5 Temmuz 1937 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 2

B 2-8SONTELGRA Kâğıt, kimya olma- Kadıköyünde feci P — 5 Temmuz 1937 - ya başladıi! Kitap neşriyatı durdu, gazete- ler ve mecmualar çok sıkışık va- ziyette, fiat durmadan artıyor Hükümetin öldiğı tedbir buhran ve Hlat terefüü karşısında kâfi gelmediğika dar henüz bu tetbir de füil sahasına' Iııtjkal edemedi Kâğıt fiatlarının baş döndürücü bir sür'atle ve yüzde üç yüz derece- | sinde bir zam görerek artışı mem- leketteki tabı işlerini bilhassa en sıkışık vazivete sokmuştur. Kitap neşriyatı hemen hemen durmu: ga- zeteler ve meemualar çok müfkül ve iktihamı gayri kabili tahâmmül bir darlığa düşmüşlerdir. Devletin neşriyat ve matbuat â- lemine bir kolaylık olmak üzere al: diğı tedhir Kamutayda kanunlaş « miş olmakla beraber henüz Lül sa- basına intikal edememiştir. Türk Basın Kurumu Merkezinde umumi ve hususi müteaddit toplantılar ya- pılarak Türk matbuatının muhtaç *lduğu hamuru yüzde yotmiş o - dün karışık kâğıdın yıllık ihtiyan tesbit edilmiştir. Halbuki, hükü - metin gümrük tenzilâtina tabi tu- tacağı kâğıt miktarı ise yüz seksen vagon içindedir ki, ihtiyacın üçte birine ancak tekabll etmektedir. Bu üçte bir ihtiyacın taksimi ise hâlâ mümkün olamamış, tevzi key- fiyeti bazı ihtilâflar doğurmuş, bu yüzden kanunun tatbikı uzun gecikmeye yol açmışlır. Tevzi nin bugünkü şartlar İçinde ne va - kit kabili tahakkuk bir hale girebi- leceğini de tesbit etmek mümkün olamamaktadır. Üçte bir nisbetinde de olsa İleri- de aranacak bir Yeni çare ve ted - bire muallâk olmak üzere bu tevzi- atın şimdilik müstacel ihtiyaçlara karşılık olmak üzere tekemmül et. tirilmesi alâkadarlar tarafından Ba- sin Kurumundan hararet ve alâka ile istenmektedir. Ancak Yukarıda Vekille Vekil ;'îeyet da işaret ettiğimiz gibi bu tevzla - fin en muhik şekilde ifa edilebil - mesini icabettirecek formül Üzerin- de henüz meşgul olunmakta ve noktainazar ihtilâflaranın berta - raf edilebilmesine çalışılmaktağır. Noktainazar farklarını izale etmek mümkün olamazsa o takdirde Ba- sın Kurumü vaziyeti olduğu gibi tesbit edecek ve bir taporla Matbu- at Umum Müdürlüğüne bildirecek, Umum Müdürlük de keyfiyeti He- yeti Vekileye sevkedecektir. Kâğıt bugün ateş pahasına ol - makla beraber Türkiyeye ihracat yapan Finlandiya ve Norveç fab - rikaları da fiat yüksekliğine rağ - meri sipariş kabul etmemiye baş - lamışlardır. Yeni sipariş teklifleri- ni hiç almadıkları gibi, eski müşte- Tilerinin de taleplerinin ancak pek cüz'i kısmını kabul etmektedirler. Bu şartlar altında kâğıt memleke- timizde alınması da, kullanılması da çok müşkül ve çetin bir mata ha- line gelmiştir. Gazete işleri haricinde kullanı- lan iyi hamurlu kâğıtlar ise yüzde beş yüz nisbetine kadar lereffü et. miş halded Buhrat piyasada kullanılmış kâ. Bat fiatları üzerinde de müessir ol- muş ve okkahk matbu kâğıtların kilosu 16 ve 17 kuruşa kadar yük- selmiştir. Fiat terefflü Avrupada devam etmekte olup, Buhranın bil- hassa harp sanaylinde fazlaca kul. lanılan sellüldin kıtlığından ileri - ye