15 Ekim 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

SA 15.10.935 Em ni m ———————— LT A N DAT z ARİ Habeşlilerin Soğuk Kanlılığı Aksumun Alındığı Haberi Celâl Bayar Cevap Verdi Heyecan Uyandırmadı Ecnebiler Kaçıyorlar Ankara, 14 (Ozel aytarımız bildiri» Yor) — Kamutay Tevfik Fikretin nlığında toplandı. Celse açılın - Si Alyon saylavı Berç Türkeri af- Yon meselesi hakkındaki sual takriris me Ekonomi Bakanı Celâl Bayar ce - Yap vermiştir, Celâl Bayar'ın cevabı Celâl Bayar dedi ki: “Sual soran saym arkadaşım Tür- ker, afyon kartelini Ulumlar cemiyeti" Ne bağlı bir müessese olarak telâkki *dlyor ve sualini ona göre tanzim edi- Yor. Halbuki bu kartel Avrupada alış Ve satış için hususi mahiyette teşek- kül etmiş bir sindikadır. Bunun hata- sından Cemiyeti Akvama bir mesuli- Yet teveccüh etmeğe ve buna Cemiye- Wi Akvama bağlı olduğumuz hüküm- İete tevdi etmesine maddeten imkân Eörmüyorum, Cevabım bundan ibaret Berç Türkerin. afyon meselesinin W durumu üzerinde neler düşündü- ğünü öğrenmek * yolundaki söyle Müklering de Bakan şu cevabı vermiş: “— Afyon meselesini hükümet ele İmişter, Bendeniz sualin ruhuna gö- 3e cevap verdim. Bu kartel İsviçre, ya, Fransa ve İngiltere mem- İeketleri fabrikalarından ibaret olmak Üzere teşekklil etmiştir, | sindikdnn Mahiyeti hakkında müsadenizle söz Kahvelerde iskambil oyunu için Ankara, 14 (Ozel aytarrmız bildiri- Yor) — Ankara şarbaylığı da dahil olduğu halde birçok şar- baylıklarda kahvehane ve gazinolar- kâğrt oyununu menetmiş olmaları Yüzünden Finans Bakanlığına şikâ - Yetler vaki olmuştur. Bakanlık vazi- ti tetkik etmiş ve bu hususta bir rar vetebilmek için İç Bakanlığ Mı, hazinenin ve Kizdayın zalârdn i Mucip olan vaziyet hakkında ne dü- Kaaidüğünün bildirilmesini istemek- ir, Yüzde otuz beşe indi , Ankara, 14 (Özel aytarımız bildi- tiyor) — Ioşast mevsiminin bitmesi Münasebetile Emlâk ve Eytam ban - Wi İkraz muamelelerindeki nisbeti yönde 35 e indirmeğe karar vermiş» reden çekilmesi Berlin, 14 A.A, — İç Bakanı Prik, Sabruk'ta söylediği bir nu- tukta Almanyanın, Uluslar Sos- | Yetesinden, yarın katiyet kesbe- “ecek olan, çıkışını hatırlattık - sonra bundan dolayı Alman Yada herkesin sevindiğini söy - Man devletlerinden birine bağ- cağını bildirmiştir. Bakan bu devletin ismini tasrih etme » Mişse de bu herhalde Bavyera Olâcaktır, Bakan, yakında neşredilecek kanunlarla yahudilerin ekono - mik faaliyetinin, her türlü mün- 'erit icraatın önüne geçilmek Üzere, tahdit edileceğini haber Vermiştir, Adisababadan dönen Almanlar 4 Hamburg, 14 A.A. — Bugün Adolf Woermann vapurile Adi- Sababa'dan 45 gelmiştir. unların çoğu kadın ve çocuk - tur. Adisababa'da daha bir çok Alman erkeği vardır. Genel. Nüfus SAYIMI 20 ilkteşrin Pazar günü Sayımın bittiği haber verilinceye kadar evden çıkmak yasaktır. Çı- kanlar için para ve hapis cezası vardır, Başvekâlet Tstatistik Umum Müdürlüğü me Müsaade isteniyor m Almanyanın Cenev- söylemiyeceğim. Çünkü bu kabil müesseseler hak - kında burada müzakere cereyan eder- ken her sözün mutlaka elimizde bir vesikası olması lâzımdır. Bunun için bu sindikanın leh ve aleyhinde söz söylemekten içtinap ediyorum. Fakat afyon faaliyetimiz hakkında hükümet bunu tetkik etmiş ve etmekte devam ediyor. Kendilerine vermek istediğim cevap bu kartelin Cmiyeti Akvama bağlı olduğu şeklinde kendilerinin