18 Temmuz 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

? Tarihi tefrika: 61 Yazan: $. N. HİCAZDA RUSLAR Müşir Şakir Paşanın fikri. — Aleksandr Karatodori Paşa ne diyor? | da toplanmasını isteyorlar Müşir Şakir Paşa merhum ile mü- lâkatında hünkâr söylediği bazı söz leri Dahiliye Nazırı esbakı merhum Reşit Akif Paşadan dinlemiş ve aynen zapt ve hıfzetimiştim. Reşit Akif Paşa merhum ile mek- tepte, Amedi Divamhümayunda, Şü- rayidevlette arkadaşlık etmiş ve öz kardeş gibi sevişmiş olduğumuzdan beynimizde samimiyet, hususiyet var- de. Şehzade camiişerifi avlusuna nazır konağında bu meseleler hakkında ko- Buştuğumuz sırada: Hünkürm sözleri- Ri büyük takdir ile nakleylemişti. İngilizlerin, Rusların Anadolu ve Hicaz şimendiferleri tesis ve temdidi yüzünden azim ihtiraslara, telâşlara düşerek devleti müşkül © bâdirelere sürüklemek, muhatarata maruz kıl mak için hariçte, dahilde saklı, açık neler yapmakta, ne elli müşküller, müz'iç mühlik aldukla- rını teşrih ve beyandan sonra: “Ben fenalıkları iki defa düşünü- rüm. İyiliği bir defa! Çünkü insan ba- ,elebilecek fenalıkları iki defa Onun için bu düsturahikmeti bilmi- yenler beni bedbinlikle, ve ziyade su- izan ile tayip ederler, vehham, müves- Hakkımda dedikodular vi. sanırlar, mex'i zuhuru ve gerek ber şeye rağ- men zuhur ediverirse müdafaası ça- rolorimi ittihaz ve ihzar eylemek za- ruretini ihsas etmek istemiştir. #s£ Hünkürın Aleksandr Kara Todori Paşa ile olan mülâkatma gelince; bu- nu bizzat ben dinle. dim. Berlin kongresinde kendisile ar- kadaşlık edip aralarında hususi mu- habbet hâsıl olan süferadan ve üde- badan Sadullah Bey merhumun bira- deri Yusuf Beye sıbriyetle in — todori Paşa ile Sl munrefem vardı, Kendisi son zamanlarda Şüra- yidevlet Mülkiye dairesi azalığında bulunuyordu. Ekseriya ii gelir. di. Yıldır sarayındaki hususi odasın- da da görüşülürdü. Mabeynihümayun mütercimievveli ümvanile orada bulu- nurdu. sepkeden hidematıfevi sadakat ve İiyakatine mebni ederdi. Arasıra huzuruna çağırarak mühim, siyasi meselelerde mütalessi- nı alırdı, 93 Rus harbinden sonra 13 haziran Yıldızdan Nİ Köoşküne lar vermişti. lin kongresi hatıraları yadütezkör 0- tutmştas, Hicaz demiryolu mes'elesi —i Almanların niyet ve teşebbüs leri. — Hicaz demiryola güzer- Dün yeni kararlar verildi (Başı 4 inci sabilede) sek tahsilini bitirdiği halde Avrupada | ikmali tahsil etmemiş olanlar. 4 — Türk ve ecnebi darülfünunlarnın her ikisini silimi di gelince bu gibilerin hususi tahsil ve tetebbu iyetleri ve en i nağma karar verilmişti. Tesbit edilen şekle göre, asıl Darülfü- uç ortağıdır. em e a Düştü mü? i Bu suretle Fon fakültesi de olduğu | | KAUNAS, ITA.A. — Atlas denizini yerde bırakılarak mühim bir akıl mas- | geçmeğe teşebbüs eden Litvanya'lı « rafı iktisat edilmiş olacaktır. Fon fakül| huanican tayyaresinden hiç hir - haber üçsinin bir kurmma Bakli kolay olan E- | yoktur ia m EM e Tae) Fransız sosyalist iyat fakültelerinin ekser dersleri birle. 