geldiği bildirilmektedir. Buhra- nın ve fiat yüksekliğinin her bal- de önümüzdeki yala kadar sürece- ği anlaşılmaktadır, —— Ü- lüçm him mesele ile meşgul Harlciye - Vektlimiz — Tahranda | ce tatbiki memleketin menfasti ica: mühim temaslarla meşgul iken ve Dahiliye Vekilimiz Moskova, Sıh- bat Vekilimiz Berlin yolundalar - ken Başvekilimizle diğer vekille - rimizden bir çoğu hâlen şehrimiz- de bulunmaktadırlar. Yalmız Adli- ye ve Maarif Vekilleri bir kaç gün evvel Ankaraya dönmüşlerdi. * Burada bulunan vekillerimiz ve bilhassa Maliye, İktisat ve Ziraat Vekilleri Başvekilimizi sık sık zi - yaret ederek çok mühim maseleler üzerinde görüşmelerde bulunmak- ta ve bu meseleleri birer hal su - retine bağlamıya çalışmaktadı Bu üç vekilimizin İnönile görü tükleri mühim işleri su suretle baş- hca üçe ayırmak mümkündür; Yeni ithalât rejimi, Irak - Türkt: ye iş birliği ve ziral kalkınma faa. Üyeti. İktisat Vekili Colâl Bayarın Böğ- dattaki temaslarından iki dost ve ketaşu devletin ticari ve iktısadi hayatlarında yeni bir dönüm noka tast teskil edecek çok mühim iktı- sad! ve mali neticeler elde edilmiş- Ü. Celâl Bayar Ankoaraya döndük « ten sonra Türkiye « Trak İş birliği- nin tatbik tarzı hakkında Maliye Vekilile görüşmüş ve bu hareketin mali si mize tallük eden kı- sımları hakkında bazı esaslar les « bit etmi; i. Şimdi bu iki vekil bu meseleyi Başvekilimiz İnönüne izah etmektedirler. Bü kratlaram darhel ttbikın ge- çilmesi iktiza ettiğinden Başveki - Jimiz bu meseleleri incelemekte - dirler, İkincisi Türkiyenin ticari faali - şetinde yeni bir refah devri yarata- tak olan serbest ithal rejimi mese- lesile uğraşılmasıdır. Evvelce bü- tün esasları Vekâletçe hazırlanan yeni rejiy, Başvekilimizin Lon - dra, İktısat Vekilimizin Irak seya- hatleri yüzünden şimdiye kadar İ- BÖnÜ tarafınden tetkik edilmemiş iyordu. * bından olduğu — için Başvekilimiz burada bir müddet yaz tatili yap- miya karar vermiş olmalarına rüğ- men bu mühim Projeyi tetkik et - mektedirler, Yeni tejim hakkındaki tetkikle- Tin bir kaç güne kadar bitirilerek ilân edilmesi mukarrerdir. Malüm olduğu üzere yeni Tejim ilânından ancak kırk gün sonra tatbik mev - küine konulacaktır. Üçüncü mühim mesele de bütün Türk köylüsünü yakından âlâka - dar eden ziral kulkınma programı- | mızdır. 'Türk köylüsünü en kısa yoldan €n geniş manasile refaha eriştir - mek, Zirsat faaliyetimizi çoğalt - mak ve her bakımdan asrileştir. - mek, istihsalâtınızı hem ıslah ey- Temek, hem arttırmak hükümetin başlıca gayesidir. Zizaat Vekâletindeki tcbeddü « lâttan sonra yeni vekil işe başlar başlamaz mesalsini bilhaşsa Ve der- hal bu esaslar üzerinde teksif et - Miİş ve bir ezirat kalkınma» prog- ınnı_ı vücude getirmiştir. Şimdi bu proğram burada Baş - vekilimiz tarafından telkik edil « miye başlanmıştır. Bu Proğramın da yakında tatbikına Beçilecektir. Filistinde yeni — Karışıklıktan Korkuluyor Loadra S(A. A)y — Saffıharp kruvazörü Repulse'nin dün Mâlta. dan hareket ederek Hayla'ya git tiği bildirilmektedir. Gelecek hafta kraliyet tahkik komisyonunun