September 14, 1939 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 3

Li 7» ne telefon var, ne telgraf! Bekliye- ceksiniz! Ancak iki gün sonra ce- vab veririz. O da kat'i söz değildir. Sorduk : — Adi tren yok mu? — Var, fakat her hudutda tren değiştirmek lâzımdır, malüm ya İs- tanbula kadar beş hudud var. — Deniz tarikile gideriz. Vapur yok mu — Vapurlar seferleri tatil ettiler. 25 Ağustos — İki gün daha geç- di. Tekrar vagonluya uğrayışda Ey- lülün 3 ünde geçecek sepmlonda yer hazır dediler. Biz daha rahat olsun diye Lozan veya Monteux'ye gidip orada kalmak ve Pazar sabahı er- kenden geçecek trene binmek ka- rarını vermiştik. Vagonli memuru şöyle dedi : -- Daha münasip; bugün muha- rebe ilân olundu, frenler arızaya uğrayabilir. Biz yatak numaralarını Mantreux'ye bildirelem, siz oradaki vagonliden bilet alıp binersiniz ! Tam bu esnada radyo söylemeğe başladı: — İngiltere Almanlardan yazdı- ğına cevab alamadığından bugün saat onbirde muharebe ilân olundu. Fransa dahi ilân etmek üzeredir. Fransada umumi seferberlik vardır, İsviçre dahi umumi seferberliği ilân eyledi. Bütün trenlerin hreketlerinde tevakkut olacaktır | 1 Eylül — 1914 ilânı harbinde İstanbuldaydım; o zamanki haller gözümün önüne geldi. Besim Ömer ile birbirimize mahzun mahzun ba- kıyorduk; otelden refikayı aldık, eşyalarımızla gara geldik İsviçre garı Maheşerallah! O sâkin tavırlı güler yüzlü Cenevreliler asker ol- muş, eşyalarile istasyona gelmiş, terenlere doluyorlar. Ve askerin ya- nında ailesi efradı var. Ağlaşıyorlar| Neden ? İsviçre muharebeye girmi- yor, askerler hudutları beklemeğe gidiyor. Tehlike yok; ateş tehlikesi yok ama ayrılık var ya! Hani o eski İsviçre intizamı ? Ara da bul ! Vagonlara dolduk, her- kes üstüste! Hâlâ gözüme ve ku- lağıma inanamıyordum ? Tren saat altıda kalkdı, tam harekette radyo söyliyordu : — Saat tam on yedide Fransız sefiri dahi Almanyadan pasaportla- rını aldı ve muharebe ilân olundu! — İkinci yazı gelecek hafta — Ahmed İhsan TOKGÖZ SERVETİFÜNUN Harbi kim No. 2247—562 kazanacak ? Barbaros'un Bir Sözü: DENİZLERE HÂKİM OLAN DÜNYAYA HÂKİMDİR YAZAN: F.L. Servetifünunun Askeri Muharriri Büyük Harbin felâketli şenele- rinde sulhbü ne kadar büyük bir iştiyak ile beklemiştik değil mi f. Aşağı yukarı vaka aynen ceryan etmişti. İngiltere gene uzlaşma, teklif ediyor ve fakat merkezi im- paratorlukların anudana cevgbla- riyle Karşılaşıyordu. Nibayet silâh - patladı, olan oldu ve sulh perisine kavuşuldu. Fakat bugün o perjnin pek 97 yaşadığını görüyoruz. 20 Yaşına henüz girmiş olan peri, pek genç yaşta vefat etti. Gene dünya afâ- kını harb gürültüsü, harb kokusu, harb dehşeti bütün heyülâsile sardı, Bu dehşet nedir ? Geçen harbin devamı Almanya, Versay muahedesinin ağır şartlarından kurtulmak iste- diğini ileri sürüyor. Bu iddia belki varittir, belki de değildir. Yalnız bu iddia, bize, Büyük Harbden ev- vel başlayan kavganın bitmediğini ve devamda olduğunu gösterir. O halde patlayan şu herbe, yeni bir cihan mücadelesi olarak değil 1914-18 harbinin bir devamı ve ikinci kısmı olarak bakmalıdır. Esasen bu harbin başları da, ge- çen sefer olduğu gibi, İngiltere ve Almanyadır. i Almanyanın Türkiye büyük Bi- çisi Fon Papen gazetecilerimize verdiği beyanat ile mücadelenin bir Alman İngiliz meselesi olduğu- nu tebarüz ettiriyor. Bununla da tarih patlıyan şu harbe cihan har: binin ikinci kısmı demeğe hak ka- zanıyor. Harb mevzii olarak kalabilir mi? Bugün barb benüz mevzii ka» rekterini kaybetmiş değildir. Bir tarafta Almanya diğer tarafta da İngiltere-Fransa-Polonya yer al- mıştır. Ancak heriki tarafın da Avrupada sözü geçer büyük devlet- ler tarafından teşkil edilmiş olması dünya için büyük tehlikedir. Har- bi küşükler yapmış olsalardı, İs- panya, Habeş harbleri gibi patia- dığı yerde kalırdı, Fakat büyük devletlerin mücadeleleri ekseriyetle küçüklerin menfaatlarını da alâka- dar eder, Netekim Büyük harbte Almanya tarafım iltizam ettiği halde itilaf tarafına geçen, ve bil- akis itilâf tarafını iltizam ederken Almanya yanında parti alan hü- kümetler az değildi. Bunun gibi girdiğimiz harbte de, harbin inki- şafına nazaren, küçük devletler ya bir tarafa veyahud da diğer ta- rafa iştirak edebilirler. Daha doğ- rusu iştirake mecbur olurlar. Mütecavize kargı cephe Fakat Hüyük harb ile yeni pat- layan şu harb arasında mühim bir fark vardır. Büyük harbin esas maksadı Alman iktisadi inkişafını firenlemek oldu. Almanlar yaptık- ları büyük bir donanma ile müvazi büyüyen ticaretlerini dünyaya ya- yıyorlardı. Bu iktisadi tecavüz kar- şışında, bilmem hangi prensin ölü-