10 Kasım 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9

'Nasıl doğdu 7? - Nasıl yaşadı 7? - Nasıl battı? Demokrat Fırkası Ikinci FaaliyetDevresineGiriyor —10— — Pekâlâ.. Ayni maksat etrafın da, siz de çalışm.. Biz de çalışalım. Elele verip çalışırsak, daha fsydalı olur. — Evet, amma.. cemyiet; hem si zi. hem de arkadaşlırınızdan iyi tanınmış olanları, kendi içine al- mak, hep beraber çalışmak istiyor. — E, biz kendimizi eemiyetlen ayrı görmüyoruz ki.. Meselâ, ben.. F « cumartesi akşamı, Şeref soka- ğmdaki klübe devam ediyorum. Fır kamızın programmda, geşriyatmız- dn, cemiyete muhalif olmadığımızı söylüyorum... Rica ederim; rahat bırakınız beni., Ben de, bu direksi- yonda çalışayım. Sizin dağrttıkları nizi topliyayım. Emin olun, bizden size bir zarar gelmez, ara Kemal, süküt etti. Ah- met Nesimi Bey, cevap ver memlexcte di: — Hayır, doktor. Sizin çalışma nız, cemiyetin programı haricinde dir.. Binaenaleyh; ya teklifimizi kabul edersiniz. Yahut, fırkanızı hü kümet kuvvetile dağıtırız. Sizi de, cemiyetten çıkarırız. Dedi, Bu tehdit; zaten ne zamandan beri dolgun olan Dr, Temonun his- siyatını, bir volkan gibi patlatmı- ya kâfi geldi. Ayağa kalktı: — Ben. Mevcudiyetile iftihar et tiğiniz Ittihat ve Terakki Cemiyeti nin İlk milessislerindenim. Buna da şu köşede oturan Ziya Gökalp Bey şahittir... Beni siz, Şeref sokağma devamdan menedebilirsiniz. Lâkin; beri uğuruna canımı feda ederek Çalıştığım cemiyetten ayırmıya muk tedir değilsiniz. O cemiyet, sizin bir. Yarlığımız değildir, O; kim onu be- nimserse, onun malidır... Beni bu- raya tehdit için mi çağırdmız?, Diye bağırdı. sa bir süküttan sonra, o vak te kadar söylenen sözleri dinlemekle iktifa eden, Ziya Gök- alp Bey de söze karıştı: — Hayır, Dr... Sen; tehdit için, davet olunmadın. Ve sen, haklı- sm.. Ben arkadaşların bu muame- Jesini protesto ediyorum... Süküne tini muhafaza et. Gel; eskisi gibi bizimle çalış. (1) (stitrad olarak arzedelim ki; 1517 senesinde, Ziya Göknip Bey Diyarbekirden Istanbula gelipte Baytar Mektebine kaydedildiği za- man; bu zatı, Diyarbekirli (Ishak Süküti) Bey, Dr. Temo Beye tanıt- mış.. Ve onun vasıtasile, (Ittihat - “Terakki cemiyetine) alınmıştı. Bu sebeple aralarda eski ve kuvvet- Ni bir aşinalık vardı.) Ziya Gökalp Beyin tatlıya bağla mak istediği bu acıklı sahne, o gün böylece kalmıştı. Fakat Dr. Temo; o kadar feda- kârlikla teşkil edip güçlükle yaşat tığı frrkasına indirilmek İstenen bu darbeden #on derecede müteessir o Yarak merkezi umumiden ayrılmış tı. Dr. Temoyu, bu suretle fırkayr dağıtmıya razı edemiyenler, şimdi 7 zayıf damarını yakalamışlar- — Memurlar, siyasetle iştigal e- demezler. Ya, fırkadan çekilirsin. Yahut ta memuriyetini feda eder- &İn. demiye başlamışlardı. tarihte, Dr. Temo, yirmi al- tın lira maaşla, Darülâceze Mi'diriyetini ifa etmekte idi. Fakat