be- yanatından ileri gelmiştir. Verdikleri konglisyon şudur ki, afyon karteli gayri tabii hareket ediyor. Bu taay- yün ettiği takdirde biz Cemiyeti Ak- vama karşı bağlı bulunduğumuz ta - ahhüdü çözelim diyorlar. Bendeniz diyorum ki, kartel iyi hareket edebi- lir, fena hareket edebilir ve kartelin fenalığından dolayı bizim Cemiyeti Akvama karşı bağlılığımızı çözmeğe maddeten imkân yoktur. Bunu atzet- mek isterim.,, Kredi kooperatifleri Bundan sonra kredi kooperatifleri- nin encümene giden maddeleri dahâ gelmediğinden idare heyetinin Kamu- | tay 1935 yılı bütçesine bağlı ve e velinde değişiklik yapılmasına ve Ka mutay fe bütçesinde münakale yapılmasma dair kanun projeleri oku- narak kabul edildi. Münhal memuriyetlerde kullanıla- Atatürkün Diskuru Arsıulusal Duruma da Temas Edecek Ankara, 14(Ozel aytarımızdan) — Kamutay İkinciteşrinin birinci gü- mu beşinci devrenin berinci toplan» timini yapacaktır. Bu münasebetle Cumur Başkanı Atatürkün vereceği diskurun çok önemli olacağı ve bu diskurun arsrulusal siyasal duruma temas eden kısımları bulunacağı ha- ber alınmıştır. Kamutay Başkanlık Divanı seçimi de ayni gün yapıla caktır. Bugünkü Divan üyeleri sra- sında bir değişiklik olup olmıyacağı henüz malüm değildir. Çifçilere meccani tohum dağıtılacak Ankara, 14 (Özel aytarımız bildi- riyor) — Tarım Bakanlığı geçen se- me tevzi etmiş olduğu ıslah edilmiş pamuk tohumları üretmiş olan işçi - İeden tohum satın almağa karar ver- miştir. Bakanlık ilk parti olarak 32 bin liralık pamuk tohumu alacak ve bu tohumları çiftçilere meccanen tev- zi edecektir. İemiş ve Sar'ın pek yakında Al Tramvay şirketi Para yerine Mal gönderiyor Mersin, 44 (Ozel aytarımız bildiri. yor) — Istanbul Elektfik şirketi, has tiçteki hissedarlarına göndereceği bir milyon liralık temettü karşılığı ola- rak şehrimizden hayvan ihracına baş- lamıştır. Buraya gelen şirket milmes. sili, iki tecim evi ile bir anlaşma yap- mıştır. i Öğrendiğime göre, çok mühim bir yekün tutan bu ihracatın döviz ve hayvan alımına müteallik kısımları a- lâkadarlarca incelenmeğe başlanmış» tar. Şimdiye kadar yapılan ihracatta bir yolsuzluk olup olmadığı bu tahkika- &n sonunda belli olacaktır, Bir yavru diri Diri yandı Balıkesir, 14 (Özel aytarınız bildi- riyar) — Kepsütün Karaçatı köyün- den Rasim oğlu 6 yaşlarında Murat, köy harmanında oynarken eline ge- girdiği bir ateşle harman yerindeki saman yığınlarını tutuşturmuştur. Sa- manlık çok geçmeden alev almış ve küçük kendini kurtaramıyarak bu a- teşler arasmda bağıra bağıra yanmış- tr, i “Afyon Kartelinin iyi Veya Kötü Hareketleri Yüzünden Arsıulusal Kuruma Karşı Olan Bağlılığımızı Bozmayız ... ,, cak vekillere verilecek vekâlet aylık. larının ne suretle ve hangi tarihten itibaren hesap edilceğinin tayini ve üç sübayla 38 mefere verilecek para mükâfatı hakkındaki proje de görü- şüldükten sonra ruzmâmenin birinci görüşülmesi yapılacak olan maddele- rine geçildi. Zirai satış kooperatifleri ve birlik leri kurulması ba ki kanunun komisyona giden yirminci maddesi 0- kunarak kabul edildi. Limanlar kanu nunun yedinci maddesinin değiştiril- mesi hakkındaki kanun projesi, Dış Bakanlık tatbik harçları hakkındaki kanuna bağlı cetvele bir fıkra eklen. mesine ve bu cetvelden iki fıkra çıka- rılmasına dair kanun projeleri, İzmir rıhtım şirketinin ihtiyacı ile tesisatı- nm satın alınmasına dair olan kanun jesi ve kuvvetli tayin kananunun üçüncü maddesinin değiştirilmesine dair kanun projesile Sü Bakanlığına bağlı teşekküllerde kullanılacak yaban & devlet mütehassıs ve ustalarla bük. mü üç seneye kadar sürecek mukave- İeler akdine Sü Bakanına salâhiyet verilmesi hakkındaki kanun projesi, 1942 sayılı kanunun ikinci maddesin- de yazılı müddetin üç yıl daha uza- tilması hakkındaki kanun projelerinin birinci görüşmeleri yapılarak madde- ler kabul edildi. Kamutay perşembe günü toplanacaktır, ismet inönünün Kondilise telgrafı Ankara, 14 A.A, — Yeni Yu- nan kabinesinin teşekkülü müna sebetiyle Başbakan İsmet İnönü ile General Kondilis arasında a- şağıdaki telgraflar teati olun - muştur: $. E, İsmet İnönü Bakanlar Kurulu Başkanı Ankara Vani kahinenin başiranlığım al iy İe bütün ga daima iki dost memleket arasında mev cut münasebatın inkişafını ve Balkan paktiyle yaratılan bağ - ların takviyesini istihdaf edece- ğini Ekselânsınıza temin ede - rek en samimi selâmlarımı arzey lemekle bahtiyarım, General Kondilis $. E. General Kondilis Kabinenin yüksek başkanlık- ları altında teşekkülünü bildiren telgraflarımdan dolayı Ekselân- sınıza teşekkür ederim. Dost memleketin yüksek makamına Ekselânsınız gibi mümtaz bir devlet adamının getirilmiş Ol - masından dolayı sevinç duymak tayım, Size samimi tebriklerimi ve memileketlerimiz arasında mevcut büyük dostluk münase- betlerinin inkişafı ile Balkan paktının yarattığı çok mes'ut bağların takviyesi yolundaki de gerli gayretlerinizin tetevvücü için en samimi dileklerimi arze- derim, İsmet İnönü Memleketimizden neler çıkarabilirler N Ankara, 14 (Ozel aytarımız bildiri- yor)—ll sayılı kambiyo kararnamesi ne bağlı ihtiyaç listesinin muaddel 17 inci maddesine göre dış memleketler- de yerleşmek üzere memleketimizden hicret edenlerin bıraktıkları mal ve mülklerinden elde ettikleri paralarla aşağıdaki maddeleri memleket dışma şıkarabilmeleri hükümetimizle karar- daştırılmıştır. ut, ik, mazı ko- Kereste, zalağı ve kabuğu ve hulâsaları ve di- ğer nebati boyalar, zeytin ve zeytin» yağı, canlı hayvanlar, kal, gülyağı, taze meyve ve ihracattan hasıl ola - cak döviz. Bakanlık hey'etinin bir kararı Ankara, 14 (Özel aytarımız bildi- riyor) — Yabancı devletlerle titaret anlaşmalarma bağlı listeler dışında kalan malların umumi kontenjan re jiminden istifade edeceklerine dair mukavelede sarih bir kayit olmadık- şa meskür rejim haricinde tutulma- sından tatbikatta zorluk çıkıtğından, anlaşmıya bağlı listelerde yazılı ol - sun olmasın anlaşma yapılan mem - İeketler mallarmın umumi ithal reji- minden istifade etmeleri Bakanlık hevetince kabul edilmistir. Habeşlilerin mukaddes Le Journal'den Adisababa ay- tarı bildiriyor; Adua, Adigrat ve Gerlogubi in işgalinden sonra mükaddes bir şehir olan Aksum'un da alın. dığı haberi ve bunun cenupta İ- talyan taarruzunun başladığına delâlet etmesi Adisababa halkı- nı asla heyecan ve hayrete dü- şürmemiştir. Bütün gün şehirde dolaşmak kabildi Buradakileri en ziyade düşün düren mesele, şimdilik cephe - den gelen haberler değildir. Ye- ni-esaslar üzerinde yeniden mü zakerata girişileceğine dair mu- siran deveran eden şayialardır. İmparatorun etrafmda bulu - nanlar, bü rivayetlere hiçbir €- hemmiyet verilmediğini temin ediyorlar. Burada Habeş arazisi nin olduğu gihi muhafaza edile- ceği hakkındaki