30 Eylül 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5

Alman denizaltıla > İngiltereyi aç . bırakabilirler mi ? “Son Posta,, nın denizci muharriri yazıyor ) İngiliz filosunun Almarlar tarafından bir deniz muharebeslle imha O edilemiyeceğini yundan eyvelki yazılarımızda izah etmiştik. ) halde İngilereyi mağlâb etmek igin ne yapmalı? Napolyon da bunu düşünmedi mi? «Yeğâne çare İngitere imparatorluğunu arından mahrurı bırakmaktır. de- ör ve bu maksad ağrunda çalışılıyor. Bir zamanlar Fransada (Jeune ecob) na- zariyasi vardı; — Büyük gemiler inşa edilmiyecek... Yal- niz süratli ve ufak gemi y k... Bu ge- miler düşmanın harb gemilerinden kaçarak icaret gemilerini imha edecekler. Bu düşüncenin ne kadar yanlış olduğunu nezariye sahibi Fransızlar bütün acılığı ile nladılar, Şimdiise ayn! nazariye denizaltılar le tecrübe ediliyor. İşte bundan doları $u barbde, başka devletler mücadeleye girmezse pâsi miktarda denizalti harekâtı göreceğiz: Denizaltı - denizaltı avcıları mücadelesi... Büyük Harbde denizaltılar Bu harbin güzel bi: misalini Büyük Harb- de gördük. Alman denlzaltlarınnm Büyük Harbdeki muvaffakiyetlerine bir bakalım: Batırılan gemi tonajı | 1817 de 1918 de Kânunusani 612,000 Şubat 781.500 680,000 Mart 845,000 609.000 Nisan 14091,000 62,000 Mayıs 189,000 814,000 Haziran 1,016,900 521.000 Temmuz 811,000 550,000 Ağustos 08,000 420,000 Eyi! g12,000 Toşrinlevwek 614,000 540,000 801,009 118,500 703,009 harb tarihinden alın- mış ve hakikate uygundurlar. Bu sütunler- daki rakamların gitgide azalması iki suretle telâkki edilebilir: İngilir ticar başlamıştı 7 — Den'kamına karşi alinan tedbirler ço- ğalmış ve İngiliz ccaret gemilerinin selâme- ti artmıştır. Bu hükümlerin birbirine tamamen zd oldu u aşikârdır, Bunlardan birincisi Almanları muzafferiyete götüzecek bir amildir. Pilvaki İngilizler de 1917 de bu noktadan endişe et- mişlerdir. Loyd Corç hatıratında (Almanlar bize 1017 de sulh teklif etselerdi kabul ede- tektik) diyor. Bu hususta Loyd Corç İngiliz donanması başkomutanı amirâl Cliko tara- fından ikaz edilmiş olacaktır. Zira bu ami- ra), Amerikan donanması başkomulanı emi Ta) Simis ile yaptığı mülâkatta Alman d nizaltlarının, harekâtından endişeye düşmüş ve bütün tedbirlerin fena netles verdiğini söy İemistir. Nihayet Büyük Harbde batan gemi adedi şudur; gemileri denizlerde gez- Gemi adedi o Ton İngiltere 2217 1183.00 Pransa, sa 606,000 i 20 742,000 165 406,000 8 241,000 ya n 120,000 a rağmen meselenin ciddiyeti karşımn- n teknik seferber edildi ve denizaltı- arandı. tetkik edenler Alman! müşkülâsla çalıştıkla- endi ağızlarından dinlerler. Resmi Al b iarihi (bu tarihlerde cepheye gi- a a geri gelmiyordu) tekim 1917 de 66 dezinaltı gemnişi imha i halde 1918 de (10 ayda) 133 tahtel Bahir batırılmıştır. i Bu rakamlar, resmi Alman harb binden alınmıştır Denizalulara karşı bulunan sllâhlar muvaffakiyetleri elde etmişlerdir: İMayin ie batan 41 denizaltı gemisi tart - ga Bu bombası 34 arak batırları 2 Top atışı ile pu lis denizaltaları ta- an batırılan ir ın gemileri — tara- 3 iAğlara takılan 5 in batırdığı 4 irettehatının. 