4 Mart 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

MLÜYET SALI 4 ai, HARİGTEN ALDIĞIMIZ HABERLER “ Bu da bi Küvet P) Paşa ne diye bul Lenin nasıl bir | j di Di ie inkılâp için i ———e hüğu İğ. ei, İğAbdülkadir Han O imzasile 48 İBimes» (Tayrmis) gazetesin- 40 İğ bir mekale silsilesi intişar Bi İliştir. Bu Abdülkadir Han| di Londrada Sark lisanları' ulan müessesode Hint dil- | len birini tedris etmekte iliş . Abdülkadir Hanm anlat- İğ: şey bundan on sene evvel “#leyan eden bir sergüzeşttir . disi Hintli bir genç olan bdülkadır Han 921 de Rusya- İğ giderken orada Şark darül- nuna girmiştir. Fakat ken- i bu muhacirlikte yalnız de- . Hindistanda İngilizle- karşi başiryan harekette Ab- hi “* İikadir Han daha kendisi gi- (Vi İbir takım münevverlerle be- İlğber ve protesto mekanda DNS “iğirak Hindistandan çıkmıştır. ! mii velâ Hindistandan Afganis- a geçmişler ve şimdiki kral dir Han -ki o zaman Afgan biye nazırı idi - tarafından | İrşılanmışlardır. Fakat bu su- | le Hindistan terkedenler| iniz böyle bir kaç kişiden iba | değildir. Hindistanm müh- "ği yerlerinden ve bilhassa hu- ttaki yerlerden -Afkanistana edenlerin miktarı, 23,000 “şi imiş... Bunlar kafile, kafi- i Afganistana hicret etmişler- lindistan - Afganistan hudu ndaki meşhur Hayber geçi- den geçen muhacirler Cela- , oradan da Kâbile git- la A İşlerdir. Sö da bunlara hüsnü kabul | istermiştir . Afganistanın şim i Londra sefiri Şah Veli nın riyaseti altında teşkil e- en bir heyet, gelen muhacir- | yerleştirmekle uğraşmış de bütün gayret ve hüsnü hi- Vİ Abdülkadir Han geçtiği yol- uzun uzadıya anlatıyor. Lenin ve Enver Paşa Tİ aka kendisinin anlattığı föyler arasında en mühimleri ©“loskovada Lenin ile Enver pa- ayı nasıl gördüğünü anlatma. # idir. Leninden başka Troçki, “inoviyef, Raden gibi meşhur ne Dişevik erkânmı da anlatıyor. 3 i "am bir Mongol çehresine ma- > kolan Lenin ufacık gözleri, hüstehzi tebessümü ile karşı- #indakine dikkatle bakan bir İdamdı. Üstünün, başının şık İmasma itina etmiyen bu meş- © ur adam vaziyetle kendi pren- n uymadığını gördüğü — Senelerce İsviçrede öteye, r hikâye Moskova'da unuyordu? adamdı, yaptığı ne diyordu.? sına da olsa muhafaza etmeli-| yiz., Lenin Ruslarm ruhiyatinı İçok iyi bilmekle maruftur, Ken- ,disi yüzçe güzel olmadığını da İşu sözlerile itiraf edermiş: “En çirkin insan, fakat en iyi Rus!,, Lenin Abdülkadir Han Moskovada altı ay kalarak darülfünunda bulunmuştur . Bundan maksat Şarkta propağanda yapmak i- çin muhtelif yerlerden gelen Jecesleri yetiştirmektir . Fakat Abdülkadir Hanın en şayanı dikkat olan bahsi Enver İpaşaya dair olan cihetlerdir. Enver paşa 921 de Moskova- da Soviyet hariciye komiserli- ğinin misafiri idi. Enver paşa- İnn Turan birliği hareketinin başında olması hâsebile Rus ha riciye komiserliği paşayı Mos- telâkki ediyordu. Enver paşa, " | Abdülkadir Hanla İngilizce ko- nuşmuş ve Hindistan harekâ- tından bahsederken Hintli meş hur Gandhinin ozaman İngi- Jizlere karşı olan mukavemet hareketine pek alâkadar olmuş tur. Abdülkadir Hana Enver pa- şanı Bakü konferansından son ra büyük bir inkisari hâyale uğ- radığını söylüyor, ve bu bahse şöyle nihayet veriyor: «Biz Rus toprağını terket- Ap. |meden evvel kendisinin Kızıl Ab | Orünya karşı harbederken öl- düğünü duyduk.» Bahri konferans Amerikanın noktai nazarı nedir.? LONDRA, 3 (A.A.) — Bah. ri konferansta Amerikayı tem- sil eden bahriye nazırı M.A. 