ra. Pporu neşredildiği zaman Filistinda yeni hâdiseler çıkmasından endişe eden İagilir Makamatının bir ihtie yal tedbiri olarak kruvazörü Haye ada bulundurmağa koarar . ve zannedilmektedir. ö " Bir motosiklet Kazası oldu Motosiklet taşa çarptı, genç bir kadın beyni par- çalanarak öldü Dün Kadıköyünde fecl bir kaza olmuştur. Üsküdar Nüfus memuru Salih, kendi motesikletinin sepe - | tine Üsküdar Ziraat memuru Ali - | nin karısı Ferideyi alarak Böstan- cıya doğru gezmiye çıkmışlardır. Salih motosikletle Kadıköyünde Küçükyoldan geçerken, karşısına birdenbire bir kamyon — çıkmıştır. Her ikisi de sür'atle gittiği için Sa- Hih büyük bir felâketi önlemek ü- zere hemen direkşiyonu sola kı - | vırmış, fakat bu sırâda büyük bir faşa çarpmıştır. Motosiklet olanca hızile giderken birdenbire devril - diği için Feride de yuvarlanmış, beyni zedelenmiştir. Kadıncağız derhal Haydarpaşa Nümune Has- | abil olamamış v ye gittikten bir müddet sanra llanan Salih ha « fifçe yaralanmış olduğundan has - tâhanede pansımanı yapıldıktan sonra çıkmış, fakât zabıla tarafın- dan ölüme sebebiyet suçundan ya- kalanmıştır. Salih hakkında tahkikata baş - | lanmıştır. Bulgaristanda .. . Türklerin . . . Feci vaziyetleri | (Birinci sahifeden devam) — | lerin son günlerde bir sistem da- hilinde tatbik edilmesi nararı dik. kati celbedecek bir hal almıştır. Bulgaristanda bütün Türk mek- tepleri kapatılmıştır, cemiyetleri da- gıtılmıştır, Türk işciler fabrikalar- dan, Türk memurlar vazifelerinden Sulmıştır. Bulgaristandaki bir Türk çocuğunu okutacak bir Mektep bu« lamamakta ve en nihayet ana yur- da iltica etmek zarutetinde, kâlan Türkler satmak — mecburiyetinde kaldıkları mal ve mülklerini - yok pahasına Bulgarlara vermektedirler. Köy muhtarları bir takım kanuni sebepler — göstererek, ©o köydeki araziyi başkalarının eline geçirme. mektedirler. Son zamanlarda sıkı sıkıya tat- bik edilmekte olan bu usul saye- sinde ana vatana dönmek isteyen Bulgaristandoki Türkler göz göre soyulmaktadırlar. Bu usulün daha ne kadar devam edeceği, Bulgaris- tanki “Türklerin ne zaman geniş bir nefes alacakları malüm değildir. Istanbul - Ankara yolu Nafla Vekâleti İstanbul - Ankara tcen yolunu daha ziyade kısaltmıya | karar vermiştir. Ba hususta yı Tan tetkikler sona ermek ı'uıra: —— Liseler kampa çıkıyor Liseler bugünlerde askeri kamp- Jara çıkacaklardır. Ayın yedisine kadar bütün mektepler kampa çıkmış olacaklardır. Daha Gvvel kampa başlamış olan Galatasaray Nisesi, o tarihte kampı ikmal etmiş olacaktır. Eumhuüriyer İstanbulda iki eser Birincisi Belgrad ormanı kena - rındaki Orman Yüksek Mektebinin teşcir sahasıdır. Diğeri Büyükdere- de Vilâyetin kurduğu fidanlıktır. Biribirinden güzel iki eser ki, ko - laylıkla tatbikata geçirilen mevcu- diyetlerile aziz memleketimizi cen- bete çevirmenin hiç de zor olmadı- Binı isbat ediyorlar. Eğet Orman Mektebi İslanbulun kuvvetli arzu talebi karşısında ka- hırsa, bütün kendisine teşcir sahası yapabilir. Tan Giadiston gününden Edene Bundan yetmiş sene evvel İngi - liz Avam Kamarası kürşüsüne ak