4 Li aedn 7 199 Kullanılan vasıtalar Yukarıdaki iiyteden de görüldüğü üzere en siyade tesiri görüler silâh mayindir. İngiliz harb tarihine göre yalnız Amerikalılar şimal İdenizinin şimal Kısmına (o (250,000) Omayin tdökmüşlerdir. İnrilizlerin yalmız i9i7 nin dört ayında Bir Alman ressamına göre Alman tar dalma arttırılarak 1918 nihayetine kadar mayin dökmeğe devanı edilmiştir. Dinleme sletlerile müeehhez takib gemile- rinin adedi aşağıdadır; İngilizler © 5000 Fransızlar o 960 Amerikaklar (Aded zikredilmemiştir) Konvey sistemi İngilizlerin aldığı en mühim tedbirler me- yanında ticaret gemilerinin bir arada sevke- dilmesi yardı. İngilizer bu suretle kouveyd teğkii edince züylat pek ziyade azal Bidaki rakamlar'çene İngiliz b Tari den alınmış hekikıte uyan adedierdir; 1917 de 8325 gemi konvey edildi ve ancak 14 gemi kurban gitti. dene 1917 de Akdenizde 6539 gemi konvey edildi ve ancak 102 gemi battı. â Alman ressamları bir Alman denizal- tanın İngiliz tayyare gemisini batı- rışmı böyle tasvir ettiler Akdenizde fazla geminin batmasına sebeb iklim şartlarıdır. Hava daha açıktır, deniz daha 2 fırtmalıdır v8 denizin çok uzakları dahi görünür. Karadenizde Alman denizaltıları Büyük Harb içinde Karadenizde de Rus ti- caretine kargı, birşok Alman denizaltiarı kullanılmıştır. 155 numaralı fransızca (LA Tevue Maritime) mesmuasmda Rus sebit Kamensky şu satırları naklediyor — Karadenizde “üşms: enizaldarının görünmesi biz Ruslar için hakiki bir sürpriz Çönkü Türklerin böyle bir ge- ığı için biz nakliyatımız çok rapiyorduk. Memeleyi ciddiyetle ele ve almak lüzimdi. Çünkü bunlar artabilir ciddi bir tehlike teşkil edebilirdi. Sonra yazımına muteri?e diyer (Hakikati balde 12 adedin! bulan bu tof- lar kısı n de tren ile parçalar halinde nakledilmiştir.) Hakikaten Büyük Harbde Almân denizli. ları Kartdenizde Tâ seter yaparak 30 büyük için, Göktükleri mayin mdedi (0954) dur. Bu mik- nakliye gemisi ile (2) harb gemisi batırmış- idi, Aşa-| & — Freudün Yazan: Halid Londrada, vücudü harab, kalbi harab bir ihtiyar öldü. Bagün harb sahalarında gülle- ler ve bombalar altında o kadar gençler ölü- yor ki Londrada ölen bir İhtiyarın sessizce dünyasın: değiştirişi ihtimal hiç kimsenin alâkasını uyandıramazdı. Ancak o ihtiyar, meşhur Viyanalı psikanaliz âlfmi Siçmund Preud olmasa idi und Froud. ne eserler ve ne hat rai oruhiyat âlemine geti: yepyeni ve harikulâde görüşü ile adeta nev- tür cihanmı buluyor. Neden? Çünkü, dece bir kelime büyük adamdı. Bu andı şu son or, on beş yıl 'çinde oku il esleri düşünüyorum m ihti et alanlardır en nd, birbi- (1) bütün nuş tezinden İkavv da $on devir temaşızın Henri Lanormü orijinal rinden nefis v v eserlerinde Freud'ün analişm esaslarını sahnede bütün müetliflerden daha canlılık ve üstadlıkla kullanmasını bildi. On. lar ne müthiş ruh musmmaları, gâyri şuur- da kaynaşan karanlık elasi arzuların m korkunç ürperişleri, tahilileri! İşte Freud. bu İemsalsiz Pransz müellifi eibi daha pek çok müeliiflere de tesir leresından zeri kalma- miştı, Hele, bugün onu inkâr eden vatanın- da, Almanyada bile hise geçen harb senu» müelliflerinin eserleri buram buram hep Preud'ün tezlerile doludur. Bunların içinde, gene tiyatro eserlerinden bir misal olarak erençliğin azabı» dramımı gösterebilirim. Bü. tün dünya sahnelerinde bAlâ oynanan bu #er bile, bütün kudret ve şaşaasını her