'dams, Nevyorka gönderdiği bir telgrafta bahri inşaatın diğer devletlerle bir arada kararlaştı- rılacak programa müstenit ol ması lâzım geldiğini beyan et- miştir. Nazır, Londra konferan. sında bir itilâf hasrl oluncıya ka dar Amerika mürahhaslarınn büyük bir sabır göstererek kon- feransa iştirake arar verdikle- rini de bildirmiştir. Brezilyada intihabaı RİYO DE JANEYRO, 3.— di Bim dolaştık. Şimdi hükümet | İÜ uvvetini aldık. Şimdi bu siya- | “İİ kuvveti prensiplerimiz beha- | Reisicümhur ve parlâmento in- tihabatının şimdiye kadar öğ- renilen neticelerine göre hükü- met taraftarı namzetler muvaf kova ile Hiva ve Buhara ema- | retleri arasında bir rabıta diye | Fransada Mücadele Muhaliflerle ilk temas PARİS, 2. A.A. — Mebu san meclisi koridorlarında süy- lendiğine göre yeni kabine gay İretli ve çalışkan şahsiyetlerden mürekkeptir. Kabinenin 30 ve- ya 40 reylik sabit ve mütecanis bir ekseriyet temin edeceği (muhtemel görülüyor. Radikal lerin M. Dumesni'li çıkaracakları zannediliyor. ni kabine bilhassa müstacel ma hiystte olan meseleleri, mual- lâk bulunan beynelmilel işleri halletmeğe ve bütçeyi kabul et- tirmeğe çalışacaktır. Muhalefet PARİS, 2.A.A,— Maten gazetesine nazaran, yeni hükü- metin muhaliflerle ilk teması şiddetli olacaktır, Bu ise fikir- lerde husulü her tarafça arzu edilmekte olan sükünetin niha- yet tahakkuku demek değildir. Bilâkis mücadele her zaman- &inden daha fazla kuvvetle ba- şlıyacaktır. Sosyalistler, şimdi- ye kadar bütün firkaların bu tilâfa ve nizaa karıştırmamış oldukları M, Briand'a karşı va- ziyet akmak niyetinde bulundu klarını bildirmişlerdir. Bunun- la beraber, yeni kabine iş ba- şıma geçmesine kâfi gelecek bir ekseriyet temin edecektir. Harici siyaset PARİS, 2. A. A. — Yeni ka- binenin teşekkülünden bahse- den Temps gazetesi, M. Tardi- eu'nün arzusu hilâfına olarak bir ittihat kabinesi teşkil et mek mümkün alamadığını, fa- İkat bir mücadele kabinesi or. itaya çıkarmaktan da pek akilâ- ne bir surette kaçmıldığını ya- zıyor. Bu gazete, maliye nazır M. Reynaud'nun keskin zekâ- sı ve azmü gayretile mali saha da harikalar vücudegetirebilece ğini kaydettikten sonra, M. Bri and'ın bu kabineye de dahil ol masınm harici siyaseti devam lettireceğini ilâve ederek maka lesine nihayet vermiştir. İİ Bahri ticaret nazırı PARİS, 2. A. A. — Sondaki kada öğrenildiğine göre, bahri ticaret nazırlığına M. Rollen tayin edilmiştir. Şiddetli yağmurlar PARİS, 3. A. A. — Perpi- nyan havalisindeki ırmaklar ya | gan şiddetli yağmurlar netice- İsinde kabarmış ve taşmıştır. Basık mahalleler su altmda kalmıştır. Yollarda münakalât durmuştur. Demiryolları bozul ları söküp götürmüştür. Corre- ze ırmağı da taşmış, Brive şeh rinin bir çok mahalleleri su al- tında kalmıştır. Bu yüzden vu- kua gelen zarar ve hasar büyük bir yekün tutmaktadır. Bir çok yerleri basan suların irtifat ba- zan bir metreyi bulmaktadır. Yağmur hâlâ devam etmekte, vaziyeti bir kat daha vahimleş- tirmektedir. Komünistle. PARİS, 3, A. A.