14 Ekim 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

2 TARİHİ TEFRİKA: 162. İttibat ve Terakki! (BAHAEDDIN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESİKALARA GORE) Her hakkı mahfuzdur. * Yazan: A.C. İstediğimiz gibi teşkilât olmazsa bu kıyamlardan netice çıkmaz Ahiren İzmirde tevkif olunan bi- şarelerin de felâketlerine sebep ©- biliyor musunuz? nızdan hiç bir zaman şüphe etme- dik ve etmeyiz. Fakat bu gaflet ha- reketinizi size hatırlatmak cemi- yetin en mukaddes vazifesidir. Ha- tırlayorsunuz ki Osmanlı Terakki ve İttihat cemiyetine karşı icra etti- ğiniz tahlifte “... mezun oldukla- rından gayrısina cemiyet esrarı- Dı...,, kaydı vardı. diyorsunuz ki bu denaati ka- bul etmem, Kabul etmiyeceğinizi biz biliyoruz. Fakat ifşa mutlaka kasden değil, işte böyle bir gaflet, le de vuku bulabilir. O vakit mes" ul olarak ortada kim tutulacaktır? Felâketin nereden geldiğini kim bilecektir? Bakınız biz o zaman ne kadar müşkül bir mevkide kalaca- 12. ya son teşkilâtı mucibince “kuvvei zabıta,, teris olunmuştur. Cemiyet efradından ve azasından birisinin başına böyle bir felâket gelirse derhal lâzımgelen tahkikat yapılacak ve mütecasirin cezayı se- zası tatbik olunacaktır. Cemiyetin bu iş için para ve hattâ bir insan feda edeceği hiç bir zaman unutul- adar, Görüyorsunuz değil mi? Ufak bir gaflet ne mühlik bir netice ve- rebilir? Bu . ii düşünmeğe iyoruz. Siz iki şahsiyet vardır. Biri kendiniz, diğeri cemiyetin mukaddes maksa- dıdır. Hareketlerinizde. münasebet- le inizde bu iki şahsiyeti de düşün- tisap ile ae böyle garip ve menhus bir kayıt altına girmeğe rabeti teklif edemez. Bilâkis cemi- yet, azasını harekâtı fikriyeden, her türlü ahval ve âsardan haber- dar etmeğe mecburdur. Bu vazi - feyi birçok kimselere, ifa ettiğimiz gibi size de ifaya müheyyayız. Hü lâsa: , Arzu ettiğiniz eserleri cemiyeti- miz vasıtasile aldırmanızı ve hari- ci cemiyetlerle temas etmiş ve on- lara adres vrmişsniz şimdi adresi- nizi döiştirmenizi rica ederiz. Bun lar size karşı yapabileceğimi: samimi tekliflerimizi teşkil eder. Gazete veya kitap gibi ne olursa olsun bine yazdığınız taledirde der hal göndeririz. Adresinizin değişti rilmesi mühimdir, bunu ihmal et - meyiniz. Bunu münasip bir suret « te yapınız ve bize de haber veriniz. Ufak bir gaflet vahim neticeler tevlit edebilir, Sizi ikaz etmek ce- miyetimizin hr tk e lima ral ln zak teşkilât işleri hakkında denili; sonra ondan geri dönmezler ve iha net etmezler. Punlardan bir iki kişi elde edilirse dahile evrak gönder mekte ve bir takım hususatta ken- dilerinden istifade olunur. Mektepli zabitlerle amire için de de namus ve hamiyet erbabı çoktur. Bunları da haddei tetkik - ten geçirmeği unutmayınız. Hükü- metin dikkat nazarını celbetme - çok ümitler vadediyor. Fakat iste- diğimiz gibi teşkilât olmazsa bu kıyamlardan bir netice çıkmaz, Ne tekim vakalar bunu isbat etti, Di. yarıbekir ahalisi de son kıyamda birsey yapamadı. Bu gibi, kıyam ha reketleri bir â lidir. Bu teşkilât malümat ve ze - kâ sahibi zevat tarafından idare Violette Noriöre ebe ile düşüp kal. karak olunmalıdır. Hükümetin hürriyet fikri taşıyan müfrit kitleye.karşı şimdi galebe çalması malik oldu - ğu teşkilâtm kuvvetinden ileri ge liyor. Hürriyet: istihsal etmek bir mücadeleye bağlıdır. Düşmanımız olan Abdülhamit teşkilâtı bu mü - cadeleden çekinmiyor. Neticeyi el de etmek için bizim o teşkilâttan daha kuvvetli bir teşkilâta cımız vardır. Onun için şimdi biz böyle bir teşkilâtın teessüsüne ve tevsiine çalışıyoruz. Şimdi cemiyetimizde bir “zabı ta kuvveti,, teşekkül etti. Cemiyete ihanet edip millete zulüm ve gad- rederek cemiyetin maksadını boz- mağa çalışanlar bu “zabıta kuv - veti,, nin cezasına çarpılacaklar - dır.,, Terakki ve İttihat cemiyetinin Pariste toplanan kongrede Saba - hattin Beyin Ademi merkeziyet fır kasile birleştiği ileri sürülerek bu- nun Terakki ve İttihat cemiyetinin tuttuğu prensiplerle ne dereceye kadar ir kabili telif olduğu sorulma- sı üzerine cemiyet diyordu ki: Sizlerce malüm olduğu üzere bi zim vatanın, milletinin saadetin - bir emelimiz yoktur. Va olacağını katiyen ümit için şahısları, izzeti nef- simizi unutarak bir ittifak addet - tik. Çünkü memleketin nasıl bir u- çuruma doğru yuvarlandığı hariç - ten daha iyi görülüyor. Buna, bu se ri inhidama belki bu gibi ittihatlar la çaresaz oluruz ümidindeyiz. E- vet, bu ittihattan bizim ümidimiz iki suretledir. Evvelâ, müteferrik kuvvetler birleşirse şimdiki hükü- meti yıkacak kâfi bir kuvvet edi- nilmiş olur. Sonra Ermeniler mem leketin en gaileli ve baranlı za - manlarında kıyamlar çıkararak mil letin hayatını, memleketin aistiklâ Tini tehlikeye köymktadırlar. Ge - ne bu ittihat ile onların muzır ha- Buna mukabil bizim taraftan i- se programımız hilâfına asla bir taahhüt vuku bulmamıştır. Biz prog ramımızdan bir nokta bile terket- medik. Ermenilerin programı olan müttehit hükümetler usulünü ve ne de'bu xeiihlik usulün mukadde mesi, yani inkısamın başlangıcı o- lan vâsi ademi merkeziyet &sası - nı kabul ettik. Yalnız bu mesele - leri sükünetle geçerek inkılâbın ferdasına ve mebusların içtimama kadar birlikte iş görmeği taahhüt ettik. Ermeniler mevcut kanunu e- sasiyi red ile bir “mucip müesse -, sat, teşkilini ve bü heyetin yeni bir kanunu esasi yapmasını ve mev cut kanunların feshi ile yeniden tan zim etmesini istediler, Bizde milli âdetler, ruhi avhal, dini ahkâm esaslarına istinat eden kanunları - mızın karmakarışık edilmiyerek yalnız mevcut kanunu esasinin za manm ihtiyacına ve ahkâmına mu vafık bir surette tadilini istediği - mizi — Bitmedi — Babasını Zehirleyen kız Paris mahkemesi dün ida- ma mabküm etti PARİS, 13 (AA) — Müraslarma konmak maksadi ra yedirmiş olması, tahkikat serasında büyük bir alâka uyandırmıştır. Yunanistanda cumhur reisliği intihabı ATINA, 13. (Milliyet) — Iki zümre arasında bir ması için MİLLİYET PAZAR 14 ESERİNİ HARİCİ HABERLER| © ilme kabinesinde PARIS, 13. (A-A.) — Ağlebi ihti- kabinede yapılacak değişiklik, as - gari nisbette olacaktır. M. Dumerg'in müstakbel vazifesini muvaffakıyetle ifa etmek arzusu yeni mesai larının hüsnü intibabı ile mukayyet olmak lâ - zmgelir, M. Heriyo ile Tardiyö lâye- nazildirler. bir çok tahminler var. Hariciye için en çok taraftar bulanlar önce M. Fizaden, Sonra M. Laval'dır. Dahiliyeye amzet görünen yeni 608- yalist M. Markeye, radikaller şeklen muhalif duruyorlar. Sabık nazırlardan, yeni sosyalist Mar- şande'nun taraftarları, kesirdir. M. Laval hariciyeye geçmediği tak- dirde, ihtimalki dahiliyeyi üzerine alır. Bazıları, adliyeye M. Maren'i münasip , görüyorlar. Baz.larmca da Adliye nezaretindeki değişikliğin daha müsait