5 Ağustos 1938 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 3

Hİ Yecburi hizm ğ L'içde hiç Köre islahatın yeni ders itibaren tatbik olun. ş İçin mevcud döçent kad. KS0Ye olunmak suretile do. Staslı bir şekilde Üni. N_h—lmnılın temin o . N" kadar lise ve orta p #de ders alan döçentle - H—"üı döçentlik yaptık. — “Udaha fazla gelirli bir iş AĞ A istiklâlinin 150 inci ) tesadüf eden 1939 b Olütunda Nevyorkta açı - beynelmilel sergiye, şetef ve inkişa. bir şekide iştirakmizi ,_h:ıhı şimdiden başlan. Verdiğimiz hazırlık. Dit safhaya girmiştir. ':ı_:ıbmu Nevyork let pavyana» ve KSi namile iki pavyonu kararlaştırılmış . "':nn 500 metre mu. İse 2400 metre mu. Tişliğinde olacaktır. ticari zihniyet. Ve daha ziyade yeni Türk İelirtmek maksadile ha. Bu pavyonun - nsil a A geleceği, açılmış olan Sonunda belli olacaktır. Üyey A YYONUNda bir şeref dlllecak, duvarlar, muh. aid Türk san'at e- izin Gsarı tle büyük inkişafı bilhassa tebarüz inhisar madde. K Tletinde ve satılacak satan «bar» da çok Btulacağın “ygadığı - Ko cm . | Nwmoldüumu için | edilecek biz M kahveş nlzı.—ıktı:.E T G ğ;;"ıîııîuî'îîm"i::: İNgllzce — bilen Türk Mezareti alt I ğ " d"ıızdı garson ğ ları Elenlere milli yemiş - /a Bediyeler de verile 'TELGRAF'ın birinde bahsetti. 'ltan Mahmuda ve 'ecide benzerdi. iği gibi bu gi qrıu. yemek, kuç döğüştür. iteştirmek, biz. Ve yakını bulunan n yapmakla ge- Yatar vaktinde _'mh gözdelerile < * Vücudünü fazla et,, usulüne tabi elacaklar ve bir vazife alamıyacaklar elmilel Nevyork sergisinde Türkiye 'b"'let paviyonu ,, ve tesi,, nasıl hazırlanıyor ? e e inşa edilecek olan Türk lekanta- .'_qlî kıyafetimize uygun olarak giydiri- Ürk ve Amerikan kızları hizmet edecek Ayın on beşinde çalış-/ | Salim Salise da. | Büap KYMazdı. Ne rakı ve | | Ürlvorsite de Doçent derdi!. t'.'ı'l Doçentler arasında umu- Mi bir tasfiye yapılacak bulup Üniversiteden ayrıldıkları da görülmektedir. Buna mani ol. mak üzere döçentler için, mec - bur! hizmet usulü ihdas oluna . caklır. Yani döçentler ancak mu. ayyen bir müddet hizmet mecbu. riyetini kabul ettikten sonra esale. ten tayin olunabilecekler ve «do. çent> ünvanını bihakkin o vakit alabileceklerdir. Bundan başka doçentlerin ha . ricde hiçbir iş almalarına da mü. saade olunmıyacaktır. Ayrıca teş- rinievvelde muhtelif dersler için #mtihanla 15 yeni doçent &lına . caktır. “ Türk Krom ve saire gibi maddeleri . mizin satış paviyonlarınları da, bu civarda bulunacak ve bura - larda 'Türk elişlerine fazla ehem. miyet verilecektir. Bu maksadla İktısad Vekâleti şimdiden bütün vilâyetlerimize müracaat etmiş ve kendi mıntakalarında «el sanayii, örneklerinin en güzellerini gön - dermeğe vilâyetlerimizi davet et. miştir. Pavyonlarımızın - birinde eski vesikaları, harilaları ve sanayi ne. fise parçalarile lehimizde veya bi..