1 Kasım 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

Dış siyasa Atlatılmaktan korkan Almanya ve yalnızlık tehlike- sine maruz Rusya... Bayiler 2 e Ademi eelsölerinden Roma gayet memnin gözükmektedir. Acaba Roma bu ada. lardaki faaliyetini bir tehdit gibi kul. lanarak, bu fasliyetten vazgeçmek mukabilinde İspanya işini kendi ar. zusna uygun bir şekle mi götürmek. tedir? Bunu tahmin edenler var. Düne ka. dar Sovyet Rusya ile ayni at üzerinde bahse girişen İngiltere ve Fransa, bir haftadanberi Sovyet Rusyayı ko. günkü noktai nazarmda «rar ettiği takdirde Sovyet Rusyanm tam bir “yalnızlık” a mahküm edilmesi ihti, mali de vardır. iğ « Maamafih, ademi müdahale komite. sinde esen rüzgirdan zarar gören, yalnız Rusya değildir. Almanya da pek boş avlanmışı benzemektedir. Hattâ Sovyet Rusyanm vaziyeti s0 - Zukkanlılıkla karşılamasına mukabil Almanyanm büyük bir telâşa düştüğü de görülmektedir. Sefir fon Riben. İrop'un alelâcele Romaya gidişini ve Romada gerek Musolini ile gerek Kont Çiyano ile konuşmalarını diple. Tek ademi mildâhâle komitesinde İn. gilterenin © istediği (cevabı eldr. Zi, istediği O menfaatleri © temin ettiği o söyleniyor. O Bu vaz. yette İtalyanm Almanyadan birdenbi. Te yiz eçvirmesine intizar edenler de var, Halbuki Almanya, İtaiyaya İs . panya işlerinde gösterdiği mizaheret mukabilinde müstemlekeler meselesi. ni halletmek, İtalyan müzaheretile müstemleke sahibi olmak hulyasın. daydı, Fon Ribentrop'un Romaa yaptığı temaslar neticesinde aldığı veya ara. dığı teminatlardan he dereceye kadar memnun kaldığı henüz. anlaşılamamış. tır. Garbi Akdenizdeki esrarengiz faa - liyet karşısmda İngiltere ve Fransa - rım derhal cebre ve silâha başvurma. maları, herhalde ancak, İtalyadan bu esrarengiz faaliyete nihayet verilece. ğine dair bir söz almış balunmaları ile izah edilebilir, « mevcut o vaziyet garbi Akdeniz emniyeti uğrunda Fransanm Rusya ittifakmdan ve “İn. ve dan kurtulmak için çalmadık pt | dostluğundan silkinmekte teredâüd ç — etmiyecekleri rivayet edilmektedir. | Buna inantlr mr? Tam bir fikir almak için bâdiselerin seyrini takip etmekten başka çare yoktur, Şekip GUNDUZ © “Tarih hocası” | Muhsin öldü Dürüst bir ahlâk sahibi ve mükemmel bir Bamus İlmsali olan Muhsinin çok genç sayı. ed ea Zi na e memleket geni cidden kıymeti bir uzvun: kaybet. miş oluyor, Ni den kaldırılacalı ve öğle namazı Beyazıt camiinde kelmdıktan-sonra tabutu Saraçka.. nebaşına kadar talebelerinin elleri tizerinde götürülecek ve oradan gehitiiğe defnedilecek tir. z Kıymetli hocanın talebelerine ve atlesine Haziyetlerimizi sunarız. | şişesi Parkotelde garson Mihran dün gece buz dolabından bir soda şişesi çıkarır. ken şişe birdenbire patlamış, Mihran i boğazından ağır surette (yaralanarak | hastahaneye z mitede tek başma bırakmışlardır. Bu | Bomba gibi soda kom'ariniz sok Sakarya mwotkü Haydarpaşadan kalktığı zaman çok sert bir poyraz e. siyordu, Vali Üstündağ, maiyeti