July 24, 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 5
DÜN YA DA Montrö ve Lozan zafer- lerinin yudönümü Üç büyük gün Bu hafina bütüu memleket üç bayramı bir arada sevinçle kutlulamaktadır. Montrö mua- hedesinin beşinci yi dönümü yâni Türkün Boğazlara ilelebet sahib olduğunu bütün dünyanın candan kabul etmesinin beşinci yılı, Hatayın ana vatana iltiha- kının bayramı ve Türk dehâsı- nın harpte olduğu kadar dip- lomaside de gösterdiği hariku- kulâde zafer: Lozan zaferi yıl- dönümü, MONTRÖ 5 yıl evvel Montrö'de kazan- dığımız bu büyük zaferle hakiki sulhun da temelini atmış bulu- nayorduk. Boğazları kapamakla milli topraklarında her türlü tagrruz- dan uzak yaşamak vasıtasını yüzde yüz tahakkuk ettiren Türk milleti için o andan itibaren dünya sulhuna doğtudan doğ- ruya hizmet edebilmek imkânı da elde edilmiş oluyordu ki bu da, tam mânasile bizim için bü- yük bir zevk ve şeref teşkil etmiş ve edecektir. LOZAN 1923 temmuzunun yirmi dör. dünde, bütün miileğlerin ve dün- yanın gözü önünde Milli Şefimiz topraklarımızın bütünlüğünü yüksek sesile ve dimdik bağıle söylemiş ve dediklerimizi kabül ettirmişti. Türkiye Cumhuriyeti, Lozanda Türkün enerjisine, iradesine müg- pet bir davayı kazanmiş ve ulu milletimizin büyük zaferini ebe- dileştirmiştir. —bDevamı son sahifede— | askeri vVazi — ık MA FTA ALMAN — SOVYET HARBİNİN BİR AYLIK BİLANÇOSU | Vazan: Kudref Cemil Avrupanın bütün doğu bölgesi- ni kana boyayan tarihin en büyük meydan muharebesi, harb sonrası- nın fahakkuk ettirdiği iki yeni rejim arasındaki kanlı boğuşma birinci ayı” n: tamamlamış bulunuyor. Bu bir ay içinde olup bitenleri gözden geçirmeden evvel, bir nok- tayı Işaret etmek istiyoruz. Bu yeni harb de cereyanı bakımından, Âv- rupanin diğer cebhelerinde iki se- nedenberi devam eden bütün mu- harebeler gibi, gazetelerimizde ha- rekâtı takib eden emekli askeri mütehassısların çoğunun tahminleri hilâfına çıktı. Şimdi bu muhterem mütehassıslar Polonyanın, Fransanın sür'atle yıkılmasını inftaç eden hö- diseler karşısında nasıl hayrette kal- mişlarsa, bu defa da Rusyanın muka- vemeti karşısında ayni hayreti duy- muş görünüyorlar. Dün olduğu gibi, bugün de bu hayreti doğuran sebeb, mütehassıslarımızın vak'aların doğ- rudan duğruya tahlilini yapmazdan evvel, mukaddem hâdiselerin tesiri altında kalmalarıdır. Dün Polonya ve Fransa ordularından bihaber ol- dukları için yanılmışlardı, bugün Sovyet ordusundan bihaber oldukla- ları için yanılıyorlar. Alman - Sovyet harbinin birinci ayı zarfında görülen inkişaflara ge- lince, bu, elbette Sovyet Rusyanın aleyhinedir. Alman orduları bazı yerlerde 600 kilometre kadar iler- lemiş ve asıl Rus topraklarının içe- risine sokulmuşlardır. Fakat, Polonya ve Fransa muharebelerinde görülen başdöndürücü sür'at bu yeni mu- harebede yoktur; ordular adetâ 1914 temposiyle hareket etmiye baş- lamışlardır. Hâdisat, Ödesanın su kutu için bir hafta; Kiyet, Leningrad için 15 gün ve nihayet Moskova için 1 ay müddet koyanları yanılt- mıştır. Keza, büyük bir çevirme ha- reketiyle Rus orduları kısmı küllisi- nin mahvına dair sürülen tahminler de yanlış çıkmıştır. Kıymetli bir er- kân: harbiyenin idaresinde kahro- manca #aarruz eden Alman orduları bu harbde ilk defa olarek fazla za- yilat vermek mecburiyetinde kalmış- lardır, Buna mukabil, Sovyetlerin de oranı, insan ve malzeme bakımından kaybı Almanlardan dahi büyüktür. Şu satırları yazdığımız sırada ve- rilen tebliğlere göre vaoziyet şöyle hülâsa edilebilir : Şimalde Alman orduları henüz Leningrad'in uzağındadır, hattâ Sov- yetler 1939 dan sonra elde ettikle- ri topraklardan Estonyanın dahi bü- yük kısmını hâlen ellerinde tutuyor” lar. Cenupta Beserabya işgal edil miş, fakat faarruz Stalin haltı önle- rinde durmuştur. Pripe bataklıplariy- le, Tarnapol mıntıkasında Alman ve müfftefik orduları henüz Stalin hattı- na varamamışlardır. Sovyet müdafaa hattı Pskov, Vitebsk, Zitomir mınta- kalarında delinmişse de, daha bu- ralarda da kat'f neticeler alınmış sa- yılamaz. Sovyetler gedikleri kapa- makla meşguldürler. Almanlar ise, tazyiklerine ayni şiddetle devam edi- yorlar. Şu hale nazaran, Alman - Sovyet harbinde kat'i neticelere şahid ol mak için, daha hayli müddet bek- lemek lâzim gelecektir. 111 — Servetifünun — 2344 e fi Ti d. .