saçlı bir ihtivar adam çıktı. ÜUnspe akable Tı hitaba lâyık ol- müyan Türa — < vir kelime icad etti ki, senelerce Anglo-Sakson â- r Haa gea | İ KÜÇÜK HABERLER Londrada ) Faşistler Nümayiş yaptı ( inct sayfadan devam) Partisi Reisi Osvald Mosley'e hiç bir yerde nutuk söyletme » mek için mütemadiyen enter - nasyoral marşını söylemisler ve ıslık çalmaşlardır. Bir aralık halk hatibin üzerine eline ne gecerse |! atmıştır. Bir kaç kişi yaralan - l Mukabil nümayişçiler duvar- Tara: «Mosleyi tevkif ediniz. Bir ye- Te geçirtmeyiniz.» cümleleri ya- Bt afişler asmışlardır. | Trafalgar bahçesinde mukabil nümayişçilerin miktarı yirmi beş bin kişiyi bulmuştu: Nihayet polis güç hal ile nü- mayişçileri dağıtabilmi: kaç kişi tevkif radan birakılmıştir. n | —————— İçerde ehri elektrikle tenvir dir. ** Orta okullarda ki 20 Ağustosta ve derel de ba * Gelenbevi ve Gazi Osmanpaşa orta okularının liseye çevrilmeleri mukarrardir. * Yeni takas heyetl kurulmuş ve işe başlamıştır. * Heybeli Sanatoryamuna elli yatak ilâvesi kararlaştırılmıştır. * Ege mıntakasında hararet gölgede otuz beşe yükselmiş ve ku- raklık tehlikesi baş göstermiştir. ** Soma kömür madeni havza - sındaki bütün tesisat elektrikleşti- rilmiştir. *& 2510 numaralı kanunun neş- rinden sonra Türkiyeye gelen ve muhacir kâğıdı alanlar vergi mua- fiyetinden istifade edeceklerdir. * Uşak civarındaki Burgaz or « manlarından yangın çıkmış, sön « dürmek için falaiyete girişilmiştir. * Taksimde bir apartmanda kü- çük san'atlar kanununa muhalif o- larak üç Bulgarın çalıştığı görül - müş, mahkemeye verilmişlerdir. * Konya Aksarayında-bir çaba- nan karısı ikisi kız, biri erkek ol - mak üzere bir batında üç çocuk dünyaya getirmiştir. İ 4 Atstürkün Erzuruma ayak baş- tığı günün yıldönümü dün Erzu - rumda büyük merasimle kutlan - mıştır. * Acapkirde bir kamyon dev - rilmiş,bir kişi ölmüş, dokuz kişi a- ğırca yaralanmıştır. Dışarda ir Amerika Cumhurreisi hava si- Jâhlarının tahdidi için bir proje tetkik etmektedir. * Belçika Başvekili bugün Lon- draya varmış olacaktır. ** Büyük bir yolcu tayyüresi bu- gün İngilteerden Amerikaya hare- ket edecektir, * Belçikada Gandda bir köprü üzerinde iki tren çarpışmış, on iki kişi yaralanmıştır. * İspanya tahtından vazgeçmi- yen Prens Alfons Dö Burbon Mar- ta Rokafor isminde 23 yaşında bir kızla evlenmişti Sabah ve akşam başmuharrirleri ne Yazıyorlar? ğında Türk kelimesinin müradifi oldu. Bu adam Gladistondu Bir kaç gün evvel de İngiliz dev- Tet adamı Edeni ayni kürsüde gör- dük. O da Türk kelimesini o kürsü- den dünyaya aksettirdi. Fakat «Tütk» kelimesini bu ağızdan «hi- taba çok lâyık» bir milletin adı di- ye sevgi ve saygı ile andı. Gladistonun ve Edenin sözlerin. den çıkan derin manayı anlamak Büç değildir. Kurun Genç suçlular için Genç suçlular için hapis cezası, hâkimin nazarında baş vurulacak ük vasıta değil, son vasıtadır. Bü- tün koruyucu çareler Wflâs ettiği zaman kullapılacak bir şeydir. Cum- huriyet Adliyesi her sahada olduğu gibi, ceza usulleri noktasından da &z zaman içinde büyük eserler