ve başvekili selâmlamıya gelmiş olan generallar Haydarpaşa rıhtımımda kal mışlardı. Yalnız emniyet direktörü Salih Kılmç, birinci şubesinin direk. törü ile birlikte Tatareskuya refakat ediyordu. Şimdi, dest devlet Başvekili Fener'e gidiyordu. Ortodoksluğun ana kilisesini gezecek, bu kilisenin en bü. yük ruhani reisi olan Patrik tarafm. dan kabul edilecekti. Sel'miye önlerinden gçerken poyraz o kadar şiddetlendi ki, kalın paltola. rimiza rağmen hiçbirimz üst güverte. de kalamadık. 'Tataresku . evvelce de söylediğim gibi . gayet sert bir gef. Sonra, trende gelirken hiç mi uyumamış ne? Gözle. ri kıpkırmızı, Fakat boyu yine dimdik, tavırları yine ölçülü. Romanya Sefiri Telemak ile Romen başkonsolosunu yanma alıp baş taraf. taki kamaraya çekildiği zaman, ken. disiyle konuşmak için acele etmedim. Arka kamaraya girdim. Orada, Köstence polis mildürü An- tonesku ile Bükreş emniyet başmi. fettişi, genç polis mildürtimüze İstan. bul polisinin her şubesinde gözlerine çarpan intizamdan ve faaliyetten sita- Yişle bahsediyorlardı. Onlara kulak kabartarak Fenere kader uslu uslu gittim. Fenerde Sakarya motörü Fener iskelesine yanaştığı zaman siyah redingotlu, dik yakalı, silindir şapkalı beyaz eldi. venli, biri şişmanca kısa boylu, öbü. TÜ zayıfça ve uzun iki zat mevzun a. âmlerla ve yüzlerini tatlılaştırmıya çalışarak Tatareskuya yaklaştılar, Kısa boylu adam, çok güzel bir şive İle fransızca konuşuyordu. Dedi ki: — Kerametlü Patrik hazretleri Fk. #ölânsınızı selâmlamak şerefini bu bendelerine tevdi o buyurmuşlardır. Kerameti Patrik hazretleri Ekselân. #mzı kabul etmekten büyük bir sevinç duymakta olduklarını bildirmeye de yine bu bendelerini memur etmişler . dir. 7 Tataresku bu sözlere elini uzatmak. la ve başıyla selim vererek mukabele etti, Yola düzüldük. Fener iskelesinden O patrikhaneye | uzanan yolun İki yanına beşer metre aralıkla dizilen polis kıt'ası çok mun. tazamdı. Halk, sağ tarafta, sıra ksh. velerin önlerini doldurmuştu. Her ta. raftan alkış sesleri geliyordu. Patrik. hanenin büyük kapısına yaklaşmken, Ayni intizamla devam eden polis het. larma Tatareskunun daha takdirkâr bir nazar atfettiğini sezidm. Hattâ bir aralık dayanımadı, yanıbaşında Yürüyen sarışm, uzun boylu bir Ro - men siyasi memuruna, gülümsiyerek Şöyle dedi: — İstanbul polisine hayran olma - mak milmkün değildir. saygıyla tasdik etti: — Haklısmız Ekselâns. Patrikhanede Patrikhanenin beyaz mermer mer - divenlerinde, Sen Sinod Azası olan murassa salipli on bir metrepolit du. rüyordu. Bunların selâmlarma muka. bele eder etmez Tomen başvekili ile maiyeti artık Ortodoks kilisesinin mi. safiri olmuşlardı. Duvarları hıristiyan azizlerinin ve eski patriklerin resim. leriyle süslü, ağır ve çok kiymetli mobilyelerle dolu salonlardan geçtik. Her tarafta büyük cini sobalar varı. yordu, Burna çok hafif bir günlük ko. kusu veren böyük bir salona girince, Tataresku derin bir reverans yaptı. Patriklik tahtı