28 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

25-2-939 BUGÜN| Filistinin İstiklâline Doğru Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL K ondrada toplanan Filistin kom- feransı buhranlı günler ge - girdikten ve bir takım — çıkmazlara saptıktan sonra ümit verici bir saf - baya girmiş gibi görünüyor. Londra- dan gelen haberlere göre İngiltere hükümeti Filistin Araplarının hâki - miyetini , Yahudileri bir e - kalliyet saymağa, Yahudi muhace - retinin tahdidine dayanan bir siya - set takibine ve Filistinde teşekkül €- decek Arap hükümeti ile bir ittifak imuahedesi aktine karar vermiştir. Londrada verilen bu kararlar, A- rap memleketlerinde ve Filistinde| çok iyi karşılandığı ve herkesi se dirdiği halde yahudiler üzerinde çok fena tesir etmiş ve Yahudiler hoş -| butsuzluklarını göstermek için her) çareye baş vurmuşlar, hattâ anlaşıl-| dığına göre tethiş hareketlerine te - vessill etmişlerdir. Filistinde İngiliz si bim bir değişiklik geçireceği, Fi konferansının davetinden belliydi. Filistin davasını benimseyen müs | takil Arap memleketlerinin konfe - cansa davet edilmeleri ve bunların Filistin meselesinde vaziyetleri çıkça anlatarak orada müstakil bir Arap memleketinin teşkili üzerinde ısrar etmeleri ve sonra Filistin mese- lesini bir şeref meselesi yapmaları, tesirsiz kalacak bir teşebbüs olamaz- dı. Çünkü İngiltere ile Araplık âlemi arasındaki müşterek menfaatler, h: yati bir kıymeti haizdir. İngiltere im- paratorluğunun en mühim muvasala hatları Arap memleketlerinden geçi- yor ve İngiltere, bu memleketlerk nanevi bir mahiyet alan dostluğunu yaşatmak ve inkişaf ettirmek ihtiya- cımı hissediyor. Benn pek mühim bir sebebi, bu si ksüidefan işinin kazan - «yeter. Eskiden İngiliz do nanmasının denizlere hâkim olması, İngiltereden uzakta bulunan yerle - rin müdafnasına kâfi geliyordu. Bu - gün bu vaziyet tamamiyle değişmiş bulunuyor. Artık © İngiltere bir çok yerlerde tehlikeli komşularla karşı laşıyor, Bu tehlikeli ve muzip kom- şulara karşı, İngiltere için © hayati kıymeti haiz yerleri müdafaa etmek, yalnız İngiliz kuvvetlerinin başara bileceği bir iş olmaktan © çıkmıştı Buralardaki İngiliz kuvvetleri, yerli halkın teveccühü ve itimadını kazan- maş değilse, her buhran bu kuvvetleri hem hariçten, hem dahilden tehlike-| lerle karşı karşıya birakır, ve bu da İngiliz müdafaasını ta © temelinden! sarsar. İngiliz diplomasisi bu haki - katleri iyice kavramış olduğu için, bir çok Arap memleketlerinde, daha liberal bir siyaset takibine, ve müdu- fan işini bu memleketler halkı ile paylaşmağa karar vermiştir. Irakın ve Misirın istiklâlini tanımakla, bu kararı tatbik ettiğini göstermişti. Irakla Mısırın lâlini tanıdık - tan sonra sira Filistine gelmiş, ve| Araplar bu Arap ülkesinin de ayni muameleyi görmesini ummuşlar ve beklemişlerdi. Fakat Yahudi yurdu meselesi bu işin iyi şartlar içinde ba: şarılmasına mani oluyordu. Nihayet Londra konferansı top - landı ve bir takım çıkmazlardan son- ra İngilterenin Filistin istiklâlini ta- nıyacağına, Yahudileri ekalliyet sa - yacağı! e yahudi muhaceretinin tahdidini kabul edeceğine dair ha - berler gelmeğe başlamıştır. Gerçi bu haberler henüz resmi mahiyet almamıştır. Fakat İngiliz si yasetinin bu