1 şeceği için Edebiyat fakültesinde İlâhi- kongresinde İ Yat için yalnız reisliğe, müderilere ve | | PARİS, I7'A-A. — Sosyalist kongre: kâtiplere birer oda tahsis edilecektir. Fa- sinin teşkil ettiği karar komisyonu me- | kültelerin nakli hakkını MİLLİYET SALI 8 TEMMUZ 1933 Konferans bir Daha toplanırsa Amerikalılar Vaşhington- Mer bakku (Milliyet) imdir. NEVYORK, 17 (A.A.) — İktisat konferansının tekrar toplanmağa da- vet edilmesi hususunda burada yapı suretile ikram ve iltifat etmiş olduğu- | lan tavsiyeler arasında konferansın mu mesrurane söyliyerek aşağıdaki i- Vaşingtonda toplanımağa davet edil. fadatışahaneyi naklübeyan etti. mesi de münakaşa ediliyor. Bali ma- “Rusya Devleti bize karşı doğrudan | hafil, konferans tekrar toplanmadan muhasemata kalkmayı Avrupa dev. | evvel bir çok devletlerin siyasi yollar etlerinin nahoş göreceklerini ve bel. | 1a, aralarında anlaşmalar yapmaları ki de Kırım seferi gibi müttefik bir | lüstmuna kanidir. mânia veya müdafaaya maruz kala- Mense şahadetnameleri LONDRA, 17 (A.A.) — Japon mu rahhası dolayısile himaye usulü mese lesi hakkında ipe misyona kında bazı Zatışahane ile olan bu mülâkatı bir saatten ziyade sürmüş ve kendisine “beraberce kahve içelim,, buyurmak lekler teklif etmiş- çevirmek siyasetini tekrara başladı. Vakitle 1870 te © Bosna - Hersekte, | tir. Karadağda ika ettiği gibi Anadoluda | (Oi — Japon murahhas heyeti tica- da muhtelif unsurları biribirine düşür | ret eşyası üzerinde bunların merede mek ve devletimizin güya huristiyan- | çıkıp geldiğinin gösterilmesi mecbu- lara taaddi ettiğini göstererek hâmii-| riyetinin beynelmilel ticarete mi istediği anlaşılı- | bir engel taraftan da çaki harpten kal-| Bu mecburiyetin meticesi satışların £< derhal bir | nebi ticaret eşyasının zararma olarak ehemmiyetli surette azalması şeklin- ve bunun için ısrar ediyor. £ Halbuki | de tecelli edebilir. kendi hesabınca elli altmış 2 — Japon murahhas heyeti bey- franga baliğ olan mebaliği nelmilel mübadelelerin serbest suret- nin filhâl tesviyesi o muhal olmakla ii çün leptir. Çünkü zatâlinizin gayretiniz- le merkür tazminat Batum gibi Ka- | ması lâzım geldiği fikrindedir. Bunun radenizin mühim sahillerinde harp | içim yeni mizamnameler yapmaktan limanı ve mevkiimüstahkemi (yapıl | sakınmak ve mevcut nizamnamelerde mamak şartına bağlanarak hüsnüidare | her hangi bir değişiklik yapmadan &pey evvel alâkadarlara haber ver. olunmuştu. Malümunuz olduğu üze- re kendileri bu şarta riayet etmeyip | mek icap eder. 1870 te Karadenizin bitaraflığına da: | | 3 — Japon murahhas heyeti men- ir olan munhedeyi keyfemayeşa boz- | şe marka ve than ır memleketler. duğu gibi son muahededeki o şartı da | lüt veya ihracat yapa: çiğniyerek Batum vesaireyi tahkim | de kullanılan dilde kaleme almması: edivermişti. emege biz. | men usul ittihmer münasip olacağı dü 'den bir vey istemeğe hakkı kalmamış- indedir. w N Ticaret muahedelerinde bir Pekâlâ bilirsiniz ki bundan asl formül maksat para koparmak değildir. Al- manlar tarafından tesis olunacak şi- wendiferler yüzünden o kendilerinin mevakiimalümeye ait bütün emelleri- nin berhava ve programlarının altüst Bu karar suretinde ticaret muahe- olmasını mütalen ile ona mâni olmak- | deler'ne şu yolda bir formül ilâve et tr. Bunun için Sefir Zinovyef Babıâ- | meleri devletlere tavsiye