15 Aralık 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
PERŞEMBE 15 KÂNUNUEVVEL 1932 7 inci sene No. 2460 NUSHASI 5 KURUSTUR Borçlâr işi g7 Fransız buhranı — Bugün Amerikaya Avrupa dev- ketleri tarafından yapılacak olan iyatn vadesi gelmiştir. - kada Cümhur Reisi intihabı bittiği gündenberi, dünya efkârını meş- Kul eden bu mesele, Fransada bir kabine buhranına sebep olmuştur. Amerika ile Avrupa devletleri ara sındaki ihtilâf mahiyeti malüm: dur: İngiltere, Fransa ve İtalya, A merikaya olan borçlarımı, Alman- ANKARA, 14 (A.A.) — C. H. Fırkası Grup idare he. yeti riyasetinden tebliğ olun- meb'usu Ali Beyin riyasetin- de toplandı. Son müzakerat esnasınaa fırkaya verilen yadan alacakları olan tamirat bor İz muştur: tekrirleri imleç etti. B. M. çuna bağlamışlardır. Binzenalerh C.H. Fırkasr Grupu bur. | Meclisinin yar tatilinden iti aa yadan tamirat bedeli al. |EE gün yani 14-12932 Afyon | fade ederek intihap daireleri mamağa kârar verdikleri için A- merikaya olan borçlarımı da te- diye etmek istemiyorlar. Ancak İtalya, 15 kânunuevvel taksitini tediye etmeği kabul et- g#hişti, İngiltere de Amerika ile bir ay devam eden bir müzakereden sonra nihayet 15 kânunueyvel taksitini tediyeyi kabul etmiştir. Fransaya gelince; Başvekil Her- Fiot, İngiliz ve İtalyanlardan ay- rilmak istemediğinden, bazı şart- lar altmda tediye edeceğini söyle- mişti. Herriot'nun şartları şunlar- dı: 1 — Borçlar meselesinin der- hal tetkikine başlanmalıdır. 2 — Fransa tarafından tediye edilecek olan 15 kânumvevvel taksiti, bilâ- hara varılacak bir itilâfta Fran- sa lehine mahsup edilecektir. 3 — Fransa bundan böyle ancak Al manyadan aldığı tamirat bedeli nisbetinde Amerikaya tediyatta bulunacaktır. Bu şartların bülüsası şu idi ki Fransa, 15 kânunsevvel taksitini tediye etmekle beraber, bundan sonraki tediyatı tamirat bedeline İranla imzaladığımız son muahedeler Ankarada imzalanan dostluk ve emniyet muahedeleri Metinleri bugün neşrediyoruz etti, Binaenaleyh ortada bir wz hükümeti olmadığına göre, Fransanın borçlarını tediye ede- İngiltere ve İtalya bugün borçla- Yını tediye edecekler. Fransanın 19 milyon dolar borcu tediye edil Muahedeyi imzalayan Türkiye ve İran Harlelye Nazırları Tevfik Rüştü Bey, Fürugt Han ANKARA, 14. A. A, — Hüküme | betlerinin inkişaf şartlarını tayin et- de Sanizle İran devleti arasmda 5 ilin- | mek lüzumunu göz önünde tutarak den, Lawsatme tamirat itilâtndan | sonra bu devletlerle Framis 'âra- sındaki “anlaşma” hükümsüz ka- yor. Yani Fra: parlamânte- Humayun İran yanan be mm çimi; siyasi lr Mi Şahınşahıı hi iyer, öz başlarını kuvvetler veziri o Cenabi ağam her dürmek ve siyasi ve iktiemdi münase. | | (Devamı $ İnci sahifede) ğ liyiz. Bina» #naleyh büyük devletler arasında ki bu ihtilâfın safhalarını uzak- tan seyrettik. Bütün ihtilâf, tami- Yat borcunun ne dereceye kadar beynelmilel borçlara bağlanabile- teği meselesidir. Amerika borçla- Tın mahiyeti ayrıdır diyor. Avru- pa devletleri bunlar biribirine bağ hıdır, diyorlar. Bu ihtilâf yeni de- Eildir. Daha doğrusu Amerika ile Avrupa devletleri arasında hokta etrafındaki görüş farkları- al Bunlar nın yeni bir tezahürüdür. arasındaki münasebetleri anla- mak için harbi umuminin içlerine kadar geri gitmek lâzımdır. Malümdur ki harbi umumi için: Para almayacakları gibi, mağlüp- arazisini de ilhak etmiye- *eklerdi. Yani ilhaksız, tazminat” iz bir sulh... Halbuki Versailles muahedesin de itilâf - devletleri, Amerikanm Yardımından müstağni kaldıktan Sonra bu hükümlere riayet etme- “iler. Tamirat perdesi altında Al Manya ve mağlüp devletlerden ta Mirat borcu aldıkları gibi, Miplardan her birinin geniş arazi- ini ilhak ettiler. Wilson çırpın- v Fakat e ucunu elinden çırmaştı. Clemenceaı tak oldu.. Amerikada bu Versa- Üles sulhü büyük bir