6 Kasım 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3
Serbes sütun: sen Yeni Fırka | Ve içtimai hareketler karşı- sında işçilerimiz 1930 senesi nihayeti, bizde için için yanan ictimai inkılâp volkanını nihayet faaliyete geti- ren hareketlere sahne oldu ve hakiki demokrasiye doğru bir merhale teşkil edecek olan yeni bir siyasi partiyi bize hediye etti, 11 maddelik muhtasar, fakat cezri ve esaslı görünen progra- mile $. C. Fırkası işçilerimizi ne derece * alâkadar ediyor? İp- tida şunu büyük bir ıstırap ve teessürle söylemek mecburiye- tindeyim ki; değil son cumhuri inkılâbımızda, hatta meşrutiyet- tenberi açılan Demokrasi ida- resi altında dahi mevkilerini, s1- nıf farklarını pek iyi müdrik bu lunan işçilerimiz, şu son zaman- larda mevcudiyetlerini | vikaye ve hâdiselerle bir kat daha his- settirirken, hâlâ bir takım mi tefekkir ve içtimaiyatçı geçinen âlimlerimizin bu mevzu üzerinde mütegafil bulundukları ve has- saten umumi efkârın mümessili olan matbuatımızda da bu ha- yati meselenin ret ve inkâr edildiği görülüyor. Yeni fırkaya gelince, prog- ramında, betahsis işçilerimiz için ne bir kayt vardır, nede bir madde. Diğer cihetten muhterem. lider Fethi beyfendinin İzmiri teşriflerinde irat nutuklarda ve gazetelerde vaki beyanatta kendilerini ciddi su- rette alâkadar eden umumi refah saadet ve meselesi daima şu üç sınıf halk üzerinde tekâsüf ve temerküz ediyor; Tüccar, muta- vassıt sınıf ve memurin Bununla beraber, işçilerimiz yeni fırkaya karşı nasıl bir tema- yül gösteriyorlar, ne gibi bir vaziyet alacaklar? Bence şu iki suale verilecek cevap şudur: Madam ki yeni mıza tam ve vasi bir'söz hür yeti, tefekkür hürriyeti, içti teşekküller serbest Senelerden beri inhisarcı bir zümrenin haris tahakkümü al- tında kalan işçilerimiz elbet yeni fırkaya bütün varlıklarile müza- hir olacaklardır. Ancak ve ancak, yeni fırka- nın inkişafile ve taalisiledir ki bilâhara işçilerimiz fuzuli visayet ai vadediyor. buyurdukları | fakat işçi S. F. mü: lerden kurtulacaklardır. bu memlekette en ufak bir işçi uyanıklığından kuşkulanarak der- hal memleketimizdeki | İçtimat inkılâp taraftarlarını komünist, va hükümetçi ve daha bilmem ne gibi ithamlarla tan haini, taklibi lekelemek istiyenler bu inkılâp: çıların fikirlerinden tamamen bi: haber insanlardır. © Eğer senelerdenberi fikir ha- in göster- reketlerini baltalamak dikleri tehalükün ve disiplini yarısını muarızlarının fikirleri anlamağa sarfetmiş olsaydılar, derhal anlıyacaklardı ki bu inki lâpçıların © gayeleri, memleketi mizde komünizm gibi mümkün olmıyan bir hayal uğu runda maddi ve manevi her tür- göze alarak lü fedakârlıkları kuvvetlerini israf etmek değil, belki pek perişan ve bulunan işçilerimizi teşkilât dırmak, şuurlandırmak, ve ikti sadi kurtuluş mücadelesi ütün mevcudiyetlerile çalışmak tır. Son söz : Evet, Türkiyede a- mele sınıfı vardır, ve madam ki vardır, amele meselesi de vardır. Bunu inkâr etmek, içtimai var- lığımıza