12 Haziran 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

AKŞAM POSTASI Sahibi ve Nesriyot Mödürüğü ©“ Hasan Rasim Us “İDARE EVİ: istanbul Ankara caddesi Hoiz lane himmet Eid. Yelgesf ademi! Miehei MABER Yazı işteri telefonu: 23872 idare f- ve 24379 Hüâdiseler, fikirler Bir destan ARİLERİMİZİN, romancla- rımızin çoğu tenkidden, mü. nekkidden şikâyet edip duruyorlar. İd- dialarıns be ma bizde münekkidin işi gücü, nerede bir kıymet, bir üstün- lük görürse onu baltalımağa kalk. makmış. Yeni eserleri okumaz, oku - yundca dâ gi we çarpmamasına im. kân olmıyan meziyetleri kıskanır, ka- lemini hemen kin ve gayz hokkasıma daldımıverirmiz... Halük Nihad Pepeyi'den Allah razı olsun! Büyük destanının ikinci kısmı olan Mütareke'ye (1) yazdığı başlan- gıçta bütün bu iddiaların münekkide birer iftira olduğunu ispat ediyor. Destanın ilk Kısmını çıkardığı zaman kendinden şüphe etmiş, hattâ eserini yarım bırakmağa kalkacak gibi bile olmuş; fakat matbuattan, münekkid. İerimizden gördüğü teşvik kendisine, bir destan $ n lâzımgelen itima- dı vermiş. Bu suretle biz de destanın ikinci kınmma na olmuşuz, üçüncü kısım da yazılmaktaymış. Ça etle destanı çıkar oçıkmaz Burban Cahid Morkaya, Erciimend Ekrem Talu, Vâ . Nü, Nureddin Ar- tam, Gavsi Halid Ozansoy, Mekki Sa- id bu eserin herikulâde meziyetlerini birer birer sayıp çıktığını herkese du. yurmuşlar.. Agâh Sırrı Levend, o destanda “milli sayılmak için lâzım. gelen vasıfların” hepsini bulduğu gibi Ercümend Ekrem Talu da onu “ber ürkün okuyup ezberlemesi,, lâzım- d Pe. ialumız, sözleşmiş mi anlamış gibi her gün sü- sütun yazılarla ben! teşe! ettiler, diyor; bu sözlerden dolayı münekkid. lerimi; re nekadar ti ür etse- ler yeridir: kendilerini ağır bir itti- hamdan tebriye ediyor, Keşki Halük Nihad Pepeyi, o başlangıcı da man. zum yazsaydı: Ercümend Ekrem 'Ts- lu'nun, tenbihine uyup o parçayı da ezber ederdik. İtiraf edeyim ki ben henliz Çanak. kale'yi de, Mütareke'yi de ezberleme. dim. Birinci kısmı vaktiyle okumuş- tum, hatırımda çok bir gey kalmadı; ikinci kısmı ise daha yeni ok ve end tü , on, dan da büyük bir şey hıfsedebildiğimi iddia edecek değilim, fakat her iki kıs- mn da güzel, harikulâde olduğundan eminim: o kadar münekkidin bir hü, kümde birleştiği görülmüş şey değik dir; mademki bir kere vukubulm ış, ek bette doğrudur ve elbette Halük NI. had Pepeyi'nin eseri güzel ve hariku- Tâdedir. Destan ikinci kısmı şöyle başlıyor: “Sonsuz bir kar denizi, Sarılmış bir : Tomsk — Yolların arkasmda sini unutup, — Bu sene Siborya'dan ayrılmıyacak kutup.,, Buraya gelince biraz durdum, V. Hugo'nun “Kar yağıyordu... diye b adım. Bilmem bil. yavaş hatırla. okumaktan daha | 4 Onu biraz unutabildikten sonra Halük Nihad Pepeyi'nin desla- Nurullah ATAÇ (1) 56 enufa, 25 kuruş. (Hilmi Ziya Ülken'in de ayrıca bir takrisi vardır). HABER — Aksam postası —— Esrar ve silâh kaçakçı- lığı yapan bir şebeke Kaçakçılarla alâkadar bir diplomat tevkif