9 Nisan 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Türkiyede Yenilik Hasköyde Mücadelesinin s* Tarihi: GE 4 lm e | - Hans Kohnun İngilizce eserinden Türk Ali Çetinkaya Bayındırlık Bakanı eye çeviren: F propa- gündası kadının kurtuluş a- kidesini halk sıralarma kada türdü. “Peçe taş Jü,, admdaki bir cemi Yundu. Bu cemiyet terbiy ranslar tertip etti ve ka tahsili vermek bir mektep aç tı. “Osmanlı Kadın ni gayeyi takip et Bu cemiyet 1918 de İstanbulun bir semtinde tasavvur ettiği kız plerinin birincisini açtı. Türk arı hukukunun müdaf çin olan komite dahi “Ka, yası,, altnda şu remiz ve bir gazete Kadınların haklı *Kur'andak! de olduğu gibi ola- let imtihan- idi rin talebeleri hiç bir Ye- ebi mektepleri ve müessesele- tesis olunmıyacaktı. anların ii olmıyacakla nilttetliğin bu safha- Şark ile Garp arasm- et t idiler, onlar Avrupa şeryalizminin tehdidi altında As- ğru bakiyorlardı. Bununla beraber bir taraftanda yonalizminin şu #hasını, Umumi Harp takip teredditlerinde . Aradolu milli - mili eldal ve başlı rındaki prensi, afızı arının mürebbisi © mevkii esas olm hulâsa edilmiştir. Bunlara il bir çol i havi kadmler ta- rafından vücude gelmiş daha bazı kadın gazeteleri vardı çalıştırmağa teşvik için kadınları sokmağa uğraştı. 1014 şubatında İstanbul Darülfünunund dar talebesile kadın kurs dı. ya karşı teveccüh ve müzaheretini istiyor - aber Türkiyeyi ve lardı. Bununla be mamen Avrupalılaştırmağa a nüfuzund, kuvvetli bir meyil vardı, Netice son meyli takviye etmek oldu. Türkiye n kesip ayırmağa olan “İs san'ate yeni milliyetçi ve halkçı devlet ve e tamamen intisap ğer Şark dev- ! ati kararlar al- dı. Bununla beraber o yeni y panturanizm fikri ile ve onun As- ve kadınm hakları ve vazifeleri idi. 1920 - 1921 senesinde İstanbul 151 erkeğe mukabil 38 k Ü be, fen fakülteşinde 61 e mukabil 62; ve hukuk fakültesinde 327 keğe mukabil $ kadm talebe vardı. 1021 senesinde ilk defa olarak kadın, doktorluk Yurdu. Genç Tü yenin ıslahma da çalışıyorlardı. Hi kakiaten 1912 senesinde nezaretin programı “bütün mekteplerde umü- mi malümet verilmesi, iyi bir sis- tem oldu ise de mesele ameliyatta ihmal ediliyordu. Programlar pek ve panislâmizmin en eri Ve açıklık mânasma oluyordu: er. v ra olan yeni âleme Avrupa- yeni milli hükümetlerinin dar iline kabul o- tahsil ve terbi- n ve ileri bakan giyinip kuşan- kse dış ve İç ruhun- İslâm ve Os- memlek: masında ve ger da âmil olan mazin: manlı bağlarını koparıp atmağa az tmiştir. Bu değişen siyaset Umu- en nihayet Osmanlı İm- de bunları fiile intikal ettirecek ne zaman, ne para, ne de teşkilât var- dı. İlk mektepler, daha yüksek tah gil ve terbiye lehine terk ve ihmal olunuyordu. Ahrar fırka tahrip ettiği vakit v bir devlet ve Türk Cümhuriyetinin doğması ha- kikati ile Türkler için kolaylaştı (Arkası var) paratorluğun! t Rusya ile Asyanm | I Yapılan Yeni Gemi Mayısta Merasimle Denize İndirilecek irketi Hayriyenin, Hasköydeki fabrikasmda inşa etmekte ol- duğu vapur, tamamlanmak üzeredir. Almanyadan getirilen kazanlar yer- ı Makinelerin de ta- ımıştır, Vapurun tek- ya çıkmıştır, Bu kadar radaki amele ücret- lerinin ucüz olmasıdır, Vapur, mayıs içinde merasimle de- İ nize indirilecek, bundan sonra ikinci vapur tezgâha konacaktır. İlk vapur- Jarm bütün