kaba olduğu kadar mu- zır ve mühlik bir iftiradır, mem- lekete hizmet değil... ir işçi $. C. — Mütefekkir bir işçi kariimizin bu makalesini, işçi sınıfında beslenilen kan: dile aynen dercettik. inkâr olunamaz. tinden tehaşi etmez. İşçileri, Komünizm damgasile lekeliyerek memleket mukadde- yatına alâkadar olmalarını, ken- di vaziyetlerinin ıslahına çalış istiyenler, Cumhuriyet ve Demokrasi pren- malarını o menetmek siplerini anlıyamamış olanlardır. dan ayrı bir sınıf olarak telâkki edilmiyen işçilerin refah ve sa- adeti S. F. yı çok yakından alâ- kadar eder ve edecektir, * ihracatımız Himayeye muhtaçtır İhracat emtiasından muamele vergisi alınmaması lâzımdır İhracat emtiasını himaye için yapılması şayanı temenni olan hususat hakkında bir muharriri- miz tetkikatta bulunarak şu ma- lâmatı toplamıştır: metsiz olan bu pamuk çekirde- ginin ihracında yüzde iki buçuk muamele vergisi alınmasının ne dereceye kadar doğru olabilece- ğini takdir etmek müşkül değil Fakat tatbika hamisiz için hak- kında bir fikir edinmek maksa- Burada doğru ve yanlış fikirler olabilir, meselesinin tetkike değeri olduğu ve tetkiki icapet- S.C. fir- kası, serbes fikirli, * inkılâpçı ve cumhuriyetçi işçilerin müzahere- elesi, sınıf mücade- lesi değildir. Diğer vatandaşlar- Mühim kararlar . .... arfesinde imiş Roma 5 (A.A) — Havaya jansı “bildiriyor Gibson yarın - İRomadan hareket edecektir. Mu- majleyh hariciye snâziri ŞÖPdİ ile görüşmüştür. Devran eden şayialara nazaran İtalya pek ya- kında oldukça mühim bir karar ihaz edecektir. i i 8. C — Gibson Amerika bah- riye nazırıdır. Mahküm edildiler -İ Kalküta, 4 (A.A) — Eşya ları arasında infilâklı maddeler taşıyan Bengaleli beş kişi tevkif edilmiş iki ile bep serip Area muhtelif cezalara mahküm edil- İmiğlerdi ; i Kont Betlen Budapeşte 5 (A.A) — Başve- kil. Kont Betlen' Budapeşteye avdet etti. İstasyonda hariciye nazırı Valko ile Türk sefareti namına müsteşar Tahsin, kâtip i| Cevat beyler ve diğer zevat ta- « İrafından istikbal edildi. Polislerle musademe On iki yaralı varmış il Bombay, S(A.A) — Bir kaç ilaydanberi galeyan hareketleri belirmeğe başlamış olan Matha- vurda ahali ile bazı kimseleri tevkif etmek istiyen polisle ara” larında bir çarpışma olmuştur. 12 yaralı vardır. Vak'a yerine gönderilen müfreze sükünu iade etmiştir, N Azletmişler Moskova, 5 (A.A ) — Sovyet merkezi icra komitesi halk ko- miserleri meclisi reisi Sirtzafın vazifesinden azle karar vermiş ve riyasete: mühakelât komiser muavini Sovilinofu tayin etmiştir. REN | Bir ihtilâf Budapeşte 5 (A.A) — Macar Ajansı bildiriyor: il 1 Teşrinisanide ikamet müddetleri bittiği bahanesile Yu-; goslavya tabiiyetini kabul etmi- yen yüzlerce kişinin Yugoslavya makâmatı taratından teb'it edil- diği evelce bildirilmiş idi. Peşte Loid gazetesinin istihbarına na- zaren Macar hükümeti haksiz olarak teb'it edilen bu eşhasın Yugoslavyaya tekrar kabulü için Belgrat hükümeti nezdinde der- hal teşebbüsatta