— Maten gazetesinin aldığı bir habere göre, komünist mebuslardan Desoblin ile Docble firkadan çıkarılmışlardır. Bununla bera- ber bu iki mebusun komünist fırkasından çıkarılmış olmaları henüz gizli tutulmaktadır. Fır- kanın mebusan meclisindeki mümessillerinin adedi bu suret leyediye inmiştir. ——— e fakiyet kazanmışlardır. RİYO DE JANEYRO, 3.— Reisicümhur intihabatının şim- diye kadar malüm olan netice- lerine görc, M. Julio 250 bin (674, muhaliflerin namzedi olan M. Vargas 58 bin 901. rey almış lardır. M, Julio, muhafazakâr- lar tarafından namzet gösteril. miştir, h İevvelki muş sular bir çok yerlerde ray- | uzun sürdü. Geçen ayın 17 isinden beri Pransda bir türlü istikrar sahi- bi denecek bir kabine teşkil edileme-! miştir. Şimdi M. Tardicu gene baş vekâlet ve dahiliye nezaretile iş ba-| gına gelmiş oluyor. Kabinenin muh- telif gruplarla bir anlaşma neticesi teşkil edilebildiği listeden anlaşılı yor. Ayan azasından bazıları da bu ka- bineye girmiş oluyor. Hükümet programını parlemento- da yarın okuyacaf, Programın hassa mali sahada parlâmentoyu tat- min etmesi beklenir Yeni kabinenin ne kadar kuvvetli olduğu şu bir iki günde anlaşılacak. Fransa için diğer mühim bir me- İ selenin baltri tahdidi teslihat işi ok İduğuna şüphe yok. Londra konferan $ı Fransadaki buhranın sonunu bek- emek için müzakeratı tehir etti, Fran $ız matbuatının endişe ettiği nokta böyle bir zamanda Londrada Fransa nama söz söyliyecek salâhiyet sa- hibi kimse bulunmamasıdır. Yeni ia tuk teşkil edildikten sonra M. Tardicu nün riyasetinde olarak Fran sez heyeti öbür gün Londraya gide- cekmiş. Bu heyetin konferansta takip edeceği gaye pek tabii olarak bundan; beyetin müdafa ettiğinden başka bir şey olmıyacaktır. Londradaki Fransız sefiri gerçi konferansta murahhax olarak bulu- nuyorsa da başmurahhas olacak salâ- hiyettar birisile hariciye nazırının ora da bulunmaması Fransız matbuatn- da hayli üzüntü tevlit etti. Pariste kabine teşkiline uğraşır. ken Londrada da hususi mükâlemeler cereyan edip duruyor. Bir taraftan| konivransm tehir edildiği ilân olu. rüşüp konuşmaların — bilhassa İngi- liz ve Amerika baş murahhasları ara sında —devamı asabi Fransızları kuş kullandırıyor ingilterede Hatry'nin ortağı — ie İtalyaya kaçarken kaç para gotürdü? Londradan yazılıyor: — Son aylarda bütün Londrayi meş- gul eden meşhiurHatiy meselesi nin neticesi u- uutulmuştur Bir çok ziyanlara se bep olan müflis Hahry ile arka- İ giren Hatrye- Kl BAŞIM ça mahkemesinden kurtulan bir ar- Hatty (o kadaşı vardıki, bu adam Gialdini namında biri- dir. Gialdini işlerin fenalaştığı- nı anlar anlamaz daha evvel İtalyaya gitmiştir . Gialdininin çelbi için İngilte- re hükümeti İtalyaya müraca- at etmiş, fakat buna ret cevabı gelmiştir. Gialdini- nin