18 Ağustos 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Bilmek lâzım Muzır otlar Sayfiyenizde © oturuyorsu- muz. Fakat akşamları bahçeni- | zin küçük yollarında dolaşır. İken, birşey canınızı sıkıyor. Bu yollarda pek © çabuk biten stlar.. Ne kadar söküp kopar- sanız, onlar yine, biterler. Bu- na çare şudur: Yüz kısımlık suyu, meselâ bir kazanda kaynatmız. İçine on kısım sönmüş kireç ve bir kısım, kükürt çiçeği ilâve edi- niz. Bir müddet daha kaynatı nız, Kazanı ateşten indirdik- ten sonra, üzerine yüz kısım daha su ilâve ediniz. Ve bu su | ile otlarını kurutmak istediği niz yolları sulayınız. Taze fasulya Çok kimseler vardır ze fasulyenin piştikten yeşil rengini muhafaza etmesi- ni isterler. Btnun için bir u- sul vardır. Bu usul ile taze fa- sulyeyi konserva olarak da mu hafaza etmiş olursunuz . Fasulyenin uçlarını kopar- malı, kıllarını ayırmalı ve hep sini kaynar © suya atmalı. Bir kaç dakika sonra çıkarıp süz- İ meli ve bir tepsiye koyarak sı cak fırma göndermeli. Fasul- ye fırında kuruduktan sonra çı karmalı ve teneke | ktıtularda muhafaza etmeli, Bu suretle muhafaza edilen fasulyeler yemek © yaptığınız zaman, yeşil renklerini muha- faza ederler . Sıcak odada serinlik Sıcak bir günde odanızı se- Jeanetie Macdonald'ın Parise geldiği gün nişanlısı | rin tutmak isterseniz, pencere ile. beraber çıkarılmış bir resmi. Amerikalı yıldız, | lerinizi tamamen açınız ve bu Püre sake lie or kii pencerelere ıslak çamaşırlarını Ee zari İz asmız. Bu usul ile odadaki: | eserin bütün ağırlığını yüllenmişti. | Strogoft) da fena değildi. (Grumpy A.) dir. İşte eserin bütün | 1 SETİN bir hava teneffüs eder n e ler. Odaya, | şiddetli bir yaz | vi dı sıl hiç | Onu filmin her cins rolünde hata-| o (Hacı Murat) sp kuru —oşarkıları| çürüklüğü de iddiayı tahkim, le ki ii nde olduğu gibi— kudretin a: dan muarra, üstat, yüksek kudret | musikisi ve raksları çok © güzeldir. | takviye edememektedir. (Jim) va. | YOğmur lr ağ ad e mi modyundu?.. | vie çan'atkir olarak © seyrettik; | Boş taraflardaki kazak raks çok | zifesini bitirdikten sanrü (L inci kı | gibi, bir serinlik gelir. Kuru cevizler filimler miylerdi? Bu eserin mevzuu da şiir ii / bötünelem rat,,;eski artist hayatını idi; miçim ondaki güri (Kenne) deki Bu ikinci seferde — “Hacı Murat, | Fate el ik “Yıldırım,, üzerinde konuşucar | Jerile elo eş eden mah- | kadar da derin derin tntamadık? Birincisi daha evvel irne edil | aşk vE im aktör: Kenne; son- | Çünkü diğer artisler bular 1. Mos Weğe başlandığı için ilk olarak teş- | sun ve m va,, daki — âşıkının iha | joukine kadar kudretle Mosjoul kit edeceğim. ez ON esnada onu öldür | kadar içten gelen bir san'atla his HACI MURAT etini Küt etmeyen kıskanç ve | settirip tattıramadılar. Mosjowkine "Ufa, mamulâtundaşı bir filmdir. | MEN a. Marin Mary. Bunlar| vatandaşının filmlerine başkalarımn Vazı sahnesi ve senaristi Alexan | melankoli yen hassas, ©- | gösteremiyeceği bir iktidarla yüke dre Wolkoff filmin mülhemolduğu z 5 veli malik | sek bir kıymet verdi. o Wolkofi da Yomanı yazan da Rus romancıların- İ yüksek © san'atkâra © kudretini U&on Tolstoi'di. Baş roller gösterecek © mevzular o hazırladı, İvan Mosjoukine, Lil Dagover, Bet ni ve hansasiyeli sokaf- | Bu movzular teknik cihetinden çek *Y Amann, A. Chakatouny de idi- zamanda onun hemen bemen | defa hatalı muvazenesiz oldular, b