bir zamana ta- ikini tensip ediyorlar. PARIS, 13. VALA) — Dün hiç bir yeni siyasi olmamıştır. M. Du- merg, muhtlif kimselerle görüşerek si- yasi vaziyeti tetkik etmiştir. Kabinenin, M. Bartunun cenaze merasimini mütea: kıp bagün toplanması mümkündür. ia Necaretlrde yapacak, değişikliler iyor. Hariciye mezareine, elân, M. Laval, yahut ki, M. Flandem'in, ex de Radikal - Sosyalis mebuslarından biri - in getirileceği rivayeti dönmektedir. Siyasi vaziyet PARIS, 13. (A.A.) Dün sabah, M. Tardiyö ve Heriyo ile görüştükten son- ra, M. Dumerg, öğleden sonrada M. Lebrun, M. Laval ve Berlin sefiri M. Fransua Ponse ile konuşmuştur. Diğer taraftan, M. Sarro da M. Tar- M0 ve e e iğ niyetinde idi, Lâkin, kısmen ka- Bine buhranı Ta md buniyetin » den vazgeçmiştir. Cenazede bulunacak bimerei ye Mareşal Peten riyaset |” “SARIS, 13. (A-A.) — M. Dumerg, — ii erke cemize merasiminden son- İn e Meimirln etmiştir. M. Bartunun cenaze merasimi PARIS, 13 (A.A.) — M. M. Bartu- mun cenaze merasimi mahzun bir sema altında yapılmaktadır. Büyük bir kalaba- lık vardır. "ML eca M Baal siyaseti. vü “dürüst bir şekilde tatbik edilip Fran- 1934 ——— Mösyö Doumergue yeni kabine listesini cebinde taşıyor fakat henüz isimleri ilân etmedi M. Barthou'nun cenaze merasimi niyet sahibi bütün milletleri siyaset, olarak tavsif et- M. Dumerg bu feci hâdisenin Yugos- lavya ile Fransa arasındaki birliği daha sike bir şekle koyduğunu ilâve emiş ve ve mert kral Aleksandrm yanında kat « . M, Bartu, şüphesiz lavyayı sadakatinden temin eder. Dumerg'in nutku PARİS, 13 (A.A.) — Başvekil M. Dumerg, Lui Bartunun cenaze mera « siminde ettiği nutukta, M. Bartu- wun siyasi hayatını izah ederek, va - tan için ihtiraslı bir aşktan mülhem o- lan bütün icraatı hali hazırdaki mesil - ler için birer nümune olduğunu söy - lemiştir. M. Dumerg; Bartumun © siyasetini (halisane bir surette tatbik edilen ve Fransanın hüsnü niyet sahibi bütün mil etleri davet ettiği yaklaşma siyaseti) olarak tavsif etmiş ve hailevi Marsil- ya hâisesinin Yugoslav - Franlız bir- liğini daha sıkı bir surette tembir ede. bileceğini ilâve ederek demiştir ki: “Bartu asil ve kahraman kral A - leksandr ile birlikte, onun muavenetile Adriyatik ve Orta Avrupa sulhunun tahikimine giderken katleilerek ölmüş” ki ii le hiç şüphesiz en yakın bulunduğumuz romu memlekete, ge - önünde Yugoslavyaya olan sadakatini temin eder, Çelenkler PARIS, 13. (A.A) — Yniştir. 5 Tabutunun konulduğu Hariciye me- tee saatli salonu siyah kumaşla ve çok çelenklerle örtülmüştü . kl alm mil ie gölkeklei Kinknle lella Yağa İde Türk, Japon ve sair hükümetlerin nazarı dikkati. celbçdiyordu. Keza halkım hissiyatını gösteren müte- vazi buketler göze çarpmakta idi. Tabut kaldırıldıktan sonra cenaze a- layı teşekkül etti, Reisicumhur M, Alber Löbrön, devlet reislerinin gönderdiği fevkalâde mümessiler, aefirler heye, mebusan ve âyan meclisleri reisleri, mazırlar, ecnebi hükümetler mümessili Milletler Cemiyeti mümessilleri ve mü- tenddit heyetler cenaze alayı içinde gö - ze çarpmakta idi. Alay Envalite gelerek tabut çı i hamil ve siyahlarla ör. tülü dört muazzam sütun üzerinde hazır- İsnan mahalle konulmuştur, İspanyada vaziyet İhtilâlciler son ta-' hassun yerlerinde iyice sıkıştırıldılar MADRIT, 13. (A.A.) — Hükümet kuvvetleri Oviedo şehrini - Kr yil #ehrin şimalinde İzin