edildi; teşkilâtın gizli fa Orta Avrupada geniş faaliyette bu. lanan büyük bir esrar kaçakçı şebekesi meydana çıkarıldığı haber verilmişti. Hâdise tahkik edildikçe bu kaçakçı» lık şebekesinin zannedildiğinder mükim olduğu ve çok geniş bir teşkilâta sehip bulunduğu anlaşılıyor. Bu kaçakçılarla alâkadar olarak Bel- şikada Peru'lu bir diplemat ta tevkif edilmiştir. Bundan sonra şebekenin di. ğer efradı birer birer meydana çıkarı. mış ve o zaman, bunların yâlnız esrar değil, ayni z&manda silâh. kaçakçılığı yaptıkları ve bir çok sabıkaları olduğu anlaşılmıştır , Kaçakçıların başında Lui Lion ismin. de bir Fransız bulunmaktadır. Şebe- kenin, dünyanm dört bir tarafında teş- kilâtı ve gizli fabrikaları vardır. Bun- lardan bizi Fransada, biri Üsküpte, biri Çinde Çang Çumda, diğeri de “Taku- bardadır. Kaçakçıların bilhassa Çinde çok ge. miş teşkilâtları vardır. Avrupadaki 4 damları silâh kaçakçılığı ve gizli esrar istihsal ile meşgul olurken, Çindekiler de orada afyon satmakla meşzul olmak- tadır. Şifre bulundu Esrar kaçakçıları asıl ele veren Tiyençindeki adamları olmuştur. Ora- da gizli afyon satışı için çalışan Vayat- zis ismindeki bu adam, takip edildiğinin farkma vararak kaçmıştır. Fakat, ni. hayet İseknderiyede tevkif edilmiştir. Vayatzis, ihtiyatsızlık ederek, şifre- yi üzerinde bulundurmaktadır, Bu, â- ralarmdaki muhaberede kullandıkları şifreli mektupları okumıya yardım öde- cektir. O zaman, bu şebeke ile alâkadar ol- dukları şüphesi ile tevk!? edilmiş kimse. İerin üzerinde çıkan mektuplar okunu- yor. Bunlara ilk bakışta mektup demenin imkânı yoktur. Çünkü Üzerlerinde yal- nız râkam vardır, Fakat bunlar şifredir. Ve rakamların hepsi ayrı ayrı bir şehre, şebekenin şubesi veya fabrikası; bulunan bir yere delâlet etmektedir. Meselâ: 75. 694: Üsküp fabrikası, 75. 695; Çang Çüm fabrikası, 75. 696; Taku Bar fabrikası ilh.. mânasına gelmekte- dir. Bunlar, şehirlerin ismi. Bu şehirlere gönderildiği bildirilen mallar ne aca. ba? Onu şifre anahtarında şu" suretle okumak kabildir; 75. 37R: Afyon, 76. 264 vazelinle ka. rışık ilh., demektir. Aralarında daima kullanacakları di ğer kelimeler ve tabirlere de şifrede ayrı ayrı rakamlar ayrılmıştır; 76.231; Londraya teslim, 76.020; Diplomatla beraber, 75.820: Dörç bavul, 75.321: Küçük bavul, 75.169 da Lui Lion demektir. Tonlurca afyon, esrar Kaçakçıların kendilerini ele veren son Edgar Valas'ın kızı artist oldu Meşhür © pölis romanları mü- barriri Edgar Vâslis bügün iki torun sahibi bir dedeol. muştur, - Romancının kı- zı Misis Frere Re- eves ilk olarak dünyaya geçen se- ne biriz getir. mişti, Bu sene d> z 3 çocuk ise' erkektir. Misis Prcre Reeves, babasının ismi» ni taşıyarak Pat Vallas adı ile, #ahne hayatına atılmış bulunmaktadır. İlk o- larak da babasının bir romanından pi. yes haline konulmuş bir eseri oynaya- caktır. ları brika sald Kaçakçılık şebekesini idare eden Lui Lionun karısı faaliyeti, iki ton esrar kaçırmak için giriştikleri