aldığı paranm mühim bir kısmını, İrrkayı yaşatmıya hasretmişti. Me- Muriyetten çekilmek, fırkayı yik- mak demekti... Dr. Temo; bu müş- kil vaziyette, artık bunalma dere- <esine gelmişti, Bu hilcümlara mu- Küvemet imkünr olmadığı için; ar- tik hâdisatı, kendi tabif mecrasma terketmiye karar vermişti. Aradan çok zaman geçmeden, » Ikinci defa olarak Dahiliye Neza (Senç Türk) gazetesi sahibi Ziyaettin retine gelen - Talât Bey; kısa bir emirle, Dr, Temoyu memuriyetin- den âzletmişti, Dr. Temo, derin bir toessürle Ba brâliye giderek Dari rünü Talât Beye teslim ederken: — Allaha ısmarladık, Talât Bey.. Herşeyi size terkediyorum.. Ben de, tekrar Romanyaya çekiliyorum. Demişti... Fakat Talât Bey, onu elinden tutup yanına oturtarak: — Hayır, doktor... Bir yere gide- mezsin.. Aramızda kalacaksın. Ve bizimle çalışacaksın. Hem, ben seni. o vazifeden bililtizam çektim. Sana, daha mühim ve daha vatanpervera ne bir hizmet veriyorum. Yarın; doktorlardan mürekkep bir heye- tin başma geçeceksin. (Edirne) ye gideceksin. Vilâyeti, baştan başa Baran kolera felâketini tepeliyecek- sin, (2) Diye cevap vermisti. Dr. Temo; vazife karşısında, der hal başmı eğmisti. — Pekâlâ. Yarın hareket ediyo- Tum, Demişti... Babrâliden çikip doğru ca Demokrat klübüne gelerek arka- daşlarını toplamış; vaziyeti izah etmis, svdetine kadar fırkayı sü- künetle idare etmek için direktifler vermiş.. Ertesi gün de çıkıp Edir neye .gitmişti, Fedakârane gayretler meticesin- de, Edirne vilâyetindeki kolera fe lâketi, muvaffakryetle tepelenmiş- ti. Ve Dr. Temo da, Istanbula avdet etmişti... Fakat bu müddet yarfm- da, Dr. Temo kararını vermişti. Bu kararla İstanbula gelen Dr. Temo, - hükümetin büttin tazyikle- rine rağmen - Demokratinğn henüz sadık kalan arkadaşlarını Merkez klibine toplıyarak: — Bu işte, bundan fazla devam ve sebatı, başkaları için tehlikeli görüyorum. Tazvik ve tehdit altm- dü kalan arkadaslarm, daha fazla ıstırap çekmelerine tahammül ede- miyorum... Bu maksatla da, istik- balde daha müsait bir zamana İnti- zaren fırkanın fanlivetine simdi hitam veriyorum, Ben de, Roman- yava gidivorum. Demişti, Fırka. (1910 » 1326 senesi sonla” Tms doğru) bn ruretle kendi ken- din* #ashetmişti. Akin... Fırkavr derin hir İman İle benimsemis olan birtakım atesli gencler. bu vaziyete riza gösterme- mişlerdi. Nitekim, o aralık Izmirde bulunan (Bezmi Nusret Bey), Istan (0) Doktor Temo beyin, siyasi batırala- rını ihtiva eden uzun bir mektupta, bu mu” havere aynen böyle nakledilmiştir. (2) (Büyük Manevra) ismi verilen s8 ker kalabalığında (kolera) zuhur etmiş ve bütün Edirne Vilâyeüni ölüme sürükle- mek İstidadını göstermişti. bula gelip te bu hali görür görmez; arkadaşlarını fırkanın eski (Hor- hor klübü) ne toplamış... Onlara, yeniden faaliyete geçmeyi tavsiye eylemişti... Bu teklif, derhal kabul edilmişti. Dr. Temo ile cereyan öden kısa bir muhabereden. ve onun muvafa- edildikten sonra, (327 i günü) tek- yar faaliyete geçilmişti. Yeni idare heyeti seçilmişti ği, yine Dr. Temoya iğe, (eski sad | rizamlardan Halil Rifat Paşanm oğlu, Ahmet Rifat Bey. mesul murahhas ve umumi kâtipliğe, Bez | mi Nusret Bey. Muhasip ve vezne- darlığa da, Seyfettin Ar'f Bey inti- hap edilmişti... .