giderken 500,000 Lngiliz kk rasına yakın para götürdüğü söyleniyor . Ticaret ve sanayi LONDRA, 2. A. A. — Yeni Britanya ittihadı fırkası mües- sisi Rothermer, bir makalesin- de vaktile ticaret ve sanayide birinci mevkii tutan İngiltere- nin bugün üçüncü geldiğini bu gidişle çok geçmeden dördün- cülüğe düşeceğini, bu hale niha yet vermek zamanının çoktan gelmiş bulunduğunu yazarak diyor ki: yeni fırka iktidara ge çeceği zaman ilk düşüncesi ti- caret ve sanayiin ihyası olacak tr. —e— Bir Alman transatlantığı LONDRA,2. A.A, — Avru| pa namındaki Alman transat- lantiğinin tecrübelerinde saat- te 27 milden fazla sürat elde e- İyor: Hükümet, yeni İyaptınmamağa ve sansörü kal Tisiyade Buğday harbi..! Hariçten buğday getirmemek isteniyor Romadan yazılıyor: — Ro- manya ticaret nazırı M. Mad- gcaru buraya gelmiş ve İtalya- Romanya ticaret muahedesinin akti için İtalya hükümetile mü- zakerata girişmiştir. Ahiren M. Mussolini ile Romaya ticaret nazırı yeni ticaret muahedesini zalamıştır . Bu muahedenin hükmü üç senedir. Sonra gene tecdit edilecektir, Romanya ile İtalya arasındaki ticaret müza- keratını şimdiye kadar uzatan sebep şu olmuştur: M. Mussolini İtalyanın ha- riçten buğday gibi mevat getirt memesi için bir buğday müca- delesi açmıştır. Halbuki Ro- manya bir ziraat memleketi ol- ması hasebile her sene bir çok buğday ihraç etmektedir. İtal- ya Romanya buğdaylarını al- mazsa iki memleket arasında- ki iktisadi münasebat inkişaf- tan mahrum kalacaktır. Fakat İtalya hükümeti Romanyadan gelecek mısır, petrol, kereste, İ yemiş gibi mevat hakkında Ro- manyaya müsaade eder bir va- ziyet almıştır. Romanya ticaret nazırı mua- hedenin aktinden memnun ol- nurken diğer taraftan da bususi gö-| fi M, Mussolim imakla beraber şu beyanatta bu- Tunmaktan kendini alamamış- tır: — Avrupanın bugünkü ikte- sadi vaziyetinde bazi devletle- rin sırf kendi ihtiyaçlarını ken- di istihsalâtile temine matuf hareketleri müsait bir vaziyet vücude getirmiyor. Avrupanm sanayi memleketleri o unutma- malı ki, Avrupada dokuz ziraat memleketi vardır. Eğer sanayi | memleketleri, ziraat memleket lerine muhtaç olmıyacaklarını zannediyorlarsa ziraat memle- ketleri de nihayet sanayi mem- leketi olmak yolunu tutacak- lardır. Bunda da Avrupanın ik- tısadi istikrarı zarar görecek- Jtir, Ispanyada Sansör kalkmıyor LONDRA, 2. A.A. — Ma- dritten Daily Mail'e bildirili- intihabat dırmamağa karar verilmiştir. Darülfünun işleri PARİS, 2. A. A. — Beynel- milel darülfünunlar konfedera- syonu reisi M. Saulim İspauyâ İda son zamanlarda olup biten vak'alar ve darülfünunların va- siyeti hakkında tahkikat yap- dilmiştir. mak üzre Madrit'e gitmiştir. yanmıştır. ğine göre Amerikadaki lep eylemiştir. maattecssüf, 1912 Teşriniev- velinin ortalarında (o başlıyan Balkan harbi bir kaç hafta için de Osmanlı ordusunun hezime- İtiile neticelenmiştir. Lond- rada büyük devletlerin nezareti altında toplanan sulh konferan sında Balkanlılar İstanbul ka- pılarına kadar, bütün Rumeli. yi istedikleri vakit harpten ev vel “netice ne olura olsun ista- ler