istikameti alacağını söy lemek mümkündür. Çünkü bütün A- raplık âlemini darıltmak, ve Aarap memleketlerinin İngiliz düşmanla - riyle teşriki mesai etmelerine yol aç- mak, İngiliz siyasetine uygun gel - mez. Yahudi yurdu ise, esasen kurul- muş ve Yahudiler bu bakımdan hoş- nut edilmişlerdir. Yahudi yurdu ü - zerinde fazla ısrar etmek, bütün Fi - listini bir yahudi yurduna çevirmek olur ki hu da mandanın reddettiği bir şeydir, Onun için bundan böyle Filistin İmotörlü cüzütamları general Rudolf Gadja'yı kabineye al olan faşistler tarafından yapılmış ol- a amm hzilterel: Fransaya 100 Bin Asker, 2000TayyareGönderecek Fransa, İtalyanın Trablusgarpteki Tahşidatına Karşı Cezaire Tayyare Filoları Gönderiyor - İngilterede Yeni Bir Harp İlâcı Keşfedildi (A.A) — People gaze- tesinin yazdığına göre berp vuku bulduğu takdirde İngiltere, Fransa- ya 10 fırkalık bir kuvvet gönderecek» | tir. 100 bin kişiden biraz daha fazla olacak olan bu seferi kuvvet, 1014 te | afanşı geçen kuvvetlere nisbetle da- İ ha az ise de İngiliz ordusunun bütü ihtiva edecek-| p tehdidinde İn İ arelerinden ş kendilerin ş olan Fransız hava mey ket edeceklerdir bu husustaki m erkânı har Londra, 27 hava ta danlarına ha ne göre, rarlar, iki memlek biye heyetleri arasında yapılan son müzakereler esnasında Wtihaz edil- miştir. Fransa Cezaire tayyare Hilosu gönderiyor Paris, 27 (A.A.) — Altımcı hava fi- 500 Yahudi Denizde Bırakılıyor Füşisier Vahudi Aleyhtarı Nümayişler Yapıyorlar Deyli Expresin muhabi - ri bildiriyor! — Bir kaç gün sonra Danzigten hareket edecek olan bir gemi facialar taşıyarak limana veda edecektir. Danzig'in Nazi lideri Horster ya- hudilerden kurtulmak için yepyeni bir plân bulmuştur. Beş yüz erkek, kadın ve çocuk -| tan müteşekkil! bir yahudi kefilesi- ni eski bir gemiye yükletecek ve ge- mi hareket edecektir. Kaptana gemi - yi boş çevirmek için kati emirler ver- miştir. Gemi evvelâ Filistine uğra -| yacak, yükü oraya stmağa muvaffak! olmazsa Suriyeye gidecek, daha son- ra Şimali Afrika limanlarına uğraya- | caktır Açlığa ve tazyika dayanamıya - cak hale gelenler gemiye girmek için şimdiden müracaat ediyorlar. Gemi geri döndükten sonra tekrar doldu - rulscak ve tekrar yola çıkarılacak - tır. ! Berlin, * ra, 27 (A. A.) — Dün akşam Arvick-Hippodrame tiyatrosu açıl - madan biraz evvel Manchester'de Fa. şistler bir nümayiş yapmışlardır. Tiyatroda mülteciler için topls - ban, “Baldvin sermayesi,, menfaati- ne bir temsil verilecekti. Aralarında bir de kadın bulunan 12 nüma; tevkif edilmiştir. Kaldırımlara atı - lan yüzlerce risalede şu cümle yazılı idi: “İngilterede sefalet ve işsizlik varken ccnebiler için neden iane top- alam? * Prag 27 (A. A.) — Rüyter Ajansı muhabirinden: Dün bir yahudi mağazasında bir| bomba patlamıştır. Bu mağaza, son zamanlarda komünist fırkasının koo- peratifiydi. Şehrin tam merkezinde kâin olan mağazanın bütün camları kırılmış ve cam parçaları havaya uç- muştur. , Polis, tahkikat yapmaktadır. Bu sulkastın hükümetin Faşist maktan imtina etmesinden münfail İlosunun Morane - 408 İres'e vasıl olunca İPolonyanın böğründe bir çıban ol tipindeki 21 avci “tayyaresinden mürekkep İlk grupu, yarın Hyeres'e müteveccihen bâreket edecektir. “Tayyareler Hye- orada