(Trbbiye mektebi dördüneti sını! talebi den Ferruh Niyazi Bey) de birkaç arkadaşile faal heyetin başma geçmişti. İşte Demokrat fırkası böylece, ikinel faalivet devresine girmist Fırkayı idare edön bu ateşli genç- ler; — tıpkı saf ve necip liderleri gibi — en küçük bir menfaat hissi bile gütmeden bütün varlıklarını, fırkalarmı yaşatmıya hasretmiş - lerdi Fırkanm hükümet işlerini, Bez- mi Nusret Boyle, Muhlis Sababat- tin Bey takip ediyordu, Ve,. Muhlis Sabahattin Beyin tatlı ve hararetli natıkası, ekseriya mühim işler gö- rüyordu. Tek gözlükle süslenen se vimli çehresi, daima açık renk el- divenleri ve beyaz getirler, terte - miz ve alamod kryafeti, serbest ta- wr ve hareketlerile şık bir diple- -mata bensiyen — bu aristokrat manzaralı — genç demokrat, bazan Sadrazam Sait Paşanm masası kar şısma dikiliyor: fırkasmm menfa- atlerini müdafaa etmek için perva- sizca şeyler söylemekten bile çe- kinmiyordu. İhalât ve 4,111,702,000 drahmilik ihra. EKONOMİ Yunanistanın | Komşuları İle Ticareti | İhracatımızda Epeyce Fazlalık Var Yunanistanm bu seneki diş ticareti | hakkında neşredilen en son bir İstatiş tiğe göre, eylüle kadar sekiz aylık bir devre içinde 9,909,248 drahmilik it- cat yapılmıştır. Ithal edilen madde- ler. Buğday, Mısır, arpa, (ssulya, sah ve, şeker, ham deri kereste, odun kö- mürü, maden kömürü, neft, benzin, demir, kimyevi gübre kağıt hamuru, pamuk, yün, kıl, ipektir. İhraç olunan maddeler ise yaprak tütün, siyah ku- ru üzüm, Sultaniye üzümü, kuru İn- cir, zeytinyağ, zeytin, şarap, maden cevherldir, Yunanistan Je Balkan hükümetle Fi arasında ayni müddet içinde ya - bılan ithalât ve ihracat işlerinin ge- çen seneye nazaran bir miktar art - mış olduğu görülmekted ir. Yunanistandan memleketimize ik hal olunan malların yekünu 34252000 drahmi, ve memleketimizden Yuna - nistana ihraç edilen malların yekünu da 141,481,000 drahmidir. Yunanis - tanın Romanyadan Itbalâtı 1.042.114 bin ve Romanyaya İhracatı 132081 bin drahmi kadardır. Yugoslavyadan ithalât 566,961 bin ve Yügoslavyaya ihracat ise 142,454 bin drahmidir. Bulgaristana gelince: Yunanlılar Bulgaristandan 10,457 bin drahmi kiymetinde mal ithal etmişlerdir. İh- raç ettikleri mslm yekünu da 12,0M1 bin drahmi kiymetindedir. Letonya Heyeti Balkan Memleketlerine Gidecek Letonya hükümeti ile aramızda ya pılacak ticaret ve tediye anlaşmaları İçin memleketimize gelerek Ankara- ya giden heyet, dönüşte Bülgaristan, “Yügöslavya, Çekoslovakya, Romün - ya ve Yunanistanla da ayrı ayri bi- rer ticaret ve tediye anlaşmaları ya- pacaklardır, Heyet, Türkiyeden son- ra evveli Bulgaristana ve oradan di- ğer Balkan memleketlerine geçecek- tir. Letonya, heyeti, birincikânunun üçünde Sofyada bulunacaktır, Dış Kulak Vücudümüzün her tarafı gibi, kulağımıza da temizlik lâzımsa da, kulağı büyük bir düşmanı fazla temizliktir. Bazı kimseler kulağın dışarısımdaki kısmını iyice yıkayıp temizledikten başka bir kibrit gö- püne pamuk parçası sararak kula- Zan içini de temizlemiye meram © derler. Halbuki kulak borusunduki İfrazatın haylice mühim bir işi var- dır: Dışardan gelen havanın içinde bulunan tozları, bazan hayvancık- ları bile, tutar onların tâ içeriye gitmesine mâni olur: Adeta ökse Sihi, Onun için bu ifrazatı büsbü- tün temizlemek doğru değildir. Fa'at onu büsbütün bırakıp, top lanmasını aldırmamak ta doğru ol- maz.O vakit birikir, kulağı tıkar Ki- misinde ifrazat tabii olarak fazla olur, kulakları tıkanır. Kimisinde de kulak borusu, yine tabii olarak dar yahut çarpık olur, bundan do- layı kulağın iyice temizlenmesi ka- bil olamadığından ifrazat birikir. Şu halde kulakta ne fazla temiz- lik, ne de ihmal, Hrazat birikerek kulağı tıkaymca en iyisi bir mü - tehassısa giderek kulakları temiz- letmektir. Bazıları her ay temiz » lenmiye bile muhtaç olurlar. Bazı kimseler de kulakların: toz- lardan yahut soğuktan korumak i- çin kulaklarımı pamukla tıkarlar. Böyle yapmak kötü lâflarm hep- sini işitmiye mâni olursa da, kula- gm sağlığı bakımından fena bir âdettir. Pamuk parçası kulağın i- gerisinde rütubet olmasına sebep 0- lur, rütubet te her türlü mikropla- rm çoğalmasını kolaylaştırır. On- dan başka pamuk hazan kulağın i- gerisine kaçarak gerçekten sağır- ığa sebep olur, Kulağa pamuk sokmanm iüzu - mu da olabilir; kulak delindiği va- kit, bir de kulağım tâ içerisinde bir hastalık bulunduğu vakit, Hava pek soğuk olunca yahut şiddetli rüz - gürlarda, yüzlerinde sinir ağrıları- na, orta kulakta iltihaba müstsit bulunanlar — hele açık bir araba- da yola çıkmıya mecbur olurlar- sa — kulaklarına pamuk sokabilir ler, oda sıkı olmamak, işitniye en- gel olmamak ve kulağın içerisine düşmemek şartile, İnsanım herhangi bir tarafı gibi, kulağı da kaşınabilir. O vakit, ba- zıları ellerine geçen hir kibritle ku- laklarmı kaşımayı pek severler. Vaktile bir tarafı diş karıştırmak, bir tarafı da kulak kaşımak için yontulmuş, kemikten, | fildişinden bile, mahsus âletler yaparlardı. Ne türlü olursa olsun, bir şeyie kulak karıştırmak ta fen bir âdettir: Ka şımıya yarayan şey kırılır, içerde kalır, kulağı yaralar. Sabahleyin yüz yıkarken, yahut banyoda iken veya denizde iken ku Jağa su kaçması da iyi bir şey de- gildir. Kulağa yiren suyun mutlaka temiz olduğu temin edilemiyece- ğinden iltihap yapabilir. Onu ç- karmak için başı, öteki tarafa