istasyona hücum giyer. Burası, lilerin DM. AA Asturi âsi. yapılmış olan harekete sik ola bolman Kaz yakm Sl yetlerine göre çok kıymettar sanat eser. lerini ihtiva etmekte bulunan Oviedo ki- lisesi bir yangın neticesinde yanmıştır. Mahkümiyetler başladı BARSELON, 13, (A.A.) — Urugu- ay vapurunda içtima eden örfi divanı © harp, geçen pazar günü Barselon civa - rında sivil muhafızları taarruz etmek - ten suçlu 17 kişiyi müebbet hapis cezası- na mahküm etmiştir. pa bl0nt Jul diramharbi de, binbaşı > Faras ile yüzbaşı Escofet'i ölü- meler ile Yüzbaşı Lopez yet, kat Amerikada Vakıtsız bir kar ti- pisi ve şiddet- li fırtına başladı VAŞINGTON, 13. (A.A; Mine mntkaşımda akl ör ap hap lamıştır. Kar tipisi, köylere beyaz bir örtü çekmiştir, Kar tabakasınm kalın lığı 14 inçezdir. 200 kadar telgraf dire- eriz 100 tane elektrik kablosu muş, bir çok ağaçlar köklerinden sö- külmüştür. Fırtına koptuğu esnada, bir çok yer. lerde buğday ve patates mahsulü henüz ambarlara girmemiş bulunuyordu. Bu havalideki şehir ve kasabaların di #ıkllan, telefon muhaberatından «er kuvvetinden mahrum kalmıştır. Nevyokta, daha dün 70 derece fn renhayt gösteren sıcaklık, bugün buz gi- bi bir rüzgüra yer bırakmıştır. Yakında kar yağacağa amda Belçika &rkâmı hi harp reisi çekildi BRÜKSEL, 13 (A.A) — Milli mü- dafaa nazırı ile, aralarındaki tilâflar sebeBile, büyük erkân harbiye reisi jeneral Nyiten vazifesinden affe- dilmiştir. etmek istediği halde jeneral Nyiten bu hattı Möz (Meuse) lir lerine çkemeke oncaftarı ML ey 2 Sir John Simun Pariste ga LONDRA, 13 (AA) — Sir John mz ile Parise gitmiştir. Petrol bulmak için ilk pe hai ma ameliyesi yapıldı İktisat Vekili Celâl B. in huzunda dür sondaj ameliyesine başlanmıştır MIDYAT, 13 (A.A.) — Midyat kazası dahilinde jeolojik noktai zardan petrol tezahüratı arzetmekte olan ve bu itibarla petrol a üzere sondaj ameliyesi yapılması muvafık görülen noktada en mülke mel ve modern sondaj hazırlıkları ikmal edilerek bugün Iktısat V. Mahmut Celâl Beyin huzurunda sondaja başlanmıştır. Sondaj öleti tilmeğe başlanmadan evvel İktısat Vekili, petrol arama idaresi erki na muvaffakıyet temenni ederek kordelayı kesmiştir. Vekil Beye ref kat eden profesör Granik petrol arama idaresi reisi Cevat Eyüp Be; birlikte araştırılma sahasını tetkik etmiş ve arazinin jeolojik tezahür itibariyle sondaj için iyi intihap edilmiş müsait nokta olduğunu söyle miştir. Iktisat Vekilimiz tetkikat neticesi hakkında kendisinden mali mat rica eden Anadolu Ajansı muhabirine şu beyanatta bulunmuştur: “Hususi bir kanun ile ktısat Vekâletine bağlı hükmi şahsiyeti bir petrol arama ve işletme idaresi teşkil edildiğini ve il da tahsil görmüş gençlerimizden C evat Eyüp Beyin iğini biliyor sunuz. Bu idarenin gösterdiği lüzum üzerine bugün burada petrol bul- mak için ilk arama amesiyesine başlıyoruz. Kat'i neticeyi yakında biz€ sondaj gösterecektir. Memleketimi zde petrol tezahüratı olan muhteli sahalar vardır. Bunların hepsi birer birer jeolojik tetkike tâbi tutula * caktır, Petrolü bulmak için ileri memleketlerin yaptıklarını biz de ilme dayanarak yapmak kararına ve iyi netice almak azmi ile çalışacağız.” Merasimde birinci umumi müfe ttiş Hilmi, Mardin valisi ve civar kö) lerden gelmiş halk bulunmakta idi. Iktısat Vekili refakatindeki zevatla' birlikte bu akşam Mardinden