teşebbüstür, Bu, onların bel- ki ilk defa yaptıkları büyük bir kaçık- gılık değildir. Şüphesiz ki, şimdiye ka- dar daha bir çok defa tonlarca afyon ve esrar kaçırmışlardır. Fakat, şebekenin silâh kaçakçılığı faaliyetlerinde daha büyük bir yer iş . azl etmektedir. Belçikada tevkif edilen Perulu dip- lomat, Bakula, bilhassa silâh kaçakçı- lığı ile alâkadardır. Bu İşi, 1934 de Lui Lion ile beraber yapmışlardır. O z&- man, meydana çıkarılan bu silâh kaçak- çılığı işinde Bakula, hakkında fazla de. lil bulunmadığı için, Peru hükümeti ta- rafından hafif bir cezaya çarpılmış, ce- zasını bitirdikten sonra da Avrupaya gelmiştir. Bugün de Lui Lion tutulmuştur. O, silâh kaçakçılığı işinde ne kendisinin, ne de Bakulanm alâkası olmadığını söy Jemiştir. Halbuki, Bakula, o zamanki isticvabında Lui Lionun isini vermiş» tir, Yalnız, bu ikinci suç ortağı kendi- sinin ele verildiğini Haber akp ta kaçmı. ya kalkmasın diye bundan biç bahso- Tunmuyor, . . Bir fil kurşuna . r dizildi / Suçu sekiz insan öldürmektir Seylânda bir fil, sekiz kişiyi öldü müş olmak suçiyle, kurşuna dizilerek idam edilmiştir, Fil bu “cinayetleri, bir bayram gü- nü işlemiştir. Adet olduğu Üzere, © bayramda Seylân sultanı ve diğer sa- ray mensupları filler üzerinde geçit res- mi yaparlar, İşte, bu fillerden biri, geçit esnasın. da halk arasına girmiş ve sekiz kişiyi ezerek öldürmüştür Saray derhal caniyi idama mahküm etmiştir. Bu büyük ve güzel hayvanın öldürülmesine acıyanlar çok olmuş ve İngilterenin umumi valisi ile Buda di. ni reisleri saraya, hayvanın affı için ta- vassutta bulunmuşlardır. Fakat, Seylân sultanı, hayvanı affet. memiş ve sekiz kişiyi öldüren fil, zin. cirlere vurularak idam sahasma götü - rülmüştür. Fil, orada büyük bir kauçuk ağacı, na bağlanmış ve karşısına on beş silâh- Lı adam dizilmiştir. Dünyanın en zeki hayvanı sayılan #1, öldürüleceğini der. hal anlamış ve çevrilen tüfeklerden ken- disini kurtarmağa çalışmıştır. Fakat, hep birden ateş eden on beş tüfek, hayvanı bir anda öldürmüştür. Koca fil, korkunç bir çığlık atarak ye- re yuvarlanmıştır. nerelerde? Bununla beraber, Lui Llonu tevkif bügüne kadar kabil clmuyor. Ancak bugün, diğer suç ortakları ile beraber ele geçmiştir. İçlerindeki kadın Esrar ve silâh kaçakçılarının ârasn- de kadın vardır. Bu, arısıdır, Kendisi, belki bu işe iste- karışmamıştar. Fakat, hiç bir şey. beri yok denemez. Çünkü, koca- sının söylediklerini harfiyyen i getiren bu kadın, onların kaçakçılık iş- lerinden haberdardır. Kadın, kotasından yedi yaş büyük- tür. Lui Lion, ona yirmi beş sene evvel tesadüf etmiş ve derhal evlenmiştir. Fransuaz, karşısına çıkan adamm bir esrar kaçakçısı olduğunu belki bilmi- yordu. Belki arâştırmıya bile lüzum görmemişti, çünkü Lui Lion kadınları bir bakışta kandıran şeytan çehreli a. damlardan biridir. Harpten evvel bu ticaretle meşgul o- lan Lion, harpte kendisine daha büyük bir macera sahası bulüyor ve Fransız casus teşkilâtına