bi ilmin hazin ve #airane bir Me | evet... fakat diğer — cihetlerden de e Murat ın “sözlü, (olacağı öce ile nihayetlendiğini BÖTÜTÜZ | hep birer “gaheser,, olarak görün tâ İngilizce, | Fransızca ve Ak Aktörün ölümü ile biten (Keane) | düler. Bu filmleri diğer çoğu artist panca çevrileceğini — okumuştum. tabiiliğinden çıkarılmış ol- | ter. Ivan M. kadar kuvvetle hissat- kat —bizim de — gördüğümüz— masına rağmen < (Hacı Murat) im | tiremiyecektiler. A. Wolkoff da bu- tesli,, nüshasından başka tonları hep hazin, sairane ve eler | pu bildi ve hissin, kudretin mevzula *ü yoktur zannederim. dirler. (Kazanova) da bile o Müt: | yını ona verdi, Fakat muhakkak ki Eserin mevzuu (Tajstoi) nin bu idam Filmin sonnda ÖĞİ | e mevsaları his ettirmek yeşitmek ham romanından “mülher, dir. Ba | e çyafetle gemiye doğru kaçma"| onları hazırlamaktan çok daha müş Boktaya bilhassa dikkat etmek li- sms görünce harikalı — vak'alardan | p Si ve çok daha fazla kudret işi idi, Zn. Senaryo romandan birçok mok- | Era gelen bu netice bir hüzün VS | iste bunun içindir ki: (“Hacı Murat larda ayrıdır. Ana hatlar ve ie düşünmek ihtiyacı veriyor. SONA! ç» yüksek kudretindeki muvaffaki- Yamanlar aynı olmakla beraber ise İ “füncu Murat,, da “Kazanova, V€ | yet hissesinin daha çoğu “İvan Mas bir çok kısımlar ilâve veya tarhedi ta dahi gördüğümüz fi- | ioukinc,, e aittir) dedik. Fakat mu- Mis, bu teboddülüt meticesime de © | ğu ve zenginlik Ge <k*| pakiak ki bu iki Rus biribirinin mü AN temmimidirler. Onlar bir araya gel diler mi bir “şaheser,, meydana çi- kar.. Bu bir çift kudret daima biri- | £ birine yardım ederek biribirini yük- selterek iş görüyorlar; de yüksek bir san'atkâr ruhu ve ka- mine hü: filminin, (Şehrazat) güran boli ik değildir. ; Görülüyor ki A. Wolkoff bu es€- rinde diğer filmlerine dağıttığı me inin hepsini bir araya toplar maryo hatalı çıkm lardan alınan filmlerin hemen he- Men hepsi o romandan çoğu mok-| talarda ayrıdırlar. Romanların mev- zularını sinema çerçevesine sığdıra- | ar e isi) bilmek için onlarda yapılması Jâzen ER erlelek kemi Fig w im e e esi in ran kitleri ve eşini Pe 1 yanii Heybe çe > vasıfları ihtiva eden ve ancek | Gm di — x eden biraz düşkünlüğ (L > z > mal siz ki çok yü e ie ari şte yeme sre iz va yü e Alexandre W. mi Evet, bu filmin mevzuunda hata çe ME ll lar oldukça boldur. Çarın karşısın | ei ni enbe ba ilen in ed at, fakat Eri çil Eye kuvvetle muh | bakkı yalniz (elk) a ge İ lüşman, casus olması ei temel bulunan — (Hacı Murat) m Acaba bu film şi koca Rus şehrinde âdi bir Rus gi i bi serbest, serbest gezmesine MÜSR- | gesi vazıı sahnesine m Ben buna “hayır!,, diye cevap v ziyetle aştı ikisinde | fası var. Eserin tam manâsile “baş rol, ü İ (ivan Mosjoukine) e verilmişti. Di ğerleri aşağı yukarı “ikinci derece, rollerde idiler. Filmin başından 60- nuna kadar hemen hemen her sah. nede bir kere gördüğümüz İVAN | merissamssm vin ade edilmesi ! gayet kabaca muamele ettiği bi 2: Rus şehrinde hemen sevmesi; hu tesi son sahnelerde vücudü kur: şunla delik deşik olmuş bir adamın | Bayri böşeri olduğunda zerre kadar #üphemiz bulunmayan bir mukave- meti> up uzun bir yolu at sırtında katedebilmesi gâh senaryonun gâh Yazı sahnenin mühim hatalarıdır. Bunlardan maada diğer ufak tefek hatalar varın da bepsini saymıyo- Pura, l Eserin vazı sahnesi | Alexandre Wolkoft “Napolcon,, filmini çevirir ken (Abel Gunce) a muavinlik et Mişti. Sonra kendisinin o “Kean yorum, (Hacı Murat) : yükseltmek te: vazı sahnesi kadar — hattâ bir #z daha fazla — İvan nin de hissesi vardır.. Walkoff un manevi, yani hissi şiiri, | yükseklikleri haii “Konney; ve (Ha & Murat) gibi de baş mümesi sek Rus san'atkâri (Kene) nin bilhassa tecennün ve ölüm #nh- nelerine “Hacı Murat, ın nesine sinemanın en yük sek trajeri aktörlerinden bi gunu bize tamamile ispat eti Filmler (Wolkoff) un kudr tam bir san'atkr!. Nefret, istihza, | güzel oynandı. Dekorlar, kostümler, | sım bitti!) diye sevinirken bulundu. elem, ıztırap, neş'e ve her nevi rol onun ruhundan doğarak oynatıyor- arldı. O temsil etmiyordu, o rol sa- ibi bir artist değildi * filmde. bir “Hacı Murat, olmuştu; ne fazlası ne eksiğile; tam bir “Hacı Murat,,!. filende nefazlaca bir rolünü,ne eksik kalmış bir vaziyetini ne de safiyete ş bir ini bulmak © hemen hemen im dı. Onu görürken biz film seyrettiğimizi unutmuş ka- İ zakların arasına kahraman bir icim | se ile yaşıyormuşuz gibi oluyorduk; iz Murat) im nikâhını kıyan i- o kadar tal ata uygun bir rolü vardı. Hususile son sahne hususile Gilmin harici manzaraları fevkalâde enfesti |. Yine “Cümhuriyer,; gazetesi aynı makalede (Has Muradın yene kusuru sözlü al. diyor. du. Ben, sözlü olmamasını bir mezi- yet telâkki ediyorum! Bence “sözlü olabili, —Okuduğum gibi— ya Fransızca yahut ta Almanca... Düşü nün! Ölen br Kafkas kahramanının son sözlerini İngilizce söylediğini , yahut Rus Çarının (Hacı Murat) la Fransızca konuştuğunu, ve yahut mamın Almanca dün ettiğini veya bu kabil diğer gülünç şeyler ğu vazonun üstünden düşerek öl. müşse bunda babasının ne suçu var dır?. “ (Grumpy) belki rrusu hili na oğlunu şimendifer işlerine “sök- muşta, belli onu, metbur olmadığı bir gece vazifesini yapması için zor lamıştı.... Fakat bunlar onun ölümü ne sebep olmak mı idi?. İhtiyar ma kinist oğlunun ölüm tehlilcesine mı ruz kalacağını bilerek gece vazilesi- me yollasa idi onun © ölümünden mes'al tutulabilirdi. Fakat (Jim) basit bir kaza neticesinde ölmüştü. Bir kaza ne zaman evvel gelebilir, (Grumpy) nin bunda hiç bir suçu yoktur. Şimdi biraz daha düşüne Kuru cevizlere © tazeliğini inde etmek için kolay bir usul | vardır. Cevizleri 5 - 6 dakika az miktarda tuzlu suda bırakınız. | Küfidir . Resimleri muhafaza Bazı resimler vardır ki za- man geçtikçe bozulurlar. Bun- ları bozulmaktan kurtarmak i. | çin, gayet kolay bir usül vardır. | Resimleri düz bir yere sermeli ve yumuşak bir fırça ile yüzde miri kolodyon sürmeli- dir. Kolodyon bir müddet son- ra ince bir tabaka halinde, ku- — Kenarları kırmızı, benekleri hercai menekşeli bir fişü, $ — Mürabba brodeli beyaz pike. den jile! Kadife veya ipekten de yapılabilir. istitade etmediler demiyoruz; f j "ninki kadar . Mosjkime'eini ii filmin: | rinde olduğu gibi — emmalsiz. bir) bizim üzer lerde — diğer bütün trajevik rolle- bu kadar eyer > iii | Kim (Grumpy) ye karşı diğer oğlu iğ n nun vekili bırakabilir miydi?. Şüphesiz ki — düşüncesizce hareketlerden maada yiri Bu eserin ancak Rusça ve di-| bir sey değildir. Zer mahalli isanlerile çevrildiği tak | İ dirde çok kaymetlenirdi. Fakat yine yur ve şaffaf olduğu için resmin | # — Zarif bir yaka ve kol. Bazı görünmesire mâni olmaz. Ko. | #iyah tafta kordeladandır. lodyonlu resimle, â 7 — Beyaz