o kararlarını keenlemyekün! addettiklerinden sulh müzake- resi bir aralık kesilmiştir; fa- kat Kâmil Paşa kâbinesi 1913 İbaşlangıcında (İnos - Midye) hattını kabule muvafakat et- mek üzere iken kânunusaninin yirmi üçünde ittihatçılar Babrâ aliyi basarakKâmil Paşa kabine sini istifaya mecbur etmişler ve Mahmut Şevket Paşa kabinesi ile hükümeti tekrar ellerine al- mışlardır ve harp yeniden baş- lamıştır. Enver Beyin Çatalca hattın- dan ilerlemek, Gelibolu taratm- da denizden asker dökerek bir çevirmehareketi yapmak gibi te şebbüsleri felâketle neticendi- ği gibi 6 Martta Yanya ve 26) Martta da Edirne düşmüştür. Bunun üzerine 16 Nisanda Bul, garlarla tekrar mütareke yepıl Duş ve ikinci bir Londra konfe- ransında İnos - Midye hattını hudut olarak kabul eden bir sulh mukaddematı imzalanmış tır, Fakat Bulgarların bu vazi- yetten istifade ederek Paşselin. deki kuvvetlerini. gep sonunda müttefikleri Sırplılara ve Yunanlılara taarruz etmeleri! üzerine bü defa Balkanlılar ara sında ikinci bir Balkan harbi başlamış ve Bulgarların mağlü- biyetile neticelenmiştir. Tam o sırada Mahmut Şev- ket Paşanm katli üzerine sada- rete getirilen Sait Halim Paşa kabinesi fırsattan istifade ileÇa talca hattında beklemekte olan orduya ileri emrini vererek tem İmuz ortalarda Edirneyi istir- dat etmiştir. Talât Paşanın hatiratına göre İ bu hareketimize en ziyade giltere ve Fransa itiraz etmiş- ler. İngiltere imi nazırı Sir (Edvard Grey) mbulu da kaybedersiniz” Fransa hariciye nazmı M. Pişon “Londra mua- hedesini bozmayın mahvolursu nuz, demişler, Rusya onlar ka- dar şiddet Hakikat tamamile Talât Pa- i şanın sadeliği gibi değilse de mer İ humun söylediklerini tashih i- çin burada vakit sarfetmeğe lü zum yoktur. Hasılı Balkan harbinin ikinci Ge İstanbul kapılarına ka- dar şarki Trakyayı almak isti- yen Bulgarlardan Edirnenin ve ka havalisinin geri alınmasıle neticelenmiştir. (İstanbul mua hedesi 29 Eylül 1913). Balkan harbinin ferdasında vaziyet büsbütün — fenalaşıyor.! Ruslar Ermenileri ele alarak şark vilâyetalerinde ıslâhat me selesini ortaya çıkarıyorlar. Er meni ihtilâl komiteleri İstanbul patrikbanesi ile beraber çalış- mağa başlıyor. (Eçimyazin) ka thogikosluğu vasıtasile ve tabii Rusyanm teşvikile bir Nubar Paşa heyeti teşkil edilerek Av- | rupada siyasi teşebbüslere Yel propagandaya girişiliyor. Bu faaliyeti el altından, Rusyanm Paris sefiri (İzwolsky) - idare ediyor Ermeni komitecileri Rus. yadan talimat aldıklarını gizle- meğe bile hacet görmüyorlar. O zamana kadar “kardeş gibi Ankarada şüpheli bir yangin ANKARA, 3. (Telefonla) — Dün göce Tahtakalede Hasan Rasim isminde birinin dükkânında çıkan yangın, içindeki mal- ların sigortalı olması yüzünden şüpheli görülmüştür. adliyenin hakkında tahkikat yaptığı bu yangında 4 Polis ve dükkân Amerikada 6 milyon işsiz şb ğ———rZ rr N —m— Büyük harbe nasıl girdik C Birinci sahifeden mabat ) almalarını istiyorlarmış; fakat| geçindikleri,, ittihatçılarn doğ rudan doğruya müzakere teklif lerini reddediyorlar. 