kur- muştur. Bütün bu eserlerin mak- Badı ilmin ve terakkilerini | | Bu sabah | pratik teküilleri ihtiva edecek- bir Dünyanın iktısadi Kasımpaşada Üç ev yandı Kasımpaşada Mollahusrev ma - |" hallesinde hamal Kâmilin oturdı Bü 29 numarzalı evin üst katından bu sabah saat dörtte bir yangın Çıkmıştır. Evin ahşap ve sokağın dar olması yüzünden yangın az za- | manda yanındaki 31 ve 35 numaralı evlere de sirayet etmiş, fakat itfa » iyenin gayretile daha ziyade büyü- mesine meydan bırakılmamış, bu Üüç ev kâmilen yandıktan sonra yan- Bin söndürülebilmiştir. | Yangının mangalın devrilmesin- | | den ileri geldiği ve kasit eseri ol- mn.ııgır anlaşımıştır. Musolini ve Hitlere bir Hafta müsaade (Birinci sahijeden devam) Alman « İtalyan cevabından henüz ümid kesilmemiştir. Fakat İngiltere ile Fransanın ye- ni bir kontrol projesi hazırlamak niyetinde olmadıkları da anlaşılıyor. Bu dakikada kimsenin düşünme. diği bir hal çaresi daha vardır ki, ©o da deniz - kontrolü işini bitaraf küçük devletlere bırakmaktır. Roma ve Berlinden gelen haber- ler Londra mahalilini sinirlendir. mektedir. Eğer İngiliz « Fransız teklifine benzer bir tarz hal kabul | edilmezse, Londra ve Paris bütün | ademi müdahale — işinde serbest kalmağa karar vereceklerdir. Bu -takdirde ademi müdahaleyi m- ha'aza etmek imkânsız olacak, ge- rek karâdan ve denizden İspanyas ya tekrar barp mmalzemesi ve gö- nüllü göndermek mümkün olaca. gına göre, İspanyadaki muharebe. ler de uzayıp gidecektir. *“Taymis,, gazetexi diyor ki: “Hite ler ve Musoliniye düşünmeleri için vakit bırakılmıştır. Bucalar İngiltere- nin yavaşça ve gürültüsüzce karar verdiğini unutmamalıdırlar.,, Edenin fikirlerini yazan Yorkşayr Post gazetesi, İspanyadaki gönüllü. lerin bir tehlike teşkil ettiğini ve bunların geri çekilmesi lâzımgeldi. gini yazmakladır. İNGİLİZ. KABİNESİNİN BUGÜN. KÜ TOPLANTISI” Londra 5 ( Hususl ) — Kabine. nin bugünkü toplantısına fevkalâ. de ehemmiyet verilmektedir. Bugünkü içtimada bilhassa Al. manya ile İtalyanın ademi müda- hale işinde almış oldukları ve al. maları muhtemel olan — vaziye'ler gözden geçirilecektir. CUMHURİYETÇİLERİN BİRKAÇ | HAFTALIK CEPHANESİ KALMIŞ Paris 4 (A. A.) — İspanya Başe vekili Negrin mütenekkiren buraya gelerek, Blum ve Delbos ile yö. rüşmüştür. —İspanya Başvekilinin, Cumhuriyetçilerin elinde ancak bir. kaç hafta yelecek cephane kaldığını bildirmiş olduğu söyleniyor. Çift hat Adapazarına uzatılacak Pendikten Adapazarına kadar çift hat yapılarak Haydarpaşa- Adapazorı arasında banliyö treae deri işletilecektir. bu yolda da tatbik etmeklir. Suç - | ların tekerrürünün önüne geç - mek, gönç suçluyu Mmutad, battâ meslek haline Bgelmiş caniliğe doğ- Tu kayıp gitmekten alıkoyacak ted- birleri bulmak lüzımdir. Son Posta İ Almanya Avusturyayı istilâ eyd:' cekmiş, Çekos!lovahya hududunda manevra yapacakmış. Bunlara ve diğerlerine bakınca insan dünyan nn siyasi asayişinin tamamen bo. zuk olduğunu görür, 4 İktısadi dünya asayişi b tar. Bütün öız;i göryığ:ik?ıemı??:!