| tarafane yazılmış bütün eserleri ihtive edecekt'r. Hulâsa sorgiye iştirakimiz mas. rafı olan yarım milyon lira de bu gbi güzel ve ileride kararlaş. tırıldıkça muntazaman karileri - mize haber vereceğimiz mütenev. | vi işler başarılacaktır. | Gayri Mübadillerin Tasfiye Hegetleri mağa baş'ıyacak'ar Gayrimübadillerin istihkakları. tasfiyel için her vilâyette teşkil olunmasının — kararlaştırıldığımı yazdığımız stasfiye heyetleri» nin ayın ©n beşine kadar fadliyt ge- çecekleri anlaşılmaktadır, | Bu husustaki yeni kanunun na. | Sı! tatbik olunacağını göstermek maksadile hazırlanan yeni bir ta- Timatname de o vekte kadar Def. Iş dairesinin Esnaf Cemiyetlerine Bir mektubu Bütün cemiyetler, acele iş büresundan vesika almağa davet elundular Şehrimizdeki bütün esnaf ce . miyetleri iş dairesi üçüncü mın. 'taka âmirliğinden <acele» kaydile bir tezkere almışlardır. Bu tezkerede, esnaf cemiyetle. rinin kendi esnaflarına iş bulduk. larından bahsolunarak bu sebeble bir vesika almaları Tâzımgeldiği bildirilmektedir. Halbuki — esnaf cemiyetlerinin işsiz esnafa iş bulmaları kendi ni- zamnameleri icabıdir. ve bu bir ticaret maksadile de yapılmadı - ğından cemiyetler birer «İş bü Tosü» mahiyetinde addolunma - maktadır. Vaziyet, Ticare: Odamı esnaf şubesi müdürlüğünce tedkik olun. maktadır. ——— Yeni Çöp İIskelesi Ay başında yemişte inşa olunacak Yemiş ve civarına aid çöplerin dökülmesi için yeni bir iskele ya- pılması kararlaştırılmıştır. - Yeni iskele Yemişte Tekirdağ iskele - sinde olacaktı). Bu yeni iskeleye alâ plân ve projelegin hazırlanmasına devam | olunmaktadır. İnşaala önümüzde. | ki ay başlanacaktır. Mısır. ordusu Başkumandanı gitti Bir müdde:';mberi şehrimizde bulunan Mısır ordusü baş müfet. tişi AM Aziz Paşa dün akşam Peş. teye hareke! etmişlir. Mumaileyh hareketinden evvel ekendisile görüşen gazetecilere «Türkiye benim ana vatanımdır. 24 senedenberi — görmediğim bu | memleketimi ziyaret etmekle bah. tiyarım, Türkiye kuvvetli olduk. ça, yakın ve uzak komşuları ken. dilerini tam bir emniyet içinde hissedebilirler» demiştir. SŞi /» 1zmir beled'ye reisi Behçet Uz, dün şebrimizden Ankaraya gitmiştir. Behçet Uz iki gün sonra tekrar şehrimize gelecektir. * Her türlü merasimlerde ü « niformal ordu mensublarına hu. Yetişmedi de ne demek ? — Cemaat ne derse desin imam bildiğini okür!, Diye eskiden bir 1âf vardı. Şim di bu lâkırdıya bir eş olarak: — Belediye ne derse desin ga. zinocu bildiğini yapar!, Demek gerekiyor galiba. Kime rastlasak, herkes: — Hanlya- gazinolarda, bahçe. lerde, eğlenti yerlerinde ucuzluk olar Pahalandı, eksilmedi... Diyorlar. Bir okuyucu da mek- tubunda ayni şikâyeti yapıyor: — Eskiden do saz vardı, gitti. ğim bahçede 15 kuruş alıyorlardı bir kahveye, Şimdi kırk beş ku. Tuş. Belediyenin tasdikli tartfesi. ni istedim. Henüz yetiştiremedik cevabmmı verdiler. Ttlmada şayan bir imzanın bu şikâyeti yalmız değildir. Şikâyet çok olduğu kadar gazinoların he. nüz tarifelerini tasdik ettirmemiş bulunmaları da hayli garibdir. Yetişmedi... Demek bir maze. ret olmadığı gibi bilâkis tasdikli tarifelerin göze en çarpacak şe. kilde bahçe, lokanta, gezino, plâj ve eğlence yerlerine asılması bi. Tinci şart olmalıdır. Helkın kesesi eğlence yerleri sahiblerinin serbestçe tasarrufla. Yına tahsis