23 Şubat 1941 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 4

© etrafınıza bir zöz gezdirecek olur. ir buçuk senedenberi kimi görsem, bana bir şual sorar. Fakat, bu sorulan sual, bütün diğer sualler gibi, sade bana tevcih edil- miş değildir; onu hergün, herkes birbirine sorup durmakla O meşgul- dür. Bu sual, bazan gazete muhar- rirlerinin de makale mevzuu yapa. vak, okuyucularına sordukları sual lerden biridir: Ne olucak? falan ne yapacak, filân ne edecek? Kim ga- lib gelecek, kim mağlüb olacak? Bu, bir psikoloji hâdisesidir; harb zamanlarına mahsus bir U psikoloji tezahürü. Yaradılışında o hamuruna «merak» denile; omaddeden bir hayli miktar karıştırdmış olan insan, alelâde hayat ıçinde, mütemadiyen etrafını tetkik ile meşgul olur. Et- rafmda olup biteni anlamak, geçmi- şin esrarını izah ve geleceğin meoç- hullerini keşfetmek için, bu suretle, yaradılışında meraklı olan insanın, içinde bulunduğumuz devirde daha meraklı olmaması için hiçbir sebeb yoktur. Bilâkis, uzak ve yakın, dün- yada olup biten her şey, bizi mera- ka sevkediyor. Yarını bugünden am- lamak ihtiyacı, içimizde büyük nis- betler alan bir hacim vücuda getiri- yor ve biz de onun yaptığı tazyikle, etrafımıza sorup duruyoruz. Son zamanlarda bu merak büsl ün arttı, İngiltere ile hasımları a: sındaki mücadele, bugün bir ölü noktaya gelmiş gibi görünür. Eğer, Almanyanın elinde şimdiye kadar misli görülmemiş bir askeri kuvvet)” mevcud olmasa ve bugünkü Alman- ya, 914 dekine nisbetle çok daha müsaid şartlar içinde o bulunmasa, herkes o kadar mreak edecek de- ğildir; çünkü o zaman, er veya geç, | netice herkese malüm görünür, Hal- buki, Almanyanın elinde büyük bir © kuvvet var; o bu kuvveti elbet her hangi bir istikamette kullanacaktır. Şu halde, önümüzde daha hayli hâ- dise var. İşte, son zamanlarda her- kesi meraka düşüren sebeb de bu- radadır. * Gelecek işlerin gizlediği | esranı|. keşfetmek için bana sorduğu sual den bir fayda uman her muhataba, ben de bir zamandanberi gu cevabi vermeği âdet edindim: Merakınızı gidremek için si- » ze güzel bir yol gösterebilmekten © başka verecek bir cevabım yoktur. Tavsiye ederim, iş mükmekeiimme Gg) © aylık bir uykuya yatar ve rahat ra- £ uyursunuz. Uyandığınız zaman, sanız, o zaman pelerin olmuş veya — nelerin olmamış olduğunu kendi gö- p İs görür ve gördüğünüz şeyle- re bakarak ta ondan sonra neler o- Jabileceği hakkında vazıh bir fikir elde edebilirsiniz. Size bunu tavsiye © ediyorum; çünkü bizzat benim yap- makta olduğum şey de budar.» (istatistiğe göre Büyük bir kumandan emri altında çalışmış olan sübaylardan birini bilgi ve karakter iübarile tahli edişordu. Onun en büyük bhasletini şöyle anlatd.: Vaziyetin icab etfirdiği karardan ve o kararın musib olabileceği mes'u. liyetten çekinmez, kendisine İlimad edebilireiniz. Söz Arasında Büyük Frans e Karar sahibi olabilmek... Çok görmüş, çök okumuş, çok bigin bir adam olabiliriz Muhakeme. mizde ve görüşümüzde mutlak bir isabet te bulunabilir, Fakat