ı diseler iktısadi asayişin buzuklu. gundan ileri geliyor. Gelecek harp mütlaka bu hüzüre | bet vazifesini görmektedir. | birler alınmaktadır. Hüküzlet | ÖKÜMLUBENBANADE vah uti Kas ci abünemasa gaa BaIY BAA | Seyit RıZ suzluğun eseri olacak ve o zamana kadar hangi millet iktısadi? kuv. vetlerini daha İyi tanzim - etmişse harbı o kazanacaktır. Akşam talesi yoktur. — ökİ devl .. acaristan reisi Umumi Harpten gonra Habsl Henedanı artık Macaristan E! lığını muhafaza edemedi. P hâlâ orada Habsburgları İsleTi yok değildir. Fakat 919'da & buhranlardan sonra Macâti vi Jet reisi olarak Amiral Horti İşte şimdi devlet reisi * salâhiyetlerini genişletmek ortaya çıkmış bulunuyor. ir bir de kanun hazırlandı, P Mmentoya verildi. Devlet relsilt to verilecek, kendine halef 9l! üzere üç namzet gösterecek, £ da devlet reisi gayri mes'ul Si cak. Tabiidir xi, lâyihanın AĞ vardır, Fakat ana hatları iştE fasıldadır. Görülüyor ki, Macariştanda İ buzgların tekrar tahta Sti mesi İçin uğraşanlara ve b susla ümitlerini hiç elden bi miş olanlara karşı şimdidef Ibi ölan Amiral Horti ke lef olarak üç namzet intihap bunüu mahtem tutacak, isimleri kimse bilmiyecek, bt ancak vakti gelince Ayan ve M san Meclisleri huzurunda malüm olacak... Parlâmedton” üç nümzedi olacak, fakat AYâ? Meb'usan heyeti urmumiyesi BE ümet nalbinin, gerek parli mentonun gösterdiklerinden YA seçecektir... Netice şudur İİ, ? met nafbi dediğimiz devlet Tef salâhiyeti parlâmentonun, AY? meb'usan heyeti umi bil derecesinden fazla değilse kadara çıkarılmış olacaktır. Habsburg banedanint İstiy rin ise şu aralık hiç sesleri dU? mamaktadır. Hattâ daha de o hanedandan bir arşidükı şinden mahkeme kararile ve bundan sonra tekrar siyasi liyete geçecek diye söyl Fakat bahis birdenbire Kâl Heanedanın ön büyüğü olan dük Otto, görülüyor ki, bu hem rakipsiz değildir, hei de | niz bulunmuyor. ) u işlerin Katolik klisetinin madan olup biten işlerdef adığını söylemiye ise lir'-m.:: Ahmet RAf Artık Tuncelindi şekavetin yeri| kalmamıştır Elâziz, 5 (Hususi Muhabi men) — Tunçelinde Bayındır! lerinin dev adımlarile ilerli olduğunu bildirmiştim. nü:.?; rada bir milyon liraya muht çat yındırlık işlerinin ihalesi mıştır. Nehirler üzerinde yer YeF köprüler kurulmıya bıi!-*'?'î lar biribirine kavuştuğu Gibİ: y taraftan bir mektep binasının C şasına başlanmıştır. Kışla ve karakollar da ta, her yer telefonlarla | bağlanmaktadır. 52 kilometre uzunm#“nd:-ııâ Siyin ile Nazirlide 600 bin T? tacak kışlalar yaptırılacak'V vacıktaki subay daireleri liraya ihale edilmek üzeredi Yalnız Tuncelinde d€& 'pir şark topraklarımızda gebis kınma ve bayındırlık bareki Ağrının Katemero kazasında bir bin Hira sarfile bir bir yapılmıştır. Ağrıda [ü“"rmiw €evi binası, Karakösede Yi! raya güzel bir gazino dır. Basti'de ıımdom.:.“ iyi BU binası yapılacaktır. Vana " a “ g0 kilome! tirtilmek üzeredir. ”n,] ze çarpmaktadır. 45 bin lira sarfedilerek çılmaktadır. *LArlık Tuncelinde VE lörde şekavete yer tır. Henüz teslim kilerin — taranmasına, dilmektedir. Bir kısıl kendiliklerinden teslim © vam etmektedirler. Bu £ yit Rızarın da yakayı ©7 yakl A a