25 Ağustos 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8

v3 TAN DUNYA SiYASASI Siyasette formüller, vaitler News Cbranicle'den? Speaker'in, parlâmentoyu tatili et nasında toplayabilmesi için salâhiyet: tar kılmacağına dair Sir Samuel Hoarc'ın vaki beyanatı, Habeşistan- da tehdit edici başını gösteren harp dolayısile hükümetin . nihayet ciddi bir surette telâşa düşmüş olduğunu göstermektedir. Telâş muhiktir, Zi- ra hariciye nazırının böyle bir infilâ- kın doğuracağı muhtemel akisler hak- kında çizmiş olduğu karanlık lâvba hakikaten mübalagalı de ğildir ve Cenevre'deki" havanın ger- gin olduğu herkösçe malümdur, Mis- ter Pden'in o Milletler Cemiyetinin kendi münakaşalarının hududunu ta- yin etmek hususundaki iddiası etra - fında yapmış olduğu İsrarlarla büyük bir hizmet ifa etmiş olduğu meydan- dadır. Milletlere Cemiyeti mesailine bakan Britanya | İkinci Hariciye miyetin İtalyan » Habeş meselesinde methaldar olmaması politika siste - mine mukavemet edişi ve İtalyayı is- tediği gibi silâhlanması; hususunda serbest bırakmağa muhalefet edişi sayılı bizmetlerindendir. Fakat hiçte ilham vermiy;n ve kendisile M. Laval arasında husule gelmiş olduğu bildirilen compromis - nin akibedi el'an şüphe içindedir. Nazırı, Ce LAVAL Habeşistan, mubtemeldi. ki, İngi- lir - Fransız tekliflerinin kabulüne kazanılab İsin. Senyot Mussolini ber Fökadar”pu tekliflerini reddetmen ⣓de Yu müyarda İki teklif #Teyhine kuvvetli vaziyet almıştır. O, bilhassa Habeşistanm üçler kon. feransında hazır bulunmasına müma- naat etmektedir. Sonra bildirildiğine göre, İtalyanın, Milletler Cemiyeti tarafından İtalya - Habeşistan ara - sında mevcut müşkülün bir hal ça tesi aranıldığı esnada wilâha müraca- at etmiyeceğine dair kendisini bu yolda bir vait ile bağlamağa, Senyor M-ssolini hazır değildir. Bu, her iki menfi mülâhazanm sa esaslarmı anlamak pek kolay de- ğ idir. Niçin kendi akibetini tayin cdecek olan bir konferansta Habeşis- tan hazır bulunmamalıdır. Fakat ikinci itiraza gelince bu. ha» kikaten ileri sürülecek olursa, çok daha ciddidir, Milletler Cemiyeti mi- sakının —»ki bu misska İtalya da vaz ülimzadır — 12 inci maddesi sulhün bozulma intaç ettirmekle tehdit edici bir münakaşalı meseleyi baiz vakıslarda Milletler Cemiyeti Konseyinin hakemliği veya bu teşek- kül tarafından yapılması gereken tet- ki tasrih etmektedir. Bu madde, mütemmimen şöyle demektedir: “Milletler Cemiyeti âzaları, hakem heyeti âzalarının alâkadar tarıflarca kabul vı redde ci KIRMIZI VE SİYAH niz, her Şeyden çok terbiye, nezaket icabatını önemler... Siz hiç bir vakit süel yiğitlikten öte gidemezsiniz; Murat gibi adamlar (o Yetiştirirşiniz, fakat sizden bir Washington çıkmaz. Ben Fransa'da kendini beğenmek. ten, boş yere koltuk kabartmaktan başka bir şey görmüyorum. Söz söy. İetken icada kalkışan ağzından ihti- yülsızca bir nükte kaçırdı mı, evin #lendisi namusu bir paralık oldu sa- nıyor. Julien'i de yerine bırakmak üzere yanma almış olan comte'un arabası, o'tam bu sözleri söylerken, La Molc konağının kapısında durdu. Julien, o ihtilalciye gönül vermişti. Altami- ra ona, İİÇ şüphesiz köklü bir kana at mahsulü olarak, çok büyük bir Htfatta bulunmuş: “Siz öbür vatan- daşların;” İbi hafiflik eder adam de- gilsiniz, fayda prensipinin ne oldu. gunu. anlıyorsunuz, demişti. Julien de, M. Casimir Delavigne'in Marie Fi