üzerinde oturan uzun ak sakallı bir zat yavaş yavaş &yağa kalktı. Bunun Rum Ortodoks Patriği olduğunu anladım tabii, Siyah şapkasını saran siyah bir tül omuzlarına düşüyor. İk! altırdan zin. cir, boynundan göğsüne, nohut bü, yüklüğünde yakutlar, zümrütler we zebercedlerle murassa iki baç ve bir İsa tasviri sarkitıyordu. Romen baş. vekili ilerledi, bu ihtiyarm elini öp. lâ R a tü, Patrik buna Tataresku'nun yana. ğını öpmekle mukabele edince mera - sim başladı. Genç bir papas patriğe bir kâğıt u. zattı ve patrik yüksek sesle bunu o. kumağa başladı. Yani nutkunu söy - lemeye başladı. Patrikin nutku Nutkun hulâsası şudur: — Romen milletinin büyük bir şah. leti şımdi bir milli kiliseye sahib bu. Tunmaktadır, Bu kilise evvelce sna kilisenin bir kızıydı. Ve değerli bir kı. za karşı gösterilen muhabbeti burada bulurdu. Şimdi ise ana kilise, Romen kilisesine bir kardeş kilise muamele. si yanmakta ve eski muhabbetinden kat kat yüksek bir muhabbetle onu sevmektedir, Sizin Ortodeks Romen milletine faydalı bir övlât olduğunuzu biliyoruz. Bunun için meziyetlerinizin devamını, takdisatımızla niyaz ederiz. Ortodoks âleminin müşterek duala rmdan. Romen milletinin her türlü manevi kuvveti alacağına eminiz. Biz burada yepyeni bir insant muhit İçin. de yaşamaktayız. Büyük Atatürkün her türlü viodant akidelere bahşettiği yüksek hürriyet, Ortodoksluğun bu en eski ruhanf merkezinde, bu yüksek tarihi şahsiyete karşı sarsılmaz bir Saygı doğurmuştur. Tatareskonun cevabı Buna Romen başvekili heyecandan boğulan bir sesle göyle cevap verdi: — Kudsiyetpenah! Şahsıma karşı gösterilen yüksek tevecciihten ve Or. todoksluğun bu en eski ruhanf maka. mından milletime ve şahsıma bahşe . dilen o iltifatlardan o müteşekkirim. Kudsiyetpenah! Ben Romanya Kralı, Efendim Majeste İkinci Karol'un mü. saadesi ve emri ile memleketimin müttefiki ve dostu olan “Türkiyeye geldim. Bu ziyaretimin maksadı Türk milletiyle olan ittifakımızı bir kat da. ha kuvvetlendirmek ve bu memleke . tin talihini sihirli bir irade ile idare eden Büyük Şef'e şahsi hayran. lığımı arzetmekti, Kudsiyatpenah! Si. ze beyan etmekten büyük bir zevk duyarım ki Ankarada geçirdiğim gün. ler zarfında Românya ile Türkiye a. rasmdaki dostluk eskisinden bir kat daha fazlalaşmıştır. Ben memleketi - min bana verdiği vazifeyi başarmak. La Peder, ben, sulh için, Allah ta. mdan takdis edilen devamlı sulh için çalıştım, Mükaddas peder! Dünyanın bugünkü keşmekeşi için. Ni Ortodoks kiliselerinin ruhaniyeti msanlığın büyük felâketlerden kurtul. MAS için ortada mevcut tahlisiyeler. den biridir. Ortodöks Aleminin ruha. DİYeti Üzerinde milessir en eski ve en büyük kilisenin refsi olan sizin huzu. Tunuzda tekrar ederim ki, Ortodoks kiliselerinin faaliyeti yalnız mili de. ğildir, insanfâir de, Zira Ortodoks milleti cihanşimuldür. Romanya İçin, 4; odoksluğun inkişafı için, Allah <in calıştığıma eminim. İmanı tam bir hristiyan ve faal bir Ortodoks 8. fatiyle