18 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Biiyük Türk Mütefekkiri Ziya Gökalp'ın Yeni çıkan kitabları: ALTIN IŞIK KIZIL ELMA YENİ HAYAT 50 kuruş 75 40 IKBAL KİTABEYİ I U UIICIJ Vll SflVII ÖUI 0 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmubarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 İzmir 17 (Telefonla) Kubilây ihtifali bugun hususî trenlerle Izmir ve Manisadan otobüs ve arabalarla Bergama, Foça ve dığer kazalarla nahiye ve köylerden Menemene gelen 10 bin kadar halkın İştirakıle yapıldı. Genclik, talebe ve izci gruplarınm fazlalığı göze çarpıyordu. Heyetlerle teşekküller mensublannın getirdikleri yüzlerce çelenk, Ayyıldız tepedeki Kubilây abidesine kondu. Saat 14,30 da Menemen istasyonile abide arasındaki sahada yapılan toplantıda İstiklâl marşile ihüfale başlandı. İzmir Parti idare heyeti adına azadan Rahmi Balaban veciz bir nutuk söyüyerek on üç yıl evvelki irtica hareketini anlatmış, Türk milletinin tarihte irtica için verdiği kurbanları sayarak Kubilây ve arkadaşlarının son kurbanlar olduklarını söylemiş, «İstemezük.ün bu tarihten sonra duyulmadığını ve bundan sonra da duyulmıyacağuu bildirmiş, düşmanla beraber milletimizin makus talihini de yenen Büyük İnönü(Arkası sahife S sütnn 2 de) HALİDE EDtBfe^heseri C. H. P. ilk san'at mükatJKı kazanan SİNEKÜpâ Pazartesi 18 Mayıs 1942 B İKJ^fL Yedinci basrmı çıkti. Cildli 150 Ahmed Halid Kitabevi Dün Menentende on binlerce vatandaşın huzurile İngiitere, Asya ve Türk istiklâlinin başlangıc tarihi olan 19 aziz şehidlerin hatıraları tâziz ve Afrikadaki biitün mayıs, memleketin her yerinde oniiç sene evvelki irtica hareketi tel'in edildi müstemlekeleri büyük törenler yapılarak kutlanacak BVRISA Inkılâb şehidi Kubilây Gandi'nin Atatürkün Samsudahiyane için yapılan ihtifal bir buluşu! na ayak bastığı gün terkederse CAĞRI atolik Kilisesi Reisliği makamına çıktığının yıldönümü tnünasebetile Papa Pie XII tarafından radyoda daha ziyade muharib milletlere hitab ettiği halde biitün insanlıgın kulağına ulaştırılan barışa çağrı hitabesi, savaşın yakıcı ve yıkıcı gurultıfleri arasında sanki uhrevî ve adeta lâhutî bir sada gibi kalblere haxin bir serinlik veren bir hava tesiri yapmışür. Hazin bir serinlik diyonız. Çiinkü hitabeyi irad eden yüksek şahsiyet dahi muharibleri barışa çağıran sözlerinin şimdiki haller ve şartlar içinde maatteessüf hemen müsbet bir netice verebileceğine aid umud beslemiyor ve bununla beraber harbin felâketleri arasında banş nimctinin de düşünülmesini biitün samimiyetile temenni ederek muharib millctlerin devlet ve hükumet reislerini mes'uliyet hissile omuz o'püşen bir âlicenablıkla harekete teşvik etmeyi asla yersiz ve faydasız bulmuyor. Papa XII nci Pie daha Kaıdinallığı zamanındanberi uzun müddet milletlerarası münasebeüeri üzerinde çok derin bir vukuf ve salâhiyetle çahşmış ince rekâh bir zat olduğu için bugiın biitün kiireyi sarsmakta olan harb afetinin felâket dolu safhalarındaki kuvvetli amilleri herkesten daha iyi takdir etmektc olduğunda şüphe yoktur. Onun