iki gün önce syan “İMİŞ avam çocuğu: *tsrasi Bertucci0. bütün o asil Ve- medikllilerden daha seciyeli bir adam | i SİR SAMUEL HOARE küm mahiyetini haiz olmıyan teklif edici herhangi bir vaki kararından ancak üç ay güzeranmda harbe mü - racaat edeceklerini ? bul etmek edir- ler.” Son tezahürat, nihayet bir tehir formülünün bulunduğu yolunda ol - duğunu ima ediyor. Fakat bu formü- lün hakikaten Habeşistanda yağmur mevsiminin hitamında dahi harp teh likesini ortadan kaldıracağı suali şüphelidir, Vo'ga - Moskova kanaiı Pp Türkiyenin İzmir şehrinde kurula cük Panayırda Volga - Moskova ka- Balının bir projesi teşhir olunacaktır Volgayı Monkoya nehrine, bağlıya- dak olati du kanal, Pahkmadin sor avda'dın: caktır. Yal lacak kum ve taşın hacmi 140 milyon m re mikâbindan fazladır. çin (3,100,000) metre imikâi beton kullanılacaktır. 1 A $9 milyon metre mikâhr toprak işi bitmiş ve 800.000 metre mikâb beton kullanılmış olacaktır. Her gün vasa- ti 300.000 mikâb metrelik toprak kazılacak ve 6-7 bin mikâb metre beton yapılacaktır. e Kurulacak bina ve Yapıların sayısı 270 dir. Ve ön- lardan şimdi 70 i tamam olmuştur. Moskova - Volga kanalı gelecek yı- Min ilk teşrininde büyük törenle açı- lacaktır. Bu kanal bittikten sonra Moskovanm şehirde kullanılan su miktarını üç misli artırmak kabil o- lacak, Moskova nehrinin seviyesi üç metre yükselecek, bundan (dolayı Moskova etrafındaki sular ve göller | büyüyecek sayfiye y. çoğalacalr şehrin ve havasının temizliği ar tacaktır. Bu kanalaın inşasında her gün 1200 kamyon, 133 tarak maki nesi, 80 lokomotif, 138 traktör, on binlerce işçi ile teknisyen ve mühen- isler çalışmaktadır Bu kanal i- STENDHAL değil mi? diyordu; halbuki o Vene- dik'lilerin şeceresi 700 yılından, ya- ni Yüce Karol'dan (Charlemagne) bir asır önceden başlıyor; M. de Retz'in balosunda (o gördüklerimizin en asilinin şeceresi ise XIII üncü as- ra ya çıkar, ya çıkmaz. Ama yine de, soyları pek asil olan o asilzade- lerden, çok, İsrael Bertuccio hatır lanıyor. “Bir ihtilâl çıkar, sosyal hayat silvelerinin yarattığı bütün ünvanla- ri yok ediverir. Başka bir yerde ba- karsın bir adam çıkar, ölüm karşısın- dâ gösterdiği hale göre hakkettiği mevkie birden yükselir. Zekânın bi- le egemenliğini, nüfuzunu kybetti- ği devirler olur. “Danton, bu Valenod'lar, ler Rânal- “Ben de neler ton bu asırda gelse kendine ralrible- re satar, bakan olurdu, o yüce Dan- söylüyorum? Dan- İ Barış şemsiyesi İl Giorneli d'ltalia “Roma'dan: | Bazi İngiliz gazeteleri yazdıkları yazılarla Habeşistana o bollukla si gönderilmesini, hükümete tavsiye et- ektedirler. Bu hususta neşriyat ya- pan New Ghronicle. we.Manchester e ve bere same! » ga: ağa sinesge genebebüredi tarafteriskle ta nınmışlardır Bu moralist adamların top fabrika- törlerile bir şekilde birleşik oldukla - rından bahse Jüzum görmüyoruz. Yalnız birkaç noktayı tesbit eteği lüzumlu görüyoruz: Habeşistan za - ten g'lâhlanmırştır. Habeşistan si - âhlanmış olmasının bir meticesi ola- rak son zamanlarda İtalyan astölarr- na karşı aldığı durum, İtalya - Habe- şistan ile ilgilerinin radikal bir şekil. İ de kotarmasını istemiş ve istemekte- dir, İ Tüze ayni zamanda tarafsızlık ta| demektir. Eğer İtalya büyük harbin ük vılında tarafsız kalmamış olsaydı, İngiltere zaferini daha birkaç yüz bin ölü ve ulusal kaynaklarının daha kö- İngiliz İmparatorluğunun