beni takdis etmenizi ricaya geldim. Nulkun tesirleri Bir taraftan Başvekilin nutkunu kaydediyor, bir taraftar da Sen Sinod azasını tetkik ediyordum. Bunlar va. zifeleştnin tamamiyle ruhani olduğu - Nu anlamış insanlar gibi sakin duru - yorlardı. Beşeri hisleri yüzlerinin çiz. gilerinde ve gözlerinin bakışlarmda i. tadelendirmiyorlardı, Tataresku kendisine #isterilen kol. tuğa oturunca genç bir papas gümüş bir tepsi içinde atlas kaplı bir kutu getirdi. Bu kutudaki altın bir salibi patrik nya Başv | HABER'e yeni beyanatı e eş J İKINCITEŞRİN — şi UN 5 — rg Mülâkatı yapan: Nizamettin MAZİ kendi eliyle Tataresku'nun boynuna geçirince merasim bitti. O zaman Ö. kilmenik patrik ile Romanya başve. |. kili arasında bir tercümanın yardımı ile şu mühim muhavere cereyan etti: bir geye inanan milletlerin neler yapa. bileteklerini gösteren &h mükemmel ve modern hümünedir, — Türkiyenin baş gebri olan Anka, ra hakikaten bütün yenilikleri ibtiva etmektedir. — Evet... Hem bütün yenilikleri ih. tiva etmektedir, hem de - ısrarla tek. ır ederim - birçok milletlere karşı zamanımızda verilmiş en mükemmel ders ve nimunedir. Ankarada hâkim olan şey, Ankarayı yaratan şey “ça. Uışma, disiplin ve iman” dır, Asrımız. da milletlerin muvaffakıyetlerini te - min eden şiarlar bunlardır. Maddi ma. — Haklısmız evlâdım. Ankara ha - kikaten söylediğiniz kıymette bir yer. dir. — Biz de Romanyada öyle çalış. maktayız. — Buna da kaniim evlât. — Size arzederim kl, bundan sonra da Romanyada bu tarzda çalışılacak. tır. — Seyahatiniz sizi yordu mu? — Tercüman, kutsiyetpenaha söyle. yiniz ki ben yorulmam. Yorulsam bile ifa ettiğim büyük hizmetler, bana yo. rulmadığım zannıni verir ve bütün yorgunluklarımı giderir. — Türkiye hakkımdaki ihtisasları. nız nedir? — Her tarafta çok Iyi karşılandım ve baktığım her yerde çok iyi şeyler gördüm. Herkes bize iyi muamele et. ti, Asker, halk, genç, ihtiyar, herkes bize hakiki bir muh” “et gösteriyor. Bu seyahatimden büyük bir memnu niyet duyduğumu size temin edebili - rim, — Romen hükümetinin kilise karşı. sındaki düşüncesini izah eder misi - niz? — Bizim hükümetimiz, Romanyada iktidar mevkiine gelen bütün bükü - metler gibi, mütemadiyen, kiliseyi kuvvetlendirmeye çalışmıştır ve çalış. maktadır, Ortodoks #lemi Romanya ortodoksluğundan daima müzaheret görmüştür. Bu müzahereti gelecek yıllarda bir kat daha kuvvetlendire » ceğiz. — Sanıyorum ki Romanya hükmeti bu hareketi ile Romen milletinin his. lerine ve arzularma tercüman olmak. tadır. — Evet mukaddes peder. Romanya- k mütekit bir hıristiyandır; ve imanı tam bir ortodolstur. — Romanya kilisesi hakkındaki fik. rimi nutkumkla da söylemiştim, Bu k&- lise evvelce bize tâbiydi. Simdi müsta - kildir. Evvelce bir “kerime, muame. Jesi yapardık. Şimdi bir “hemşire,, mu- amelesi yapıyoruz. Her iki devrede de Rumen kilisesine ana ortodoks kilise - sinin teveccühü büyüktü. Şimdi, sizin gibi ortodoksluğun kıymetini anlamış