kat'i azim ve iradede isrâr edildiği gibi ulü - sal ordunun vatanperverliğine ve Uluslar Sosyetesinin hima - yesine güvenilmektedir. Habeşlilerin boş ve nazik söz ler perdesi altında duygularını izhar etmemek hususundaki ma haretlerine rağmen, Avrupadan gelecek haberlere karşı göster - dikleri sabırsızlıklar göze çarp- maktadır. Halk tabakası, sokak larda ihmalkâr tebessümlerine devam ediyor. Şehirde bulu - nan askerin, omuzu üzerinde ve ya koltuğu altında taşıdığı ve ekserisi modası geçmiş silâMar müstesna olmak üzere diğerle - rinden hiçbir farkı yoktur. U - zaktan uzağa içinde yirmi kişi kadar bulunan bir kamyon ge - siyor. Fakat hiçbir çehre harbe delâlet etmiyor ve hattâ bu a - damlarm zihinlerinin harple meşgul olduğuna delâlet edecek bir şey de görülmüyor. Yalnız gazetecildrin sözlerile yüksek tabiye ve politika yapılıyor. Yu nanlt ve ermenilerin ve burada muhayyilesi kuvvetli olan bu gi- bi insanların teşebbüsü üzerine, si bir nevi havadis borsa - sı kurulmuştur, Beş taler yani elli frank mukabilinde şahsi bir havadis kaynağı elde edebilir - siniz. Fakat çok heyecan verici havadisler almak isterseniz bu- nu beş altı misli fazlasını ver - meniz lâzımdır. Bu uydurma haberlerin bazı - sı zararsızdır. Bazıları da mese- lâ Habeşlilerin İtalyan askerle - rine karşı saldırmak için aslan sürüleri teşkil ettiklerine dair bir Amerikalı gazetecinin iy - durduğu haber çok eğlencelidir. Fakat iki muhabir telgraf me muruna, Adisababanm bombar- diman edildiğine dair bir telgraf verdikleri zaman, bunda biraz fazla ileriye gittikleri söylen - miştir. Sizi temin edebilirim ki, bugüne kadar Adisababa üzerin- den şahinler ve çaylaklardan başka bir şey uçmamıştır. Çıka- rılan şayialara rağmen Belçika- lı zabitler tarafından Avrupa &- Bombardımandan Korkuyorlar Aksam * şehri sulünde talim ve terbiye gören ve imparatorun muhafız asker « lerini teşkil eden kıt'alar, hiçbir cephede harbe girişmemişler - dir. Bu kıt'aların mevcudu 15 bin piyadeden ibarettir. Bunun 5000 i Adisabada, 3000 i Har - rar'da ve kalanı da Bari, Dessi ve Sidam dağları arasında tak - sim edilmiştir.. İmparatorun muhafız kıtaatı bundan başka dört süvari bölü- ğünden ibarettir. Bunun da üçü Adisababadadır. Bu kıt'aların hiçbiri, talim ve terbiye gördük leri merkezden dışarıya çıkma- mışlardir. Saatler geçtikçe, Adisababa hissizliğini göstermek için o hay ret verici sükünetini muhafaza etmektedir. Fakat ecnebiler, Ha beşlilerin bu soğukkanlılığına iştirak etmekten çok uzaktırlar. Gazetecilere varınciya kadar bir korku ve tedir. Bombardıman korkusun - dan dolayı her gece, şehirden bir kaç kilometre uzağa gidenler vardır. Ermeni, Yunan, Hintli ve hat tâ uzak garp tecimcnleri alelâ- cele taşımaktadırlar. Trenlere hücum ediliyor. Dün Cibutiye giden trenin hareketinde görü - len karışıklıklara dövüşmelerin önüne geçmek için muntazam askerin yardımına ihtiyaç hâsıl olmuştur. Erkekler, kadın ve çocukları itiyorlardı. Birçok Avrupalı kadınlar, istas- yona girebilmek için, bir çitte açılmış olan» 50 santimetrelik bir delikten tırmanmağa mec bur olmuşlardır. İmdat için ça- ğırılan Habeş askerleri bu iğ - renç manzaraya nefretle bakı - yordu. İtalyan orta elçiliği Habeşis « ! tanm Roma sefirinin geriye ça” gırıldığından resmen haberdar edilmiştir. Şimdiye kadar kendi- sinden haber alınamıyan Adua