16 Mart 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

İ İstanbul, T et Cumartesi 16 Mart 920 Ft Ml !dar»hane: Telgraf adresi: İstanbnl, Milliyet e Ankara caddesi, WWHW% Telefon numaraları: İstanbal, 3911 — 3912 — 83918 Gasete ve n:atbacya oil hususlar için müdüriyete müracant edilmelidir. Müddeti geçennu:holar 10 kurustur. Gelen evrok geri verilmez. Nlczslmer G Hduvumuştarr — B il yet | Başmu.hnrrirl,Şl_lrt ııie'b'usu NH A FENEW'E Abone ve Ilan ücret Gazetemizde çikan yazıların hukuku mahfuzdur Nluuslamnsı & HKumruçtur t eri Abone şartları a İlan tarifesi Tü tiye Hariç önci Sahifede Santim! 38 Aplığı 400 — ku 8 kü. Sncl « « Ü 150 « 4 « 4ncd —« « e p 1400 < 2700 — <$ 2nci | e « — X KARA BİR GÜN 16 Mart... Bu tarihi hiç birimiz unutmadık. “Çünkü 16 Martı hiç bir Türk unutmaz. 920 senesi * martıfin “1Ğincı gönö sabahı İstanbul - halki uyanınca şehrin sokakiarında süngülü düşmanların dolaştığını resmi - datrelerin iş- gal edildiğini gürmüşlerdir. - Spkaklara yapıştırılan duşman yaftaları' şehrin işgal edildiğini ilân ederek sanki istihza eder gibi- bu işgalin “ muvakkat , olduğunu ilave ediyurdu.-Fakat Türk milleti için buna inanmak Kabil değildi. Duşmanlar işte bu noktada da yanılmlşlardır. Çünkü Anaduluda milli hareketi yaratan büyük Gazinin mutlaka muva'fak olacagı hakkındaki iman Türk milletine kuvvet ve- riyordu bunun için 16 Martta İstanbulun işgal edilmesi istik- lâl mücadelesine bir kat daha kuvvet verilmesi ile neticelen- "niştir. 16 mart 1920 gecesi Şeh- zade karakolundaki kahraman askerlerimiz şehtt oldu, herke- sin evi )basılarak bir çok Türk Maltaya sürüldü. Fakat bu ve- kayi hertürlü dehşetine rağmen büyük milletimizi giriştiği çetin mücadeleden hiç alıkoymadı. Düşmanlar yalnız kendi vahşe- tlerini gösterdiler. Yoksa -topla- rı şehre çevrilen diritnotlar Tü- rk milletini asla yıldırmadı. Her telâketten bir ders almak lâzımsa 16 Mart da bir takım vatanını seven, lâkin safderun- lukları yüzünden hâlâ duşman- lardan merhamet bekleyen kim- seleri uykudan uyandırdı. Hür yaşamak isteyen millet- ler için ancak kendi silâhından başka yardımcı olamiyacağını düşmanların emeli vatanımızı paylaşmak olduğunu Gazi her- kesten evel anlamış, 1919 ma- yısında Anadoluya - geçmiştir. 19 mart her Türk vatanperveri içir maddeten, manen büyük Gazinin açtığı yolda yürümek- - ten başka çare olmadığını gös- ' termiştir. “ Bugün, dokuz sene sonra . -16 mart 920 gününü dlişlnllrkçn_' büyük Gazinin azmil iradesi jle Türk miületinin , kahraman or- dunun ne - çetin müşkülât ile çarpıştıklarını şükran ve minnet ile yadediyoruz. ş Bex Ş Arikara-Sofya Ankara ile Sofya arasında imzalanan bitaraflık ve uz- laşma muahedesi, bü iki memleketin münasebatı nok- tasından yeni bir devrin başlangıcı - sayılabilir. Esasen Türkiye ile - Bul- garistan arasında ne hudut ve nede hayati menafi ci- hetile ihtilâf yoktur. Mevcüt muahedelerin tatbikatı sıra- sında, tatbika memur olan- ların görüş ve anlayış fark- larından dolayı zaman zaman |- çıkan Müşkülata, bu yeni muahedenin nihayet vere- ceğini umuüyoruz. Zamanımızda yapılan sulh muahedelerinin iki türlü ölçüsü olmak lâzımdır; Biri umumi sulh cephesinden, diğeri de iki tarafın menafii noktasından - fal olma- darıdır. Türk-Bulgar muahe- desi, bu ölçü ile tetkik edildiği zama:., değeri dıGhı ZI:ıı:e' meydana - çıkar. Gerçek bu muyahede, îkl imilletin arzu ve