14 Aralık 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5

M Birincikâ SON FOSTA A İman-Rumen iktısadi Mmüzakerelerinin esası ve içyüzü nedir? Hasan Âli Ediz Son gelen telgraf' haberleri «Alman- ticaret. müzakerelerinin ettiğinim — kaydetmektedir - Almanyanın iktisadi sa - M_mm.yadm neler istediğini , Rotpik ile Romanya arasındaki ekok di Yü Fekiye Tamz bir “Iınm. Gaha İiyi anlıyabilmemiz için, da faşizm iktidar makamına enberi, Romanya ile Almanya İ ekonomik münasebetlerin seyir takib ettiğini gözden ge Yıım|4 yılından! önce olduğu gibi 1933 mki'.n sonraki' Almanyar da, cenmub” fa ,** doğru yayılma plânlarını haya- Başekaîmek için Romanyaya, bütün Ehem Mmemleketlerinden fazla bir %mi_yet vermiştir. Binaenaleyh Ro- Ttik *;_lle Alınanya. arasındaki ekano- İeh h Ünasebetlere, daima bu Zzaviye- .ığ:m.— Ramanyada: hiç: bir ekonomi haîd' Yaktur ki orada Almam nüfuzu ulnış hissettirmesin. Bilhassa son . arda Almanyanın: Romanya ile ?aş““m münasehetlerinde en Böze çarpam nakta, Almanya ile arasındaki ticari münase - nı artışıdır. Romanyar Maliye Ne- T gümrüklere ai nesrettiği is- ıf"'e nazaran 1934 yılında Al - ile Romanya arasındaki — ticari Te Teti Tağik, 335 Çilında — 5,384,349,000 Teye: Y d'—"l.md'a 8,347,423,000 Teye; 1937 kye p Be bu miktar 10,466,426,540 :dar yükselmiştir. Bu beîler dS'a. Almanya ile ticari münase - İîxkî_; bulunan Avrupanın cenubu kiş kaz*ehmîkctleri içinde birinei mev- Ah:nmlş oluyar. '*&h.v'“" ile olan bu geniş ticari mü- &v%:ul Zamamlar: Ramanya için & Cünç Fârli bir-iş; gibir görünüyor - :q kü Bu. suretle' Romanyanın ti- si daima aktif bir meti- *ünâ.'ğ_','"wm Fakat işş pek te gö - *»%: Bibi değildi. Çünkü Almanva İi ym' manyaya — Berelamıyor, ve Tünya etinden istifade ederek Ro - Syim 3 Zerinde birçok sahalarda mü - Plng, TİYA çalişıyordu. Nitekim 1936 Ka Na lmanyanım Romanyaya olan D hmf'.mn marka, çıkti. 1937 yı. Bu miktar 20 milyor marka di Romanya Bu — parayı Üzüm ek için Almanlara Bircok : M;;mek Mecbnriyetinde kaldı. NO 1936 bilhassa iki madde bakı - Düi Buîînanya için ekemmiyeti ha- > M ardem biri petrol, diğeri de ıg*h İçin Fakat ilk plânda petrol e Detmn’ Almanya Romatryanın bü. h ğîlnıımek ! İhracatım kendine inhisar 3nya Eb":ell’erîni beslemiye başladı. ;::âşn Nu önlemek maksadile, Al- Si Hr"m ticaret mukavelesine; xhaz,, Madde ilâve etti: Bu madde. y ön Romanya Almanyaya yap- YA *9b 25 şimi'petrob, A 75 si: | nmradteler- — halinde !şğ':' Kkoştul — Pâkat — fii - Tatyo, pek te böyle gitme - Teğkiş n ittikaz ettiği bin - Teticesinde tedricem Boman: Ha m,;""y“’ yaptığı ihracatta Muı., Tnevkij işgal etmiye baş. 'i Disbeçi © İle arada takarrür eden " Detrol aleyhine- kozuldü. santa Romanyanın Al- İhracatımı da 363 çü. etmiye başladı. 1939 # âya Almanyamn Ro- "g dE nîîğj;tma anlaşma neti. kA %D&tıoıw nin! Almamyaya olan İni L tacatı, mrecmu ihracatının İ W Şudakikada Romanya ah e YO — ithalâtında birinci Rom,, Mektedir. Meselâ- 1937 ycanın. Almanyaya: olan 25,444,000 mark kiy - bağlarım nasıl bir mahiyet taşi« | keli 5 Ve gçelenim tutarı 4311,835,000 Te -| suretle| Yazan: nın Almanyaya olan petrol ihracatını ,da tecavüz etmektedir. Fakat Romanyamın bu alışverişten ssaslı: bir kârı olmuyordu. Çünkü Ra- manya petrelünü Almanyaya değil de bir başka yere satsaydı, karşılığını »ekâlâ döviz olarak