7 Aralık 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
ÇARŞAMBA 7 KÂNUNUEVVEL 1937 No. 2452 7 inci seni NUSHASI 5 KURUŞTUR İbretle seyrettiğimiz ... bir Gümrükteki kahve, boğazlaşma: Borçlar! şeker ve çaylarınithali Devletler arasındaki mücadele ve Amerikanın ısrarı Avrupayı yeni bir dönüm noktasına mı götürüyor? Avrupa Devletlerinin Ame- rikaya olan borçlarını tecile ye- gâne salahiyettas olan Amerr ka Meclisi evvelki gün toplan- graf haberlerinden anlaşılıyor ki, borçların nil hal şekli hakkımda bu o Meclis ne düşü- hürse düşünsün, her halde 15 Kâmmuevvelde vadesi gelen taksitlerin teciline taraftar de- ğildir. Binseneleyh ikinci İm giliz ve Fransız notalarının te- cil hakkındaki esbabı mucibe- leri birinci notaları gibi Ame rika Hükümeti, Amerika Mec- İisi ve Amerika efkrâr umumi- Yesi üzerine bir tesir yapama- muştur. İngiliz o Hükümetinin çok özenerek tanzim ettiği bu ikin ci notanın mündericatına te- mas etmezden evvel, mevzuu- bahs borçların sermayelerile 15 Kânunuevvel taksitinin mik tarı ve hangi devletlerin borçlu olduğunu bir defa daha hatır- hıyalım, Rakamlar dolardır: Borçka devlet Borcun 18 K.Evdeki miktarı taksit 98 480,000 19,261,438 İngiltere 302,000 2.125,00 1500,000 1MGAŞI 441020 206410 186235 11LAS2 52,396 “729 14121307 Bu cetvelden anlaşılıyor ki Amerikanın “Harp borcu” na- mu altında alacağı on bir buçuk milyar dolar kadardır. Ve bu- nun 124.127.347 dolarının va- desi, yarınki değil, öbür per şembe günü mi Bu taksiti tediyeye hazır olduğunu ya il yele bildirmişti, tlerin pil de BD tecili için Ameri- ka Hükümetine (o İngilterenin tevdi ettiği ikinci notada tecil sebepleri şu yolda | izah edil- mektedir: 1 — Cihab o buhrahının se- i beynelmilel tediyattır. Ve bilhassa Avrupa Devletle- rinin Amerikaya olan borçları- nm tediyesidir. 1923 sönesin- den 1929 senesine kadar borçla Tin tediyesinde büyük müşkü- lât görülmemişti. Çünkü Ame- rikadan Avrupaya istikraz su- retinde'para akıyordu. Halbuki 1929 dan sonra istikraz yapıl | Mmadığından bu paralar ödene- mez, 2 — Amerika o Hükümeti, borçların tediyesinde esas ola- Tak devletlerin tediye kabiliye- tini kabul etmiştir. Tediye ka” biliyeti de gene Amerika'Mali- Ye Nezaretinin 1924 - 1925 se- na göre şöyle tesi — evlerin bükçE ir ü iktisadi Rai mütekâmil, milli (o parası sağ- İam ve vatandaşlarının hayat seviyesi iyi olmalıdır... Borçla devletler şimdi bu © vaziyette değillerdir. Binaenaleyh tedi- Yeye kabiliyetleri yoktur. 3 — Amerika (Hükümeti Bençlarin tediyesinde ısrar et- tısadi vaziyeti ol sö tır ki, kendisi de mü- tecssir olacaktır. e Halbuki bu taksitlerden vazgeçmekle iktr- sadi vaziyetin düzelmesine yar dim edeceğinden neticede ken- disi de fayda görecektir. 4 — İngiltere Hükümeti bey Melmilel borçlar o meselesinde Sikim kendi borçlularma karşı mü- samaha göstermiştir. Şimdi ay- ni müsamahayı alacaklısı olan Amerikadan da bekliyor. 5 — İngiliz prasınm sukutu, 15 Ki taksitinin yü- künü ağırlaştırmıştır. e Çünkü taksit dolarla tediye edilecek- tir. 95 milyon küsur dolar es- ki hesaba göre 19.750.000 İn- giliz lirası ederken. | şimdi 30 milyon İngiliz lirası ediyor. 