edilmek ie. iyi iki aydır tazyik ediyor. Tazminat | dir. Bu formül şadur: ilâm “İki taraftan biri muahededen mü tevellit vaziyeti diğer tarafm zararı" na olarak değiştirebilecek bir tedbir aldığı takdirde bu saretle bozulan müvazeneyi eski haline getirmek İ- çin bir çare aramak üzere diğer tara #wkileri süreceği şikâyetleri hayır hahlıkla tetkikten iratina edörkez.” Diğer taraftan gene ke eğ a. İ setinde ehemmiyetle kaydedildiğine göre gümrük muamelelerinin sadeleş tirilyisi hakkındaki 3-11-937-tarihli mekavele ahkâmna riayet göstermek lâzımdır. Gümrük muameleleri meselesinin Millet cemiyeti iktsat komitesi tara- fından bu iş hakkında hususi bir kon LONDRA, 17 (A.A.) — Bilvası- da himaye usulile wi m Tâli kommis- yonun tahrir komitesi bir karar sure- ti kabul etmiştir. tehditlerini ifşa eyliyor. Geçen cuma günü içim benden suretiresmiyede bir mülâkat temenni etmişti. Kabul et- tim. Bana da ayni ağzı kullanır nezaketle ve gok metle idareikelâm etti. Ben de “Kara- deniz havzasında şimdiye kadar fer- manları sâdir olmuş, * mukaveleleri yapılmış hatlar müstesna olmak üze- re şimendiferler tesis ve işletmesinde Ruslara hakkırüçhan vermek suretile iki komşu devlet arasmdaki dostluğu teyit ve tevsiki vaat ile işi tatlıya bağ ladım. Mösyö Zinovyef o memnunea saraydan çıktı. Ayni zamanda Alman- ların Suriye taraflarında teşebbüs et- tikleri arazüivâsia istimlâkini men | rek ve tahdit için mahsus bir kanun ya | da bu karar saretine ilâve edilmiştir. pılmasnı Babiâliye irade ettim.,, — Rayihstag meclisini miştir. yakanlar Aleksandr Paşa bünkârm Paris ve SARREBRUK, 17 A.A. — Volketin- Berlin kongreleri mukarreratını ayni- le hatırlamak suretile tecelli eden hâ- pa kuvvetine hayran (o kaldığını ve meseleimephusenin bazı mevait ile tatlıya bağlanmasını dahi hasbelhal zaruri gördüğünü söylemişti. (Arkas var) 41 İşinin ecnebi avukatlar tarafından İ ruhte edilmesini kabul etmediğinden bu iş izin Sarre avukatlarile müzakere Ya- pılmaktadır. Esrarengiz tayyarecilerin suç ortağı imiş e WİTTENBERG, 17 A.A, — Conti A- jansına söre, Çekoslovakya tebansından ve «tehlikeli bir komünist» olarak bildi. silen birisi yakalanmış ve zincirlerle bağ İk olarak halle'e götürülmüştür. Şeyin İ lara göre bu ndam Berlin üzerine beyam- memeler atam eerarenziz tayyarecilerin isini bitirmiştir. Komisyon hiç bir ka- almamrşter. Beynelmilel sosyalist konferansının malümat almak icin yapılmış bir toplan- tı mahiyetinde olduğu mütalensında bu- lunan bu komisyon. fırkanın siyasetini pek kat'i bir surette tesbit edecek bir metin kabulü hususunda tereddüt göster mın ekseriyeti, fırkada ortaya cıkan ve artan güçlükleri bir kat daha karıştırıp içinden çıkılmaz bir hale getirmekten sakınmak için, kongrenin müzakeresi- ne ve tasdikine hiçbir talerir arzetmeme- ğe karar vermiştir. Sosyalist mebuslarının tenkit ve mua- hazesi yolunda bir karar alınmasının bu suretle önüne geçileceği söylenmekte. dir. Bu halden dolayı ekseriyet ve ekal- liyet ayrı ayrı birer beyanname meşre- deceklerdir. Sosyalist fırkası bu suretle iki ayrı temayül ve cereyana ayrılmış bulunuyor. Macar başvekilinin refikası öldü PEŞTE, 17 A.A. — Macar