edilmiş olmadığı gibi tarifelerin tasdik edilememiş ol . ması da sadece bir bahane ve ka. çamaktır, BÜRHAN CEVAD Damga kanununa ald bazı yanlışlık- Farı tavzi Maliye Vekâletinden: Gazetenizin 502 sayılı ve 31 Temmuz 938 tarıhli nushasının | ikinci sahifesinde (Değişen pul misbetleri) başlığı altında, ve demga kanununu tad'l eden 3487 numaralı kanun bükümleri hak. kında neşredilen malümaâtla ba. | z aksilikler ve yanlışlıklar görül. müştür. Bu cümleden olmak üzere, l. se, Muallim mektebi ve yüksek mektep tasdiknamelerine 25 ku . ruşluk, ödüuç para verenlerin ve. sikalarına 1 kuruşluk, tiyatro, si. nema biletlerine 10 kuruş için 20 paralık pul yapıştırılacağı yazıl. mıştir. Habuki 347$ numarali kanun hükümlerine göre lise ve mual - Km mektebi tasdiknameleri (25), Yüksek mektep tusd'knameleri (50), ödünç para verme içlerile meşgul olan bakiki ve hükmi şahıslara verilecek izin vesikaları 100 kuruş demga resmine tabidir. 'Twatro ve sinema biletleri ise 3539 mumaralı kanunun birinci mad. susi yer gösterilmesinin prensip iMtihazı Başvekâletten dlkadar - lara bildirilmşitir. *& Ticaret odaları ve borsalar aleyhine dava ikame olunamıya - gaktır. * Maarif müdürü Tevfik Kut, Belediye reis muavini Rauf ve müfetliş İzzet dün Silivriye gi- derek Kofralı köyünde yeni ve terdarlığa gönderilmiş olacaktır. vakit başlanacağı yakında bildi. tefrikası No, 54 yormazdı. Yorsa bile, derhal ken. disini besiye çeker, işlediği suiis. | timali telâfiye çalışırdı. Daima | zinde ve kuvvetli idi. Binaenaleyh; Çağlayan köşkü. me gideceği için erkenden kalk. mıştı. Namazını kıldı. Tekrar yatağı. 'a uzandı. Mutadı veçhile; *ki saat kadar daha uyudu. Ve ekseriyetle yaptığı gibi, kahvaltısını yatak o. dasında denize karşı yedi. Padişahın sabah kahvaltısı kelli, felli idi, Hatta; bir adamın bir günde yiyemiyeceği kadar çok ve çeşidii Idi modern ilk mekteb binası üze « rinde meşgul olmuşlardır. * Şehircilik mütehassısı Prost ül içinde şehi Üzüm zamanı ise; muhakkak her sabah bir okka çavüş üzümü yerdi. Tereyağı, dört beş tane gün. Tük yumurtanın sarısile çalkanmış bir kilo sür, balık yumurtam, kı. | zanlık peyairi. Üç kilo etin ezil'p | çıkarılan safi su; ilâh.. Öğle yemek'erini de çok kuv - vetli ve bolca yerdi: Keyifli zama. nında çok — sevdiği bir kuzuyu yerdi. t Yemekleri, çatal ve bıçak kul. lanarak almaktan zevk duymaz. d, Kollarını sıvar, ellerile kopara, kopara yerdi, Tam, babayani bir. adamdı. Beşiktaşta Ihlamur köş. kündeki (evvelce — Hacıhüseyin bağı dedikleri yer) pehlivanla . larına da, sureti mahsusada yap. tırılan yemekler yapılırdı. Her başpehlivanın bir tabla ye. meği vardı. Sabah, öğle ve akşam | bu tablalar, hademei hassal şaha. meleri vasıtasile önirelerine götü. desi mucihince - bilet — bedelleri | üzerinden damga, tayyare ve Be. lediye rezimlerile D>-ülâceze his. sesi olarak bir kuruştan aşağı ol. mamak üzere yüzde on resme ta. bi tutulmuş ve damga resmi ka - uunun tiyatro ve sinema biletleri. nin damga resmin> mütcallik bu. dHunan hükmü mezkür kanunun sekizinci maddesile kaldırılmış bulunmaktadır. Yanlışlıkların ayrı sütunda bu J n Tablâlarda; her yemeğin çeşi - tine göre üç türküsü bulumurdu. Meselâ: Et yemeğiain, hem kızartması, hem yahnisi ve hem de beyaz ct nev'inden ya tavak veyahud da mevsimine göre balık bulunurdu. Çarba da nevilerine göre üç türlü olurdu. Et veyahud tavuk suyile çorba. Mercimek çorbası, sebze. çorbası gibi, . 