Ank araya hareket edecektir. Fransız kabinesi: M. Laval hariciye nazırı oldu. M. Şeron istifa etti PARİS, 13. (A.A.) — Har'ciyeye M. Laval, Dahiliyeye M. Marşando ve müstemlekâta M. Kolen tayin edilmiştir. M. Şeron istifa etmiştir. Almanların Emden gemisi geliyor ANKARA, 13 (Telefonla) — Almanyanın Emden kruvazörü ilk « baharda İstanbulu ziyaret edecek ve orada bir hafta kalacaktır. Kruva- zör İstanbuldan Varna ve Köstenceye gidecektir. Vergi kanunları üzerinde tetkikat ANKARA, 13 (Telefonla) — Maliye Vekâleti tetkik bürosu yarın vergi kanunları üzerindeki tetkiklerine başlayacaktır, Tetkik bürosu şef liğine tayin edilen Cezmi B. ibin« teşrinin beşine kadar mezuniyet al « mıştır. İcra vekilleri heyeti harici meseleleri görüştü ANKARA, 13 (Telefonla) — Icra Vekilleri Heyeti bugün saat on beşte . Bu toplantıya hususi bir ehemmiyet atfedilmekte ve ve mesailin görüşüldüğü tahmin olunmaktadır. “ Lozandan önce ve sonra Türkiye, ANKARA, 13 (A.A.) — Milli Iktısat ve Tasarruf Cemiyeti tarafın- dan 29-10-934 te Ankara sergi evinde açılacak sanayi sergisine 120 fir. ma iştirak etmektedir. Sümerbank ve İş Bankası gayet güzel paviyon- lar hazırlamaktadır. Orman çiftliği de bütün faaliyetini viyon tertip etmektedir. Miki İktısat ve Tasarruf Cemiy. ğı “Lozandan önce ve sonra Türkiy&” adlı daire çok cazip ve faydalı bir eser olacaktır, İsveç Veliahti Hz. nin tetkikleri IZMIR, 13 (A.A.) — İsveç veliahti Güstav Adolf Hazretleri bugün refakatlerinde Vali Kâzım ve mihmandarları Hüsnü Rıza Paşa olduğu halde Gazi ilk mektebiyle Şerif Remzi lacir hanını ve Amerika Tobako fütün müessesesini gezmişlerdir. Veliaht Hazretleri yarın sabahleyin Bergama ve Efes harabelerini ziyaret edecek ve aksama avdet ei caklardır, Küçük itilâf Hariciye nazırlarının konferansı Belgratta toplanıyor BELGRAT, 13 (A.A.) — Avala Ajansı bildiriyor: : b İstihbaratımıza nazaran bu ayın 19 unda, Kral Aleksandr'ın cenaze merasiminden sonra, Belgratta küçük itilâf Hariciye nazırlarının kon « feransı toplanacaktır, Roma sefirimizin itimatnamesi ROMA, 13 (A.A.) — Başvekil M. Mussolini yeni Türkiye büyük el- gisi Hüseyin Ragıp Beyi kabul etmiştir. Hüseyin Ragıp Bey itimatna « mesinin bir suretini M. Mussoliniye vermiştir. 14 üncü katta Te hususi Bir infilâk Yangın çıkarmamış ise de ölenler ve yaralılar var ŞIKAGO, 13 (A.A.) — 14 katlı bir binanın soğuk hava mahzeninde vukua gelen şiddetli bir infilâk yüzünden bir killeri ileri heyeti Kabul ni z Polis oyunu yam cinayet İş JERSEY CİTY (Amerika) 13 (A- A.) — Buraya yakın bir iculübede, met ruk bir sandığın içerisinde -boğulmuğ olarak meydana çıkarılan yedi yaşında" ki çocuk cesedine git esrar perdesi kalk” muşta, Dörder ve beyer yaşındaki üç çocu” ğun ikrar ettiklerine göre, cesedin #8 bibi (harsiz - polis) oyunu esnasında, sından ileri gelmiş olduğu zannediliyor. Yakında bulunan diğer bir binanın iki yüz Iığır müstahdemini binaların camları kırılmış olduğundan paniğe uğ- ramışklardır. VAŞINGTON, 13 (A.A.) — Son a- lnan haberlere göre Şikagonun yüksek 2 ük ik İM ME ıaber verilen infilâk neticesinde iki kişi ölmem bo kia nca yar Küçük caniler, sile üm eği lsnmışdır. Şimdi haber — alındığına göre | hunemeşlerdmr. Haklarında adi takibat ANKARA, . (Telefonla) — Antal- ran ran: in al iha, : Albe ğun Ti tar 1ou d 3 Z TN ya İİ em ik Rİ PSEEPEZSE eee