sukutu haya sebep oldu. Amerikalılar, bir takım diplomatların entrikalarma ıpıldıklarına zahip oldular. Ve sukutu hayalin neticesidir ki, Versailles muahedesi Amerika â- Yanı tarafından reddedildi. Ame- Yika Milletler Cemiyetine girmedi Ye kendi kabuğuna cekilerek Av- Yapa işlerine karşı lâkavt kaldı. Amerika tamirat bedeli namı al Almanyadan para almadığı #ibi, itilâf devletlerinin bu namda bara almalarını tasvip etmemişti. ne ? Bu devletler, on Üc sene Almanyadan tamirat be- Yi aldıktan sonra, Amerikanın *raailles'dan beri tasvip etmedi- bu alacağı, Amerikaya olan ve- Ty mahsup etmek istiyor» Yalin rıda söylediğimiz gibi, Biz, Va te bitaraf sevirci vaziyetinde. a Ne yapacakların düşünüp faşınmıya başlıyan dirhemeiler, dükkânlarının önünde.. Yeni ölçülerle nasıl alış veriş edeceğiz? Esnaf yeni gram ve litreleri nereden bulacağını bilemiyor Belediyede yeni kanunun bir sene tehir edilmesi muhtemel görünüyor Yeni ölçüler kanunu 1 kânunu- | Bakkalardan bir çoğu şimdiden tabloları duvarlara asmışlardır. Bu tablolarda meselâ 100 dirhe- min kaç gram oldu: 80 kuruş olan herhangi bir malın kilosu kaç kuruş etti mektedir. Bazı ticarethanelerde şimdiden yeni ölçülere göre alış veriş yapılmağa başlamıştır. Tet- bikat verişi zerinden yapı okkanm kiloya tahvilinden pek | o kadar yabancılık çekilmeyecek | tir. Kilo yerine mayiatta litre esa | Gem İnel KDA İS. saniden itibaren meriyete giriyor. Piyasa ile alâkadar bulunanların bugünlerde umumiyetle yeni ölçü ere nit hesabat ve tatbikat ile meş gul oldukları görülmektedir. Muh telif Esnaf cemiyetleri, kendi men supları için dirhem - gram, gram- santilitre farklarını gösteren tab- lolar ihzar ve tabettirmişlerdir. seneden beri borçların v. tm geçirdiği safhaları hatırlama- mâni değildi; ğa Mimar SİİKDİ? bu lr. ve okkası gösteril- bir çok maddelerin alış - şehrimizde - esasen kile ü kta olduğundan ni ve memleketin (muhtelif yerlerini gezmeğe ve memle- ket işlerini yerinde dinleme- ğe ve anlamaya fırsat bulan Fırka meb'uslarmın M, Mec- İisin © açılmasını müteakıp Fransız . . Kabinesi .. 4: Düştü Taksitin tediye günü de bügündür Fransız kabinesi an- sızın sukut etti. Sebebi borçlar meselesindeki noklal nazarını parla- menfonun kabul etme- mesidir. M: Herriot bir takım şartlarla tediye- yi kabul etmişti. Meclis bunu reddetmiştir. Bus gün tediye günüdür. Binaenaleyh son gün gelip dayandığı halde borçları tediye için or- tada bir Fransız hilkâ- meti. yoktur. Bu hu- susla dün aldığımız tel grajlar ikinci -sahife- mizdedir. Şeker ithali Gümrüklerde. ki şekerler İktısat Vekâletinin mühim kararları ANKARA, 14 (A. A.) — Ik- tısat Vekâletinden tebliğ edilmiş- teniden şekerin bir elden memle- kete-ithal ve idaresi hükümetçe Kararlaştırılmıştır. Türkiye güm- || rüklerine gelmiş veya 18 birinci kânun tarihinde yolda bulunmuş tasfiyesi maksadı ve mukabille- rinde muamele vergisine matrah olan kıymetten yalnız O gümrük yesmi tenzil edildikten (sonraki kıymetleri kadar Türk malı ibra- a ve satılması (oOve Yanlı hü- kümlere uygun bulunması şartları ile ba şekerlerinmmemlekete ithal- lerine müsaade edilmesi tekarrür etmiştir. in bir elden ithal ve idaresi tarzı ve bu husus için teklif talebi ayrıca ilân olunacaktır. . 2 — Alâkadarların Birinci kâ- munun 31 inci günü akşamına ka- dar İktısat Vekâletine o veya 13 bin 344 numaralı kararnamenin üçüncü maddesinin tatbikine dair . (Devamı 5 inci sahifede) a Cürümleri İhtısas mahkemele- rine mi verilecek? Ihtısas mahkemelerinin faali- yeti neticesi olarak memlekette a2 zamanda kaçakçılığın el W tte önü alınmış ve ahiren e Vekili Bey de bumu söyle- miştir. Tereşşüh eden bazı riva- yetlere göre, 1609 No. lı kanun mucibince cümhuriyet müddelu- mumiliklerince re'sen vaz'ıyet e- .dilmekte bulunan irtişa ve irtikâp ceraimi suçlularına ait kanuni ta- kibatın da adli ihtisas mahkeme- lerince yapılması düşünülmekte- dir. Bu suretle irtikâp ve irtişa cü rümleri, daha ziyade sür'atle rü- yel ve intaç edilebilecektir. Bu hu susta yeni bir lâyiha hazırl» “ca me e ».