krep Dögin'den. Ke- Yabi erin yele İ erine koyu m Ge ali GELİ deli eşarp. (0 “Kazanova, “Şehrazat, Şok yüksek san'at (o eserleri veri ie e ki iç olduğu | samimiyet ve çök yüksek bir kudret Bunlardan ilk ikisini de aynı at irin memzoi Yani Ivan Mösjoukine ile çevirmiş. | de GE ei söwterdi. > Fakat | gösterdi. Yalnız pek gariptir ki y ©. Bütün bu filmler (Gance) m bü- » i Ivan Mosjow- | Yük mz li m “ima, | bunlardaki bay relri Ben Msi | Ya he Ge kr a nm | Dale laa GANİ n bir eserdiler; fala si anmrasiyeti eserlerin Şa bepsini bastırdı; (Hacı Murat) er e çıkabilir miydi? meğe üşenmiş gibi çabuk ve çalik aş ç bepinin üst veye gesi a “aksi misal, ii bir hareketle atladı. & Bu belki pek| İS? bir “Şehrazat, Niçin ufnk, hiç kıymetine bir şey, h veya el kat etrafini çeviren roller o ka kadar yükseklik | yy gretli o kadar “amimi idiler ki bu İ değildi. Wolkaff bu yerde çok ağır yaralı bir halde mkü onların ihtiyar babayı ham etmeğe zerre kadar hakları yok bükün giki ömer salamayanlar -i- | ea. o belki kendilerinden dna fe Krep satenlerde zarif çiçekler çin değil. : bir vaziyette bulunuyordu. e Eserin Krep saten - çamaşırlarda Hulisa; (Hacı Brat) yalnız 2-| ya ciketini takviye tmek filmi bu > motifler, brodriler kadar çiçek k ler de zarif durur. Çiçekler sa- ten tarafına tatbik edilir ve çiz gilere göre, kesilir ve sönra kenarları ipekle katlanarak ö- rülür. Renkli satenlerde bu pek o rengin bir az daha koyu- | su olarak intihap edilmalidir bir ata binmesi lâzem gelmişti, kat ö ağır ve bitkin bir rolle ata bin | maryo cihetinden bir © az aksayan, | paşalar kurtarmak için “Jim vol, dekor, mmasikâ İcsunları fevkall- | öiümünde babasmın tedbirsiz de kudretli bir trajedidir. İ Bası van kabahati âmil olmal » ve Yıldırım “Jim,, daha fazla babasının kurbanı “Metro - GollWyn - Mayer,, | olrak | gösterilmeliydi.. Ancak | isk başına yaptığı mücadelesi, vezi- | amulâtından bir filmdir. vaz sah | be takdirde ki oğlunun ve zel Müze doren yetinin ümitsizliğini görünce si “yVillinm Nigh,, tör. Baş rolle, | minin örn karşı yaptıklarını doğru Rİ an rinden kalkışı, yaralanıca yaptığı | (5 “Son Chaneyu 5 “Phyiliş Ha, | ve baklı bulabilirsin. Sam er rolleri yapabilecek san'alkâr par | |... “ğamer Vurray,, dırlar. | Senaryoda bazı diğer ufak hata ii maklarımizın adedini göçmez zanne | Hu eser meşhur “Buz çehreli | Jar varsa da —“Hacı Murat, da da Bu filmlerin hepsinde Wolke imz İşte un bir çok hunusüyetlerinin iştiraldi- | YEM. e ovitad Bi görüyoruz. Eserlerin — hepsinde ii 6 ilme diğerleri siz v me yet vereme- b iariz bir hüzün vardır. Talisiz > diğerleri kadar hassnsiyet ver ufacık bata koskoca bir kusur Yatanından çcüda edilmiş: “Hacı Mu sattı. Bilhassa o Ruslarla diyorum. Bu kesimler eserin en kuv vetli sahneleriydi. Mosjoukine onla rı gayet kudretli bir surette başar makla hakiki sün'atkârin nasl ola cağını bize gösterdi. bir rolü olma masina rağmen fena da değildi. E- #nsen eüki üstadelerden olan bu ka dın için bu filmin rolleri oyuncak kabilinden bir şeydiler. - Onun için kendisini tenkide bile değmez. Betty Amann,, a gelince. “Cüm- huriyet,, in (Hacı Murat) a ait yaz dığı bir o makalede söylenildiği gibi: “büyük bir artist değil fakat masum bir kız ve çok iyi dans edi- yor.,, Fakat rolündeki | samimiyeti hemen bemen hiç bozmamıştır. Son lara yakın bazı sahnelerdeki rolleri ağırdı. Oralarda