giriyor , Harpten sonra tekrar ayni işe başlı- yor ve o zaman, eskiden gizli istihba- rat teşkilâtına mensup olmasından sti. fade ediyor. Bir çok eski polis arkadaş. lan öna bilmiyerek âlet oluyorlar, Fa- kat onlar tutulup azlediliyorlar, Lui Lion gene kendisini kurtarıyor . Bundan sonra, Lui Lion, Bugarittan- daki bir kaçakçı şebekesi ile beraber çalışmıya başlıycr. Anavis kardeşlerin Eskicumadaki gizli Jâboratuvarları, bir intilâk neticesinde meydana çıktığı za» man Lui Lion gene İzini kaybetmiştir. Bugün ise bütün suçlarının hesabını vermek tüzere tevkif edilmiş bulunuyor, i Canlı tıkaç Tarlaları suların baskınından nesil kurtarmışlar ? Macaristanda Teis nehri son gün. lertic taşmış ve bütün civar; istilâ et- mek tehlikesini göstermiştir . Tehlike, sularm tarlaları basmaması için yapılmış olan sedde iki delik açıl- masından ileri geliyordu. Sular buradan büylik bir sür'atle geçiyor ve tarlaları kaplamak istidadımı gösteriyordu. Bu delikleri kapamak kabil değildi. Çünkü oraya konulan taşlar suların ö- nünde mukavamet edemiyordu. Bu ayet İki kişi üzerine almış ve delikleri kendi vücutları ile kapa- mışlardır. Bunlar iki cesur köylü genci, dir. Sulara kendi göğüslerini siper ede- rek duran delikanlılar, kendilerinin ve diğer köylülerin tarlalarını kurtarmış. ârdır. Bir gün ve bir gece soğuk sular içinde kalan gençler, ertesi sabah, sula- rın çekilmesi ürerine evlerine giderek yataklarına yatmışlardır. ağ mağ Kutupta bulunan 57 senelik kutu Moskova, 11 (A, A.) — Hanriyet a. dası istasyonunun müdür inuavini Le. onof, adanm şark sahilinde kâin bir tepede 8 haziranda bakır bir kapalı kutu bulmuştur. Bundan 57 sene evvel Janet vapuru ile kutba giden Ameri- kan heyeti relsi Dölong'un raporu bu kutuda çıkmıştır, Malüm olduğu üze. re Dölong Hanriyet adasma bir heyet göndermiş ve bu heyet sahile kadar giderek Janet vapürunlun takib ettiği yolu gösteren vesikayi bu kutuya ko- yüp oraya bırakmıştır. Janet vapuru 12 haziran 1981 de battıktan ve heyet azası buzlar üzerinde çok müşkül bir yürliyüş yaptıktan sonra Siberya sa- hillerine kadar gelmiş ve orada ölmüş. tür, Lui Lio- | 12 HAZİRAN — 1938 TAN 15 yaşında çocuk evlenebilir mi ? M ZEKERİYA, evlenme yaşının kızlar. e dal8den15e (erkeklerde 20 den 18 ze indirilmesi hakkında hazırlanan ka- nün lâyihasından bahsederek bunn mah- zurlu gördüğünü söylüyor. M. Zekeriya di. yor ki: “Doktorlar, meseleyi sırf firiyolojik ba- kımdan tetkik ettikleri için meselenin yal naz bir tarafını görüyor, ve bir dokter gibi 19 yaşında bir kızın Bziyolojik inkişafının birleşmiye müsalt olduğunu söylüyorlar, Halbuki mesele erkekle kızın birleşmesi meselesi değil, evlenip yuva kurması me- selesidir. Evlenmenin inal, ve ekonomik safhaları ver «me yaşını İ5 yaşına indirir ken daha zlyade meselenin bu tarafını göz önline almak lâzımdır, 16 yaşında bir kızın fiziyolo; masına müsalt olabilir, fakat İŞ bir kız ana olabilir mi? Analığın vazifelerini yapabilir mi? Analık, yalnız çocuk © doğurmak değil, bir.de onu büyütüp terbiye etmektir. 