'Tatılar da, Üç türlü olurdu Bu çeşid yemeklerin sebebi var. dı. Belki de pehlivan, gahn; et, yemek istemez kızartma yerdi. veyahud da beyaz et yemek is . terdi Bu sebeble; maiyeti şahanede bulunanlar yemek hususunda hiç bir suretle müşteki — kılınmazdı. Bu yemek adeta yalnız pehlivan. Tara mahsus birşey değildi. Sara - yın, binlere boliğ olan efradı; ta, Tülürdü. | de, beş yüz tablaya yakın yemek baştan nihayete kadar bu suretle * eee ddi GGi Sür İ İktısadi- #—SON TELGRAF— 5 Ağustos 1938 mes'ele Motör mes'elesi Bu işin iç yüzü nedir? Son günlerde, çehrimizde bir motör meselesi zuhur etmiştir. Bu meselenin şekil ve mahiyeti da- ha doğrasu iç yüzü hakkında, topladığımız malümatı aşağıya yazıyoruz. Muamele Vergisi Kanununda, | #on defa yeni bir tadilât yapıl - mıştır. Bu tadilâta göre, beş bey- girden aşağı motör kullanan mü. esseselerden de, muamele vergisi alınmaktadır. Halbuki son - tadi. Tâttan evve, bu şeraiti halz mües. seseler bu vergiden - istisna edil. mmişti. TADİLÂT NEDEN YAPILDI Müamele — vergisinde tadilâtı icap ettiren sebepler neydi? Me. seleyi etrafile izah edebilmek için bu sebeleri ortaya koymak lâzım. dı, beş beygirden aşağı motör kul. lanan müesseseler, vergi verme - diği için birçok müesseseler, mü. törlerini beş beygire indirmişler. di. Meselâ: Büyük buır fabrika, başka isi altında, birkaç par- çaya açrılmıştı. Her parça ayrı | bir adamın fabrikası diye göze çarpıyordu. Hakikat halde, fabri. ka, tek bir patrona tabidi, fakat patron, vergiden kaçmak - için, fabrikayı itibarile parçala . mak yolunu tutmuştu. Bunun en büyük mahzürleri, deri sanayi'ne tecelli etmişti. D34 senesinde, Ye. dikulede, Teşviki sanayi Kanu - nundan istifade eden 34 müessese bulunuyordu. Bu milesseselerin hepsi de, be şbeygirden fazla mo. tör kullanıyordu. Fakat vergiden bu müesseselerin ekserisi, şekil fabrikala. rını küçültmüşlerdir. Neticede, gani 937 senesinde Yedikulede, şeklen küçülmemiş 13 fabrika kalmıştı. Bunun mahzürleri n lerdir? Bunu da yazalım, Herşey. den evvel, fabrikaların, beş bey - gir kuyvetinde motör kullanan bir mücssese haline kalbin:, Dev. let varidatıni alâkadar ediyordu, Bu yüzden hazinz senede yüzbin. lerce ziyan etmiştir. İkinci mahztır da şu idi, Yedi. küle deri sanayii küçülmeğe mah. kümdu. Hiçbir fabrika genişle - mek imkânlarına malik değildi. Çünkü genişlediği takdirde, mu - amele vergisinz tâbi tutulacaktı. Muamele vergisinin — tesirlerile bazı sanayi şubeleri, inkişaf et - mekten mahrum oldukları gibi küçülmeğe doğru bir istikamet ta. kib ediyorlardı. Bundan başka, küçük fabrika. farın çıkardığı deri, kalite itiba. rile kötüydü. İstanbul defterdar. hğp, muamele vergisinin beş