8 Eylül 1937 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5
8 Eylül * KİR M:M Çoruh en çok varidat getiren vılayetlerımızden biri oluyor Çoruhtan bir görüntş Artvin (Hususi) — Artvin yakın senelerde vilâyet merke- Zi olmuştur. Şavşat, Yusufeli, Borçka, Hopa isminde dört ka-| zası vardır. Umumi nüfusu 155,000 olup 300 köyü vardır. Bu- rası yakın bir zamanda büyük servetlerin idharıma sebeb. olacak ve en çok varidatlı memleketlerden biri olacaktır. Vilâyet dahilinde faal ve gayri faal bakır, kurşun, simli kur- ğun, antimuvan, manganez, kömür ve onun yanında demir Mmadenleri mebzuldür. Türkiyenin en zengin ormanları Ço- ruh vilâyeti dahilindedir. Mesahai sathiyesi 8000 kilometre- dir. Madenlerin hemen çoğu ya Çoruh nehri vadisinde veya diğer dereleri kaplıyan dağlarda bulunmaktadır. İlerde bu nehirler vasıtasile madenlerden istifade edilecektir. Şimdilik Mmekşuf yüz elliyi mütetaviz maden vardır. Bu mekşüf ma-| denler vaktile bir heyeti fenniye tarafından yapılan etüdler Neticesinde tesbit edilmiştir. Dağlarınım altı bu çeşid hazine-| lerle dolu olan Çoruh vilâyetinin üstü ormanlarla süslüdür. Mevecud üç yüz bin hektara yakın, ormanların yüz elli bin hektarı bugün işliyen kâğıd fabrikalarına mevaddı iptidaiye SON POSTA HABERLERI Vekiller Hey'eti Ankarada mühim - toplantılar yapacak lsmet İnönünün İzmir Fuarındaki tetkıklerı yetiştirecek köknar, vlâdin ağaçlarile doludur. Memlekette' yepyeni sanayi olarak başlıyan ve buğün İstanbulda kontr- plâk fabrikalarında işlenen “yegğâne madde olan kizil ağaç mebzulen Çoruh mıntakasındadır. Kestane, kayın ağaçları da hesaba gelmiyecek derecede çoktur. Hulâsa ormanlarile, ma- denlerile zengin olan Çoruh vilâyeti Cumhuriyetin yaratıcı ve yükseltici teşkilâtı sayesinde 'kısa zamanda inkişaf ede- cektir. Faaliyet hergün biraz daha artmaktadır. Yarım asir esaret hayatı geçirmiş olan bura halkı milli duygularından hiç bir şey kaybetmemişlerdir. Halk çalışkan, sağlam ve sıh- hatlidir. Bugün Artvinde yenilik namına her ne görülürse eski Konya mebusu ve bugün Çoruh valisi olan Refik Kural- tayın eseridir. Halk kendisinden © derece memnun ve min- nettar ki etrafında pervane gibi dönmektedir. Değerli vali bütün istirahatini terkederek Çoruh için çalışmaktadır. Bu- gün Artvin kasabasını birkaç sene evvelsile mukayese eden-. ler hayrette kalırlar. | mukların Manisa mıntakasında geniş öl- Üa ceeeA. Gaziantep mimarisi Mütehassıslar Antep ev- | lerini ve yapılarını çok — beğeniyorlar l . GGazianteb (Hususi) — Som haftalar İçinde Berlin hayvanat enstitüsü müdü- rü profesör Ramme, Çin âlimlerinden Pen gibi birçok tanınmış ecnebiler Gazi- antebe gelerek mahallinde bazı tetkik- lerde bulundular. ! | yet bayramında bitirilmiş olacaktır. Mer- |kezde beş sınıflı bir ilk mekteb yapıl- | Mahsulâtı fındıik ve tütündür. 936 yilm- | ye iki yüz bin fındık fidanı ektirilmiş, Borçkadaki meçhul şehidinhüviyeti anlaşıldı A eiln ee ei | Borçka (Hususi) — Borçka Hopa - Kars şosesi üzerinde bir kasabadır. Ço- ruh nehri kasabayı ikiye ayırmış bir va- ziyettedir. Üç nahiyesi, 24 köyü vardır. Çoruhun sol sahiline yeni bir Borçka ka- sabası kurulmaktadır. Kasabanın elek- triği ikmal edilmek üzeredir. Cumhuri- maktadır. Hükümet konağı, belediye bi- nası, parti binasının temelleri atılmıştır. da yeni kaymakamın himmetile köylü- bu mikdar 937 yılında 750 bine çıkarnıl- mak suretile halkın serveti artırılmıştır. lübundaki hususiyet Wve yapıların sap- lamlığıdır. Filhakika Gazi şehrin Fransızlar tara- fından on bir ay mütemadiyen bombar-! dımana rağmen nasıl ayakta kalabildi- ğini lâyıkile