ihtiyaçlarına, her itibarla ediyor. tev;ıf ::ı[hede)ı’ıııı bunlar kadar eyi bir cephesi daha var ki, o da Balkan sulhu - lehine mühim bir adım olmasıdır. Ankara ile Sofya ricali arasında bu münasebetle teati olunan telgraflar, bu yaklaşmalara esas olan hissi- yatın ne kadar samimi oldu- ğunu gösteriyor. Müzakerat esnasında mu- rahhaslarımızın çok samimi gayret ve temayülatına Uygun bir surette itilafkâr bir Zih- niyetle çalışan Sofyınırî At- kara Sefiri M. Pavlof un mesaisini, bu münasebetle | hatırlamak, yerinde bir şey - Olur. ç DÜNKÜ MAÇ BERABERE Dünkü maça iştirak edenlerden bir grup AYRAM GÜNLER MAÇLAR HEYECANLI OLDU Dün Fenerbahçe ile Galatasaray - (1-1) berabere kâldılar NETİCELENDİ. | İ YAPILAN Dün hava daha güzel, soğuk daha az, saha daha kuru, kalabalık daha fazla tdi. Galatasaray-Beşiktaş muhteliti Fenerbahçe ile karşılaşıyor. Hakem de böyle nisbeten mühim maçiar için bir sima: Salâhattin bey. Mamafi kale önünde herkes favl ve hentbolla müterâ- fık bifbirine girerken öyle hoş bir durup sejyredlşl var ki. etliye sütlüye pek karışılmaması lâzım gelen maçlar için iyi bir hakem olacağını gösteriyor. Takımlar Şöyle: GSıriığB Halis Burhan Hüsnü Suphi — Nihat — Mirhat Mubte_litln iyi bir. şekilde qlıiıamısına mukabil Fener en iyi bir şekildeydi . İlk devre başlar başlamaz muhtelit Leble- binin ayağıle bir sayı' kaydetti. Bumu epey zaman sonra Fenerin bir sayısı takip etti. Büt müsavat, devrenin ve oyunun nihayetine kadar devam etti.."Fenerin daha seri, daha canlı ve umumiyetle “hâkim oynamasına'rağmen netiçe değişmedi. —— — < Ş Muhtelit hucum hattındaki anlaşamamazlığa ve bu hatta bir oyun- vevnun topu iki metre ileriye vuramıyacak kadar halsiz: olmasına mukabil Fener muhacim hattı çok. muvaffak oluüyordu. Muhtelit müdafaası bir az ağır bastığından oyunun - neticesine hâkim olân müsavat teessüs etti. Böylece bü maç birer sayıle ve beraberlikle bitti. İki maçta gördüğümüz oyunculardan oyunlarından, vaziyetlerin- den ayrıca bahsedeceğiz. Bayramın dığer maçları Muslih Mehmet Necdet Eşref Rebii — FENERBAHÇE — Riza Kadri. Fruzan: Cevat Alâ Muzaffer, Zeki Sadi M. Reşat Fikret Nevzat Bıyram 1. Çarşamba. keskin bir ayaz. bununla beraber güneşli ve bulutsuz bir hava. Saha Daha yeni erimiş karların tesirile oldukça çamütrlu Hele kalelerden birinin önü oyuncuları zamana şaşırtacak bir şekilde Bu gün, Istanbul taş muhteliti. Hakem Adil Giray Bey. ri rukımlar şöyle? —G. S— Rasim Mehmet N. - Burhan Suphi Nihat Midhat Futbolcuların uzutı bir zamandır muattal kalmış olmasi maçı seyre gelenlerde evvelâ tatsız btr müsabaka seyredileceği zannını tevlit vetmiştir. Halbuki daha oyun başlar başlamaz bunun aksi tezahür etti. ve maçlar baştan nihayete kadar çok zevkli ve hararetli oldu. Hç ümit edilmediği halde Galatasaylılar ilk devrede denilebi- Hir ki umumiyetle hâkim oynadılar ve muhtelit kalesini mütemadi bir tazyik altında bulundurdular. Mamafi bu devrede ıma daha müsait olmasından istifade belki de netice üzerine müessir olabilecek fırsatları kaçırdılar . Bu devrede ilk sayıyı Zekinin ayağile muhtelit yaptı. Biraz sonra da Nihadın direğe çarpan şiddetli bir şütünden sonra Leblebi Galatasaray hesabına müsavatı temin etti. « h kendi £ edemediler, kinci İdevredel İkinci devrede G. S. takımında idmansızlığı dolayisile yorulan Latifin yerine Rifat girmişti. Buna mukabil muhtellt Sadi ve Ridvanla iki