alabilirdi. Halbuki Almanya Romanyadan petrola karşılık nara yerine fiatlarını fevkalâde yük - selttiği bir tatım mallar vermelttedir. Bu suretle Romanya, her zaman için müşferisi hazır olan petrol gibi kıy - metli bir malını, adetâ veresiye dene . »ak bir şekilde Almanyaya vermiş olü- yor. Bu mesele, Almanya ile Romanya arasındaki ekonomik münasebetin bir veçhesidir. Bir de bunun diğer bir veç- hesi daha vardır. Almanya ayrıca her sahada Romanva 'endüstrisine de kol atmıya: çalışmakta- dtr. Bumun için en kestirme yol, mu - 'ayyen Rumen firmalarına ortak olmak- tadır. Fakat Romanya kanunları, ec - nebi memleketlerle münasebette olani verli firmaların asgari olarak *» 75 nisbetinde Rumen sermayesi, 96 25 nis-| .betinde de eenebi sermayesi kullana - bileceklerimi: şart koşmuştur. Alman sermayedarları.. bir takım hilelerle ve muvazaalarla bunun da önüne geçmiye çalışmışlardır. Bu gibi vaziyetlerle un- lar, Rumen tabiiyetini haiz fakat mil- Tiyet itibarile Alman olan Bir takım şahıslar bularak, Rümen firmalarile or. tak yapmıştır. bu süretle kanuni takyidatın önüne geçmiye muvaffak olmuşlardır. Bunun neticesinde bütün dünyaca tanınmış olan meşhur Alman #irmalarından «J. H Farben»; Roman- vaya mahsus olmak üzere «Romanil», «Koloronil». eTimanil», «Heronil» gibi cazib isimler tasıyan bir takım şube- ler açmıya müuvaffak olmustur. Ayvni şekilde hareket eden - Alman metalürji firması, « Ferro Ştalsda, Ro. manyaya mahsus olmak üzere «Ferro Valf» isminde bir şube açmıştır. Çok geçmeden Almanların «Simens ve Sul. kert» firması da ayni usulü takib et - miştir Bunlardan başka Alman sermaye - darları, birçok. yerli. Rumen. firmaları. na açıktan açığar kredi vermek. gibi: bir usul de kullanmaktadırlar. Bilhassa as- keri müesseseler hesabına çalışan fir . maların ekserisi, Almamn sermavedar - larından, müsaid teklifler almaktadir. lar.. Patlayıcı maddeler yapan «Wla - lakaa» fabrikalarının Avrupa ile iş gö- ren başlıca röprezantanlar; kâmilen Almandır. Nitekim ayni vaziyeti harb imaddeleri yapan. bütün diğer Rümen fabrikalarında da görmekteyiz!, Bu gibi vaziyetlerde Almanların tek lif. ettikleri, şartlar, bütün diğer ecnebi rakibleri ekarte edebilecek şekilde mü- said bulunmaktadır. Alman. sermaye: - "$lu. Bu rakam Amefika. sinin, genç Rumen harb sanayiine vâki Bir manzara bu hulülü, ekonomik gayelerden baş - ika, hiç şüphe yok ki politik bir tak'm gayeler de takip etmektedir. Almanların, Romanyanın gerek kim- ya ve mensucat sanayiinde, gerekse |Romanyanın bu gibi maddeleri ithalin. ae ownadılksları rol bilhassa:pek mühim- dir Romanya 1929 yılında -yamni buh - ran yılmdan bir yıl önce- haricten ithal ettiği eczacılıda, sun't sübreye aid mad- delerin. 4 70 ini Almanvadan ithal etmekte idi. Onu takib eden - buhran iyılarımda bu nisbet azalacağına yüle- seliik Meselâ Roömanyanın 1929 yılm: - Ha Almanvadan ithal ettiği kimvevi 'nübre 5800 kental olduğu halde bu miktar 1936 yılında 8,400 ken'tale ka- dar yükseldi. Almanların bu muvaffa- (kiyeti sadece mallarının kalite itibarile Man yüksekliğine atfetmek imkânı yoktar. Çünkü Amerika da, İn. viltere de, Fransa da ayni kalitede mal 'satmakta :diler.. Almanların bu mu - vaffakiyetlerini, Bilhassa o - tarihlerde 'mebzulen kullandıkları damping siste- momne atfetmek Tâzımdir: Rumenlerin mensucat sanayit de ay- 'ni derecede Alman sermayesine sıkı sıkı bağlıdır. Meselâ Rüumen mensucat sanayiinde kullanılmakta olan boyala- yın Ça 80 i, Almanların «Farben endüs. tri» firmasından.