26 Eylül 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Sahip ve Başmuharriri Siirt Meb'usu MAHMUT 26 EYLÜL 1932 7 inci sene No. 2381 NUSHASI 5 KURUŞTUR Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET Dil inkılâbı hareketi bu ün başlıyor. vükma iğtereğir roi Alınan bütün tedbirler iş sahasını genişletmek içindir! Kontenjan sisteminin şeklen | muhafaza edileceği anlaşılıyor Takip edilecek istikamet çizilmiştir: Ev- velâ halk için.. sonra gene halk için ANKARA, 23 Eylül (Hüsüsi muhabirimizden) — Memleketin ik- bsadi hayatında ızturabı arttormış © lan bazı tedbirler peyderpey kaldırı- yor, hafifletiliyor. Kontenjantman Umulünün tüccar ve halk lehine aldı- Ğr son şekil bu hareketin en göze Çarpanı olarak gösterilebilir. Milli Paranm kıymetine halel gelmeden, Ve bu paranın korunması asl ihmal *dilmeden alman ve alınacak olan Yeni tedbirler daima memleketin daraları iş sahasmı genişletmek ve ferahlandırmak gayesine matuftur ve öyle olacaktır. Bugünkü iktisadi politikaya “rü- Cu” ismini verenler belki bu tavsif” lerinde pek te haksiz değildirler. Fa- kanunlar bile vaziyetler ve hâ- ditaler önünde memnuniyetle değiş- tirilirken, icra heyeti kararlarınm Zamanla ve zamana göre tebeddülü- Bü pek tabii görmek lâzem gelmez mi? Beş numaralı Türk parasını ko- Yuma kararnamesinin meşhur yedin- ti maddesinin tanzimi basit bir mak- #ada matuf iken ayni maddenin tat- bikatı memlekette için için ne dedi lar ve ne endişeler doğurdu. Ayaspaşanın ve Taksim meydanının içinde yaşadığ li Tümsuz inşaatla mamur hale çi ın bir misali değil midir? İşâ- İsminden çekilen sermayeler, kaçırı- lan paralar hep kulaktan kulağa gi- den heyecanlı haberlerin doğurduğu bir panik manzarası arzetmez mi? Beşinci kontenjan kararnamesi bir ay bile ayakta duramadı. O ka- Türname ile vücut bulan vesika tica- Teti memleketin iktısat ve ablâk ha- Yatnda sonu karanlık bir hercü Merç vücude getirmişti. İlk nazarda tçılara prim temin olundu ka- baatini veven bu usul, hakikatte me it içıya, ne ihracatçıya, ne de müs- tehlike devamlı bir menfaat temin €- demezdi. İhracatçı vesikadan da ka | kali Yanacak diye hariç piyasalarda ihraç mallarımız kıymetten düştü. Ecnebi Piyasalar da bu prime iştirak ot Miş oldular, Ayı izden devletler- le olan iktisadi münusebatımız. ka- Talık bir safhaya girer gibi oldu. Nk devletinin bundan maksadı, - damping temini midir gibi; falarda istifham işaretleri dolaştı... Ayni vesikalar İstanbul ve İz- Mir gibi ticaret şehirlerimizde bir borsa vücude getirdi. Vesi- kaların yüzde beşten yüzde otuz Yediye kadar fırladığı günler ol- Piyasaya fazla vesika çıktı- 1 gün kıymeti düşüyor, azaldığı gün fırlayor. Ve gün olüyor ki ve- sikalar yazıhaneden yazıhaneye irleme Metlene dolaşıyordu... « Beride Türk parasınm kıyme- tinin tesbiti ve muhafazası için başta İsmet Paşa olmak üzere hü- ümetin enerjik ve kukanç me- Misi devam ededursun... Paramuızın sabit kıymeti yanın- | da vesika kıymetinin her an ta- | bavvülü piyasayı alt üst etmeğe, İstirarı sarsmaya kâfi geliyordu. Hulüsaten kaydettiğim bu se- Hepler, yaka genlinin meden verdiğini izaha kâfi gelir. “İt, fakat reel bir tahlildir. Kontenjanı Yazgeçilerek i dudaklarda yor ?a edilecektir. 