6 — Beynelmilel borçlar me- selesi tamirat meselesine bağ- hıdır. İngiltere kendi tamirat .- lacağından vazgeçmiştir. Ni ğer devletler de vazgeçmişler- dir. Eğer Amerika şimdi kendi alacaklarınm tediyesinde ısrar ederse diğer devletler de Ak manyadan tamirat (o borcunun oyan istiyeceklerinden Lausanne tamirat itilâfr suya düşecektir. 7 — Devletler iki nevi borç altıma gem İstihsali arttır- mağa hizmet eden (o borçlar. Böyle bir maksada yaramıyan borçlar. Birinci sınıf borçların tediyesi kolaydır. Fakat ikinci sınıf borçlar tediye edilemez. Harp borçları bu ikinci smıf borçlardândır. 8 — 15 Kânunuevvel taksi- tinin tecili borçlarm nihai halli için yapılacak © müzakereleri teshil edecektir. Görülüyor ki İngiltere, A- merika nazarında çürük olan bir davanın mümkün o olduğu kadar kuvvetli bir müdafaası yapmıştır. Amerika efkârınm bu mantıktan müteessir olma- masına sebep, İngiliz notasın da işaret edilen noktaların hep- de evvelce cevap vermiş ol malarıdır. Evvelâ Amerikalılar, tamir borçlarile bu borçlar arasm da bir münasebet olduğunu in- kâr ediyorlar. Harbin sonunda Amerikadan tamirat borcu ta- mak istemediğini hatırlatıyor - lar. Ve şimdi, o Almanyadan haksız olarak talep edilen bir ceza parasından vazgeçildi di» ye Amerikadan yapılan istik- razları tediye etmek istememe ise mânası anlıyamıyor” yi kabiliyetine gelin €e; buna da akılları ermiyor. 95 milyon doları tediye edecek kabiliyette olma" dığım inkâr ediyorlar, - Hele E ranancıni 19 milyon doları te- diye edemiyeceğine asla inam | mıyorlar. Tediye kabiliyeti çülürken, bütçe muvazenesinin de mazarı itibara alınmasını ka- bul ediyorlar, Fakat borçlu dev | letlerin bütçelerinde harp için konulan tahsisatr fazla bulu- yorlar, Ve beynelmilel borçlar” | la teslihatın azalması arasında- ki münasebet te buradan Meş'et ediyor. İddialarını ispat için de şu istatistikleri ii larp be: Silk için maarai “16 za “31 513 725 Binaenaleyh devletler büt - çelerinin üçte birini silâhlanmı- ya sarefederken, âzami yüzde dört'miktarını geçmiyen Ame rika borçlarının tediye edilme- mesine razı olamıyorlar. Amerika efkârmin İngilte- reye karşı daha müsamabekâr davranmağa o meyyal olduğu Lehistan Celâl Bey ANKARA, 6 (Mili tısat Vekâleti ile İzmi rasmda İzmir gümrüğüne gelmiş olan veya yolda bulunan şeker, kahve ve çayın memlekete iti için bir mukavele aktedilmi | | Mersin tüccarlarının da Mer- İ sin gümrüğüne gelmiş olan mallar için bir mukavele sktine teşebbüs ettiklerini ve tücem- rleri a Posta ve Telgraf Umum Müdürü Fahri Bey balaşılmaktadır. Bunun sebep- leri de şudur: Bir defa Amer kada İngiltereye karşı daima bir sempati vardır, İkincisi, İn- giltere notasında da izah etti İ ği gibi borçların tediyesi mese lesinde kendi borçlularına kar- $ı Fransadan daha müsamaha- kâr davranmıştır. Amerika bur na mukabele etmek istiyor. Ü- çüncü bir sebep te İngiliz para- sının son sene © 78) üçte bir nisbetinde kıymetten düş- mesidir. Ancak (oFransayaon para bağışlamamak” hususun- daki Amerika azmi — sarsılmır yor. Bunun da birtakım sebep- leri vardır. Ancak Fransanın külliyetli miktarda altın çeke- rek doları sarsmak istemesi en büyük bir sebeptir. Dün dola: hücum eden bir