içindir ki hıristijanlığın biiyük bir kütlesinin başbıığu olmakla beraber mcvkünin ve mumtaz şahsijetinin biılün insanlığa hitab etıtıek salâhijetile de mücehhez olduğunu pek tyi biJdiği halde şimdilik aşağı yukan şartlan tayin olıınmu? bir barış teWifinde bulunmağa zemini ve zamanı henüz müsaid bulmuyor. «Çunkü, diyor, tam tersine sulh sölünü her söylejişimizde bu veja öteki tarafı gücendirmek ihtimalile karsılaşıyoruz. Bir taraf elde edilen neticeler üzerine hesab jürütürken diğer taraf da gelecek çarpışmalar hakkında umudlar beslemektedir, ve siyasî, askerî alanlardaki bütün bu kayıblar ve kazanclar, filiyalta sulh ihtimalini göstermemekte, fakat harbin sebeb olduğu tahribler de gittikçe fazlalaşmaktadır.. Papa Hazretleri boylece şimdiki haller ve şartlar içinde ciddî barış tekliflerini güzellikle dinliyecek kulak bulamıyacağından çok müteessir olmakla beraber yeni harbin doğurduğu ve daha da doğuracağı felâketler karşısında alâkadarlarla birlikte bütün insanlığın dikkatini tahribkâr savasın janıbasmda bir de barış nimeti bulunduğu hakikati üzerine çekmeği kendisine pek yakısan ulvî ve mukaddes bir vazife saymış bulunuyor. Kendisinde milletlerin ilk nüvesini teşkil eden aileyi yıkmak tehdid Nazilik ve faşistlik hemen yıkılacakmış! Menemendekl Kubilây âbidesi Esaretten s o n r a serbest bırakılan Felemenk zabitleri gene esir kampFakat bu reisler,Hind larına gönderildi hükumetile el birliği Lahey 17 (a.a.) Neşredilen bir restebüğde deniliyor ki: yapıyor ve orduya mî <Son zamanlarda yapılan muhtelif ispat etmiştir Avrupa asker veriyormuş muhakemelerpropaganda halkki arasında aleyhindeki Efganistan ve Hindistanı kazanmak için Nihver devletleri kabile reislerine kucak kucak altın veriyorlarmış Holandada Alman aleyhtarhğı • Samsunda Ebedî Şefin »yak bastıfı tarihi Iskele \t park Ankara 17 (a.a.) Ebedî Şefimlz Atatürkün Türk vatan ve istiklâlini kurtarmak üzere Samsunda Anadoluya ayak bastıklan gün olan 19 mayısın 23 üncü yıldönümü önümüzdeki salı gününe rastBombay 17 (a.a.) Gandi haftalık «azetesinde yazdığı bir yaada şöyle dıyor: «İngilterenin Asya ve Afrikadaki müstemlekelerinden ve hiç olmazsa Hindıstandan derhal çıkıp gitmesi için ileri sürdüğüm dıleğe bütün İngilizlerin müzaheret etmesini isterim. Dünyanın emniyeti ve nazilikle faşistliğin yıkılması için bu, zarurî bir tedbirdir.. Gandl, talebi kabul edildigi takdirde Mihver devletlerinin bütün askeri projelerinin altüst olacağı kanaatindedir. lamakta ve Türk gencliğinüı spor bayraml olan bu büyük günü lâyık olduğu şekilde kutlamak için bütün memleket hazırlanmaktadır. O gün, Atatürkün Samsunda karaya çıktığı saatte, 7 de, 21 pare top atılmak suretile yurdun her tarafından bu kutsal yıldönümünün kutlanmasına başlanacak ve ayni dakikada Ebedî Şefin ve onun emrinde millt (Arkası sahife 2 sütun 2 de) harp Askerî vaziyet HARKOF rAARRUZU AKİM KALDI Uzakşark hnrhi Londra 17 (a a.) Times gazeıtesinin Yeni Delhideki muhabiri bıldınyor: cAlman memurları Hindistan Efgan hududundaki kabılelerde hosnudsuzluk uyandırmağa