1913 iptidalarında Rusya hu- kümeti tarafından, İstanbul se- fareti tercümanının adına nis. betle, o (Mandelstam) projesi ünvanile ileri sürülen bir teklife göre bütün şark vilâyetlerimi. zin birleştirilmesi ve Avrupanın muvafakatile tayin olunacak bir valinin idaresine verilerek tüko değişmez, diyen devlet-!Kusya hudutlarında bir ikinci İç “Şarki Rumeli,, vücude getiril- mesi teklif olunuyor, ki Osman h idaresinden filen ayrılacak böyle bir parçanm Rus çarları. nm saltanatına ilâvesinin bir za man meselesinden başka bir şey olmıyacağı bedihi! Uzun uzadıya müzakereler- den sonra ve biraz da Almanya nın yardımile bu proje biraz ha fifletiliyor. Sait Halim Paşanın $ Şubat 1914 te Ruslarla imza lamağa mecbur kaldığı itilâfna me ile şark vilâyetlerinin iki mıntakaya ayrılması, her mmta kaya küçük devletler tabaasın dan birer umumi müfettiş tayi- ni ve hıristiyanlar - bütün vi - lâyetlerde ekalliyette oldukları halde - umumi meclis azalıkla tında, idari ve adli memuriyet- lerde, inzibat kuvvetleri teşki - lâtında yarı yarıya bulunmaları gibi pek ağır şartlar kabul olu- nuyor. Bu müzakereler esnasında(Bit lis) taraflatında Kürt reisletin den bazıları kıyam ediyorlar.Bu hareketin, ilk önce, Ermenilere iran | verilmesi mutâsavver imtiyaz- lar aleyhinde olduğu zannolu- nuyorsa da bir aralık Bitlis şeh rine girmeğe muvaffak olan â- siler, Ermenilere teminat veri- yorlar, reislerinin Rus konsolo- su ile bile sıkı münasebette bu- lunduğu görülüyor. Hatta kıya mın bastırılması üzerine içlerin- den biri Rus konsoloshanesine iltica ediyor; (Sazanof) Rus konsolosunu değiştirmeğe mec- bur kalıyor. Evelce İngiltereden ei ler istenilmiş ve talebimiz kabul edilmişken biraz sonra Rusya- nın hatırı için İngiltere hariciye nazırı sözünü geri alıyor. Nihayet 8 Şubat itilâfı muci- bince İsveçli (Hof) ve Dani- markalı (Vestnel) Beyler, uh- ğ delerine balâ rütbesi tevcih 0- lunarak ve başlarma birer fes- giydirilerek müfettişliklere ta- yin olunu; ıyorlar, 914 baharında ittihat ve terak ki hükümetinin; ri gai- | ibaret değil. Şarki Trakyanın istirdadın- dan sonra, düşman işgali esna- sında müslümanlara tecavüz €- den yerli Bulgarlar ve Rumlar hicrete mecbur kalıyorlar. eğim sonra bu hareket Garbi sahillerindeki Rumlara da gri yetediyor.Hükümet bu yabancı unsurların oradan çıkıp gitme- | lerini memleketin emniyeti için faydalı buluyor. Bunun üzerine Fener patrikhanesi yaygarayı kopartıyor, bermutat kiliseleri kapatarak Garp âlemini Heyeca na getirmeğe çalışıyor; tabii Ve nizelos ta işe karışıyor, Yunanis tanla münasebatımız son dere- cede gerginleşiyor. Devamı var) Gandi üllimatomu verdi LONDRA, 3 (A:A.) — Gan- di itaatsizlik mücadelesine bas- lamadan evvel son bir tedbir ol- mak üzre Hint umumi valisine bir ültimatom göndermiştir. Gandi bunun kabulü için sekis © günlük bir mühlet vermiştir. / e iV LONDRA, 3. A, A. — Nevyorktan Daily Mail'e bildirildi- | izlerin miktarını takriben altı milyon raddesinde tahmin eden ayandan Brookhart bunlara derhal tev- zi edilmek üzre kongreden yüz milyon dolarlık bir tahsisat ta- zEs3 2278 77 SE ETTE; 1