bulunmuş ve Macar hükümetinin bunları ka- bule hukukan mecbur olmadığını bildirmiştir. İranda zelzeleler Tahran 4 (A,A) — Hema vent ve Şapurda zelzeleler hisse dilmektedir. Yeni hasarat yok- tur. İhracat mevadı fiatlarının düş-|dir. kün olması, rekoltemizin azlığı bu seneki ihracat amele vergisi alınmaması hak- kındaki kararın umum mahsulâ- tumıza teşmili ihracat tacirlerinin başlıca arznlarından biridir. Meselâ, pamuk çekirdeğinin bugün borsadaki fiati 3-3buçuk Pamuk çekirdeğinin kuruştur. naklilye masrafı bilhassa Aydın hattında kıyyede iki kuruşu müs tecavizdir. Bu sebepten müstah- silin eline okkada ancak kırk para geçebilmektedir. Pek kıy- bilânçosunu pek parlak göstermiyor. İhraca- tımızı himaye için esaslı tedbir- ler düşünülmesine ihtiyaç vardır. Ezcümle zahire ihracatında mu- Binaenalayh, bu ve emsali mahsulâtımız hakkında alınmak- ia olan muamele vergisinin kal- dırılmasile, müstahsilin lehine ha- reket edilmiş olacağını izaha lü- zum. yoktur. Memleketimizin refahı, istih- salâtımızın . ziyadeleşmesine ve buda müstahsillerimize yardım etmek suretile kabil olabileceği- ne göre, esasen, umumi dünya piyasalarında maliyet fiati dun olan emtiadan ayrıca nakliye ve muamele vergisine tâbi tutulan bir kısım mahsulâtımız hakkında tatbik edilegelmekte olan bazı rusumun kaldırılı İerbesdumhuriye Telgraf adresi - İzmir Serbes Abone Birinci sayfa: Satır 100 kuru; İkin. imi teshilât gösterilir. Telefon numarası - 2697 e şeraiti Senelik: o 10 lira Altı aylık: 6 lira Ecnebi memleketler için: Senelik: — 25 lira İlânat S9 , İHTAR: Berlin, 5 ( A.A ) — Başvekil hükümetin mali ve iktısadi plâ- nının tatbikine dair olan kanun lâyihası hakkında izahat vererek hükümet tarafından teklif edilen tedbirlerin hükümetin harici si- yasetile pek sıkı münasebatı| mevcut olduğunu bu tedbirl, harici siyasetile esas teşkil etti- ğini söylemiş ve demiştir ki: “ Yung plânı bizi ecnebi kontrolundan kurtardığı için te- mma Makdonald hü- kümetiakalliye- tte kalmıyâcak Londra 4 (A.A) — Avam kamarasında Liberal firkası li-| derlerinden M. Samuel hüküme-) tin buhran muvacehesindeki ada-| letini tenkit etmekte ve muha:| fazakâr fırkanın tadil teklifine müzaheret etmiyeceklerin beyan etmektedir. Bu beyanat Makdo- nald kabinesinin akalliyette kal- mıyacağına delâlet etmektedir. Deniz teslihatı Londra, 4 ( A.A ) — Bahri tahdidi teslihat hakkında Fransa ile İtalya arasındaki müzakerat hakkında sorulan suale M. Mak- donald henüz itilâf hâsıl olmadı- Hükümetin siyasetini izah ediyor Pi şekkül ne olursa olsun her halde Almanyanın bu serbestiyi haklı bir surette istimal etmesine ve bu serbestinin idamesine dikkat etmeğe — miecburdur. Hükümet apederse bu serbesti için feda- kârlıklar yapmak lâzım olduğunu nazarı dikkate almıya mecbur- dur. Bu büyük programın gayesi harici siyasetimizin icraat saha- sını büyültmeye matuftur.,, Avam kanarasında Londra 5 ( A.A ) — Avam kamarasında M. Çemberlain mu- hafazakâr fırkanın