taze kuvvet almıştı. Gerek bu keyfiyet, gerekse G. S. in ilk dev- redeki müsait vaziyetten istifade edememesi buna zamimeten Rasimin bariz idmansızlık yüzünden yaptığı hatalar muhtelit lehine oldu ve daha ikinci devre başlar başlamaz üst- üste yapılan iki sayt G. S. lıların kuvvei maneviyesine müessir oldu. Bununla beraber Nihat Bulgar gazeteleri, Türk ve Bulgar milletleri, ideal- lerini tahakkuk ettirmek için daha sıkı bir teşriki mesai temennisinde bulu- nuyorlar. Bu temenniyat, bizim de arzumuza tevafuk şampiyonu Galatasaray kendisinden sonra en kuvvetli iki takımın muhtelitile karşılaşacak: Fenerbahçe Beşik- "Jetmektedir. Çünkü, politikada zaman "Muslih L.Mehmet Necdet Latif Kemal Ş. —F.B-B— Halis Kadri Zeki M. Reşat Hüsnü — Cevat Alâ —Şikrü — Zeki Fikre — Eşreftt muhtelitin dört muavin ve mü- dafiini tek başına geçerek adeta cebren G, S.n ikinci sayısını yaptı. Üçüncü bir gol de tam kale çizgisinin üstünde çamura saplanarak kaldı. İlk mağlubiyet muhtelitin yaptiğı bir sayıdan sonra oyun 2-4G.S. aleyhine neticelendi. Galatasaray altı senedir İstan- bulda ilk defa mağlup oluyor- du. Mamafi son ayun, G.Sin likmaçlarda hasımları düşün- düreceğini gösteriyor . ve milletler arasındaki mü- nasebetlerde en büyük ide- alimiz, mevcut sulhu kuyv- vetlendirmekten ibarettir. MAHMUT Siirt Mebusu M. MECLİSİ Bu sen Hazirana kadar mühim layihalar intaç edilecektir ——— — —— — Ankara, 16 (Milliyet) —Meclis bu sene ancak Haziran bidaye- tinde tatil edilebilecktir. O za- mata kadar bütçeden maada meclise ğelen bir çok Jayihar müzakere ve İntaç edilecektir. Bu meyanda maaş layihası, gümrük layıhası, vilâyetle- rin idaresi İryihası ve adli layihalarla hâlâ Şurada tetkik edilmekte olan nafianın yollar hakkındaki mühim leyihası vardır . ACIKLI KAZA Dün bir kamyon dev- rildi ön çocuk Çi yaralandı Bıyram yerlerinde - bir. çok kamyon ve otomobiller isti- -aplarından fazla çocuk alarak çaz bir ücret jmukabilinde çocuk- -ları muayyen bir noktaya kadar götürüp getirmekledirler. Bu yüzden de - ehemmiyetli kezalar eksik öolmamaktadır. Lâkin dün Beşiktaşta olan bir kaza bunların hepsinden feci olmuştur. Vak'a şndur : Şoför Nevzat hammallar ce- miyetine ait bir - kamyonetle Beşiktaşta Illamurda kurulan bayram — yerinden çocukların toplamakta beşer kuruş muka- getimgkçe imiş. —— İdarı İedi d kamyona dün öğled alarak yola çı yolumnü takip ederek Fındıklıya gitmekte iken Dolma bahçe önüne gelindiği sırada çocuk- lar ayağa kalkmıştır. Bu hareketten kamyonun mu- vazenesi buzulmuş. ve devril- miştir. kaza neticesinde çocok- Tardan onu başlarından . ve vü- cutlerinin muhtelif yerlerinden yaralanmış ve mecruh çocuklar, EBtfal hastahanesine kaldırılmış lardır. — Yaraları hafif olan iki çocuk aileleri tarafından evlerine gö- türülmüştür. Mecruhlar arasında bir mektepli kız da vardır. Yavrucağın hgyatı tehlikede Başı yarılmış olan 12 yaşın- daki bir çocuğun hayatı tehlike- dedir. Bu mecruh dalgın birhalde bulunmaktadiır. Kamyonun şoförü hâkkında takibata başlanmıştır. BAYRAM EYİ GEÇTİ ilk baharla birlikte gelen şeker bayramı güzel bir Hava ile çok sevinçli geçti Hevaların iyileşmesinden bil- istifade halkın çoğu bayramı kırlarda geçirmiş ve say- fiye yerlerine giden banliyö trenleri yolcularla dolup taş- mıştır. Bayram yerleri de kalabalık olmuştur, Bayramı: kırlarda geçirmi- yenlerin ekserisi de şehrin mutat eylence