ekili yonde He bir dim ok M. Gömböy'ün reikam dün zece" alp ni kararı, Maarif Vekili Reşit Galip B. dün alikadarlara tebliğ ettirmistir. Tesrihhane ihale edildi Tıp fakültesinin Beyazıttaki binaya ür Mü: İngiliz faşistleri LONDRA, 17 ALA. Feşie fegiliz ittihadma mensup 1,000 kişilik kadar HARİCİ HABERLER Sofyada bir içtima M. Muşanof takip ettiği siyaseti anlattı SOFYA, 17 (A.A.) — Bulgar baş- vekili M. Mouşamof evvelce de yap- mış olduğu gibi eski başvekil ve ha- riciye nazırlariyle bütün fırkaların essillerini davet ederek Bul; wi3 beynelmilel vaziyetini an: “mus uştur: yakal mim Bir | Zifvanyalı tayyarecilerin akıbet tanın büyük ve umumi menfaatlerine er e pera re memnuniyetle gördüm, Serdolunaa mütalealar hükümetin takip edeceği siyaset hususunda çok kıymetli yardım olmuştur. bi devletlerle iyi geçinmektir. Sulh siya seti bu toplanmada ittifakla tasvip olunmuştur. Sümen m : . Balboyu tebrik Şimdi de yollarda dönüş hazırlığı yapılıyor ŞİKAGO 17 (A.A.) — Balbo, Ser- gide 1000 kişi karşısında bir nutuk söylemiştir. Balbo Atlas üzerinden şimalden geçen yolun, bugünkü Lay- yarecilik için cenuptan geçen yoldan daha emin olduğumu söylemiş, hava» nn fenalığından ve sisten dolayı »8- Balbo bu uçuşun İtalya tayyareci liğinin inkişafının ilk merhalesi oldu nu ilâve ederek, bu uçuş için, bun i sene evvel cenup atlası uçuşun beri hazırlanıldığı hususunda 1 var etti. Balbo Alp dağlarının 12.000 ka- dem da aşıldığını — iftiharla “ŞİKAGO, 17 (A.A) — Bir çek tebrik tolgrafları almış olan Balbo, bilhassa Duce'den aldığı telgraftan dolayı gurur duymaktadır. SAİNT - Jean - de « terre - neuve. — İtalyan irene yolunda hava rasedatı Dz ekmiş olam iki İislyen denlasi; İı gemisi buraya geldi. Gemiler Nev- yorka giderek filoyu bekliyeceklerdir Diğer taraftan, hava yolunda srralan mış olan vapurlar ve yelkenliler de geldiler. Mattern'den sonra Bir kişi daha tayyare ile devriâleme çıktı BERLİN, 1 7X(A.A.) — Tayyare i- le sekiz gün, 18 saat ve 51 dakikalık devriâlem rekorumu side tutan ve bu kendi rekorunu kırmak için cumarte si sabahı saat 10,15 te Nevyorktan w- çan tayyareci Post dün saat 11,35 te Berlinde yere inmiş ve alt: bin kilo- metrelik bu mesafeyi 25 saat 40 da- kikada almıştır.. Tayyareci vakit kay betmemek için gazetecilerle görüşme miş ve iki bin kilo benzin ve 100 hit- re de yağ aldıktan sonra 14,15 te Kö niysberg'e uçmuş ve geceyi geçirmek üzere orada saat 18,40 da yere in- imiştir. MOSKOVA, 17 (A.A.) — Ame rikan tayyarecisi Post bugün saat 14. 20 de burada karaya inmiştir. MOSKOVA, 17 A.A. — Tayyareci ve saat 17,12 de Moskovada hareket DRİGSBERG, 17 (A.A.) — Tay- yareci Post bu sabah saat 6,45 de uç- muştur. Umumhanecilerin nümayişi rami de CHİLİ, 17 AA. — «Mercurio» ya gelen lara meydan verilmemesi için mümayişçi- lere refakat etmek üzere sü: jandar- maları göndermeğe mecbur olmuştur. Nümayişciler hükümet dairesine gi- derek evlerinin tekrar açlımasını istemiş ler, sonra gazete idarehanelerine uğru yarak taleplet teyit edilmesi hu- susunda gazetelerin yardımlarını rica et- mişlerdir. Bu hususi mahalleye ekseriyetle «bey- 'nelmilel sehir? ismi verilmektedir. Çön- kü