Kralın nutku- na verilecek cevabi 'ariza hak- kındakı tadil teklifini tevdi et- miştir. Bu teklifte amele kabi- nesinin ticari, sınai, zirai buh- ranı izale işsizliğe mani olacak tedabiri ittihaz etmemiş. oldu- Zuna teessüf olunduktan sonra amele fırkası meb'usları hükü- metin takip etmekte olduğu yasetten memnun © olmamakla böraber halihazırda £ imprator- luk konferansı içtimaları ve ya- kında Hindistan meselelerile iş- tigal edileceğinden hükümetin mağlübiyete uğramasına ihtimal ğını beyan etmiştir. Ödemişte garip Ödemiş muhabirimiz yazıyor: Bugün Ödemişte sabık adliye vekili Mahmut Esat beyin nut- kunu telefonla muhatabına yan- ış bildirmek suretile nutku tah- eylemek maddesinden tahtı zanna alınan Sökeli Mehmet is- minde bir şahsın muhakemesi rüyet edilmiştir. İddia makamı suçlunun Mah- mut Esat bey “kahrolsun muha- lifler,, diye nutkuna hitam ver- İdiğini Gölcükte bulunan : İsmi; Eteye telefonla söylediğinden © suretle nutkun tahrifi kanunu cezanın 161 inci maddesine na- zaran suç teşkil U eylediğini ve mevkufen icrayi muhâkeme- sini talep eylemiştir. Müdafaa vekilleri avukat Çandarlı. oğlu Celâl ve Sabri Şerif beyler Mahmut Esat beyin nutkunun resmi bir nutuk bulunmaması cihetle tağyir ve tahrifi bir suç teşkil eylemiyeceğini beyan et- mişler ve bilhassa Celâl bey bu teze ilâveten demiştir kit “ Filvaki Mahmut Esat beyin burada vermiş olduğu nutuk ile gazetelerde münderiç sureti sinda fark vardır. Fakat müek- kilim ne bir gazete müdürü ve ne muhabiridir. Asıl bu tabri- fatı yapanlar hakkında takibatı kanuniye icrası lâzimgelirdi. Bir şahısa telefone etmek ve yahut bir sözü yanlış anlıyarak mak- sada gayri muvafık bir şekilde söylemek, halki heyecana sevk ve inzibatı ihlâl edecek tahri- kâttan madut olamaz. Sonra hâdisede neşir ve nutkun met- nini tahrif te mevcut olmadığın- dan anasırı cürmiyenin fikdanı İhasebile suç teşkil etmiyen bir — ——a) e mmm Telefonla nutuk tahbrifi cürüm müdür? Mülkiyemüfettişi tahki- kata başladı mı? İntihabat kur- banlarının muhakemesi ayın onunda başlıyor verilmektedi, bir muhakeme bu hâdiseden maznun mevkiin- de bulunmaları lâzımgelenler şa- hit sıfatile istima edilecek olan- lardır. Çünkü bunlar, muhabe- ratın mahremiyetini ihlâl ile hu- susi mükâlematı istima ettikle- rini alenen beyan eyliyen kanu- nen değil ise bile ihtilâfen suç- lu mevkiinde bulunan şahıslar- dır. , Bu müdafaayı müteakip hey- eti hâkimenin oldukça uzunca süren: müzakeresinden sonra, 30 lira kefaletle mazrunun tahliye- sine karar verilmiştir. İşte gö- rüliyor ki Ödemişte en ehemmi- yetsiz bir mesele fırka gayret- keşliğile cürüm mahiyetine s0- kularak hürriyeti şahsiyeyi tah- dit edecek derecede fazla has. sasiyet uyandırmaktan hali ka- inmiyor. Müfettiş bey şikâyet kabul ediyor Ödemişe mülkiye müfettişle- rinden Hakkı Haydar bey gel- miştir. Dört gündenberi Yıldız otelinde ikamet etmektedir. Ev- velâ intihabata müdahale edil- Mustafa beylerle sıkı temasının