bilgimi. sn, muhakememizin ve görüşümüzün bize emrettiği kararı alamadığımız, mes'uliyetine de katlanamadığımız takdirde bu hasletimiz birdenbire si- fir olur. Karar sahibi olmıya çalışınız. MİDE Si mi ız veİn © giliz edibleri ( Canlı kitab | Ö—: Geçenlerde İtalyada Milano şeh- i hastanelesinden birine bir İtalyan babhriyelisi geti- rilmiştir. Bu bah riyeliyi muayene eden doktorlar hayret içinde kal mışlardır. Çön- kü bu adam a. b bna meşhur İ- talyan şairi Dantenin sİlâhi kome- din eserinin bir faslını hakkettir- miştir. Doktorlar bu canlı kitabın Fotoğrafını alırışlar ve muhtelif ma- hallere göndermişlerdir. * Ayni isimli insanların cemiyeti Amerikada en fazla yayıln:ş is- min Smit olduğu bir Amerikan ista- istiğinden anlaşıyor. Filvaki bu Birleşik o Amerika halkından Smit adın taşyarların bir milyonu aştığı tesbit edilmekte- dir. Eski Cekoslovakyuda en yayık miş insan adının Nowak olduğu gö- rülmüştür. * “Leipzig,, şehri adeta bir aslan fabr'kasıdır Ban'atının gözleri kamaştıran bir inelâbla inkişaf ettiği sıralarda 1832 de babasının bir müstevi, (hastalık esnasında musab olurak vefatı şairi pek ziyade sarsmış ve onu siyah duy- gulara kaptırmış idi; bu suretle bas, uyan ruhi hâlet, hastalığından ve âş- kının elim safbalarından sonra bü. tün maneviyatını . kaplıyarak ertik kendisini tamamile ezmiş, hırpala - muştar, O tarihten evvel intişar eden eser. lerile sanihalarının no kadar saffet ve rif'at iktimb citi görülen, hatiâ bunlardan biri, Kolla, sayfalan an, cak en mümtaz ediblere açılan La Revue des denx mundes,da tehalük. le kabul edâen şair, bu.buhran 3a - manlaranda hemen İç bir mahsul vermemiştir. Fakat facia vukua gelip de onun arasından perişan ve malül çıktıktan sonra bütün ör kuvvetleri, uzun 2. man bir tazyikten sonra birden fev. ran eden bir buhar taşkınlığıle coşar. We denebilir ki en güzel eserleri de bu hicran devresinde vücuda gelenler - Alfred ( ALFRED DÖ MÜSE) Yazan: KE de Musse Halid Ziya Uşaklıgil dandır ki bir kaşı hâli Parsin &n yüksek edebi sahnesi olan oThâüire Prançsis de temaşa mevkiine kon , makta ve rağbet kazanmaktadır. Bunlardan Türkçeye tercüme edii- miş olanlar var midir, vafsa hangi lerdir bimeyorum, fakat hepsinin değilse bile üç beş tanesi, meselâ hem Türkçenin güzelliğine hem temaşa hayatile ötedenberi mevcud ilişdine mebn. İzset Melih kablinden edibler. İ ce terelime edüse Türk sahnesinde de pek ziyade muvaffakiyetle temşü edileceğine kanaat ediyorum. Şairin pek kwa ve törlü elemlerie, buhraniaria dolu hayatına rağmen eserleri o kadar çoktur ki bunlar kül. iyat halinde ve musavver olarak pek mutena bir şekilde basılınca on büyük cild tutmuştur. O #amandan bugüne kadar eserleri muhlelif şeki, lerde daima basılmakta ve her bası. #şda binlerce Inimhası satıp bi - mekledir. Şair, aşkının menhus macerasın - dan iliyam bulmak bümeyen bir ya- Ta ile çıkmıştır; şahsında ve mame, viyetinde bir harabe hali vardır, Ona tesadüf edildikçe doğan his bir mer- İve