şey“ den evvel Prewd'ün mi araştırmalarına borçludur. Modern İspanyol edebiyatında pek meşhur bir çehre olan Gomez de la Serna'nın .Be- yaz ve Siyah Duls isimli romanı da baştan sonuna kadar en dehşetli ruh çırpınışlarını denizaltılarının faaliyeti Jardır ki; bu kadar gemi Rus nakliye filasu- nun 9 25 şini teşkil ediyordu. Pakat tehlikeyi gören Ruslar, İngilizler gi- bi, geniş bir mayiu hareketine başladılar. Kamenski kitabında Rusların, ilk planda o- larak, Boğsz ağzına ve Varna apzına 1905 mayin döküldüğünü ve manlaların zamanla çoğuldığını söylüyor v6 bundan sonra de- İnizallı tehlikesinin zall olduğunu ilâve odi- esrarengiz bir diyardan gelen kervanlar gibi, Preud'ün sonsuz membaından çıkarıyor. Da- ha hangisini sayayım? İşte son yılların bü- yük bir şöhreti olan bir Fransız romancısı bu Jullen Green. Aslen Amerikalı olan san'atkirin da bilhassa «Havalde gören» mındaki eserinin en heyecan): sayfaları ge- ne Viyanal Alimin Kliniğindeki esrardan çok sisli, fakat çok reel ve o nisbette ızta- rablı şeyler taşımaktadır. Maamafih bizim 1939 senesinde neler görüyoruz ? Büyük Harbe ai$ ve rakamlara İstinmd ©- den hatıralarımız burada bitiyor. Şimdi 21 muvakkat sulh senesini attıyarak gene har- be ifelelim. 1039 senesi İedebiyatımızda da son senelerin mahsuileri Eçnebi yıllıktan açarak şu mukayeseyi ya-| İçinde Frend'ün tesirlerini görmeğe başia- Deyi: mışızdır. Bir misal: Peyami Safanın Doku- 101$ de Alman denizaltı Dracbe sınıfı Zuncu hariciye koğüşm. Psikanalizmin To- botlar 15 mil sürat yapmaktadırlar. 1939 dal man nevinde ilk İzlerini Peyaminin bu Alman denizaltılarının en iyisi 22 mii sürat | eserinde bulmaktayız. Tiyatro nevinde de yapar. Aradaki fark 7 mildir ve bu (7) mil|Wk hümüne, Cevdet Kudret'in «Tersine akan denizaltı menmttnapaanakananmlansartoszsonansöni tekâmülüdür. Buna mukabil İngiltere tedbirleri almıştır: 1 — Ticaret gemilerine top koymuştur tık Alman denizal rı her ticaret gemisine topla saldıramıyaca Torpil kullanacak... Zaten gemide 10 torpil var... Sik sık sna İvatana dönmek istiyecek... İngiliz abluka İ hatlarından geçmiye çalışacaktır. İ 2 — Ticaretin! süratli ve metöriü gemiler- ile yapacak: Bu surste ler denizakiları- İna kolay kolay hedef olm $ — Kapan gemileri kullanıla: yapılacak, dinleme ciharları vâsi mayin reketleri, su bombaları, tayyare gözetlemesi vesaire vesaire Müdafaa tedbirleri kolay almabilir mi? Karada hududları kati hatlarla çizmek mümkün olduğu için memleketler harb ha- zırlığını gizli olarak 7 nektedirler. K bilir Almanlar şu taarruzlarını kaç ay W senede hazırlamışlardı. Fakaf deniz, mal olduğu üzere, beynelmilei bir sahadır. HÜ kümetler, sulh Balinde, bu denizlerde 1st8-| dikleri hazırlığı yapamazlar. Bundan dolayı İngiltere ve Fransanın deniz hazırlığı ancak şu kritik anlarda başlamıştır. Bu hazırlık, ancak aylardan sonra tamamlanacaktır. 