yerlerine tiyat- ro ve sinemalara tehacüm etmiş, Maskaralarda vardı Beyoğlundan koşan maska- ra kılıklı ve maskeli karna- val gurupları şehrin muhte- lif semtlerine ve hatta Kadi- köy tarafına da ğeçerek bir nevi eylence mevzuu olmuş- lardır Şehir harici tenezzüh- lerin çoğalması otomobilcile- rin işlerini ehemmiyetli su- |rette arttırmıştır. Bu sene bayramın müsait havaya te- sadüfü, Hilallahmer rozetle- rinin tevziatını da tezyit et- miş ve geçen seneden daha bilinde Fındıklıya kadar götürüp | iş. Tramvay “TÜRKİYE TÜTÜNLERİ. İhracat günden güne artıyor Avrupada. fabrika açmak üzre bir şir- “ketle anlaşıldı Almanya,_ İngiltere ve İsviçre- de cıgara fabrikaları aç- mak üzre Türkiye inhisar ida- resile mukavele akteden İngiliz şirketi, bu işe yarım milyon ingiliç Hrası tahsis etmiştir. Mukaveleye nazaran mezkür şirhet 4 ay zarfında faaliyete geçecek, ilk sene Türkiyeden (100.000) kilo tütün alacaktır. Sonra her” sene. (50:000) kilo arttırılmak suretile mübayaat yedinci senede yarım milyon kiloya bıılığ olacaktır, : Şirkette Türk gençleri di “tavzif olunacaktır. Bu iş için alâkadar ecnebi -müessesesi bankaya teminat parasi olarak — (50,000) İngiliz Hrası tevdi etmiştir. — * | |— Şirket sermayesini bir mil- yon ingiliz Hrasına çıkarmak İnhisar wmumi müdürü Behçet B. şortile Avrupanın diğer yerle- rinde de fabrika açacaktır. Şirket, bütün mübayaatıni Türkiye piyasasında yapacak ve gayri safi hasılatından yüzde ikısini inhisar- idaresine vere- cektir. Son bir şenede , inhisar idaresinin Avrupaya — ihracatı (20,000) kilo artmıştır. Fransa rejisi ile Amerikalı bir grup, Türk tütünlerinden istifade et- k .işlerile yakından münasebeti | âzamiyet İhtiva -etmesi üze- 'YENİ TARİFE ——— Gümrük tarifesi hangi esaslara göre hazir- laniyor? Haber - aldığımıza — göre Ankarada muhtelit bir. en- cümende- tetkik edilmekte olan yeni tarife kanunu la- yihasının bazı maddeleri tadil edilmeğe başlanmıştır. mezkür komisyon azasının mühim bir. kısmı tarifenin bazı madeeleri ve zahire faslı yüksek addedilmektedir Evelce büğday ve saire gibi maddelerde yüz kiloda 360 kuruş alınmaktaldi. yeni ta- rifeye göre bu gibi madde- lerden gene yüz kilodan 630 kuruş gömrük resmi alına- caktır. Evelce tayyare ve teferrüatından yüzde yetmiş beş nispetinde resim alınır- dı.. Yeni tarifede bu yüzde beşe tenzil edilmiştir Tarife olan bir zat yeni tarife hak- kında bir muharri rimize şu malümatı vermiştir. , “ — Ekseri tarifeler iki sütunu ihtiva eder. | Bunlar azami ve asgari sütunlarıdır. 1 Ekseriya azami ile asgari arasında mütevassıt bir ra- |- kam bulunur. - w Bizim : tarifelerde 'yalıız yzami miktarı tayin edilmiş, , |- asgari sütun ypılmamiştır, Şimdiye kadar bizimle ticaret müuahedesi yapmamiş ' olan biriki devlet şimdiden muahede yapmak için teşeb- büsatta bulunmuşlardır. KADRİYEH. Tahkikat ilerileikçe neler çıkıyor ? aklarındakı tahkikatın tevsil evel için bir tekre” tevkif — edilen Kadriye hanım ve rüfekası henüz isticvap edilmemişlerdir . Son günlerde, bu husustaki mek üzre teş istemektedir. Diğer taraftan, bütün dünya tütünlgel arasında en az nikotini muhtevi olması dolayısı ile Türk tütünlerinin en Iyi evsafı haiz bulunduğu Amerikada ya- pılan resmi tahlilat netlcesinde tespit edilmiştir. Raporda, Tirk tütünlerinin, nikotini kısmen alınan Amerika tütünlerinden bile daha iyi ve zararsız olduğu beyan edilme- ktedir. —— ... v 