o (Birinci zamir erkek ikinc; aamir kadın) kitabile sedid bir mukabelede (bulunmuştur, * Son yıllarını ye'se, selahete, işrete vakfederek hayatını tahrib eden şair bir yandan da hayret veten bir meb- zuliyetle eser yeliştiriyordu, ve artık nasımdan uzaklaşıyor daha ziyade nesre yaklaşıyordu. K o trahat kürü yapmı çok muhtac dünyanın en meşhur şehirlerinden bi. elan sinirlerimiz için, tavsiye edile- ridir. Hayvanat bahçesi nadir bulu ek bundan daha bir rejim nur zenginlikledir. © olamaz. Eğer tabiat, insana iki üç! Geçen kânunuevveln son hafta . #y sürecek uyku imkânlarını vermişİ sanda Leipzig hay $ bahçesi mü. » değilse, biz bunu kendi kendimize İdürlüğü bir hafta içinde on altı aded “çebir suretile de temin edebiliriz: mükemmel surette terbiye dimi; ae. © Gazetelere şöylece bir göz gezdir-İan satmıştır. mek harb ve siyaset kâhinlerinin ne| Verilen malâmata nazaran Leipzig Sak ve ne de kara diye gösterdikleri İgebrine «Aslan fabrikasi ismi veri şeylere fazla ehemmiyet vermiyerek mektedir. 167 senesinde Sesi edil wakıâların o getirecekleri haberleri Zannedersem, bizim geniş bir is-| Almanyada bulunan O Leipgg şehri) — beklemek, Vukuat gelinceye kadar! 'da sinirlerimiz rahat eder ve biz de oislerimizle, güçlerimizle meşgul o- İuruz. # Almanya Man; kenarlarına gelin-! ceye kadar ben hâdiseler karşısında “en az sürpriz duymuş olanlardanım; unun sebebi, Cihan Hatbini, harb esnasında bütün varlığımla ya: > ve o harbe aid üeşriyatı da bilâha- e dikkatle takib etmiş bulunmam» dır. Bununla beraber, kafamın ob- jektif yapılışı, beni kat'i hükümlere gitmekten o zaman da menetmişti. “ Almanya Manş kenanna geldikten sonra ise, artık benim için, mülü- a, mukayese ve hüküm sahası şt. Biz, geleceğe aid her i bir hâdise hakkında ancak işteki hâdinelere kıyas suretile veyahud bu hâdiselere takaddüm e- den şeyler hakkındaki bilgilerimize yöre hüküm verebiliriz. Başka yol- n verilecek hükümler, ancak ar- rın veya ismayüllerin ifadesi Fransanın yıkılışına kadar cere- yan eden hâdiseler hakkinda, Cihan Harhine kıyasen ve son yirmi sene- lik cihan vukuzuna dair bilgileri e dayanarak bir deröceye kadar üp biçebiliriz. Fakat, Manş sahil- sinden sonra, bugünkü şartlar için- de bulunan bir mücadelenin şu ve- bu safhası hakkında hüküm ve- nek için elimizde ne bir kıyas i miş olân Hayvanat, bahçesi çok mü. kemmel bir mürssesedir. 1841 sene | sinden 1891 senesine kadar dokuz di, şi aslan 99 yavru doğurmuştur. Bu ar, La Revue des devx mondes bunlar. Henüz otuz yaşındadır, fakat onub'dan bir çoğunun yegrine vasıta oldu. ruhu arak gençliğin şeteretlerinden, Ekseriyetle küçük bikâyelerden ve ve, hayata emniyetten amamile SIY- ufax kıtada kısa sahne eserlerinden rılmıştır. Halli bir aralık intiharâl mürekkeb olan bu yazılar meyanında karar verecek derecede ye'se Kapil -İLes deux mailresseş iki ma'şukalar, mıştır. Bu sıralarda yazılmış man -İLe Bile öy Titen. Titien.in oğlu Mimi zwmeleri okunurken gârin nasi bi'İpinsan, teskâr