anlıyabilmek için bu taraf- lara gelmelidir. Gazianteb evleri başlı: başına birer kale, ve bu kaleler kolay ko-| lay tahrib edilemiyecek kadar muhkem-! dir. İmar plânında dahi bu 'meziyet, göze! alınmıştır. | Profesör Yansenin vesim koleksiya-! ) Hepsinin de hayran bulunduğu bir lınk!.a varsa bu da Gaııımheh mimari us—J ZB ». Temsillere başlıyaca- ğını gazetelerde okudum Bütün köyler telefonla birbirine bağlan- maktadır. Köy yolları için yapılan plân ve prag- ram dahilinde azami faaliyet vardır. Alt-! mış kilemetre yeniden yol yapılınıştır. Dokuz yüz kırk tarihine kadar bu mik-: dar üç misli olacaktır. Normal senelerde vasati tütün rekolte- si 35000 kilodur. Büyük mikyasta elma ve ceviz ihracatı vardır. Orman itibarile Türkiyenin en zengin ormanları burada- dır. Her hususta kasabada bir terakki göze çarpmaktadır. Yeni kaymakamın bir çok yeni işlerin başarılmasında âmil ol- duğunu söylüyorlar. Burada zikre şayan iki şey vardır. Biri Çoruh nehri üzerindeki Borçka köprü- sü, diğeri de işehid âbidesidir. Köprü Es- kova şirketi tarafından yapılmış, usma | | demir köprüdür. Türkiyede birinci de-; recede olan bu köprü dünyanın üçüncü *köprüsü imiş ve 78.000 liraya yapilmış,| yüz on metre uzunluğundadır. Altında mumide burada şehid düşen bir alay ya-i verine siddir. Şimdiye kadar kim oldu-! ğu belli olmıyan bu şehidin künyesi Mü- dafani 'Milliye Vekâletinden — getirilmiş| ve 914 de Ruslarla müsademe yapan se- kizinci alayın yaveri Cerrahpaşalı De- nundan neşrettiğimiz resim bir mahalle| ıçîni göste.rmektedir İ Hasan Bey.. «« İlk temsil (Kuru Gü- miroğlu İsmail Hakkı olduğu anlaşıl- m.ıştır Hasan Bey — Sakım bü- | senelerle mukayesesinde büyük bir inki- |şaf gösterdiğini, direk yoktur. Şehid âbidesi ise harbi w | j üzüm mağazalarında işçilerin çalışmala - tün tiyatro mevsimi kuru . — (Baştarafı 1 ünci sayfada) malümat almışlar, yeni direktifler ver - mişlerdir. Başvekil göçmenlerin terfihi için gere- sihhi vaziyetlerile de ehemmiyetle meş- gul olunmasını, kendilerinin bir an önce müstahsil hale getirilmelerini alâkadarla- ra emretmişlerdir. Başvekile verilen izahat arasında bul yıl Eskişehirden celbedilerek İzmir vilâ- yetinde ekilen «Akala» cinsi pamuklar- dan bir kısmının tutmadığı bıldm'mıg,tır Mlanisa valisi Lütfi Kırdar Akala cinsi pa çüde ekildiğini, iyi randıman alındığını, bu yıl Manisa pamüuk istihsalâtının, ge- çen sene rekoltesinin bir buçuk misli' fevkinde olduğunu, bilhassa Salihli mın- takasında pamuk zer'iyatının köylüye büyük faydalar temin edecek vaziyette | olduğunu arzetmiştir. Manisa meb'usu Sami pamuk tohumu işine temas ederek: «Başvekilim; bende- niz yedi senedenberi Manisa mıntakasın- da Akala pamuklarını tecrübe ediyo - rum. Elde ettiğim netice tatminkârdır» demiştir. İzmir ve Manisa valileri, buğday istih- sal işlerinde Egenin her yerinde olduğu gibi bu iki vilâyette de sevindirici bir inki — MA İ|şaf görüldüğünü bildirmişlerdir. Bilhas- | İsa «Mentana» cinsi buğdayların bekle - nilen, yüksek evsafta buğday istihsaline meydan verdiğini söylemişlerdir. İzmir valisi Fazlı Güleç Menemen ve Bergama mıntakalarında bu yıl yapılan buğday e- kiminin, bu mahsulün ziraatile iştigal | Jjeden çalışkan köylümüzün yüzünü gül- dürdüğünü müşahede ettiğini arzetmiş- | tir. Başvekil sabah ve akşam ikişer saat fuarı gezmek suretile tetkiklerini çok e- sBaslı bir şekilde yapmışlardır. Başvekil fuarın.Lozan kapısından gi - rince fuar yollarını dolduran büyük ka- labalığı işaret ederek: «Bu çoök güzel, İuarı ziyaret edenlerin arttığını görüyo- rum, hareket iyi şeydir, muvaffak olu - nuyor» demek suretile belediye reisine ve valiye memnuniyet beyan etmiştir. Her paviyonu ayrı ayrı gezerek, her köşede teşhir edilen iç ve dış piyasa ma- mulâtile yakından alâkadar olarak ihti- saslarını bildiren Başvekil, fuarın geçen teşhir ediliş şeklinin müsbet, muvaffakiyetli, gözleri dolduru-. cu olduğunu söylemişlerdir. Başvekilin çarşıda tetkikleri İzmir 7 (Hususi) — Başvekil bu sabah' Gazi konağımdan çıkarak çarşı içine geç- miş, ticari hareketi tetkik etmiştir. Muh- : terem Başvekil esnafın işlerile alâkadar kaldığını Tade eylemiştir. ) Yaya olarak ordu evine kadar gelenı İsmet İnönü burada İzmir kumandanı General Rasim tarafından karşı]nnmıştır Üzüm Kurumunda Başvekil öğleden sonra saat dörtte ü- züm kurumuna giderek yaş ve kuru ü - züm sevkiyatı hakkında izahat almış, Av-| rupada aş Üüzümlerimizin ve meyvala-| rımızın büyük Trağbete mazhar olduğu- nu öğrenince memnuniyetini izhar €t - miştir. İsmet İnönü, bundan sonra incir, rmı, ÂAvrupaya ihraç edilecek üzümlerin armmıbalâj edilmelerini seyreylemiştir. Başvekil Fuarda Başvekil saat beşte fuâra gelerek Bü- yük Britanya, Rusya ve Yunanistan pa - viyonlarını ziyaret etmiş, verilen iza- hata dinlemiş, kendilerine teşekkür et - miştir. Menemenden yirmi kişilik bir heyet, Başvekile, bu sene yetiştirilen iyi cins olmuş, sSarfedilen faaliyetten memnun'| Başvekil fuarda arazi sulandıktan sonra dönümünden 1000 kilo pamuk alınatağı kanaatinde - dirler. Başvekilin hareketi İzmir 8 (Telefonla) — Şehrimizde bu- lunan Başvekil bu sabah hususi trenle Manisaya hareket etmiştir. İsmet İnönü Manisada saznt on dokuza kadar kalarak müstahsil ile görüşecek ve oradan Ân- karaya hareket edecektir. İzmirğ_e bir nevi köy Umniversitesi kuruluyor İzmir 7 (Hususi) — Şehrimizde bulu - nan Kültür Bakanı Bay Sâffet Arıkan İzmirin orta mektep ihtiyacı üzerinde etüdler yapmaktadır. İzmirde tam teşki- Iâth, modern, otuz ders odalı, lâboratu- varlı iki orta mekteb inşası kararlaş - | mıştır. Vekil Kızılçulluya giderek, teşriniev- velde açılmasına karar verilen we bir ne- vi köy Üüniversitesi şeklini alacak olan eski Âmerikan kolleji çiftliğini ve müecs- seselerini ziyaret etmiştir. Ayrıca beş sınıflı köy mekteplerini bi- tiren veya buna muadil tahsil görenler - den teşkil edilecek eköy iş sımıfları» doğ- rudan doğruya köy ziraati ve köy iktı- sadiyatı tahsil edeceklerdir. Bu ders yılı başında açılacak «Eğitmen- ler» kursu, eski Kollej çiftliğinde faali- yet gösterecek; yüz çavuş eğitmen küre sa kabul edilecektir. Bu kurs talebele « rinin otuzu Manisa vilâyeti köylerinden jpayrılmıştır. Teknik bağcı, tütüncü, pa - mukçu ve meyvacı olacaklardır. Başvekil bugün İzmirden ayrılıyor (Boştarafı 1T inci sayfada) işleri görüşüleceği gibi memleket iiş- leri hakkında da esaslı karanlara va- rılacaktır. Bir kaç gün devam edecek olan bu toplantılardan sonra Başvekil İsmet İnönü we bazı wekiller yurd içinde | — tetkik seyahatlerine çıkacaklardır. * İcra Vekilleri heyetinin toplantısı münasebetile İzmirde bülunan Başve- kil İsmet İnönünün ve Maarif Vekili Saffet Arıkanın buğün İzmirden ay- rılacakları anlaşılmaktadır. Dahiliye Vekili Şükrü Kaya ve 'Nafia Vekili Ali Çetinkaya dün akşamki trenle “Ankaraya gitmişler ve Haydarpaşa is- tasyonunda vali ve belediye reisi Mu- hiğdin Üstündağ ile vilâyet, belediye, parti ileri gelenleri tarafından teşyi edilmişlerdir. Mili Müdafaa Vekili General Kâ- zıp Özalp da bugün Ankaraya ğgide- cektir. İktisad Vekili Celâl Bayar da Zonguldaktan Ankaraya dönecektir. Dahiliye Vekâleti siyasi müsteşarı Abdülmuttalib Oker de dün Ankara- ya dönmüştür.