çalışıyorlarsa da muvaffak olamıyorlar. Gerek Hınd, gerek Efgan makamları hududlarında sulhu korumak arzusunda bulunuyorlar. Bııgün hududlar her zamandan ziyade sakindir. Mıhver elçilıkleri, Kâbilde faaliyetlerine de vam ediyorlar. Fakat Efçan hükumeti, harbin başındanberi aldığı tarafsızlığl korumak için elinden gelen itinayı göstermektedir. Efganistandaki düşman memurları başka yerlerde yaptıklan gibi bu memleketteki vaziyetlermden de YUNUS NADI faydalanmakitan çekinmiyeceklerdir. Ka. (Arkasl sahife 3 sütun 4 te) (Arkası sahife 3 sütun 4 te) küçük bir azınlığı alet edınmekte ve bu azınlık fesadcı faaliyetlerde bulunmaktadır. Bu gibi suıkasdlerin tekrarlanmaması için işgal devleti aleyhinde hareketlerde bulunanlara taraftar olanlar arasından bir miktar tutsak alınmıştır. Diğer taraftan Holanda ordusu teslim olduktan sonra serbest bırakılan su baylardan bir kısmı tekıar esirler kamr pına gönde ilmiştir. Eski Holanda ordusuna mensub olanlardan bir çoğu Alman makamlarının âlicenablığmı suiistiraal ederek son zamanlarda her türlü Alman aleyhtarı hareketlere iştirak etmişlerdir. Vaktile verdıkleri söz üzerine serbest bırakılan bu subaylar böyle yapmakla sözlerinde durmamışlardır. Birmanya Hind harbin başmdakinden çok aşağı olacaktır Kerçte mağlub hududundaki len düşman. darediYazan: Emekli General v bir H. Emir Erhilet \ İngiliz ordusu araziye sıkıştırıldı Tokyoya göre imha edilmiş Şimali Birmanyada Çinliler şiddetle çarpışıyorlar Tokyo 17 (a.a.) Japon umumî karargâhının bu gün bildirdiğine göre, Birmanyadaki İngiliz ana kuvvetlerı 13 mayısta Hind Birmanya hududu çevresinde tamamile yok edilmiştir. Mevcudu 20 bin kadar olan Britanya kıtaları o gün 1,200 kişi kaybetmişlerdır. Japonlar 121 top, 3,000 kamyon ve başka taşıt ve 113 tank ele geçirmişlerdir. Mihverin Kerç yarunadasında indirBerlin 17 (a.a.) Alman ordularl diği 15 mayısta Kerç şehrinin zaptile neticelenen, kısa, sert ve öldürücü darbaşkumandanlığınm tebliği: Kerç şehrinin şimali şarkisinde mağ beye mukabil Sovyetlerin Harkof bölîub düşmanın bakiyeleri yarımadanın gesinde giriştikleri büyük taarruzda şark ucunda pek dar bir sahaya sı arada bir çok günler geçmesine rağkıştırılmıştır. Kerç yolu üzerinde kaç men, gene bir netice çıkmamıştır. Sovmakta olan Sovyet kuvvetleri hava ta yet taarruzu eğer Harkof isükametinde arruzları neticesinde ağır kaylblara uğ inkişaf edebilseydi en evvel bu şehrin düşmcsi lâzımdı. Eğer Sovjet taarruzu, ratılmıştır. Tamanskara'da geniş yanguılar çıka dedikleri gibi, Harkofun cenubunda rılmış, şiddetli infilâklara sebebiyet ve Moşnaç ve Şmijew'de Donez nehrile arilmiştir. Bu bölgede Alman avcılan yakları üzeıinden batıya doğru hakikahava muharebelerinde hiç bir kayba uğ ten ilerlemiş olsaydı şimdiye kadar ramadan 28 düşman tayyaresi düşür Harkofun hiç oimazsa cephenin cenub kesimlerile olan muvasalası kesilerek müşlerdir. Harkof bölgesinde Sovyet taarruzlan tecrid edilmiş bir hale sokulabilirdi. kanlı zayiatla akim bırakllmıştır. Bura Fakat bunlann hiç birisi olmamış ve