edilmelidir. fütur ğinde sürüklenip gillğine, ne) “ acı duygularla zebirlendiğine dkkât gayi la GE ezin MR SAN, İgeneliğin en zyade itfatına mazhar Bunların. arasından La letire S'lojan şürlerdir. Onlarda öyle bir aşk amartine, oLamartinee mektub -İsteşi bazan çatır, bazan meftur öyle espoir en DieuAlahdan (o Ümidilbir hülya havası vardır Ki hiç bir za, Les Stances ğ Ja Malibran-Malib “İman taşe ruhları okşamaktan hâl ran-â neşideler ve hepsinden ziyade) yalmıyacaktır. Pakat bugün şairi ede. hamet duygusudur. Halk arasa ka- rışdıkça doruk, küskün, dâlgindir; takatinin fevkinde içer, ve günden İgüne çöker. İ Umumi rağbet azalmıştır, eserleri nin arkasını kesilmiş görenler, onn unutmuşa benzerler, hattâ o mensub olduğu romantinye “edebi o zümrenin bie ihmali vardır. Zamanın en bü - İyük münekkidi olan ve bir sözile yer, İleşmiş göhretleri yıkıp yenilerini icad a lan e Şubat 23 özün kısası | i) Yeni profesörlerimiz | İ E. Ekrem Tau İ öki devlet ricalinden hangisini | isterseniz terçümei kalma Mebadi. ulümu felan ve falancadadı İöğrendiklen sonra şu veyn buraya ins tisab eylediği yazılıdır. İlim ve irfan, yüksek tahsil hak getire! Medrese İlerde okutulan ve din işlerinde iht sastan gayri bir şey temin etniyod İderaleri hakkile bertaraf edecek olur« sak, Osmanlı devltinin yüksek bilgis İye Karşı adetâ menfi bir vaziyet tas | kınmış bulunduğuna hükmedeceği «| miz gelik. Osmanlı tarihinde ilmi şöhret sahis bi olmuş kaç kişi varss hepsi de kendi kendine yetişiniş, ilmini ve şöhretini İzekâ ve zati çalışmalarına borçlu bu- İlunmuştar. İkinci Abdülhamid, memlekette rü. | iseyim halinde bir üniversite kurmuş.” tu. Lâkin bu üniversite hiç bir zaman, İsöyle böyle bir lise derecesinden yu - İkarıya yükselemedi. Allahtan ki onuğ | yanıbaşında, mebadii ulümu arabes| İve farscaya inhisar ettirmiyen bit Mektebi Mülkiye ve öbür mümasij mekteblerden az çok farklı bir bilgi temin eden bir Mektebi Sultani (Ga, Jatasaray) vardi, İdare hayatında ilerlemek ve mu. İvaffak olmak istiyenler (buralarda okuyorlardı, Serbest meslekleri tercih eden gençlermiz ise oHukuktan ve "Mbbiyeden yetişmekte idiler. Harbi, yenin memlekete ettiği bizmetleri de mili tarihimiz her zaman Tahrile ve minnet ile yadedecektir. Ancak bunlarm hiç bir, oralarda okumağa, yüksek ve derin bilgi edin- miye teşne bir gençi'ğin arzu ve ihti. yaşlarına cevab vorecek keyfiyet ve ehemmiyette değildi. Onun içindir ki veklü hali yerinde olanlar birer yo- lunu bulup garbin irfan kaynakların. dan feyzalmiya koşuyorlar, diğerleri We Takir bir sofradan yarı aç kalk mış konuklar gibi bağırlarına taş ba- sıp oturuyorlardı. Memlekeümize öğrenmek imkinleri bahçeden, Cümhuriyet maarifi ol - muştur. Hükümet merkezinin yakın. İda ikmal edilecek Ünivemstesi ie, bat Avrupanın en mütekâmi) ve en mü. kemmel darülirfanı olan İstanbul ü, niversitesi bugüne buğün her ibtiynen cevab verebilen iki mühim müesse « sedir, Ve bu müesseseler kendinden bahsettirecek ehemmiyet» tw, hattâ bazıları beynelmilsi şöhreti haiz çok değeri unsurlar yetiştirmiş ve yeliştirmekte bulunmuştur. İlme sevgi ve saygı duyanlar için bu birkaç yulık hayırlı verim müm. kün değildir ki heyecan ve ümid do. Kurmasın. Bahusus ki şimdiye kadar her şubede öğretim igin garbdan is , tiane eden yüksek irfan kurullarınıs, yavaş yavaş o yabancı vamtalardan wğna hasıl etmekte ve ecnebi pro. fesörlerin yerine kendi bağrımısdan yetişmiş, im Aşıkı, seçkin, ve bilhaş- sa genç ve idenlisti şahsiyetler ikame eylemektedir. Bunları birer birer, milletin ve genç. Nğin tevkir ve tebelne arzelmek, hepsinin isimlerini şuracıkta âtraja yıp, her birinin meziyetini sayıp dök. mek hassalen benim için bir haz o. lardu. Buna ümkân bulamadığımdan dolayıdır ki, bu defa, Maarif Vekile. tümisin re'sen birer kürsüye sahib ol. mıya lâyik gördüğü genç ülimlerimi. zin içinde adlarını sık sık duyduğu , nuz ve sevdiğiniz çok değerli dahili - jeden Saint Beuve ondan yüz çevir -İyeci doktor Ekrem Şerif Egeli, Muzaf. miştir. fer Şevki, tarih bilginimiz Mükrimin Mevsudiyetini ihata eden bu &oğuk|Halil ve edebiyat profesörü Ali Nihad hava, osun teşviklere, takdirlere mubjTarlan'ın da bulunduğunu müjde - 99 yavrudan 71 & hâlâ yaşamaktadır. 1996 senesinde bu hayvanat bahçe. si meydana çıkarmış olduğu «bininci» aslanın tes'd eylemiştir. Benede 33 aslan oyeliştirimezledir. Her biri 4.000 ile 6000 mnark urasında satılmaktadır. sGecelers tezkâr edilmeliğir. Bütün bu devrenin manznmeleri, ercümle «Geceler: şairin hasta ruhun da geçen istihaleterin bir ma'kesiğir. Bunlardan bazı küçük parçalar a/0. rak, ileride bahsedeceğiz. Sairle za. manin en güzide ediblerinden sayılan bu kadın ârasındu cereyan eden ve bir faciaya benseyen aşk macerasına edebiyat âlemi yabancı kalamazdı, o kadar ki uzum bir saman bu mesele İşitilmemiş cinslen bir rekor ! Şimdiye kadar işitilmemiş olan bu |gelen Kâlemler, bugün bile hâlâ bu. rekor haberi Amerikadan gelmek-|nun üerinde tafslaf vermekten, mu. tedir. İki Ameri delikanlırı bü-/taler serd etmekten hâl, kalmamış. tün Birleşik Amerika arazisini pa - |lArdır. tenlerle katstmizlerdir. Nevyork vi) George Sand efkârı umumiyenin lâyeti dahilinde bulunan Syracusa- | kendisini itham etmesine karşı nef. dan hareket etmiş olan delikanlılar) sini müdafaa elmek ve mes'ujiyeti Kaliforniyada Los Angeles'e var -İâşikina yüklemek maksadile Ele et mışlardır. 3000 kilometrelik bu yolu |Lwi - o ve o O(Brinel samir zadın dokuz haftada (o kateylemişlerdir.|ikinci zamir erkek İşaretidir) pamile Delikanlılar yalnız otomobil yolla -|meşhur romanını yazmış ve buna ce- rından geçmişlerdir. Hiç yorulma -İvab olarak şairin bi kardoş' dıklarını söylemektedirler. Paul de Musset 1889 da Lul en Elle.o İSTER iNAN, Bir Fransır işgal: altında bulunmıyan Fransz topraklarında hayat pahalılığnın dev adımlarle yürüm kte olmasından şikâyetçi, rakam da ikrediyor: ru, ne de bir takım esaslı şey- dair bilgi soktur. Bunlar olma- a, vereceğimiz hükümlerin hiç