parçaları çift olarak ha- arlandığı için ikinci geminin 'inşası daha süratle bitirilecektir. İkinci vapur da sonbaharda tamam- lanmış olacaktır. Şirketi Hayriye, bu teşebbüslerinde muvaffak olduktan sonra yine kendi fabrikalarında daha büyük boyda iki vapur inşasını düşün- mektedir. Afisaj Resmi Değişiyor Afişaj işinin idare tarzı hakkmda belediye reisliği tarafmdan hazmla - nan rapor şehir meclisinin > mülkiye ve İktısat encilmenlerinde tetkik €- dilmiştir, Müşterek encümenin kara- rma göre, afişaj resmi, her afişin 86- nelik ücreti üç liradan aşağı olma - mak üzere metre murabbamdan İki lira almacaktır. Ancak belediye ver- gi ve resimleri kanunu mucibince #- Immakta olan ilân resmi afişaj res- minden hariçtir. Müşterek enelimen, ilânlarm resim, yazı, ifade, renk ve talik mahal- /Harile” Şeri” emtermir seanzara- şeki Jerri sma uygun olmak ve bir Türk şehri- ne lâyık bulunmak şartile afişajm hangi şekillerde ve nerelerde ve ne vasıtalarla yapılacağında beledi- ye relsliğini serbest bırakmayı mu » vafık görmüştür. Ancak afişaj işleri hakkımda mec- lisçe hazırlanacak esas talimatname- nin, yapılacak tecrilbeler gözönünde | bulundurularak meclisin 2 inci teşrin | devresinde yapılması daha doğru gö- | rülmüştür, Beyoğlu Vakıflar Direktörü Beyoğlu Vakıflar Müdürlüğüne ta. İ yin edilen Vakıflar Umum Müdürlüğü varidat müdürü Cemal, dünden itiba- ren yeni vazifesine başlamıştır. Mu. l vaffakıyetler dileriz. programı fenni ve ameli tahsil ve terbiyeye daha fazla dikkat edile- ceğini ve ferdi gayret ve ruhunun yükseltileceğin! mahsus atalet ve memuriyet mesle- Zine rağbete karşı mücadele edile- ceğini ve gen y ve mesleklere sevk ve iktısadi te- rakkiyi istihsal etmek üzere terbiye edileceğini dermeyan ediyordu. elk, böyle bir ıslahatın zarı. | anlıyordu. Fakat bunlarm fiilen tahakkuku daha zi- yade istikbale terkedilmek zarure- tinde idi. 1913 senesi mektebe de- vam mecburi ve meccani kılındı. 1913 - 1914 de resmi ilk mekteple- rin müdavimleri (200776) erkek talebe ve (40298) kız idi, Darülmu- alliminlerde (1518), orta mektep- lerde 10671, tâli mekteplerde (6202) talebe vardı. Şu devlet mekteplerine ilân ecnebiler ve bilhassa misy tarafından tesis olunmuş hususi ten rler * stanbulda ilkokullara gi i den yoksul çocuklara yar dım için İlkokul çocuklarına yardım birliği,, adıyla bir birlik kurulmuş ve dün Partide yapı- lan bir toplantıda bu birliğin ni- zamnamesi kabul edilmiştir. | Okullar lerinin & asitma almak hususunda Türkiye hikmetine pek arzu ettiği fırsatı verdi. 1914 Teşrinievvel, 1915 Ey. Il kanunları Türkiyede bulunan ec- Bebi mekteplerini ve müessese ve hastanelerini devlet murakabesi al. himaye heyetleri, halkev- tina koydu. dım kolları, bütün Türkçe lisanı mecburi kılındı. Bit. | hayır müesseseleri ve senede 24 lira tüm tahsil ve terbiye tamamen dev- | vermeği kabul eden her şahis ve mü- Iyi Iy Birlik nizmnamesini kabul eden komite essese birliğin tabii azalarıdır. Çek fazla miktarda teberrular yapanlar fahri aza olacaklardır. İ Himaye heyetleri yine eskisi gibi fakat birliğe bağlı olarak çalışacak- lardır. Birliğin her yıl haziranda kan- gresi toplanacaktır. Dünkü toplantı- da birtik resmen teşekkül eylediği ci- hetle ilk genel merkez heyet seçimi yapılmıştır ve Necip