- tedarik edilmektedir. |Bittün Rumen mensucat fabrikalarında «Farben endüstri»nin parasız bir mü - tehassısı bulunmakta- ve- boyacılığa aid her meselede bu fabrikalara parasız a- larak azami bir yardım göstermekte - dir. Tabit bu «parasız mütehassıslar», temsil ettikleri firmaların mallarmı sürmek suretile yevmiyelerini kat kat çıkarmaktadirlar. Büugünte kadar bir tek İnsiliz veyahud Fransız boya fir- masının Rumen mensucat sanayiine nü- fuz edemedifini söylersek, Almanların bu sahada oynadıkları rolü daha iyi te- barüz ettirmiş oluruz. Alımnan sermayesi, Rümenlere maki- ne vermek, bilhassa Romanyanın barb | Hir-faaliyet' gösteriyor. Bundan: 4.- 5 vı! önce Romanyada, top ve tüfek fab. rikalâarı kurulması bahis mevzuu ol - mayesinin bir mümessili, vaziyetinde polan Alman-Rumen ticaret odası bu sahada büyük bir' alâka. göstermiş. ve Rumen Harbiye Nezaretine' verdiği bir projedex Romanyada: Krup fabrikaları. nın bir şubesinin' kurulmasını teklif et- mişti. Alman-Rümen ticaret odasınm yap: 'sempafi ile karşılanmıştı. Hattâ o zas le ile meşgul olmak için Bükreşe geli miye bile kalkmıştı. Fakat Romanya hükümeti Alman-Rumen- ticaret odası- (Devamı 10 uncu sayfada) sanayiini korumak hususunda büyük || duğu Zaman, Romanyada Alman ser: | tığı bu teklif Almanyadaf büyük- bir | manlar Georing, münhasıran bu mese, |. nın: bu> teklifini. veddetti: Çünkü o : sırak-|; | | O'beni aramasaydı, Ben onu a. , |rayacaktım. Kalb. kalbe: karşı: olurmuş: Düşünürken kapıdan. girdi: — Hoş geldin yahu, nerelerdesin? — Nerelerde: olacağımı bugün bura- sara geldim. var: — Benim başka ne işim olur ki, sizin Son Postanın (İster inan, İster inan - ma) sütununda okudum. — Ne okudun anlat! — Hülâsası şu: Bir vatandaş bir muh tekirin suç delili olan bir faturayı İh « tikörla Mücadele Komisyonuna gön - dermiş. —- Aferin vatandaşa, vazifesini yap- |mış. — Fakat komisyon — «on beş kuruş pullu bir istida ile müracaat ediniz» di- ve cevab vermiş. — — Ne sustun? — Hiç dalmışım. — Dalacak bir şey yok, merak et . tim: — Neyi merak ettin? — Bu vatandaş: bilâhare, on. baş. ku.- ruşluk pullu istida — ile acaba tekran müracaat etti mi? — Gazetede'o kısım yok mu? — Tekrar müracaat' edip etmediği - ne dair bir şey yok. — Öyle ise ya müracaat etmiştir, ya- hud da etmemiştir. — Bu senin verdiğin de cevab mı, va müracaat etmistir, yahud da etmem-iş. Yani bir üçüncü şık olabilecek gibi. — Bilmiyorum, ne- diyeyim! — Merak ettim, müracaat etti mi? da, yarın şurada.. işim düştü de gene| — Muhakkak merak ettiğin bir şey ! || — Hadiseler — Karşısında — | Pullu istida ile müracaat eraklıyı göreceğim. gelmişti: | — Ettiyse ne olacak? — — Hiç, istidasını da pulu yan yapış. mış diye belki iade ederlen de... —N ; — Müracaat etmediyse?” — Belki de etmemiştir. — Ben de olsam etmem ya! — Neye? — Neyesi' var mı bitader? Bir mem- leket meselesinde; formaliteyi her şey- den üstün tutmak zihniyatine karşı ©- klan: hiddetim: H0 ll — Düur merak ediyorum. Büu vatanı. daş bir daha müracaat, etmediyse, ih . bar ettiği ihtikâr meselesile hiç alâka- dar-olunamaz mı? — Bilimem. —- Busün memlekette en mühim mea selelerden biri de ihtikârı