manası ve kiymeti olamaz. Bu- ınla uğraşacak yerde faydalı şey- (Devamı 4 önel sayfada) Bir yatak çarşafı altı ay evvel 40 Iranga satılıyormuş, simli 240 frank olmuş.. Bir tek yumurta bir frank kırk santime gidiyormuş. Bir koyun budunun fista ise 90 frankmış. iNAN, İSTER etrafında bol bir faaliyetle harekete) STEM ISTER taç olan ve ancak © suretle şifa bula biyat ülemmde daha zinde bir hayat | mesine imklin Suluhan deriz im. (he yaşatan sahneye aid temaşa GST-İ unu erim bir fütara mtmiştr: Kora ni İbir gölge sibiğir. Bi yandan da m 1835 den 1648 tarihine kadar Yazil-| setinde dartık vardır, eline geçenle muş olan şmüdhikeler şunlardır: her valst açık olan elinden akan ara- Andrea dei Sarto, Fantasio, AŞkld) şında müvazene husulü mümkün ol şaka edilmez, Venedik gecesi, Hiç DİP maamaktadır. 1848 ihtilâk üzerine şeye yemin etmemeli, Bir kapı va aSik| Dahiliye Nezaretinin küüphane mü- İya kapalı olmalıdır. v. dürü mfatile işgal ettiği mevkii ve bu- İ Garibdir ki şair bu eserlerini sah-İnm kasancını da kaybeder; artık İneye mahsus bir şekilde yazmış Ol,!bu girdabın içinden çıkamıyacak ve İmakla beraber temsü ( ödieceklerine| uçuruma büsbütün ddşecek sannolu, İkail değildi, fakat bunlardan, birçoğu |İnürken bir mu'e'se vukua gelir. Bunu tik önce Rusyada temsil edildi, ÖSh&| yaratan Madame Allan isminde bir sonra Pariste gahneye konuldu, Vöİsahne mümeasilesidir.Bu kadın şaitin şairin temsil olunmuk (OÜzere daballe caprice isminde bir o müdhikesin; sonra yazdığı temaşa eserlerinden 2-İRusyada muvaffakiyetle temaj ettik. yade rağbet gördü: Bu sonuncular. ten sonra onu Parisde Thdâire — dan terkür edilmeğe şayan olanları Français de tekrar edince bir şimşek şunlardır.: gbi Muaset bamı edebiyat âleminin Lowison, Carmesine, Bettine, Yeşi ufuklarını tutuşturur, o zamana ka. elbise, Her şey düşünülemez, v. 5. |dar namını nisyana doğru sürükleyip Bu müdhikelerin tazavetinden, sa.( götürüyor sannolunan halkm rağbe, rafekinden hiç bir şey zal olmadığın- (Devamı 6 ncı sayfada) iNANMA! Rakamlara baktıklan sonra Pransada fiat artışının dev adimlarile yürümekte olduğuna manmak mümkündür. Fakat bir frangın kiymeti bitim paramızla 3 kuruşun da altındadır. Bu hesaba göre bir yatak çar. şafını alta ay evvel 120 kuruşa satan memlekete ne demek lâzım bilmi. yoruz. Bugün ise ayni yalak çarşafy; 720 kuruşa verebiliyorsa bizim öl. gümüzde pahalı sayılacağına; INANMA! lemezle iktifa ediyorum. Gümlesine, o hayırlı hizmetlerinde 'vzun yıllar devam etmelerini ve mu- | | vaffak olmaların: temenni eder, ken. Gilerini bu mevkie getirmek kadişi. naslığını gösteren makamı da tebrik eylerim. E. Elem Talu Ardiyelerdeki o ithalât eşyası Fat Mürakabe Bürosu yaptığı ba. zı tetkiker üzerine banka ardişele - rde, bazı depolarda o muhtekf eins ithalât eşyası mevond olduğunu tes. bit etmiştir. Mevcud malların tesbi. tile bunların. derhal piyasaya çıkarıl. a gel; TAKVİ ŞUBAT Arabi saza 23 1300 Gül mene. | im 1941 108 Mi Rumi sene 1Rbâ Şabat ©