bey. Kirden aşağı motör kullanan mü. ezseselere teşmil edilmemesi yo. kaçmak için, lunda, Maliye Vekâetine bir ra. por vermişti. Bu raporda, hazine. nin senede, yüz binerce lira kay- bettiğinden bahsedilmişti. Diğer taraftan da, ticaret odası ve sanayi birl'ğinde toplanan bü. yük deri fabrikatörleri, şeklen kü. çülen fabrikaların deri sanayiine Bu yüzden gerek ticaret odasında .yemek yerdi. ve her dairenin tab. lası vardır. Başkâtib paşanın, seryaverin, başmabeyincinin, hususi tabelâ - darı olduğu gibi, ikinci, üçüncü mabeyincilerin, yaverlerin.. tek. mil başların husust tabloları vardı. Sultan Aziz devrinde matbahı âmire diye büyük bir teşkilât var. dı. Hoş, bu teşkilât bütün Padi. şahlar zamanında da mevcuddu. Fakat Su'tan aziz devrinde ma. iyeti seniyede yemek yiyenlerin adedi daha çoktu. Sultan Aziz devrinde, Her öğün.. çıktığı vaki idi. Yemokler, sarayların — semtine göre, mütenddid matbahlarda pi. | şer. Geniş kayık sahanlara konur. üzerleri sureti mahsusada yapıl . Mmiş çuha — ürtülerle kapanır, ve memuru mahsusu vasıtasile mü. bürlenir ve öyle tevzi olunurdu. Tablakârlar bir sınfı mahsustu. Aid olduğu dairelere tablalarımı, ve gerekse sanayi birliğinde bir kaç toplanlı olmuş, hatta deri fab. rikatörleri, Ankaraya bir heyet göndermişlerdir. Şeklen küçülmiyen, büyük deri febrikalarile, beş beygir kuvve - tinde motör kulanan, deri fabri - kaları arasında şiddetli bir reka- bet vardı. Çünkü küçük fabrikalar vergi vermedikleri için, mükem - mel bir surette büyük febrikalara rekabet ediyorlardı. Ankaraya giden deri fabrika - törleri, İktisad ve Maliye Vekâ . letlerine müracaat ederek, ara . daki bu rekabete meydan veril - memesi için, tedbirler itt'haz edil. mesin ileri sürenlerdir. Maamafih deri fabrikatörlerinin fikri, Ma . liye Vekâletinin fikrine pek uy- gün gelmişti. Çünkü Deri fabri - katörleri de muamele vergisinin, beş beygirden aşağı motör kul) nan fabrikalara teşmi! edilmesini aryu ediyorardı. Maliye Vekâleti varidatı artırmak bakımından bu fikri kabul etmiş, muamele ver - gisini kanuni lâyihasında bu şe. kilde tadilât yapmağa lüzum gör- müştür. Neticede yukarıda yaz - dığımız gibi, muamele vergisi ka- nunu, beş bevgir kullanan fab - rikalara da teşmil edilmiştir. Sonra!... Deri fabrikaları arasında, vergi yüzünden rekabet olması iyi bir şey değildi. Buradı deri fabrika. törlerinin — fikrine hak vermek icab eder, Bundan başka, bazı fab rikaların şeklen küçülerek, vergi | kaçakçilığı yapması da doğru de- | Bidi: Bu bale nihayet ermek lâ. | zamdı Bütün bunlar dağradur. — | Fakat, Yedikule deri sanayli | arasındaki bu rekabete meydan | vermek için, küçük esnafın elin. deki motörlerden de vorgi almak icab etmezdi, Beş beygirden aşağı motör kullanan küçük sanayi er. babı arasında, bu vergiyi veremi. yecek kimseler vardır. Nitckim kaç gündenberi küçük sanaşi er. babi, bu vergiyi veremedikleri için, motörlerini yerlerinden kal. dırmaktadırla: Demek oluyo: ki, muamele ver gisinde yapılan son tadilât pek yerinde olmamıştır. Kaç günden. beri, beş beygirlik