da cereyan eden muharebelerde tahrib olacağı da yoktur. Çünkü Sovyet orduedilen düşman tankları şimdiye kadar su 22 haziran 1941 tarihindenberi yediği bir çok kuvvetli ve öldürücü darbeler 2401 bulmuştur. sebebile çok zayıflamıştır ve maddî ve Şark cephesinin diğer bölgelerinde manevî kudret ve kabiliyetlerinden pek topçu ve keşif faaliyeti olmuştur. çok kaybetmiştir. Herşeye rağmen TiMost bölgesinde ve İlmen gölünün şarkında hava kuvvetlerimiz düşmanın moçenko'nun elindeki bütün vasıtalarla mühim şimendifer hatlannı tahrib et ve hususile pek çok zırhlı araba kullanarak, Harkof bölgesinde, Alman mişlerdir. Macar cephesini yarmak istediği ve Şarkta yapılan çarpışmalarda 132 nubunun için çok gayretier gösterdiği maralı İstihkâm taburunun ikinci bölümuhakkaktır. Fakat Mihver ordusunun ğünün bir takımı yalnlz bir muharebemükemmel müdafaa tabiyesi ve üstün de tanklara karşı konulmuş olan 1800 askerî kabiliyetleri karsısında kazanmayni zararsız bir hale getirmiştir. (Arkası sahife 2 sütnn 1 de) (Arkası sahife 3, sütun 3 te) Ruslar, bu bölgede kanlı zayiata uğ Rusların şimdiki maddî ve manevî kudret radılar ve 240 tank ve kıymetleri, silâh ve malzeme miktarı, kaybettiler Sovyet ordusumm bugünkü durumu SpOf: Kerç şehri bölgesinde Kuvvetlerimiz inad ile çarpısmaktadır Calatasaray Fenerbahçe bayramı güzel oldu Japonlar takviye kıt'alan alıyor Tokyo 17 (a.a.) Japonlar Ahssan eyaletine mühim takviye kıt'alan getirmektedirler. Şan eyaletinde mühim muharebeler Londra, Almanların Kafkasyaya taarruz efmele< rini muhfemel göriiyor Moskova 17 (a.a.) Sovyet geceyana tebligi: 16 mayısta, kuvvetlerimiz Kerç şehri bölgesinde inadia çarpışmışlardır. Harkof istikametind'e, taarruzî hareketlerde bulunan kuvvetlerimiz muvaffakiyetle ilerlemelerine devam ederei (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Çungking 17 (a.a.) Şan eyaletinda Japonlar Manotund'a taarruz ediyorlar. Muharebe bu şehrin cenub doğusunda Kanolen ve Mongai dolaylarlnda devam etmektedir. Japonlar şehrin sahil eyaletinde dün taarruza geçmişlerdir. Birçok Japon kol ları ce^ıuba doğru ilerlemektedir. Yeni Delhi 17 (a.a.) Doğu Birmanyada Birmanya yolu boyunca Japonların harekât sahası cenubunda harekâtta bulunan Çin kuv\'etleri Japonlan Mentung şehrinden atmışlardır. Muharebede Japonlar 1000 den fazla kayıb vermişlerdir. Tokyo 17 (a.a.) Birmanya cephesinden gelen haberlerde Japon kıt'alarınm Mandalayın 200 kilometre şimalinde ehemmiyetli bir yer olan Kutno'yu 15 mayısta zaptettikleri bildirilmektedir. Japonlar bir ;ehirden çıkanldı Japonlar bir «ehir daha aldılar Koşan Galatasaray ve Fenerbahçe kulüblerinin müştereken tertib ettikleri spor bayranu dün büyük bir neş'e içinde geçmiştir. Yukanki resimlerde, müsabakalara baslanmadan evvel bayrak çekme mcrasimi ve geçid resmine istirak eden eski Galatasarayhklar görülmektedir. (Yazısı 3 üncü sahifemizdedir) Gendere Yazan: Almanlann şark cephednde kuUandıklan a£ır toplardan blri ntMkeleıuni; bir vaılyette Yusuf Ziya Ortaç Bu güzel şiiri yarınki sayımızda okuyunuz.