başka bir- sok hadiseleri karşısında bu tüze adı- na İngiliz düşmanlarma silâh ver - mekten kaçınmamış olsaydı, İngilte - tenin savaşı çok daha güç olurdu. İn- gilizler şunu unutmamalıdırlar ki, acunun ucu Adis - Ababada değildir ve tarihte Italya - Habeş anlaşmazlı- nda kapanmıyo: di. Yalnız La Fayette hırsızlık etme. di... Julien: “Çalmak satılmak bizim mı?,, diye düşündü. Bu soru uzun zaman zihnini oyaladı. Gecenin ka- lan saatlerini, İhtilal tarihini oku- makla geçirdi. Ertesi gün kitab-odasında mek- tupları yazarken hala comte Altami- ra İle kpruştuklarını düşünüyordu. Uzun uzun hayallere daldıktan sonra: o “Doğru, dedi, bu İspanyol Miberalleri, birtakım cinayetlere kal- kışıp bunlara halkı da bulaştırsalar. dı, böyle kolayca süpürülmezlerdi. Gururlu, geveze birer çocuk..... Juli“ en birdenbire uykudan uyanmışçası. “Benim gibi!,, dedi. “Ben hayatımda hangi zor işi gör- düm ki o zavallılar hakkında hüküm | vermeğe kalkıyorum? Onlar, ömür- | İerinde bir kere olsun, cesaret gös- termiş, bir işe hiç olmazsa başlamış. lar. Ben, sofradan yeni kalkmış, rın yemek yemiyeceğim diyen bir adam gibiyim; ama bunu biliyorum da yine bugün içimde bir kuvvet, bir neşe duyabiliyorum. o Aceba bir büyük- işe girişen insan neler hisse- i irişmek, tabanca | çekmeğe benzemez kil... -- Julien'in bu yüksek düşünceleri, | madempoiselie de La Mole'üm:ansı ton da para çalmış, Mirabeau dâ ken- dini satmış. Napolton İtalya'da mil- yonlar çaldı /çalmasaydı yoksulluk, Pichegru gibi onu da durduruverir- İzm kitab-ödasına' giriyermesi ile .pe- rişan oldu. Mağlup -olmamağı- başara- bilmiş Darton ,Mirabeau, Carnet gi- a. — ik ARİ 5 da WE Silâh Veriliyor tü sarsılmasile ödemiş olacaktı. Sonra | | seyre — Yağmur yağdı? müdetçe horn »'mıyacak İleride daha birçok mühim ler zuhür edecektir ki, Italya bu ha diseler karşısında Jâkayt bir seyirci gibi kalır ve hattı hareketini bugün | kendi yüksek menfaatleri mevzuuba- bip, olduğu zamanda başkalarının ta - kindukları, Yaziyeş$ göre tayin ve te bit eder, bi iosanlara karşı duyduğu hayran- lıkla o kâdar coşmuştu ki gözleri mademoiselle de La Mole'a, iliştiği halde Onü hiç düşünmedi, selimla- madı, Sanki görmedi. Koca koca açıl mış İFİ gözleri onu İçeriye girmiş ol- duğunu farkedince de bakışlarındaki ateş söndü, Mademoiselle de Lu Mole bumu ACI âck sezdi, Ondan Vely'nin Fransa tarihi'nin bir cildini istedi; bu eser, en üst raf- lardan birinde olduğu için Julien gi- dip büyük merdiveni getirmeğe mec- bur oldu. Merdiveni getirmiş, çıkıp kitabı bulmuş, -Mathilde'e vermişti, fakat halâ dalgınlığı geçmemişti, zih ni onunla meşgul olamıyordu. Böyle dalgın dülgın merdiveni türürken dirseği tütüpkanenin camı- nâ Şarptı; cam parçalarının yere düş- mesinden çıkan gürültü İle kendine | geldi. Hemen © mademoiselie de La Mole'dan özür diledi; terbiyeli ol- mak İstedi, fakat daha fazlası elin- den gelmedi, Matbilde onu rahatsız ettğini, onun konuşmaktansa yine deminki düşüncelerine dalmağı ter- cib edeceğini açıkça gördü.Ona uzun uzun baktıktan sonra ağır ağır çeki- Hip GİRİ, Julien onun yürümesini Yor; bir gün önce baloya giderket giydiği © ağır elbise ile şim di giydiği sade elbisenin * arasındaki tozadı, bir haz duyarak düşünüyor. du, Kızın bir gün önceki çebresi ile “gimdiki Çehresi arasında *ezadı, bir E yerine gö- | ünya Gazetelerine Göre a mm aaa 25.8. 