motör kulla - nan, küçük imalâthane sahibleri ne yapacaklarını — bilemiyorlar, Verginin bu küçük sanayi erba - bına teşmil edilmesi hiç de doğru değildir. Eğer muamele vergisi kanununda — yeniden bir tadilât yapılamazsa, küçük müesseseler Tmotör kullanmıyacaklardır. H. A, KALBE iİREN HIRSIZ —— —— başlarında götürürler, yemek yen. dikten sonra tekrar geriye geti . Trirlerdi. Tablakârlar, yenmeyip kalan yemekleri, ayırırlar, adamları va. sıtasile satarlardı, Rütün beşik - 'taş halkının hemen dörtte üç bu yemeklere abone idi. Evlerinde hiç yemek pişirmezlerdi. Zaten, bu halkın dörrte birinden fazla . | S1 da saraya mensubdu. Tablakârlar, fazla yemek sat - ma yüzünden yüzlerce atin lira kazanırlardı. Ekserisi ğe Anadolu. ba tdi. Ahali, çok ucuza mal olan bü nefis yemekleri tereddüdsüz alır. lardı. El sürülmemiş tavuklar, ka. dın budları, börekler, çok ucuza mal olurdu. Beş kişilik bir aile, avukatlar kanunu muc.bince işle. ri nihayet bulması üzerire kanu. İ yollarda bize rehberlik ettik. lerini söyliyerek onları müdafaa €den bir fıkra yazmıştım. Bir 'vukat dostum büyük bir hüsnün yetle yazılmış olan bu yazı mü- masebetile bana bir hikâye anlat. Tattı, Aynen size de nak'edeyim. Bir köylü bir beşka köylünün dinine, 'imanına küfreder. Bu küfürü mamusuna — yeğiremiyen adamcağız suçluyu — mahkemeve vermek için bir arzuhalciye gi . , der. Güzel bir ıstida hazırlama - sını söyler. Arrahalci tesirli olsun ve mah. kemeyi kazansın dive bire bin katarak, daha sunturlu küfü Nâve ederek istidayı müst verir. Müsted'i arruhali koltuğuna sıkıştırdığı gibi solüğü mahke - mede ahr. Duruşmada istidanın okunmasını ister. Zabıt kâtibi de okumuğa baş - | dar. İstida öokunurken davacı hün. | gür hüngür ağlamağa — başlamaz | mz | Hüâkim sorar: — Ne ağlıyorsun? der. Zavallı köylü gözyaşları için. de — Meğer avradıma da küfret. mis. Bak ben bi kadarını işitme. edye miştim. Meğor neler söylemiş? der Bu hikâyeyi anlatan avukat dostum: — Müdafaa ettiniz amma on - ların içinde böyleleri de var dedi. Günahı boynuna Biz yalnız bir taraflı değil, bitaraf konuşmak is. | tediğimiz için bu noktayı da kay. geçemezdik. HALK FİLOZOFU Te eN Yaniyi ezen Çöp Kamyonunun Şoförü Dünkü muhakemede beraet etti On beş gün evvel Kurtuluşta Hüseyin isminde bir şeförün ida. resindeki Bel)ilyenin çöp karı. yonu, Yani isminde 7 yaşında'bir çocuğu ezmiş öldürmüştü.Dün hâdiseye sebebiyet veren şoförün muhakemesine Asliye üçüncü ce. za mahkemesinde bu davaya ba. kılmış, şoförün kabahati olmadı. B anlaşılarak beraet kararcı ve - rilmiştir. Bir çocuğun ölümüne sebeb Olan vatman Dün muhakeme kara- rile tevkif edildi Geçen salı günü vatman Hak. kınin idaresindeki 145 numaralı tramvay doktor Meleğin evlât!' Zı 14 yaşında Münevvere çarparak ölümüne sebebiyet vermişti. Dün Asliye üçüncü cezada vatman Hakkının muhakemesine başlan. mıştır. Dünkü celsede dörl şah dinlenmiştir. Şahidlerin şahadeti ve mahaltinde yapılan - keşiften yatman Hakkının suçlu olduğu anlaşılarak tevkif edilmiştir, 2337 Hiçri naziyelâhir 1334 Sral Temnuz 23