konsolosunun Eritre hududunu geçmeğe muvaffak olduğu ha - beri alınmıştır. n İtalyan orta elçisi Kont Vin- cinin ve bütün sefaret memur - larının Adisababayı yakında ter- ketmeleri muhtemeldir. Burada cepheden gelen ve 1- nanılabilecek haberler azdır. Yalnız vazife ile hareket eden bir Habeş tayyarecisinin şimal hududunda 400 kilometro sü - ratle giden İtalyan tayyareleri bulunması hasebile yolunu de - giştirmeğe mecbur olduğunu söyliyebilirim. Adisababadaki Ecnebilerin Korkusu Paris - Soir'dan: Dünkü gün şiddetli bir he - yecan hüküm sürüyordu. Bu he- yecan halk arasında değil, fa - kat küçük ecnebi gazeteciler ko- lonisi arasında idi, Vehim ve hayal mahsulü o - lan meselâ Adisababanın bom - bardiman edildiği hakkındaki ba sanlar vardır ki; her işin tatlı, yene- cek ve tadılacık taraflarını bilme mezlikten, görmemezlikten gelir de onun kabuk gibi, çekirdek gibi yen- miyedek taraflarını araştırır. Ve bu- na güya (tenkit) adını verir. Bir işi olduğu gibi etüt etmeye karakterleri müsait olmıyan bu adamlar böyle ka- buk ve çekirdek ararken ya hasta ka- | rakteri yahut hayvan iştihası göster Tir. Onun için bunların kritiklerini diye sormak daima kârlıdir. B. FELEK Dil Anketi Yeni ve ikinci bir soru daha yapılıyor “Ulus,, refikimiz; dil hakkındaki etimelejii ve merelojik ikinci, bir anket daha » Bilginlerimiz ve dil işleri ile uğraşanlarımız bu enkete verecekleri cevapları gaze- veya Ülus gazetesi yazı işleri di rektörlüğüne gönderebilirler. Ikinci anketin sualleri şunlardır: 1 — Işık, 2 — Parlak, 3 — Sıcak, 4 — Ateş, 5— Gök,6 —Su,7 — mişlerdir? 11) Bu kelimeleri teşkil etmek için köke ilâve olunan ekler nelerdir ve eklerin herbirinin mâna ve farkları bakımından rolleri ne olmuştur? AV) Bu araştırma neticesinde: A — Türk dili kökleri, ve, B — Türk dili ekleri, ve, C — Türk sözlerinin teşekkülü hak kında bir kaide çıkarmak mümkün O İİİ zı haberler üzerine, hükümet telgraflara süel ve siyasal san - sür koymağa karar vermiştir, Genç ve Belçikalı bir zabit ga - zeteleri sansür etmeğe memur . edilmiştir. Muhasara altında bu lunan bir memleket için, sakınıl- ması kabil olamıyan böyle bir tedbir, iyi tatbik edilmek şarti « le, iyi bir şeydir. Fakat İngiliz - Amerikan ga- zetecileri bu tedbire karşı he * men muhasim bir vaziyet aldı « Jar ve bugün öğleden sonra hü - kümete bir ültimatom verdiler; “Ya bize en heyecan verici ha - berlere varmciya kadar, her tür- lü havadisi vermemize müsaade edersiniz, yahut grev yaparız ve gazete ve ajanslarımıza bizi geriye çağırmalarmı yazarız, dediler. Bundan hayrete düşen Habeş hükümeti meseleyi burada söy- lendiği veçhile, “Eşi Naga,, ta- birile tetkik edeceğini söyledi. Harp harekâtı hakkında çok şey bilmiyorum. Fakat resmi tebliğlerden anlaşıldığına göre italyanlarin ilerleme hareketi bir tavakkuf devresi geçirmekte dir, Bu da erzak gelmesini bek- lemek içindir. Şimalde Makale tayyare mey danı bundan böyle Habeşliler için kullanılamıyacak bir halde dir ve hattâ Dessi, Gondar, Mar kos - Debre meydanları da ayni âkibete uğrıyacak gibi görünü - yor. Cenubu şarki havalisinde .Caproni filâtillasi pilotları Har- rar ve Dire.Daua üzerinde uç - tuktan sonra Auaş demiryolu ü- zerinden dolaşmağa başlamışlar dir. Auaş mühim bir mevkidir buranın tahribi demiryolu üze - rinden seyriseferi uzun müddet için kötürüm bir hale getirecek- tir,