devletin bugün 120 milyon doları vermek iste- | memesi Amerikalıların havsala | larına sığar bir iş değildi Taksitler tediye (edildiği takdirde dünya iktısadiyatınm İngiltere rotasında izah edildi. * Laval zamanında Amerikadan | İktısatvekâletileİzmir tacirleri arasında bir mukavele yapıldı Kahve, çaya mukabil neler ihraç edilecek rm birleşerek toplu bir halde bu yolda mukavele akti için vuku bu- laçak müracaatlarının İktisat Ve- Me terviç edileceğini öğren- gr tacirleri ile aktedilen mu kavele ahkâmma göre mezkür ta- teamüllere tevfikan her İsteyene deri.al Türk parası ile satılması nm teminini taahhüt etmişlerdir. Bu mukavele hükümlerine tev- fikan memlekete ithal. edilecek şeker, kahve ve çayın İzmir b a nindaki sırf fatura bedelleri ve| buna ilâve olunacak faiz miktarla rı yekönu kadar âtideki Tü ları ihraç olunarak, sal Zeytin, zeytinyağı incir, hali, tiftik, gülyağı, palamut, valeks, 1930 veya daha mahsulünden tüt Tacirler zeytin ve zeytinyağı ihracatını tercihan tezyit eyleme- ği mukavelede vadeylemişlerdir. İktisat Vekâleti lerin on kânunus Beynelmilel telgraf ücretleri indirildi Ankarada 150 kilovatlık bir telsiz istasyonu yapılacak İMadritten dönen Posta ve Telgraf Umum Müdürünün verdiği malümat Madritte toplanan telgraf, telsiz telefon ve telefon konfe- ratisma iştirak eden ve Avrupa dü mesleki tetkikatta bulunan Posta ve Telgraf umum müdü rü Fahri Bey şehrimize avdet etmiştir. Fahri Bey dün kendi- sile görüşen bir muharririmize konferansın mesaisi ve seyaha- ti hakkında şu izâhatı vermiş. tir — İki eylül tarihinde İspan- yada, İspanya Nazırlar Meclisi Reisinin riyaseti altnda ilk cel sesini yapmış olan telgraf; tel- emye ine şimdiye ayrı a v çalışmakta sie bu üç şubeyi birleştirmekle başladı. Çünkü bu üç şube de bugün telgrafın bir cüz'ü haline (Devamı 6 ıncı sahitede) | ği kadar, İarşacağna da ii m ular inanmıyorlar. Hele biraz karışsa bile kendilerinin ! bundan mutazarrır olacakları- na ihtimal vermiyorlar. Dünya azacık daha düzelip te mal sa- tarak memleketimize dolar ge- leceğine, dolarların borç tediye si'suretile kendiliğinden gel- meleri daha ietifedelidir diyor. lar, Biz bu borçlar işimde doğ- radan doğruya alâkadar deği- liz, Binaenaleyh uzaktan seyir- ci vaziyetteyiz, Ancak iki ba- tındanberi birçok milletleri ha- raca bağlıyan devletlerin, ansi- İ zın borçlu vaziyetine düşer düş mak için kıvraı | alacaklı oldukça dalma cephe birliğini muhafaza eden devlet lerin kendi aralarında borçlu ve | alacaklı sınıf arına ayrılmaları İşleri Fırkada bugün de müzakerelere devam olunacaktırğ ANKARA, 6. A.A, —C.H. Fır kas Grupa bugün , öğleden “sonra sant 2 de Tekirdağ Mebasu Cemil Beyin riyasetinde toplanarak Dahili ye işleri hakkında söz alan hâtiple- sine devam edilmek in celseye ni- hayek verilmiştir. Asılsız Haberler Maarif vekili istifa etmiyecek ANKARA; 6 A-A. — Maa- rif Vekili Reşit Galip Beyefen- di bazı İstanbul İ gazetelerinde çı İ kan istifası şayi aları hi muharririmi; sualine cevaben demiştir ki: —O kadar “ )işlerim var ki böyle asılsız şa yialarla meşgul ik için ayı- Reşit Galip Bey Asrileşiyor Bütün karışık ve üzlü işler temizlenecek Evhaf Umum