935 —> Hâdiseler " KOLONİLER Britanya Müstemlekeleri The Dajiy Mafi'den: Bugün Hindistan federal hükümeti" ni istikbalde tesis edecek olan ve İn- İ dia Bil nam teşkilâtı esasiye kanu - lim tasvibini iktisap ediyor ve karar kanuniyet kespediyor. ir ki, bu kanun derhal mevkii mer'iyete vazolunacak değildir. Bu - raya kadar daba birçok formalitelerin yerine getirilmiş olması icap ediyor. Bu kanun politikacıların, Britanya menfaatlerini göz önünde tutmıyan faaliyetlerinin mahsulüdür. 4 Bu kanun, Hindistana imetropolün veda demektir. Irlandada, Mısırda ve Ceylonda, hazin meticelerile gör - müş olduğumuz Britanya müstemle- kelerinin birer birer elden çıkarılma- sı sistemine devam edilegeldiğini mü- gahede ediyoruz. Asırlarca gadıkane hizmet ve gayret mahsulü'olan vc Clive, Hastings, Lawrence gibi dev- iet hizmetkârlarmın vücuda getirmiş oldukları muazzam eseri parçalamış oluyoruz. Şimdiye kadar bu derece bir siyasi körlüğe tesadüf olunma - mıştı, Bu memleket emniyeti Ve ik- tisadi refahı bakımından deniz aşırı müstemlekelerine bağlıdır. Mürtem - lekesiz istikbalde ancak sefalet ve in- hidam bekliyebilir, fakat müstemleke- İeri elinde bulundukça, istikbal onun demektir. Metropolün impıratorluk müstemlekelerile olan ticaret müna- sebatmın irikişaf ecnebi wemleketlerle olan ticaret inkişaf sür'atine nisbetle iki mislidir, Hindis- tan kongre fırkasmın mevkii iktida- ra geldiği vakit — bu kanunla bu tarzda hareket imkânını bulmuş ola- caklardır — Hindistanın İngiltere ile olan ticaret münasebatı daha fazla tahd'data maruz kalacak ve bu is, İngiliz adalarında geniş bir mikyas- ta iktisadi imkânsızlık doğuracaktır, İtalya ve Japonya buna mümasil ha- BALDVİN disatı olduğu gibi kabul etmekte ge cikmişlerdir. Onlar bayrağın ardın - da ticaretin yürüdüğünü hakıkat ola- tâk kabul etmişlerdir ve ticaretin mu- âsır dünyada ancak bayrağın himaye- si altnda mümkün olduğunu da pek iyi bilmektedirler. (e Binaenaleyh bu iki memleket, sinirsiz ve kudretsiz ellerimizle bile bile sahip olduğumuz mparatorluk müstemlekelerimizi el den çıkarmakta olduğumüz bir za - manda, metrepolleri dışımda iktisadi mkişaflarını Oo mümkün (kılabilecek wüstemlekeler kurma yoluna sapmış- lardır. Bu kanun, İmparatorluğu yı kıçı hususiyetile taraftan büyük Britanya halkına. diğer taraftan da Hindistan halklarına İhanet etmiş oluyor. Bu Hindistan teşkilâtı çansi- ye kanımu, Hindistan merhâmetsiz- ce, kongre politikracılarının nizamsız ğına ve idaresizliğine tevdi etmiş oluyor. Asyanm ir tal haz duyarak düşünüyordu. Kızı bir gün önceki çehresi ile şimdiki çehre- si arasındaki fark da o derece göze çarpıyordu, Duc de Retz'in balosun da mek azametli azametli bakan © kızın şimdi yalvarır gibi bakışları vardı, J : “Gerçekten, dedi, bu siyah elbise oendamnın güzelliğini daha çok meydana çıkarıyor. Bir kra Tiçe gibi duruşu O var; ama ne diye böyle yas elbisesi giyinmiş? niçin yas tuttuğunu kal. sorsam, yine bir sebetsizlik etmiş olurum." 