burada bulunanlar arasında birçok muhtelif milletlere monsup olanlar var dır. Bir Yunan tekzibi ATINA, 17 A.A. — Atina ajansı Yuz krallık taraftarları göya dir. Vali Gandhi ile görüş- mek istemiyer POUNA, 17 A.A; — Hint vali umu- misi Gandini'ye wwülâkat talebini redde- den uzun bir mektup yazdı. Mülükata azı olmak için valii umumi, sivil itaate sizliğin kayitsiz ve şartsız olarak bırakıl- Hava manevraları LONDRA, 17 A.A, — 166 bombardı- man tayyaresinin iştirakile yapılan hava Bulgar ajansının öğrendiğinie göre | min enkaz yığını altında bulunmuş tur, Tayyare bir çam ormanını n ikümetin takip ettiği politika bütün İtünden geçerken düşmüş ve bir ağa ca çarparak parçalanmıştır. EEE Yeni gümüş paralar basılıyor ANKARA, 17 (A.A.) — Yeni gümüş paraların darbına mak üzere bulunduğundan kanunla muayyen müddelten sonra vülden menedilecek olan eski gümüş paraların halk elinde kalıp, rarlarını mucip olmamak için bir mecidiyenin 37 kuruş hesabile let alacaklarına mukabil kabulü heyeti vekilece takarrüir ettirilmit'iğ keyfiyet Reisicümhur Hazretlerinin yüksek tasviplerine iktiran müştir. Bu hususta evvelce yapılmış olan tebligatı umumiyenin am başlanılması Maliye vehâle tince telgrafla malsandıklarına li iğ va gg Franefort - sur - VOder, 17 (A. A.) — Volf Ajansı bildiriyor: vanyada bulanan Konovo'ya bir hamlede uçup gelmek için Neyi tan havalanan Ltuanyalı tayyareci ler Brandenburg eyaletinde civarında yere düşmüşlerdir. Bunl arın cesetleri bu sabah tay, a a yam İngilterenin en zengin adamı öldi LONDRA, 17. A. A. — İngilterenin en zengin adamla ve Londranın en #nühim emlâk sa hiplerinden olan Sör John mann, Dieppe'de 71 yaşında olduğ u halde ölmüştür. Edirnede sıcak dalgası N EDİRNE, 17. A, A. — Birkaç gündenberi şiddetli bir sıcak gası hüküm sürmektedir. Maama fih, mebzul, ğe sonra başlıyan sıcaklar çiftçiyi çok memnun etmiştir. Pancar mahsulünün bu sene çok bereketli olacağı tahmin: ol” yor. Koza mahsülü de iyidir, fiyatl arı 75 ile 130 kuruş arasındadır. * tış hararetlidir. TE UM iondra mektupları Şeker meselesinde kar mıza çıkan bir yoldaş İrlanda'nın muhtırasına biz de imza atabiliriz. (Başı 1 inci sahifede) Şimdi Amerikalılar ikinci mesele- sin yani merkez bankaları arasında | © “Savoy otelinde bu gayri teşriki mesai işinin “nibemevsim” ol. | şekkül - beynelmilel şeker duğunu ileri sürdüler. Bütün mali me | Du - ile heyetimize mensup bi selelerin müzakeresini ısrarla ileri bir mülâkat vuku süren heyetin şimdi mali mevzular | Ve İrlandanın beş sene için mi, bu kadar darlaştıktan sonra da bir türlü bunları müzakereye yaklaşma» ması konferans muhitinde hayret u- yandırmıştır. Amerika heyeti murah- hasasının günde birkaç defa noktai nazarını değiştirdiği söyleniyor. mali meselelerden ancak ineselesi gümüş kalıyor ki borçlar meselesinin diğer meselelerden meselâ fiyatlardan ayrı görüşülüp te bir halle iktiran etti- rileceği şüpheli olduğu gibi, gümüş meselesi de ameli faydası olmaktan ziyade Akademik bir mesele mahi- yetindedir. Yani mali meselelerin ta- mamile geriye kaldığı iddia edilebi- Bir. mahsullerini ihraç edemiyor. Bük İlktesadi meselelere gelince; sre men dünya vaziyeti tı ten doğan bir haldir. yet İngilterenin borçlar ihtilâf “ yısile İrlanda eşyasma karşı memnuiyet kararma bir bir imadır.)