önlemek: de. ğil midir? — Etet! — Bu kadar ehemmiyetsiz bir se . beble bir ihtikâr ihbarı geri çevrilirse ihtikârla: mücadeleye bihakkın ehem - miyet verildiğine: inanayım mı? gae | — Muhtekiri haber veren vatandaş İkendi: hesabına: değil bütün. memleket hesabına — hareket eden, bütün mem- leketin nefini düşünen. bir kimse de « gil midir? — Tabif öyledir. — Memleket nef'ine iş, gören, bir in. sandan. on. beş. kuruş istemek ne dere. ceye kadar doğru olur? —- Bilmeam. Meraklı ayağa kalktı: — Ben de merakımı tatmin edecek - sin diye sana: gelmiştirm Oo'ıu.ci aunlâ.n' Eskidan btuzıb erkekler viyerierdi Bugün kadın - ların — giydikleri bluz. erkekler - den kadınlara in- tikal etmiştir. Or. ta çağın zırhlı şö- valyeleri,, yağmur yağdığı zaman zırh- ları yağmurdan. ıslanmasın diye zırh üzevine ipekten yapılmış yağmurun nü- füzuna mani olabilecek bir cins ku - maştan ceketler giyerlerdi ki, bu ce - ketlerin adıi bluzdü. af Cüce orman GCüce orman, Afrikanmır cenubu garbi sa- hillerindedir.. Gayet iri gövdeli ağaçları- nın en yükseği bir buçuk metreden fazla değildir. Birçok seyyahlar bilhas- sa bu ormanı görmek için oraya' kadar ditmektedirler, ' A | Bunları biliyor mu idiniz ? Piyanosuz piyano öğrenen: mahkâm Avusturalya « e | da, müebbed ı ââ iıı* hapse — mahküm gğ bir delikanlı pi - yaro çalmıya merak etmiş. Müuhabe . reyle piyano dersi veren. mekteblerden birine: yazılmış.. Ve onların. gönderdik- leri broşürler üzerinden piyano çalma- yı öğrenmiştir. Mahküm, ilk defa önü. ne- hakikf bir piyano konulduğu zaman hiç. yadırgamamış ve mükemmel çal » miştir: * | No kadar uzağı görebilirsiniz ? Sakin havada: deniz kenarında du « rursanız rüyet sahanızın' imtidadı, an.- cak beş kilometredir. Altı metre yük. seğe çıkarsanız on kilometre uzağı gör rebilirsiniz. 18 kilometre uzağı göre - bilmeniz için deniz sathından 45 met- re yüksekte olmalısınız. Oluygucularıma Cevablarım B.»ye: — Evlendik, fakat ikimiz de mes. ' dür, müstesna kaideyi bozmaz, tali - verilebilecek başka cevab yoktür. * Beşiktaşta bay «İ. B.r ye: sebeb olmasını veya' yırtılıp sepet “atılmasını istemiyorsanız vaz geçi! niz. * Bay Samiye: Bursada bay «Yılmaz» ile bay «M. “ud olmadık, diyorsunuz. Mümkün- hinize küsünüz, hâdisenin sebebini anlatmadığınızat göre benim için size — «Aşkımı bir mektubla mı anlae ' tayım?» diyorsunz: Benim- bildiğim H mektub düşündüklerinizi anlatmak! ! 3çin Karşı karşıya gelmiye imkân bu- lamadığınız kimseler için küllamılır: Eğer mektubünuzun bir kahkâhaya — «Bu kız sevdiği delikanlıya hiç de lâyik değil, onları birbirlerinden ayırmak için ne yapmalıyım?» di « yorsunuz: Hatıralarımı yokladım, şimdiye kadar elimden' geçmiş' olân' binlerce mektub içinde buna benzer, bir sual ile bir defa' daha Karşılaşmış' oldu - ğumu hatirlamak mümkün olmadı. Ben ara bozmiya değil, arya bulimtya çalışırım. Maamafih madamki söre muşsunuz, söyliyeyimi: — Hiç bir şeye teşebbüs etmedehn, sadece' bir seyirci! vaziyetitide bekle. yiniz. Hükmünüz' döğru İise yakın bir istikbalde netibesini görürsünlüz. Zira meydana çikmiyan ayıb' mev- cud' değil demektir. ğ * Eskişehirde bayân' «E. K» ye: — aGöztüümle gördüm:.»: diyorsu! « nuz. Evet, muhakkak acr bit mam' - zaradır. Fâkat her şeyi kırıp dök'- metden” evvel gördüğünüzü' unutma- nin mümkün olüp olamıyâeağını düşünmez misiniz? TEYZE