Comman- İdant - teste, tayyare gemisine konü- Iscak ve ihtimal cezayire gönderile- | cektir Bu tayyareler, Cezayirde Dijon” dan gelmiş 18 tayyars ile birleşerek seyyar filoları vücude getirecekler. dir. İtalyanın Trablusjarptaki kıtaatını fevkalâde takviye etmekte olduğu si- rada erkânı hari arafından bu kararın ittihaz edilmesi kayde şevan- dır. İngilterede bir harp ilâcı bulundu Londra, 27 (Hususi) Daily keteh gazetesi yazıyor: İngilterenin hiye Nezareti kasasında, harp za- Varşovada Almanya Varşova, 27 (A. A.) — Hariciye Nazırı müavini general Gansuz Gilü- chovski ile bir çok erkânı harbiye zâ- bitleri, talehe lejyonu lideri albay 'Tomaszevski tarafından üniversite binasında Almanya aleyhinde tertip edilmiş olan bir mitingde hazır bu - İunmuşlardır. Bu miting, başvekil ta rafından verilen hususi bir müsaade sayesinde yapılabilmiştir. Albay Tomaszevski, gen dakârlıkta bulunm lâzım olduğunu beyan etmiş ve şöyle demiştir: '— Terkedecek hiç bir şeyimiz yoktur, fakat İstiyeceğimiz bir çok şeyler vardır.,, Talebe, yaşasın Polonya Dantzig. diye bağırmışlardır. Hatip, bundan sonra Dantzig'in duğunu ve bu çıbanın deşilip tedav edilmesi 1 nu söylemiştir. Bunun üzerine hazirun: Fakat Beck, iyi bir cerrah de Hil, demişlerdir. B. Tomaszevski, talebeyi (o Kont Ciano'nun Varşovayı ziyareti müd detince hiç bir hâdiseye vermemeğe davet etmiş ve Kontun Polonyanın bir dostu olduğunu söy - lemiştir. Dün Gdyniada da Almanya aley- hinde tezahürat yapılmıştır. Takri ben beş bin nümayişçi: (o “Dantzig'e yürüyelim. nidalariyle (Almanya! konsoloshanesine yaklaşmağa teşeb - büs etmişlerse de polisin müdahale- si üzerine dağılmışlardır. * Danzig, 27 (AA) — Senato ikin- ci reisi Huth tarafından Leh diple-! matik mümessilliğine şifahi bir no- tada Leh hükümetini Leh talebe ce- miyeti tarafından kabul edilen karar | suretini resmen takbibe davet edil-| mektedir, İtalyan gazetecilerini istiskal hazır olması im gelmekte bulunduğu” Ni sebebiyet İhâkim bulunmaktadır. Varşova 27 (A: A) — Havas A -İi" manmda İngilizleri bozguna uğra- maktan kurtaracak olan bir ilâç for- mülü vardır ve bu ilâç guddeli vita- iminden hazırlanmıştır. Tecrübe için hazırlanan bu formül ile, hava mü- dafaasına karşı halkı korumakla meş- gul olan Sir Anderson, son derece Hükümet na- bu alâkadar olmaktadır. mına çalışan tıp mütehassısları, türerek tesirini halk üzerinde denen teklif edi- yorlar. Sir Anderson ilâcın kompri-| me hâline getirilmesi için alâkadar| hhiye makamlarile temas etmekte- dir. Bu ilâcı hazırlamaktan maksat, harp zamanında halkın uğrıyacağı sıkıntıları tahdit etmektir. Mütehas- sıslar, bu ilâç, Madridin bombardı - mana uğradığı sırada haik üzerinde denenmesinin son derece müfit ola- cağını söylüyorlar. formülü Madride eyi Polonyalılar Danzigi Ilhak Etmek İstiyorlar Aleyhine Nümayişler Yapılıyor, Bir Kahvede de İtalyan Gazeteciler İstiskale Uğradılar larım çalmasını istemişler ve koro halinde marş söylemeğe koyulmuş - lardır. Fakat muzika birdenbire meş hur “T'salongvay to Tipperary,, şar- kısım çalmağa başlamış ve Polonya- b müşteriler de hep bir ağızdan söy- lemişlerdir. Bunun üzerine İtalyan gazetecile. ri, derhal kahveyi terketmişlerdir. Macaristanda da Alman aleyhtarlığı