3 — Muhtelif o memleketlerle — iktısadi münasebatımızı tan- b — Paramızın kıymetini u- alama içim Yönde be ğetermi 2 tekzar intifade, - ni e mamulât ve mahsu- Makaadile.. Yoksa tatbikatı kışa tesadüf muz dar senelerde lü- | lü kıymetlene kıy-| tman (sisteminden | mi? İşte diğer bir makla iktifa edilmiyecek. Az yedin, dolayıile «pahalı, ablan i üç tüccar kazansm. Halk faz- la para ödesin. Bu yol tercih edik- miyecek Filân memlekete ihracatımız memnuniyete lâyıktır. Fakat o meleketin her hangi bir ihraç maddesi için kontenjan listesin- de ya sıfır gözüküyor veya sıfıra yakın bir rakam. Bu hataya da düşülmiyecektir. Meselâ dost Mı- urdan gelen muz için kontenjan vermekte neden tereddüt edil sin? Muz her eve girebilecek bir madde midir? Listede buna yer il döviz ihtiyacımı mı art- üç ay için hazırlanan kontenjan | Betesine merbut (D) cetvelinden bahsetmeden geçemiyeceğim. Bu cetvel memleketimizde mevcut olmayıp, behemehal hariçten te- dariki elzem halkın muayyen ih- tiyaçlarına hasredilmiştir. Bu cet- İ veldeki eşya kontenjan harici | memlekete girebilecektir. Petrol ve benzin esaslı maddenin İ bu cetvele edilmiş olması i- sabetli bir görüş eseri değil mi- dir? Kontenjan var diye Türk köylüsü esasen pahalıya elde et- tiği petrolü biraz daha fazla fe- dakârlık arile mi satım al- a öyle. Memleketin her tarafında şeker ve petrol ka- dar aranmaya başlanan bu mad- deyi nadirleştirmekte ne fayda tasavvur olunabilir! Daha sonra yeni listede kon- tenjante edilmiş eşya meyanmda halkın o ihtiyaçlarma esaslı bir mevki verilmiş, ve bu ihtiyaçlara hakikaten tekabül edecek bütün maddeler listeye konmuş ve lü- zumsuzlar ıkta bırakılmıştır. fakat küçük bir a- eşya esasen bir kilo- Iuk posta paketlerile memlekete gelmektedir. Hükümet bu gibi zevklere de hürmet etmek lüzu- muna kanidir, ve bir kiloluk pa- ketlerin girmesine mani olmak ta raftarı değildir. Çember genişle- tilirken, bu derece e iyetsi bir mevzu için diğer bir taraftan çemberi daraltmak bugünkü dü- şüncelere zıt bir fikirdir... Takip edilecek « istikamet çi- zilmiştir: Evvelâ halk için. Sonra gene halk için, . Mecdi SADRETTİN ROMAN Falih Rıfkı Beyin “Milliyet, için hazı ladığı son tefrika — Beyefendi, bu ta- raflarda satılık köşk, bağ, çamlık, her şey var. Ya ucuzluğu? Tah- tası parasına köşkler, odunu pahasına koru- lar. “. Bakırı kararmış man- galın içinde > kışın külü donmuş ve topraklaşmış gibi... Üzüm salkımlarının koruklarına otlar tırmanı- yor.,, Me Tefrikaya Başlıyoruz. Dil kurultayının top ana gı büyük salona gidecek yolları gösteren kroki: ( Nokfa nokfa işaret edilen yoll.r büyük salona gitmektedir. 1 Numaralı büyük kapıdan: Hu- rultay azası, sefaretler ve konsolosluklar erkânı, maibuat mümessilleri, 2 numa- ralı kapıdan: Daimi kartı hamil samiln, 3 numaralı hapıdan: Bir celse için muvakkat kart &lacak samlin gireceklerdir. Bugün Dil kurultayının toplanacağı Dolmabahçe sarayı salonlarından bir köşe Türk Dili kurultayı bugün 14 te açılıyor Maarif Vekili ve Samih Rifat Bey tarafın. dan nutuklar söylenecektir Büyük Türk Dili kurultayı | mal edilmiş, bir riyaset kürsüsü bugün saat 14 te Dolmabahçe | vücude getirilmiş. devlet erkâ- sarayınm tarihi muayede salo- | nma, sefaret konsolosluklarına, nunda merasimle açılıyor. Sa- | matbuata, dinleyicilere; ayri ay londa bütün hazırlıklar dün ik- İ (Devamı 6 iner sahifede) Kuponhamillerileyapı lan itilafın şeklinedir? Düyunu umumiye hâmilleri | raçoğlu Şükrü Bey dün sabahki meclisi ile cereyan eden müza: | trenle lan şehrimize gel kerat neticesinde hâsıl olan iti- | miştir, Saraçoğlu Şükrü Bey, lâfların son şeklini tesbit etmek | Haydarpaşa istasyonunda Sey- üzere Parise gidecek olan Sa- (Devamı & mer sâhifede) Mfalye müzesi binasının küşat resminde bulunanlardan bir grup Reisicümhur Hz. dün Dolmabahçe sarayında meşgul olmuşlar vedün Ankara'dan gelen Man- rif Vekili Reşit Galip Beyi kabul buyurmuş- Reşit Galip | B. geldi Vekil b müzakeresine iştirak edecek Reşit Galip ve Hüseyin Ragıp Beyler Haydarpaşa istasyonunda Yeni Maarif vekili © Reşit Galip Bey, dünkü trenle Ankaradan şehri- mize gelmiştir. Genç ve kiymetli Maarif vekili miz Reşit Galip Bey, Haydarpaşa is tasyonunda yüksek bir çok zevat ta rafından karşılanmıştır. Bunlar arasmda vilâyeti temsilen (Devamı 6 ıncı sahifede) M. Venizelos Kazanıyor Muhacirler reyle- rini Veni- zelistlere verdiler ATİNA, 25 (Hususi) — İntiha- e bat sabah erkenden (o sükün başlamıştır. Bütün © Yunanistanda mek kabil değildir. Yalnız Atina (o ve Piredeki mu- SDentiminiz G. dei” imküi Amerikanın erkânı harbiyel umumiye reisi istiklâl marşımızı selamlayor Amerikanın B. Erkân harbiye reisi geldi Hiç bir yerde bu kadar mun- tazam, iyi yetiştirilmiş asker görmedim Daha ilk intibalar Ceneral üzerinde or- dumuzun yüksek kıymetini tespit etti Ankarayı ziyaret edeceğini yaz- li dığımız Amerika Müttehit hükümet- leri Umum Erkânı Harbiye reisi Ce- neral Douglas Mac Arthur, dün sa- at 13 te Romanya Seyrisefain acen- tesinin Daçya vapurile Köstenceden Şehrimize gelmiş ve akşam Ankara- ya gitmiştir. Cenerale yaverleri bini muş ve rıhtanda bir büyük & piyade askeri, müzika, bir müfreze polis ta başı Jenger, | rafından selâmlanmıştır. ve yüzbaşı Daviz refakat etmektedir. | | Daçya vapuru saat 13 te Seyrine Muhterem misafirimiz Seyrisefsin | fain rıhtımma ve Vali Me rıhtımında vali ve belediye & reisi | hittin beyle Şükrü Paşa, Mü Mubittin Beyle Kolordu kumanda- | nir İbrahim, mii , Örhar nı Şükrü Naili Paşa Teşrifat umum | Tahsin Beyler ir, vapura müdür muavini Münir İbrahim mih (Devamı 6 ıncı sahifede) Şeker fiatları tabii vaziyetine döndü! Perakendecilere karşı Bele. diye de şiddetli tedbirler aldı Şeker, kahve ve çay piyasası | edebilecek Obir mikdardadır. ilk günlerin aksülâmelinden | Memleketin altı, yedi aylık ih- ar mma şleri tur, Yapılan t t göstermiş | ve ve çay stoku da tir ki memlekette yalnız milli skaler Bundan sonras: fabrikaların şekeri dört aylık | için de telâşa mahal yoktur. Da şeker ihtiyacını fazlasile tatmin (Devamı 6 ıncı sabifede) NETE > yi * e) Rus mütehassıs hey'eti İktısat “Vekili Celâl Beyin verdiği ziyafette..