eğe- rek suyu akıtmıya çalışmalıdır. Bu kadarla çıkmaymca, temiz, eczane pamuğundan bir fitil gibi büküle. rek su onunla ç'karılır, : Mailarımızın İhracı İçin Yeni Tekiifier Yugoslavya vapur kum- panyalarından biri Türk mallarının ihracı için mü- sait şartlarla vapurlarını hü- kümetin emrine hazır bu- luduracağını ve navlun fi- yatlarını indireceğini bildir- miştir, Tiryeste ile Köstence ara- sında ve Balkan Antantı li- manlarına uğrıyarak yeni bir hat kurulması için Bal. kan Ekonomi Konseyinde yapılan teklif müsait bir zemin bulduğu için bu me- sele üzerinde tetkiklere baş- lanmıştır. Balkan Antantı na dahil memleketlerin Av- rupa memlekelerine yapa- cakları ihracat bu suretle kolaylaştırılmış olacaktır. diem Çekoslovakya İle Ticaretimiz Yolundadır eeraği Bir Çek Gazetesinin Mânasız Neşriyatı Prag, 8 (TAN) — Burada çıkan vır gazete, Tü enin Meğretliği yeni itbalât rejimi kararnamesinde Çekos. lovakya mamulâtınn ithaline mani olacak maddelerin bulunduğunu yaz- mıştır. Bu gazete, yapılan teşebbüs- lerin bir netice vermediğini iddia e- derek Türkiyeden mal ithal eden Çe- koslovak tüccarlarının da mukabelei bilmisil yaparak Türk mallarmı al mamalarmı teklif etmiştir, TAN: Bizim yaptığımız tahkikata göre, bu iddia tamamen yanlış ve ha- kikatten uzaktır. Yugoslavyanın mem leketimize ithalâtı devam etmektedir. 23.10.9987 tarihli ofis bülteninde Çe- koslovakyanın Merkez Bankamızdaki blokajı ,816,600 liradır. Halbuki bu miktar bir hafta evvel 2,901,600 lira olarak tespit edilmiştir. Demek ki, bir hafta içinde Çekoslovaykadan yur dumuza 945 bin liralık mal girmiş ve bedeli de Merkez Bankasında Çekos. lovak hesabına, bloke olarak geçmiş- tir. Yalnız bu rakamlar, hakikati or- taya koymıya kâfidir. Yeni rejimde Çek mallarının ithalini meneden hiç- bir madde yoktur. ; : ; ; : ; : v : ; ; : ; : : ; : Borsamızda Zahire Satışları Evvelki gün şehrimize gelen 44 va- gon buğdayın geri kalan bir kısmı, dün gelen dokuz vagonla birlikte sa- tılmıştır. Bu mallar arasmda çavda- rı az olanların fiyatlarında 2—3 para kadar yükselme olmuş ve piyasa İs- tekli olarak kapanmıştır. Arpa yatlarında 1—2 para düşüklük gö rülmüştür, Bunun sebebi Avrupa pi yasalarında arpanm düşük satılms- sıdır. Çavdar 4,20—4,270, arpa 4,07 — 409, mıser 4,0 —4,25, yulaf 3.27. mercimek 6, kalburlu nohut B,-8U * sam 16,35 — 17, iç fmdık 325 ku ruştan satılmıştır. ARR, Bulgar Köylüsü İçin Kibrit Bulgaristan maliye nezareti, “ÖY- lülere mahsus olmak üzere Kutusu bir leva kıymetinde ve 12 kutuluk paketler içinde köylü kibritleri vap- tırmıya karar vermiştir. Her kutuda 20 kibrit bulunacaktır. Çekosluvakyadan Getirilecek Mallar İ Hususi bir kararname !le Çekoslo. vakyadan 177735 Çek kuronu kıy- metinde kanaviçe, çivi jüt ipliği! nin konterijan harici getirilmesine mil saade edilmiştir. İtalyaya Satacağımız Balıklar