var Budapeşte, 27 (A. A.) — “Macar partisi, nin feshi üzerine tevkif e - dilmiş olan 47 Nasyonal Sosyalist - ten ve tevkifi kuvvetle muhtemel o- lan daha bir kaç yüz kişiden başkaca bir kânunuevvelde gürültüler çıkar - miş olan 53 Nasyonal Sosyalist te - cemmi kamplarına gönderilecektir. | Bu suretle yeni intihabat takdirinde hükümet partisindeki müfritler va- ziyetlerini kuvvetlendirmiş oluyor - lar. Diğer taraftan Macar üniversite talebesi, Alman ekalliyetleri reisi Basch'ın vereceği konferansı yasak İettrimeğe muvaffak olmuşlardır. Arnavutlukta Vaziyet Normal 'Tirana, 27 (A. A.) — Anadolu A- .İjansının hususi muhabiri bildiriyor: le normaldir. Memleket. te tam bir sükün hüküm sürmekte! ve hükümet her bakımdan vaziyete Bazı yabancı Ajansların Arnavutluğu alâkadar e -| der tarzda verdiği haberlerin hiç bir aslı yoktur. geen e veee ve ee ee ee se se ae aş : İ KISA HABERLER j İk a © Ankara — Sanayi umum müdürü Reşat Everin istifa ettiğine ve yerina baş- tayin edildiğine dalr olarak bazı İstanbul gazetelerinde Ointişar eden hs- n doğru olmadığını beyana Anado- yerle jansından: Dün akşam garip bir hâdise ol- muştur. Kont Clanonünün maiyetin - de bulunan bir çok İtalyan gazeteci- konferansından daha iyi o haberler gelmesi beklenir. ü İduğu zannolunmaktadır. si, bir kahvede oturmuşlardı. Bu ge- zeteciler, muzikadan İtalyan marş - İu Ajansı mezundur. © Prar: Alman ırkından olan Çekos- lovak tabaam mecbur! askerlikten istisna | edilmiş lerdir. Macarlar ile Polonyalıların da mecbur! rim istima edileceği sanılmakta- İla hareket etmiş, istasvonds vekâlet 939 Bütçe Projesi | Tetkik Ediliyor Ankara, 27 (TAN Muhabi- rinden) — Vekiller He; gün sast 16 da toplanı bütçe projesi üzerinde melerine devam etmiştir. Tor lantıda Maliye Müsteşarı Cemal il de bulun İktisat Vekili Hüsnü ÇAKIR İktısat Vekilinin Beyanatı zi Vekâletin Teşkilâtına Yeni Memur Alınmıyacak Ankara, 27 (Tan Muhabirinden) — İktisat Vekili Hüsnü Çakır Vekâle- tine alt işler üzerinde sorduğum muhteli? sualllere karşılık şu beyanat. ta bulundu: — Sanayi plânının tatbiki vazifesi kendilerine verilen müesseseler bu baptaki faaliyetlerine devam ediyor. lar. Vekiletçe henüz projesi hazırlanır barla vekület kadrosunun arttırılma- 8 veya eksiltilmesi yolundaki haber- ler mevsimsizdir. Yalnız vekâlete bağlı teşekküllere bütçeleri tasdik e- dilinciye kadar yeniden memur alın- maması ve mevcutlara zam yapılma- ması emredilmiştir... | Hüsnü Çakır, Denizbankta yapılan söyledi Denizbankta başlamış olan tef. lere devam edilmektedir. Bu teşek kül teşkilâitni murakabe kanununun hükümleri dahilinde ve bu karunun tayin ettiği müddet içinde tanzim e- decektir. İstanbulda teşkil edilen ko- misyonlar yeni vapurlar üzerinde omisyon ra- vekâlete teşkilât kanun henüz gelmemiştir. Dahiliye Vekili Şehrimize Geliyor Ankara, 27 (Tan Muhabirinden)— Dahiliye Vekili Faik Öztrak refaka- tinde hususi kalem müdürü olduğu halde bu akşamki #kspresle İstanbu ileri gelenleri tarafından uğurlan- mıştır. Faik Öztrak, bugün öğleden son- ra İktisat Vekili Hüsnü Çakırı ma-| kamında ziyaret ederek 15 dakika kadar görüşmüştür. İstanbulda İkinci Vali Muavinliği Ankara 27 (Tan muhabirinden) — İstanbulda ikinci bir vali muavinliği İ geciktirdi. Özürler dileri değildir. Bu iti-| İsiz iyi bir kronikör olmamı fi Pul Yazan: B. FELEK ir güzel söz, hangi dilden olim sa olsun güzeldir, Mânalı, nü teli ve kuvvetli bir söz. Frenklerin bir lâfı var; birbirleri ne okuyup yazma bilip bilmedikleri ni sormak İçin: — Sen hiç ekinci kızın sırtını ya lamadın mı? derler? Hani birâz kaba gibi görünen bı lâf şu demektir. Çoğu Fransız post pullarının üzerinde tohum atan bil kız resmi vardır. Bunu mektuba arkasını yalarlar malüm ya! udur. Tuhafca bir 1âf? ik tekerlemeyi pul mevzuuna sıçramak yaptım. Pul çok şayanı dikkat bir şeydir. Ve insanlarla pullar arasında ga amma çok garip bir müşabehet var » dir. Ne gibi? Şu gibi ki: Pullar yapışkan, ke « narları tırtıllı, ayni kıtada fakat renk leri, kıymetleri başka başka birer dört köşe kâğıt parçasıdır. Büyüklükleri aynidir. Mahiyet - leri de aynidir. Mathanda baskı ma « kinesinin altına girmeden evvel hep- si bir destenin kâğıtları olduğundan hamurları da aynidir. Fakat makine- ci şu kâğıda beş paralık pul (basar, ötekine on kuruşluk, berikine elli ku- ruşluk. Ve her birerlerini de başka başka renkte, Ve bir kere ha kıymetleri ayni olan kâğıt parçaları derhal fiyatça birbirinden ayrılırlar. Pulların hepsi gibi insanların hepsi de yapışkandır diyemeyiz. Ve bereket ki böyle değildir. Lükin hakiki değerleri ne olursa ol sun hayatın baskı makinesinde her birinin üzerine vurulan kıymetle kıymetlenirler. Renklere boyanırlar. İçlerinde posta pullarında old gibi çok kıymetlileri, nadirleri, hattâ enval arasında tek kalmış nümune- leri ve sürşarjlı olanları vardır. Vardır amma nihayet pul gibidir. | ler. Aslında az çok ayni kıtada, ayni mahiyette ve hüviyette iken üzerle- rine konan kıymet rakamlariyle n - cuzlar ve pahalılaşırlar. Puldan yegâne farkları, bunların koleksiyon meraklıları, kataloğları, amatörleri ve profesyonelleri vardır. Ötekinin yoktur. Ne kataloğa girer - ler, ne koleksiyona . Okuyucularıma: (Bir haftadan fazladır İstanbulda okuyucularımdan gelen lif mektuplara cevap vermemi n.) Vefakâr okuyucum “M,, e: Zevkli iltifatımıza teşekkürler ve minnetler. Başkaları benim kör olma yapıştırmak içir aldı mı demin dilerken iyorsu- nuz. Temenniniz benim için büyük teveccühtür. Saygılarımla. B.F. Bakırköy: Bay Vefik, Derin mütaleaları yazılarınıza hürmet rim ve acı tatlı teşekkürle - B.F. LENİNİN Karısı Öldü Moskova, 27 (A.A. — Leninin dul x tanfinovna 15 te ve- r. Dün kendisinin doğumu- nun 70 inci yıldönümü *esit edilmiş idi, Madam Krupskaya Lenli hayatında ona arkadaşlık etmiş, Av- rupdda en büyük mahrumiyetlere katİanarak kocasının #htilâl hareket. lerine iştirak etmiştir. İhtilâlden son- ra Sovyet Rusyada kendi e büyük bir mevki verilmiştir Lenin öldükten sonra Krupskaya kocasının eseri üze- rinde çalışmıya devam etmiştir. Tah- «ili yüksek bir kadındı. Sovyet Rus- ki rolü ve mevkfi bü- r in bütün yüktü. Tunus Veliahti Öldü Tunus, (A.A.) — Tunus veliah- di Mahmut ey, duğu halde vefat Beyin, valii umuminin ve askeri ve sivil erkânın huzurile yapılacaktır. ihdas edilmiştir. Bu vazifeye Dahili- ye Vekâleti nüfus müdür muavini Muzafferin tayini mukarrerdir. Mahmut Bey, şimdiki Bey, İkinci *Ahmedin amcezadesi idi. Veni Veli. *hd. Bevin veğeni Tahir Reydir,