250,000, 500,000 mayının denize atılması bin| bu kadar geminin topla teslih edilmesi, bin- ierce denizsiti taklb etmesine dinleme, per- sonal ve topçu yetiştirilmesi ve nihayet mil- yonlaren bombanın imal edilmesi kolay bir iş değildir. Bu deniz devletlerinin hazırlığı daha uzun müddet sürecektir. Almanların bulduklarını söyledikl yeni silâh nedir ? Baz: kimseler Alman denizaltılarında yep yeni bir alet bulunduğundan ve bu silâ - hin denizaltiari muzafferiyete gölüreceğin- den şüphe etmektedirler. Bu eflâh baskını ekseriyetle harblerin başında meydana çıkar, İTarihte gördüğümüz atış kayıkları: Büyük | Harbde denizaltılar muvaffakiyeti böyle ka- İ zanmışlardır. Fakat Almanlar, halen de, böyle yeni bir allâha malik iseler onu denimerin İ mayinden Ari, ticaret gemilerile dolu, harb Umanları henüz kapanmamış olan şu Za- manda kullanmıyacaklar da, düşmanlarının bütün hazırlığı bittiklen sonra m: kullana- caklar? Buna asla Ihtimal vermem. an de nlraltları böyle bir gizil tekâmüi geçirmiş ol- anlardı, şimdiye kadar baskin yüz defa ya- (Devamı 11 nci sayfada) ilâhanın 21 sene İçladeki yegâne ya ri frid battına bomba atışlarını gördüğü düşüşü pek bariz olarak görülmekledi tibat siperleri, Garb cephesinde bir ingiliz fotegrafçısının gösterdiği muvaffakiyet Bir İngiliz fotoğrafçısı, büyük bir melğaretle L-EDEBİYAT Jj ölümü ve edebiyat dünyası Fahri Ozansoy nehir. idir. Daha böyle birçok eserler kay- detmeğe lüzum görmüyorum. Yalnız şunu memnuniyetle izhar edeyim ki, Preud'ün ba- #1 kimselere pek çetin ve hattâ korkunç ve çirkin gelen tezi, esasta çok kuvveği bir rea- İliteye duyandığı için bizim edebiyatımızda İda gittikçe tesirin! arttıracak gibi görünü- yor. Blihaszn roman ve tiyatroda yeni teh- Miller ve heyecanlar arayan bugünkü mesli- lere, öyle sanıyorum ki Freud'ün görüşleri daima canlı elemanlar yaratabilecektir. Na“ #1 ki, itiraf ederim, ben de ba tesire kapı- lanlardanım. Hayalsr, isimli Lenormand tar- * İzındaki on bir tabio'uk manzum piyesimle İ Son Posta» da tefrika edilmiş olan Sulara giden köprdn namınüaki romanım, Freyd'ün dehazından pek çok ilham almıştır. İhtiyat ilimden, bu kadar hararetle bahsedişimde htimal bu tesirir. de izleri görülebilir. Yal - niz, bugün beş kıt'ada ona karşı benim gibi eler bulunduğunu dü- mekle bu zâfıma fazlasile hak verebii- m. Bu kısa yazımın gayesi de, bu san'at sayfasında, sadece, o büyük ölüye kargı bas- lediğim sonsuz bir hürmet ve takdirin ifa- desidir. Talid Fahri Ozansoy Limanlar Umum Müdür Muavini İskenderandan geldi İskenderun limanında bazı tetkikaf yapmak üzere bir middet evvel İsken » deruna gitmiş olan limanlar umum mü dür muavini Hamid Saraçoğlu dün ak - sam şebrimize dönmüştür. Saraçoğlu İskenderun limanı nkü vaziyeti ile, mükemmel bit sale getirilmesi için alınması lâzım ge * len tedbirleri göslerir (ogeoiş tetkikata dayanan bir rapor hazırlıyarak Müna - kalât Vekâletine gönderecektir. Öğrendiğimize göre, İskenderun İli mani teşkilâtında çalışın üç Fransız mm muru ayrılmıştır. Bunların yerine İs nanında çalışan bazı memurlar nin Cümhuriyet ve Erzurum vapurları te'ehhürle gelecekler Karadenizde fırtına dolayısile Pol ha anına sığınmış olan Cümhurİ yet vaparunun dün limar gölüne icab ettiği halde gelmediği görülmüş keyfiyet derhal Polathaneden sorulmuş t Polothan&den alınan bir telgrafta W purun bugün limanımıza geleceği bil dirilmiştir. Ayni suretle Erzurum vap runun bir gün rotarla yarın limanımız” Bi bildirilmiştir. Fronmz (ayyarecilerinin Sig- gibi filme almıştır. Yedi bombanın r. Resimde (A) Alman cephesi, (B) ir - C) takviye hatları, (D) de yollardır.