/ için o bir tskem çareler © görüşü dü. Bazı devletler, hükümetlerin bü- yük mikyasta inşanta başlamalarını teklif ettiler. Diğerleri bunun para Bir çok sanayi meselesi olduğunu söyliyerek borçlu | son zamanlarda ziraatlerini inki bir vaziyette iken, yeni baştan inşa- | tirmeğe ehemmiyet ikleri” ata nasıl Başlıyı sordular. ir, Bu şerait altında danın da bazı sanayii meğe çalışmasını mazur Bundan sonra İrlanda İnzilterenin İrlanda eşyası baki k: memsuiyet kararı yette bulunmakta ve tekrar selesin avdet ederek şöyle d. ğ Ayni komisyonun ruznamesinde dikkate şayan bir mesele, Rusya tara- fından ileri sürülen iktrsadi ademi te- cavüz misakıdır. Ruslar çok pratik adamlardır. Konferansın mesaisinden bir netice çıkmayacağmı bildikleri | mektedir: için hiç olmazı bir ademi tecavüz | ( Şeker sanayini İrlandada #f£ misakı olsun imzalamağı düşünmüş | hayatı başlamazdan evvel ; lerdir. Bu ademi tecavüz misakı, dev- | tiren memleketler için bu yolda karşı tedbirler almaktan menetmek maksa | 'unmak onların işlerine vd dımı istihdaf ediyor. Tabii tahdidatın | Fakat bu tahdit bizim işimize kaldırılması mevzuu bahis değildir. | mez. tesis b rika, İrlanda toprağının şeker Pt Kontenjantman, gümrük tarifeleri, kambiyo kayıtları, bütün bunlar, bu | r: yetiştirmeğe çok müsait günkü iktisadi hayatın tabii telâkki | ve bu sanayiin memleketimizde; ge emri vaziyetlerdir. Rusların istedik- | lek bir istikbali olduğunu göst leri, meselâ 'ndisler meselesinde | tir olduğu gibi, Te derletin ğer derek Bununla beraber, İrlanda ile ticaret münasebetlerini kesmemesi- | yaprak için şeker yapmak ni: değildir. Esasen İrlandada şeke gf dir. Bu iktisadi ademi tecavüz miza- kı, Ruslar tarafından konferans açıl- | laki ehemmiyetsizdir. Senede vii | iyetsiz bii dığı zaman yapılmıştı. Ve o zaman he nüz mahküm mühendisler meselesi il üdür. Bu itibarla İrlanda şeker f| salinin tahdidi teklifini kabul © halledilmediği için Rusyanın böyle kaldırmak mektedir. bir tedbir ile ambargoyu istediği söylenmişti. Şimdi İngiltere Gariptir ki İrlandanm vazif kendi memleketimiz arasında Vi ile Rusya a ticaret münase- ker meselesinde “tam bir nı beti normal olduğundan böyle bir mü lâhaza varit değildir. diği red cevabıdır. düşündüğünü çok açık ifade eden bir heyet olarak £ tanınmıştır. Bir çok ker rar arasında şeker istihsali- nin tahdidi İrlandalılara da teklif e- dilmiş. Şeker meselesi bizi de yakm- dan alâkadar ettiği ve bir nokta- rk kendi vaziyetimiz İrlandanın vaziyetine benzediği içindir ki bu ce- bülâsa etmeği faydalı buldum: iinde heyeti bu meselenin konfe- ranstan beynelmilel şeker komisyonu na intikal etmiş gibi sürekli söylüyor ve bunun ne dereceye kadar konferansın çerçevesine uygun olup hakkımdaki moktai nazarını nu hissettik ve bu al buriyetindeyiz. Biz mak için değil, dahili seker istihsal ediyoruz. İngiltereye karşı atıp tuta” yi lar çıkarılacak olursa şeker Mijg daki bu İrlanda muhtrrasıma "yi imzamızı atabilirdik. sinde hiç beklenmedik bir © karşımıza bir yoldaş çıktır Ahmet