sağlam imanlı hıristiyanların yardımı ile bu kilisenin daha ziyade büyümek yoluna girdiğini öğreniyoruz. Bu hal bizi memnun eder, Zira Rumen kilise . sinin büyümesi ortodokaluğun yüksel- mesi mânasına gelir, Tatarcsku bu cevabı dinledikten son. ra bir geye karar vermiş ve kararının doğruluğuna inanmış ve bu yolda her fedakârlığa hazırlanmış bir adam eda. siyle ve gittikçe heyecanı artan bir ses- le şu sözleri söyledi: —Biz, kiliseye yalnız ahlâki, manevi ve hissi kuvvetlerinin kıy» meti noktasından bağlı değiliz Ki, Hseye bağlanışımızda idealimizin de büyük rolü ve tesiri vardır, Mu- kâddes peder! Dünya pek berbat bir haldedir. Yeryüzünün her ta. safında yeni yeni tahrip kuvvet- leri doğmaktadır. Milletleri tehdit eden bu felâketlerin kimisi milli, kimisi o beynelmileldir. Hergün tehditlerinin şekillerini ve değişen. “ vaadini hatırlatması söyledim. tahrip e e genişletmeğe çalışan ler karşısında tek arr mak mümkündür ki hansi C. ortodoksluktur, dindir. B ! manya kilisesinin yi tırmakla Rormanyads ei kuvvetleri ir lerine sed çektiği '. dirilişine ve kımıldanışmİ. « sğ” bırakmamak arzusunda gat kuğrett nun olmuş gözüküyordu . i rek takdirkâr bir kaç cümle ei işidildi. Ve akabinde bahsin m“ değiştiren şu suali sordu? z — Valde * kraliçenin işliyoruz. Mühim midir? : — Hayır; Allaha şükür di dir. p — Kendisini öç dört yl eri rada kabul ettiğimizi g Valde kraliçeye iyileşmesini del” haniyetimizle temenni etmekte muzu ve kendisini takdis e bildiriniz. — Teşekkür ederim, pedef« Artık konuşulacak bir şey eni ts, Tatarenku, vede için ayağa 9 ve patriğin elini öperek şöyle d' — Beni takdis etmiş siman ve kilise uğrunda deruhde “ vazifeleri mükemmel surette vey bilmem için bana yeni bir teşvik # Patrik Romanyaya gideceğini Tataresku da gelecek yıl İsti” tekrar geleceğini söyliyerek yi den ayrılmca bizim küçük kafile li * Sakaryaya teşyi edildi. O zaman” fire, Başvekilin bana dört gün Maamafih Telemak'ın nazik mi halesine lüzum kalmadı. beni görmüş ve tanımıştı, çağırd! — Ne söyliyeyim?. » — Bu sualinize bir cevap meliyim ekselâns. Zira, siz bans mülükat değil, bir tebliğ vaadeti y. — Güzel, İşte size bir cümle! d türk, gördüğüm devlet ge e azimkâr ve en mütecellidilir. yi de görmek daha müessir oluyor. ğer kader. yepyeni bir şehrin dekoru ile de diği için insan tam mânasiyle # bir hülya âleminde sanıyor. Şu?” yazınız: Ankara bir şeye inanan if. Yeisü Mele yepabilecekfesini göz ran mukaddes bir eserdir. Ankarâ gö lara iman dağıtan bir volkandır. az konuşan ve çok iş mım. Ankarada da böyle nuştuk ve çok iş çıkardık. zetelerinde ziyaretim gördüğüm yazılar, efkâr beni pek sevindirmiştir, Ankaray” derken ve avdette her dmef halk fından izhar edilen hararetli şüphesiz, şaksımdan milletine aittir. Buda i Balkan paktı çerçevesi sebetler artık tamamiyle olmuştur, Bu ittifak milletlerin de yer etmiştir; canlı bir Balkan milletlerini idare : £ <& ş z yi Nİ i ; ; EŞELER Rİ ii Ak