Anlaşmaya Varıldı, İhracat Başladı İtalyadaki balik konserve fabrika- larından birkaçı namına memleketi « mizden balık almak üzere şehrimize elen heyet, balıkçılarımızla görüş - müş ve bir anlaşmaya varılmıştır. Bu fabrikalar, bütün ibtiyaçlarnı şehri- mizden temin edeceklerdir. Palamut» ları çifti 5 kuruştan, tor i de çif“ ti 35 kuruştan alacaklardır. Bu İş için beş vapur tahsis edeceklerdir. Her hafta iki, fiç tanesi limanımıza gel rek balık yükliyecektir. Balıkçıları - mız, Yunanistan ve Bulgaristan için: de balık vermekte serbest kalacak « lardır. Bu anlaşmadan sonra, limanımızda bülunan İtalyan balık gemileri, 250 bin çift palamut ve 20 bin kadarda torik yüklemişlerdir. Havalar müsnit oldukça Karade- niz Boğazının Rumeli ve Anadolu ci- hetlerinde tutulan fazla balıkların sâ tılmıyanları tuzlayıcılar tarafmdan toplanmaktadır. Bir haftadanberi de, Yunanlılar ve Bulgarlar palamut ak mıya başlamışlardır. Son günlerde bu iki memlekete çifti 5-6 kuruştan 200 bin çift palamut satılmıştır. Dolardaki Düşüklük Değişmedi Dün borsamızda Unitürk Üzerinde biraz fazlaca İş olmuştur. Sabah 15.25 liradan açılan'piyasa 15,35 1 raya kadar yükselmiş, fakat öğleden sonre' tekrar . Akşam ka- panış fiyatı 15,15 Tlradır. Merkez Ban kası hisseleri 95, Anadolu tahvilleri 30.35 ve Aslan çimento 11,05 liradan muamele görmüştür. Londra borsa- sm bir sterlin karşılığı 147,09 frank gösterilmiş ve dolar fiyatlarındaki dü şüklük pek az değişmiştir. Dün Londra piyasasında bir ster. lin 501,35 dolar olarak muamele gör“ müştür. Merkez Bankasi da bir İm- giliz lirasına 623 —626 kurus fiyat vermiştir. z Ege Piyasasında Tütün Vaziyeti izmir, $ (Tan muhabirinden) — Tütütn piyasası hararetli devam © derken birdenbire bir durgunluk gös termiştir. Şirrdiye kadar Ege mınta- kasında yapılan tütün mübayaatı 15 inilyon kiloyu bulmuştur. Bunun on milyon kilosunu Amerikan tütün İ kumpanyaları satm almışlardır. Pi- yasada görillen durgunluk tabii gö İrillmektedir. Çünkü, her sene olduğu gibi iyi cins tütünler ük partide sa. İtilmıştır. Bundan sonra diğer parti satışları başlıyacaktır. Bazı firmela- rm tütün fiyatmı düşürmek için has reket ettikleri söyleniyorsa da müs- tahsiller müttehit bir halde bulun « maktadırlar. Türk Tütün Limited şir keti ile inhisarlar idaresi piyasadan tütün satın almakta devam ettikle » rinden endişe edilecek bir vaziyet yoktur. ei Kontenjan Listeleri Yugoslavya anlaşmasına bağı kon tenjanlardan Istanbul başmüdürlüğü ni hsis edilen miktarlara ait Jiste gümrüklere tebliğ edilmiştir. Bu liste gecen seferkinden farksızdır. #4 YENİ KiTAPÇ sn, Aradığınız her kitabı ve iyi artasiye çeşitlerini YENİ Kİ TAPÇIda bulabilirsiniz. Altı ku- ruşluk posta pulu gönderenlere kitaplar hakkında mektupla iza- hat verilir. Taşradan sipariş a IN Ur ve gönderir. Istanbul Ankara caddesi No, 85 mmm mn