- hükümetle bir arada ve karşı lıklı bir müzskere o açmaları muvafık görülmüştü. Hükü- metle beraber yirmi günden beri devam eden müzakere- lerle tarihi vazife ve mes'uli- | Mecliste Mazbatada İ ne esaslar var? İ C ANKARA, 14 — İrtişa tahki- katı hakkındaki muhtelit encü- men mazbatasını meclise verildi- ğini bildirmiştim. Bugün müzake- re edilecek olan bu mazbatanın şunlardır: 1 — Barat inhisarınm ihalesi (Devamı 5'inci sahifede) Siyasi Müsteşarlık Riyaseticümhur kâ- tibi Hikmet B.in ge- tirileceği söyleniyor Riyasetileümhur Umumi hatibi Hikmet Bey gösterilerek, intihabmı müteakıp Hariciye vekâleti siyasi müşavirli- ğine tayin edilecektir. Bu takdir- de Hariciye idari müsteşarlığına Mübadele komisyonu Türk beye- ti murahhasası reisi Şevki Beyin getirileceği söyleniyor. Karadenizden Akdenize Bugün ilk tren amsundan Mersine gidecek ANKARA, 14 (Milliyet) — Samsuna ilk tren yarın on biri çey' rek geçe kalkacaktır. Ba münase- betle lokomotif süslenecek, katar üzerine: “ilk doğru trenle Anka- radan Samsuna selâm” yazılacak- tar. ” Gene yarın Samsundan kalka- cak diğer bir tren Mersine gide- cektir. Katar üzerine: “ nizden Akdenize selâm” yazılar caktır. Yollarda trenler selâmla- Bugün görüşülecek, yetini bilen bir fırka ve hükü met sınıfıyle devlet idaresi- nin bütün işlerine temas edil di. Fırka, devlet idaresinin muhtelif şubelerine ait işle- rinde büyük bir salâbet ve ? Sahip ve Başmuharriri- Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET gem Ag emniyetle (ve memleketin menfaatlerine muvafık bir surette çalışmakta olduğu neticesine vardı. Muhtelif iş- lere müteallik takrirler şu su (Devamı 5 inci sahifede) a Lİ İrtişa meselesi İngiltere hükümetinin candamar- ları: İran petrolleri Iran bu sabah cevabını gönderdi Hâdise çok ciddi ve nazik şek. lini muhafaza ediyor kıymetli maylini bir haftalık mühletli ikinci bi tn tevdi etmişlerdir. İngiliz hükü- Bu nakil boruları İran'ın şimalinden tâ cenup sahili ne kadar uzanmakta ve zengin petrol kuyularının İngiliz. donanmasına akıtmaktadır. meti bu ikinci notada, bir hafta (Devamı $ inci sahifede) Olktısat Vekilinin mühim bir nutku ANKARA, 14 (A.A.) — Iktı- sat Vekili Mahmut Celâl Bey İk- tösat ve Tasarruf Haftası müna- sebetiyle bügün radyoda atideki hitabeyi irat etmiştir: Aziz Vatandaşlarım: Tasarruf Haftası başlamış bu- lunuyor. Memleketimiz için o bu çok faydalı haftayı vöcude geti- ren Milli Tasarruf ve İktısat Ce- miyetine teşekkür etmeliyim. Çünkü bütün vatandaş lara di Kumu düşündükleri- (Devamı $ inci sahifede) Seyahat notları SİNEK Bir sinek bir kartalı tutup ia yere vurmuş Sineklerden nasıl kurtulmalı! Ne memleket, ne iklim değiş- tirmek, ne de her tarafı cilâlı ce- viz tahtalarla parılparıl yanan Avrapa ekspresile seyahat etmek bunun için kâfi değil! Öğle len sonra sinir- Yunus Emre ağır, küçük küçük ürpertici dai- reler çizmeğe koyuldu. Çinlile- rinkini geçen bu müthiş işkence altında fazla dayanamadım. Bir zemberek gibi biran içinde bütün time rin ahlâkını az çok bilirim, onlar- İa zıt gitmeğe gelmez. Bana mu sallat olanın teslimiyetimi görüp nihayet defolacağını umarak kı- muldanmadım ve müthiş bir sabır- la uzak vetimle havayı tohatladım. Boş! . O andan itibaren sinekle aramda başdöndürücü bir inat © kavgası başladı: Ben çabaladıkça, e bir an için müstehziyane havalanıyor ve elimin hareket kavsi sanki gülerek ayni yere gelip ko- nuyor ve etimin üzerinde başlad. Bı işkenceye rahatça devam e: yordu. Başım dönmeğe | başlı sıldırmış gibi yerimden fırladım ve kompartımanımı çi