Müdürü Rüştü Bey İstanbul Evkaf (İdaresine 25-30 bin liraya baliğ olacak derecede mablâl emlâk ihbar edilmiştir. Ev- kaf İdaresi bunların kat'i surette ta kibine karar verdiği için Müdüriye- | lüğünce devet edildiğini yazdığımız | İstanbul Evkaf Müdüriye. ti Mahllölst Müdürü İhsan Bev ba proje etrafında Umumi Müdürlü ğe malüımat vermiş ve avdet etmiştir. Mahlül emlâkin tasfiyesine başla nacak ve tasfiye neticesinde akar ol ması lâzım gelenler Akarat Müdür- hüğüne devrsdilecek, diğerleri de sa- tışa çıkarılacaktır. Kanunu medeni veraset derecesi- ni genişlettiği için şimdi mahlül mik tarmın azaldığı doğru değildir. Kanunu Medeni Evkafın bu hu- sustaki eski kayıtların yeni vakıf ( Devamı 6 inci sahifede ) Sen ve Ben mez, bu yükün altından kurtul: | rı ve hepsi | MİLLİYET'in || Yeni romanı Muazzez Tahsin Hım gazetemiz için hazırladığı eser üzerine, boğazboğaza mücadele | etmeğe başlamaları cidden ib- İ retle seyretmeğe (o değer bir | manzaradır. Ahmet ŞÜKRÜ Yakında Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET Dokuz ayda 36 milyon lira memlekete kaldı Kontenjan olmasaydı, bukadar paramız harice gidecekti Kontenjan usulünün memleketi- mizde tatbikinden sonra ihracatımız da nasıl bir tebeddül olduğunu ge- genlerde İhracat Ofisinin bir istatis tiğine atfen yazmıştık. Bu istatis- leketimizde kon- İl tiğe nazaran memi tenjan tatbik edilirken son 9 ayda ihracatımızın kontenjandan evvelki aylara nazaran arttığı ikinci, çok sayanı dikkat bir istatistik daha ba pırlamıştır. Bu istatistiğe nazaran, kontenjan tatbikinden evvel mem- leketimize hariçten Say zarfında 101.165.359 lira kıymeinde 346.453, 779 kilo muhtelif eşya ithal edilmiş tir. Halbuki kontenjan tatbilrinden sonra geçen 9 ay zarfında GAR26. 720 lira kıymetinde 273.600.683 ki- lo eşya ithal olunmuştur. Bu vaziyo- te nazaran kontenjan tatbilinden ev velki 9 aya nisbetle kontenjandan Ofis Müdürü Cemal Bey sonraki 9 ayda harice gitmeyerek memlekette kalan Oo paramız 36.338 639 liradır. 1931 ve 1932 seneleri ilk 9 ayi ( Devamı 6 ıncı sahifede ) Sebze fiatları niçin yüksek ve pahalı? Nakliye ücretlerinin yüksekliği sebzefiatini demi yükseltiyor? Ekmek ve et başta olmak üze- re bütün gıda maddeleri ucuzla- | dığı halde sebze (| fiatlerinde hiç | bir ii yoktur. ış sebzelerinden pırasanın ok- | Gini olarak 15 - 20, lahnanm 12,5-15 kuruştan aşağı | düşmemektedir. Dün sebze halinde yaptığımız İ tahkikata göre şehrimize getiri- İ len pırasalar ekseriyetle Burun ve Çanakkale malıdır. Birinci nevi pırasanım sebze ha- lindeki fiati 5 kuruştur. İstanbul civarı malı 3 kuruşa kadar satıl. maktadır. Lahana daha ucuzdur. Iyi ci deki fiatlere nazaran yüksektir, Meselâ Bursada en iyi lahnanın okkası 40 paraya satılmaktadır. Pırasa da 40-50 para arasındadır. Sebreyi bu kadar pahalı yiyişi mizin sebebini nakliye fiatinin Bursadan İstanbuldaki sebze hali- ne gelinceye kadar üzerine birçok masraflar binmektedir. 100 kilo- luk küfe için Bursadan Mudanya» ya tren nakliye ücreti 50 kuruş- tur. Mudanyadan İstanbula vapur naylunu 120 kuruş tutmaktadır. Küfe hale gelince kabzımalların | eline geçmekte, onlar da bundan Devamı € 6 ıncı sahifede )