7000 DAVA —— Dette rdarlıl: Muhakemat Müdürlüğü Hazine leh ve aleyhindeki davaları tas- nif ediyor. Bu davaların mıktarı (7000) küsur kadar- dır. Davalar, esaslı surette ta- kip edilmek Üüzre HFazine vekilleri arasında tal 8 1 0- lunmuştur. ğ Başladı : Köy hekimi BÜRHANCAHİT Beyin milli ve edebi romani Dördüncü sahifa- mızda okuyunuz ÇA TETLİTİTTİK: LOMMULDOA N ikat şaya- nı dikkat bir safhaya — gir- miştir. İlk is- ticvabı. esna- sında hususi — Kadriye Hnım işlerinin takibi için Ankaraya gittiğini söyleyen Kadriye ha- nımın sui kast peşinde koştuğu tespit edilmiştir. 4 Tahkikata göre sul kast kararı diş doktoru Arapyanın kabine- sinde verilmiş ve bu karar veri- lirken yapılan içtimada Kadriye hanımla beraber Mirat” isminde bir Ermeni komiteci, Selanikli Osman, Ahmet Ferit namında üç kişi de hazır bulunmuştur. Karar verildiği esnada Kadriye hanım : — Zaten, demiş, hayatımdan bıktım, herhalde bu işi yapaca- ğım.5 k Müstantık Nazım bey tahki- kata devam etmektedir. Osman ile Mırat evelkl gün Adliyeye celbedilerek geç va- kte kadar faticvap edilmişlerdir. Tahkikat ilerledikçe ehemmiyet kespetmekte, bunların suikast emellerinde ecnebi — parmağı olduğu anlaşılmaktadır. Hikmet beyin rahatsızlığı henüz devam etmektedir. Ma- mafi pazartesi günü mekamına gelerek talkikat işi ile meşgul olması muhtemeldir . Hikmet bey eyileştikten so- nra mevkufların isticvabına baş- Kara günü unutmiyalım: 16 Martta duşmanlar bir Türkü kurşuna - dizerken 16 MART İşgal facıasının .. ... .. yıl dönümü —— ..o—— Bugün şehitler için ihtifal yapılacak ugün 16 mart Işgal tacıa- B ısının yıl dli:ı'il.müduı- ö Bu munasebetle şehilerimiz için bir ihtifal yapılacaktır. Hazırlanmış olan ihtifhi pr- ogramı şudur: 1 — Merasim bugün saat onbirde eyipte defterdar cadde- | sinde askerlik şilbesinde başla- “yacaktır" -2.— Merasime iştirak edecek -zevat için küprüden saat 9,45 de bir vapur hareket edecektir. 3 — Merasime fırka, vilâyet, kolordu, Şehremaneti, maarii, darülfünun, matbuat erkânile, Türk ocağı, Hilâliahmer, Tayyare, -Himayeyi etfal cemiyetleri, Türk talebe birliği, Spor teşkilâtı mü- | messilleri iştirak edecektir. 4 — İstirak edecek Kıtaat “tertibatı atidedir. A — Sivari Polis müfrezesi B — Muzika p C — Askeri mektep talebesi ve kıtaat. R — Polis ve zabitei belediye mektep talebesi. R — Esnaf cemiyetleri 5 — Mersim: on birde askerlik dalresi önünde bu sıra ile hare- kete başlayacak, ve diğer da- vetlilcr en önde hareket edecek- Terdir. 6 Şehitliğe muvasalatla Sıra le Ordu, Cumhuriyet halk fırkası türk kalebe birliği namı- nutuk söylenecek ve dua ile — merasim bitecektir. —— — — İktisat müsteşarı ktisat vekaleti ' müsteşarı İh- san Abidin B. şehrimize gel- miştir. İhsan Abidin B. pancar zer'iyatını tetkik için Trakyaya gidecektir. Moskova konsoloslugu Ankara, 15 (Milliyet) — Muskova Jeneral konsolosluguna Ragıp bey — tayin edilmiştir. BUGÜN 2 inci sahifemizde : —1 Almanya mektubu ; İktisadi teşebbüslerimizde Hariçte de muvaffak oluyuruz. g— Son haberler 3— Tarihi tefrikamız: Temirlenk 3üncü sakifemizde: I— İstanbul Bayram günleri nasıl eğlendi. T 4üncü Sahifemizde: 1— Hava raporu 2— Fıkra 8— Felek: - Haftanın yazısı. 4— Hikâye, roman, 5 inci sahifemizde: 1— Yeni Türk lügatı hekkında Falih | Rıfkı beyin makalesi. Ginci sahifemizde: 1— Halka mahsus yazılar fazla teberruat olmuştur. TC | [ layacaktır. M naş