Serdengeçti, Ce- maleddin Fazıl, Agâh Sırrı, Zühtü Reşit, Atıf ve Tevfik Koç intihap edil- mişlerdir. Ad Geceki Yangında Yanan Tarlabaş Türlabaşmda Sadiye numâ- ralı evde Anna ve Dimitri, hizmetçi. leri Mari ile metresi Salâhaddın otur maktadırlar, Ateş nasıl çıktı? Evvelki gece saat birde evin alt katında tulumbalı bir gaz ocağı Üze- rine yemek tenceresini koyan aila uy- kuya çekilmiş, aradan yarım sasi geç meden ocak birdenbire patlamıştır. Bu patlayıştan sonra evin alt katm- daki döşeme tahtaları ateş alarak yanmıya başlamıştır. Evin yanmakta oluşu, aileden kimsenin uyanmaması İ bekçileri, polisleri telâşa düşürmüş jnihayet sokaktaki gürültüyü İ Dimitri alevler arasından çıkarak ci leri, yüzl yanmış olduğu halde ken- dini dışarıya zor atmıştır. Ust katta kalan çocuk Yukarda kalan iki küçük çocukla iki kadm, çok tehlikeli bir vaziyette hep beraber yandaki eve atlamışlar, kendilerinin imdadıma koşan komşu. | lardan Cemal ve Ligor adlarında İki kişi de elleri, yüzleri yanarak yara» lanmışlardır. Ev tamamen yanmıştır. Ateş. komşulardan Annanm da evine geçmiş ve bu evin de çatısı yandıktan sonra yangın bastırılmıştır. Yaralılar Beyoğlu hastanes dırılmıslardır. Tahkikat devam ediyor Dimitrinin evi 3000, yanımdaki An- nanm evi de 3500 liraya sigortalıdır Yangmda bir kasit olup olmadığı &- raştırılmaktadır. Gece yarısmdan son ra gaz ocağında yemek pişirilmekte oluşu, bazı süpheler uyandırmıştır. Kadmlar ibtilâttan menedilmislerdir. Hidisenin içyüzü bugün anlaşılacak tar. a mniiki ninnisi BİRKAÇ SATIRLA lcari temaslarda bülunmak - zöre Ankaraya giden İspan- yol tücesrlarından mürekkep heyet bu sabah Ankaradan şehrimize dö- necektir. B ir müddettenberi Pariste bu- lanan Fransanm Ankara Bü- ne kal. işiten; fakat diğer ayrıldı, Başları, nan birinci ı Yangını Ocak Patlaması Neticesi mi Çıktı? Evvelki gece, Tarlabaşında bir yangın olmuş, üç kişi yaralan- mış; iki küçük'çocukla iki kadın evin üst : katından atlamak sureti- alem Kazaları Sardal Kullananlardan Ehliyetname Aranacak Şehir Meclisi, dün Necip Serden, tinin başkanlığında toplanmıştır . Prost tarafından hazırlanan Florya- ağaçlama programı İle kaza sınır. arı ayrılırken belediye smimları di. şında kalan Karakulak ve Sirmakeş suları membalarmm hudut içine alm, hakkmda belediye reisinin tek- lifi tetkik için mülkiye enclimenine gönderilmiştir. Meclis, dün torbalar içinde satılan pirinç unlarının üzerine bunu yapan milessesenin ismini ve yapılış tarihi. ni gösterir renkli klişe vurulması mecburiyeti hakkında belediye zabıta talimatnamesinin 438 inci maddesine i bir fıkra eklenmesine karar ver. ye Herkes sandal kullanamıyacak Rastgelenin sandal kullanmaması hakkında ileri sürülen teklif mülkiye encilmeninde son geklini almış ve gu karar dün Mecliste kabul edilmiştir: “Her hangi bir maksatla olursa ol- sun umumi nakil vasıtası olan sandal ve kayıkların içinde sandalcısı bulun. madıkça ehliyetnameyi haiz olmıyan, Tara kiralanması memnudur. kelelerde yolcu taşımak k veya sandal kullanmak istiyenlerin 18 yasmı bitirmiş olma - ları, yüzme bilmeleri ve ehliyet o ve bedeni kudret vasikasını haiz olmala şeğin nakil vasıtası İ mülkiye o encümeni | belediye sınırları i 9-4-937 Eşekle Nakliyat Menedilmeli mi ? olarak kullanılms* hakkındaki — teklifi tetkik ede? eşekle nakliyatın bütüt inde yasak edilmesini doğ” ru bulmamıştır. Encümen, Beyoğlu, Beşiktsf Emnönü kazalarının her tarafında, Fatih k# İ zasının sur içindeki mıntakalarında ve Kad köy kazasının da Kurbalıderenin garbında ok mak üzere eşekle nakliyatın yasak edilmesini kazalarda ve bu kazaların. diğef mıntakalarında | fık görmüştür. Encümenin bu kararı dün şehir meclisinde görü şüldü ve karar okünur okunmaz mecliste hararet bir münakaşa kapısı açıldı. Aza, bu meselede serbest bırakılmasını muv8* ie nda İsmail Şevket ve Hamdi Rasi$ grup, eşeğin hâlâ bu şehirde lüzumlü bir vasıta olduğunu, memba sularının evlerimize bir nunla taşındığını, iç mahallelerde sevze ve meyvf şmmn bununla yapıldığı ileri sürdüler, Eşekle nakliyat yasak edildiği tak dirle yerine konulacak vasıta motör” lü veya beygirli olursa, halkım iktıss# di sikintiya uğrayacağını, hem bi vasıtaların şehrin her semtine giri? çıkamıyacağını iddia ettiler, Bunlaf ayni zamanda eşeğin tek atlı arabalaf kadar seyriseferi karıştırmadığını d8 söyledikten sonra yaşayışını sırf © şekle sebze, meyve satmak veya #W taşımak suretile kazananların hali 09 olacağını da sordular, ”Eşekle nakliyat feci manzaradır?,, Önlerinde Avni Yağızın bulunduğu J #eict grup, eşek nakliyatın gehirde N “aponiğini kabul gt tikleri için esas itibarile bu yaspz# razıdırlar, Fakat bu yasağın yavaf yavaş ve gerek halkı ve gerek emafi İzarara sokmıyacak tarzda tatbikin€ taraftardırlar; Üçüncü , mülkiye encümenil8 bu enelimenin kararma taraftar olas” lardan ibaretti, bunlar encilmenin kâ” rarmı müdafaa ettikten sonra şimdi sehirde 4958 hayvanlı araba ve 500 İkamiyon veya kamyonet bulunduğunu İbu vasrtalarm nakliyata kâfi olduğu” nü 4 bin eşekten beş yüz küsurunun binek ve tenezziih vasıtası olarak lanıldığını, geri kalanm yarısında | İ : İ i İfazlasının yasak edilmiyen kazalardf | ç İ çalıştığmı ileri sürerek eşekle nakli” yatm yasak edilmesile halkm, gerek yacaklarmı iddia ettiler, Saatlerle süren münakaşalar ' Münakaşa bü üç grup arasmda 88” atleroe sürdükten sonra meclis rel Necip, teklifleri reye koymıya bâşls” dı. Evvelâ eşekle nakliyatın yasak © dilmesi teklifinin reddi hakkımdaki İs” mail Şevketin takriri reye konuldu 28 kişi buna taraftar oldu, sonra AY* ni Yağızın teklifi reye konuldu. B da 10, 12 rey kazandı. Daha sonr İencümenin mazbatası aynen reye ko İ muldu, Hemen hemen yedi, sekiz reğ de bu aldı. Dördüneli ve her fikre müstenkif kalan mühim bir grupun ber tiçünd? de reye iştirak etmemesi yüzünden hİ$ bir teklif meclis mevcudunun yarı#6” dan bir fazla rey alamadı. Bunun © zerine reis, mazbatanm müzakeresi” Bugün hava, ekseriyetle bulutlu geçecek. tir. Rüzgi şimal istikametinden kuv - vetli erecektir. Eğe ve Marmara mmtaka » larında, Karadenizde hava kapal: olacaktır. Dünkü hava hararet yük Elçisi B. Ponsot bugünlerde şeh- rimize dönecektir. İ bulutlu geçi Dün barometre 764 milimetre, en çok 11, em az 3 santigrat ol y dilmiştir. Rüzgârler şimal istikametinden szatte 20 kilometr iştir, 4 üncü sy Gün:30 Kasım:159 1365 Hicrt 1353 Ru Muharrem 27 Mart 2 Güneş: “5.20 — Öğle: < 1215 İkindi: 15,55 — Akşam: 1841 Yatsı: 2016 — İmsik; 347 m a — ——— ğ Şehir Meclisinde! azalarüçe ayrıldılar İbunları kullananlarm zarara uğram”