neticeleri hakkında malümat al- mak kabil olamamaktadır. Yal- nız müfettiş bey verilen şikâ- yetnamelerin kabul eylemesine bakılırsa Ödemişi « ziyaretlerinin intihabatla alâkadar olduğu an- laşılmakta ve tahkikata başlama- sına intizar olunmaktadır. intihabat kurbanları Ödemişte O mevkuf | Serbes Cumhuriyet fırkası idare azası- nın 10 Teşrinisani tarihinde Adliyede eye hi Ali KemalBey Şehrimiz o mahkemei asliye ikinci hukuk dairesi reisi Ali Kemal beyfendinin o mahkemei temyiz azalığına tayin edildiği memnuniyetle haber alınmıştır. Ramazan bey Şehrimiz yeceza mahke- mesi reisi Ramazan beye bir ay rilmiştir... Murais zuniyetini İstanbulda ge: girecektir. Cemil bey Asliye ceza mahkemesi aza mülâzimi Cemil beyin mezuniyeti hitam bulduğundan dünden iti- baren vazifesine devama * başlar mıştır. Nişan merasimi İzmir. ikinci. hukuk mahke- mesi azasından. Mustafa Mekin ve Mehmet beylerin. hemşireleri Nihal hanımla: Kasaba hattı umuru © cerriye “memurlarından Cevat beyin nişan merasimi dün Mekin beyin hanelerinde bir çok dostlarının hvzurile icra edil miştir. Tarafeyne saadetler te- menni ederiz. Vergi tahsilâlı Defterdarlık tarafından 980 teşriniovvel gayesine kadar 1 mil yon altmış hir bindört yüz onüç lira kazanç vergisi tabkkukatına mukabil 154704 lira tahsilât 1107525 musakkafat tahakkuka- tana wukabil de 105797 lira tah- silât yapılnıştır. Tütün rekoltası Gönan ret odasından İzmir Ticaret odasına yelen bir tahri- ratta orada tütün rekoltasının bir milyon okkadan fazla olduğu bildirilmiş ve bura ticaret oda. sinin tüccarların nazar'dikkatı- nı celbetmesi reca edilmiştir” ele Rakı değilmiş Dün; Karataş tramvay cad- desinde 138 numaralı dükkân sahibi Bünyamin Barki efendiye sarhoş bir adam müracaat ede- rek; 150 kuruş vermiş ve üç şe İ Zeybek| rakısı almiş, git- miştir. On dakika sonra; tekrâr ge- len bu müşteri; aldığı şişelerden birisini açtığını ve içinde rakı değil su bulunduğunu söliyetek verdiği: parayı * istemiş; ve “biraz da keyfolduğu için, söylenmeğe ve daha giderek dükkân hibi Barkiye tokat atmak ciir- inde bulunmuştur. Bakkal, müşterinin vaziyetine bakarak, meseleyi uzatmamak için para- sını iade ederek başından de- fefmi Kızlığı bozulmuş 1000 lira tazmi- nat istiyor Mezarlıkbaşında Suzan mu- siki cemiyeti kıraathanesi üstün- deki yahudihanede ikamet eden Ağarya kızı Rebeka isminde bir Musevi kızı bir istida ile adli- yeye müracaat ederek Mezarlık- başında Küçük Abdülkadir paşa hanı müsteciri Mustafa Şevket bey tarafından izdivaç vaidile inden — bahisle aleyhlerinde aldatıldığını ve kızlığının bozul- şsikâyatta. bulunan — kaymakam |duğunu bildirmiş, mumaileyh Recai ve Belediye reisi doktor) hakkında dava ikame | eylemiş- tir. Rebeka 1000 lira tazminat talepetmektedir. Bu mesele hak- kında” adliye mıştır, tahkikata başla- Pek yakında Moris Şövalye Ödemiş mahkemesinde İzebenten dolayı, mevkufiyet ha- in temadisi câiz olamaz. Asıl muhakemeleri icra edilecektir. i