15 yaşında bir kız, çocuk (o böyütmek nedir bilebilir mi? 15 yaşında bir kız ev idare edebilirmi? i ana ok yaşında içtimal 15 yaşında bir kız kocasını idare ede- bilir mi? İçtimai telkikler ve tululan || stalistik- ler göstermiştir ki, erken © evlenme, evin çabuk bozulmasına sebeb olur. Erken öv- lenen kız ve erkek kendilerini arilıyacak çağa geldikleri zaman ortık o kördukları bayotı kâfi görmemiye, kendilerine yeni bir hayat aramıya başlarlar. Bu da ekseri. ya evin yıkılmasına müncer olur.,, "Denecek ki birçok aileler kızlarını bir en evvej evlendirmek için omahkemelere müracant ederek çocuklarımın yaşlarını büyülüyorlar. Köylerde ekseriyeile 15 ya- şında kızlar evleniveriyorlar, Fakat bu ev- lenmeler kanuni olmadığı için, doğan ço- cukları gayrimeşru telikki o mecburiyeti hasıl oluyor. Bunun önüne geçmek, ve ka” nunu ba ihtiyaen uydurmak lâzımdır. Bence bu mütaleca da ( sakattır. Çünkü, istisna kaide teşkil etmez. Birkaç kişi böy Je yapıyorsa, bunu umumi bir -İhüyacm ifadesi diyesnlmak doğru olmaz, Cemiyetin temeli giledir. Sağlam «ile İ ancak sağlam temele dayanırsa vi Ne Tat Aileyi zaafa sürüklemek değil kuv- vetleni ek ihtiyacındayız. Onun için evlenme yaşının indirilmesi- ni mahzurlu buluyorüz.,, CUMHURİYET Zafer kupası ve gümrük Ss SKVEA Bedi yazıyor: Süvarilerimizin Niste kazandıkları Po- lonya ordusu kupasının âkibetini biliyor musunuz? Kupa, süvarilerimiz İstanbala #elmedden çok evvel o gönderilmiş, fakat #ömrük bu yabancı eşyanin Türk topraği- na girmesine müsasde etmemiş. Çünkü bU kupaya bir kişinin “Benimdir!, demesi izim geliyormuş. Kupa bir şahsın değil, bir zümrenin malı olduğuna güre gümrük” ten hElâ (bugün bite?) çıkarılamamış. Artık “İstanbul gümrüğü, diye bir vod” vil yazmanın sırası geldi, Bu derecesi (a5 la gülünçtür. Eğer biri yalan söyleyip de kupayn sahip çıkmazsa onu geriye mi gön dereceğiz? Bu, muzafler Türk süvariler İ nin Avrupada kazandıkları şerefi, sembo” tile beraber iade etmekten farksız bir h#“ reket olmaz mı? Avrupalıları o kendimis8 güldürmemek İçin, tabil, İstanbul gümrü- Büne karşı yalan söylemeği tercih etmek lâğim #elecek. Bir ticaret eşyası olmıyan ve yalnız büyük manasına kıymet verile” hir altın bardak için, gümrüğün başımı" eetiğr iş, “hir bardak suda fırtına, desi mi? Enne gz Inhisarlâar umum müdürü geldi Munddel 1701 numaralı tütün kan nunun Büyük Millet Meclisindeki mü” zakerelerinde bulunmak üzere Ank8 raya gitmiş olan inhisarlar umum 75 dürü Mithat Yenel şehrimize dön tür, Yeni kanunun tatbikatiyle güzrü ve inbisarlar vekâletiyle ziraat vekâ leti müştereken meşgul olacaktır. lie nun için, bu sahada iki tarafın iş b $i bu günlerde bir talimatname ile 19” bit olunacaktır. ei Yeni kanunla tütün müstahsi/ tllçearlarına bir çok kolaylıklar göst” rildiği gibi, memlekette tütün Ye tirilmesi işi de büyük bir nizam 111 alınmış olmaktadır.