0 deminki derin coşkunluk ball büs- bütün geçmişti. “Bu sabab Yazdığım mektupları tekrâr bir gözden geçirmeli; kimbilir kaç ke. lime atlamış, kaç yerde budalalık et — mişimdir.,, Mektuplardan birini zorü i bir dikkatle okurken $a yanında bir ipek elbise hışırtısı duydu; he - men döndü: mademoiselle de La Mole yine gelmiş, masanın iki adım ötesin- durmuş gülüyordu. Böyle bir kere daha rahatsız edilmek Julien'i kızdır. dı. 3 Mathilde'e gelince ©. ket bu delikanlının gözünde hiçbir şey olma dağını hissedip hayli Üzülmüştü: gim di gülmesi o üzüntÜYÜ gizliyebilmek içindi, buna muvaffak da oldu, — Miç şüphesiz Sizi pek ilgilendi. ren bir şey düşünüyoruz, monsi » cur Sorel Açeba M. Comte Altami - ra'nın Pariş'imiz€ gelmesine sebep af aki ) o LAVRENS Iömanter hükümet şekli şimdiye dar kök salmıştır. Bu tarz büküm idare, Asyanın dehasma yal ettir. Binaenaleyh bu ” ia Bill'i imkânsız şerait içinde bö” le bir idare sistemini kurmak tese büsünde bülunmasile Hint hayat”. her şart ve tecellisini mlişkcüleştirt cek ve tarih nazarında da milli zilemizin meş'um bir feragati ve di nümunesi olarak kalacakur. “ et Taymis'teri Ekvatör'deki isyan hareketinği bahseden Times gazetesi, Cumurb#f” kanı ile kongre arasında bir anl#$ mazlık bulunduğunu yazmaktadır. Dün yeni bir seçim yapılması düf” sülmüş, fakat askeri İmtalardan kısmı, Curmurbaşkanını iltizam, b8Ü © tâ onun diktatörlüğünü ilân ermis” de ordunun çoğunluğu bunu reddi miştir. Ordu genel enspektörü all Solis, İharvao'yu kan dökmeksizin kif etmiştir, Albay Solis, muvakkâ ten başkanlığı üzerine almışür. Paris, 23 A.A. — Petit Parisien ££ zetesinin Eondra'dan alıp yaydığı habere göre Ekvatör'de patlak ve! isyan. başar: ile sonuçlanmıştır. murbaşkanı, tevkif edilmiştir. Aİ ingiliz kabinesini" Verdiği kararlar “*Paris, 24 VALA Fransız; #eteleri, Ingiliz. kabinesinin mik kerelerinden uzun uzadıya . rek verilen kararların yumuşakl! ğından dolayı memnuniyet gös” mekle beraber, bunun Habeş anfi mazlığı genel durumunu pek f85* düzelteceğini sanmamaktadırlar: Le Journal diyor ki: gi “Kabine, biri derhal, diğeri tatbik edilmek üzere iki karar ya miştir, Fakat bu kararların her si de meyillidir. Bu, meg bir gösteridir. Çünkü Romada asabiyet vardır.,, dir Petit Paririen ve diğer gazeti dün, komiteye, Sü ve Deniz bakti, lariyle birlikte gelen eksperleri” bahsederek diyorlar ki: 7 Kabine, güttüğü siyasayı t€ iktifa etmek lâzım geldiğini ke“, i geldiğini kep ettireceği sonuçlar ii gul etmektedir. Londrada Bri : hükümetinin barış yoluyla bir iy tarma yapmak hususunda def şey ihmal etmemekle beraberr gi | Yesinin en önemli unsurun ale edecek olan zecri tedbirler Meg sini inceden inceye takip lan ihtilâle dair meraklı bir vi mi? Ne düşündüğünüzü anlat" pek merak ettim; vallahi kirsi lemem! saştı, Demek hizmetinde bulun 0” adama yalvarıyordu! Telâşı ari dan onu gizlemek için, şöyle etmezmiş gibi: > | “SHE vakit soğukkanlı bir e sınız, dedi, ne oldu da size DÖL “ap * eHel » Ange peygamberlerini dıran bir hal geldi. in Bö Sirf kendine ait bir şey İSİN yan? çekilmek, Julien'in Uz dokundu ve yine bütün gekiliği yandırdı. Gitgide kkorleunçlağs” vırla birdenbire parladı: — Danton para çaldığına imi? Picmont ihtilâlcileri; 1sp9 tilâlcileri birtakım cinayetler bunlara halkı da bulaştırma”... çeri Bütün nişanları, orduda bütü ar ri, değerleri olsun olmasın. Ti y?* na paylaşmaları doğru olur 0 Nişanları takacak adamla” © garf dönmesinden korkup da or? koymazlar miyd:? Torino Deda yağmâ etmek doğru olur mai Mathilde'e dehyet verici bir hal ile £ 1. adi — Kısacası, yeti yeryüzünden eihaleti ve <İMmia gil v v durmak istiyen adam bir Hafi. EE "Si, ATA Ekvatördeki isyan mütaleası yürütülmektedir. yi #. Ağzından çıkan bu söze KEPSİ gif