dahi aksamadığını * “yamnimiyetsizlik,, e kaçmadığını gördük. “Şeyh Şamil, solünü almış olan | “A. Chakatounyı; eni az rolü olan-| larıydı. Yüzünü sakal ve bıyıklarla le örtmüş olan artisttin sami ini vazıhan göremiyordum. Ma ahaza bu adamın pek kuvvetsiz ol- duğunu da zannetmiyorum. (Michel e “Aktör Kin, na- mu altında gösterildi adam,, ın en son “sözsüz, filmidir. Chorey bu eserin dekorunda bu- lunan kar fırtınaları esnasında al dığı zatürre ile 6 ağustos 1930 da vefat etmişti. Wiiliam Nigh eserine ne yüksek bir iadret nede © büyük bir hata göstermiştir. (Yıldırım) an kudret li bir teknik veya yüksek bir ori, maliyete ilâh gibi büyük meziyetler yoktu, Fakat vaz'ı sahnesinde bü- yük bir hata da bulamıyorduk. Vaz'ı sahne filminde vasattan yük- sek bir muvazeneti bozmıyarak ça. lışmıştı. Ara sera ufak tefek hatalar görüyor isek de bunlar esere büyük bir makise vermezler. Yalnız filmin senaryosundaki bü- yük bir hatayı işaret edeceğim. E hemen hemen bütün ağırlığını | ana hattını teşkil eden bir nokta te mmelsiz, esassızdr. Esörde asıl vak'a İ ihtiyar makinist “Grumpy Arrder. son, un oğlu makas kontrolörü (Cim) in ölümile başlar. — Bunda; evvelki kısımlar bize tipleri tanıttı mağa ve bazı şen kumlar. göster meğe mahsusturlar. Filmin bütün vak'ası buradan başlıyor ve bütün bu vak'a bir şeye | istinat diyor: (Güm) in ölümüne söbep” babası yaplığım gibi— hepsini aryı ayrı tadat etmiyeceğim. Maahaza eserin hazin, elemli kı sunları aynı zamanda © eğlenceli ve şen sahneleri de vardır. Baş kısmlardaki kar fırtması ara sında cereyan eden sahneler hem canlı, hem heyecanlı, bem de foto itibarile kıymetli idiler. “Yıldırım, öyle pek fazi dilecek içtimai bir eser dei metli bir komedi dramdır. Lon Chaney'in ihtiyar o makyajı ve “birkaç yer müstesna- rolleri sa- mimi idiler. Esasen bu adamı hiç bir » Genç artistin Filmdeki rolü ta ilinde sun'iyete kaçmadan rol yap | mamile hafifti. tığımı görmedim. Maahaza bu son e serinde sun'i rolleri çok azalmıştı. Ne yazık ki hiç sun'iyeti yapmadan Eserin başlıca şahsiyetlerinden lan Jnnes Murray şayanı dikkat | samimiyet ve istidat gösterdi. Fil başaracağı filmlere ömrü kifayet et- | min her cihetinde samimi ve müsla- medi. Chaney filmde bir ihtiyar ro- lü yaptığını hiç unutmuyor ve her jestini ihtiyarlığın yorgunluğu ile bir artistin henüz açılamamış, fa- kat ileride açılabilecek, daha kudret Ie rol yapabilecek bir aktörün rolle örterek her rolüne ihtiyarlığın beta | rini ve kudretini gösterdi. atini vererek temsil ediyordu. Genç ve sarışın Phillio Haver şı | mu: Film yalnız sesli Gürültü ve | i ciheti kudretle ndapte edil. | marık genç dansöz rolünde hatâsız- | mişli. dı. Yaptığı neğe, şımarıklık ve bü Neticede anlayoruz ki bu film pek | #ün. rollerinde tamamiyle samimi | fazla yükseltilecek bir eser değildir. idi, Maahaza bunlarda fazla kudrst, | L. Chaney ölmemiş olsaydı “Yildı | farla yorgunluk isteyön roller değil | em, aynı şöhreti kazanabilecek miy di? Şüphesi atılmayacaktı. bu kadar yüksek bir tesir de barak. mayacaktı, Anlaşılıyor ki bizde u- | is kendi kudretinden ziyade artistin tesirinden doğmuş- tur, Demekki “Yıldırım, bu kadar #öhretini Lon Chaney'i ümü medyundur.. Ne menhus Görülüyor ki “Yildu büyük değil: mühüm filmlerine | den maduttur, Gelecek sefer de “Maxi Melek,, v8 SerseriKral,, filleri haldanda ya» zacağım. MT