bu muharebenin kazanılması lâ zundır. Bu muharebe, deniz üstü korsan gemilerine, adalanmız etranna gelmek üzere Fransız ve Norveç sahiUerinden hergün gizlıce kalkan tayyarelere ve denizalb gemilerine karşı yapılmaktadır. Bu muharebe, Okyanusun iki tarafındaki iki büyük milletin hayati menfaatlerile alâkadardır. Birkaç ay geçmeden, bu muharebenin kat'î surette kazamldığını sizlere bildirebileceğimden şüphe etmiyorum. Fakat karşılaştığımız başka güçlükler ve başka tehlikeler de vardır. Muvaffakiyetleri kabul ettiğimiz tarzda muvaffakiyetsizliklere de karşı koymağa, daima olduğu gibi, hazır olmalıyız. Çörçil, bundan sonra, harb gayeleri hakkında muhtemel bir deklârasyon (Arkası sahife 5 sütun 5 te) Kahire 27 (aj.) Keren'in düşmüş olduğu bu akşam resmen bildirilmiştir. Harar da alındı Kahire 27 (a.a.) Habeşıstanın AdisAbabadan sonra ikinci mühim şehri olan Harar'ın zaptedildiği bu akşam resmen bildirilmiştir. Cenubî ve Şimalî Habesistanda harekât Nairobi 27 (a.a.) Doğu Afrikasındaki İmparatorluk kuvvetlerinin tebliği: Habeş kuvvetleri cenubî Habeşis tanda Yavello'nun şarkında ve garbında bazı mevzileri işgal etmişlerdir. Bir yerde 100 kadar duşman mukavemet göstermeden teslim ohnuştur. Doğu bolgesinde her tarafta tesadüf edilen düşman kıt'alannm maneviyatı çok bozuktur. Ciciga ve Harrar arasındaki harekât plân mucibince devam etmektedir. Marda boğazında bir düşman mevzü baü Afrikası kıt'alan tarafından zaptedil miştir. tngfliz tebligi Kahire 27 (a^.) Ortaşark İngilia kuvvetleri umumî karargâhının tebliği: Libyada kayda değer mühim bir şey olmamıştır. Eritrede Kerende vaziyet memnuniyet verici bir şekılde inkişafta berdevam dır. Kıtaatımız yeni kazanclar kaydetmiş ve bir kaç mukabil hücumu tardederek bir miktar esir almışlardır. Esirler ara» srnda bir livanın bütün bir kurmay heCArkası sahife 5 sütun 7 de Lord Halifaks, icab ederse harbe 20 sene devam edebiliriz diyor Bir ask uçurumu Yazan : HahmudYesari Pek yakmda Cumhuriyette püyük Millet MecUsi reis vekili Şemseddin Günaltay, dün Eminönü Halkevinde konferansını verirken . (Yazısı 5 inci sahifede) Dün İngiliz tafalan tarafından ifgal edilen Harar'dan biı manzara J İ