30 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

ZARI Gündelik Gazete grama TAN'ın hedefi Haber de, fikirde, o herşeyde dürüst, samimi karlin gözeten gölışmaktır. temiz, ilmi mekzm, i » İây Milletlerarası porta itthadına döl ÇERiYaN | memleketler için abent müddet sırasiyle 30, 16, 9. 28 liradır. Abone bedeli pepindir. Gr değiştirmek 28 kuruğtur > İçin mektuplar 10 kuruş PU Mâvesi Yizımdır. eşriyatımızı Organize Etmek İhtiyacı €mleketimizde yabancı dil bil- tikiy Meyen bir adamın sanat Ve hayatın takip edebilmesine, çvaelmile hareketlere karışması © teke tti kendi yahasında inkişaf ve alli etmesine imkân ç yoktur. ink okunncak kitap ya azdıf, ve” VA Yoktur, Biz öz zamanda çok neşriyat YaP- vk, irfan kütüphanemizi zenginles” Tek ihtiyacındayız. Zaman kr mak için neşriyatı organize et” e İhtiyacımız vardır. Filvald yeni harflerin taam - Mn Sonra kitap eşriyatında bir artış başlamıştır. Fakat Miyatı kitapçıların keyfine, mü - "İn ve mütereimlerin zevkleri” ii ifaktıkça, ihtiyacımızın. sürütle ayip edilmesine mikân yoktur. m İİ Vekâletinin şimdi yapmakta ol- Yardım bile beklenen randıma- Yermemiştir. Vehğii halda yanılarak “ser 2 etinin direktifi mitamda RİYat milesseselerinin de İştirn - te Maarif ya, B€nİş bir neşriyat © program #nak, telif ve teretime eğilecek © yeri tesbit etmek, bu kitapların Mini devletle neşriyat müessese - #rasında paylaşarak metodik bir a çalışmaktır. , * e Vekâletinin yakında top” A karar verdiği Neşriyat Kom tek iin ihtiyaci tesbite yan kg teşebbüs olduğu için ci re lâyıktır. vik nit bül ll e ve iyi konmuştur. Kon- wen beklenen şey, neşriyat ini ve Nİze etmektir. Müellilten mü - d,, © Kadar bütün neşriyat İşleri Yeti 4 i altın ? makine gibi çalışırsa, elde © “imiz randıman çok büyüktür. . uyg arz Vekâleti, kongreye bâ - Mes olmak üzere, neşriyat mües - dop rinden ihtisaslarına göre Tİ a? istiyor, “ Nösriyatı arttermak için neler dil- 110rüz? Satışı tanzim İçin NE Eİ-| fayı, birler tavsiye edersiniz? Kİ” m basışını güzelleştirmek için tay Pmalıyız? Kitap fiyatlarını we © #hrmak mümkün müdür? işe Ve bunları benzer birçok sual “A, Vardır ki, ancak senelerdenberi tag, le meşgul olan müesseseler ta- an tevâp verilebilir. “Baez Sebeple bütün neşriyat malles- Ik, ,'Tİnİn Vekâletin bu teşebbüsiy a, ikadar olarak kendi ihtisasları: layt kısımlarda raporlarını hazır- afak kongrenin işini kolaylaştır tını temenni ederiz. Kongrenin Yaffakıyeti, memleket irfan haya- Zonginleşmesini intaç edecek - iv, Ni <7 tm he yer kğ Me | En) kdenizin ötesinde, beri- sinde şili değeri iz müstahkem bir sürü a- dal adi ye bunlar iki bin senedenberi Avrupada impa- ratorlük kuranların her biri üzerinde inanılmayacak de - recede mühimi bir tesir yap- mıştır. Bunların ayni tesiri tekrar yapacakları, Alman ordusunun en genç generali Reichnan'ın sözlerinden an- laşılıyor. Ruchnan, kısa bir zaman önce verdiği gizi konferansta şu sözleri söylemiştir: i “Ispanyada Algeziras civarındaki İ uzun menzili bataryalarla Cobelüt- tarık karşısındaki Afrika sahili, İn- giltere ile Fransanın şahdamarını Bine atyimi yaman milkem- ici hizmetler ifa edecektir. Ingik tere, Akdenizdeki İnhisatinı tama. mile kaybetmiştir. Bu deniz, artık bir serhattır. Burada hiçbir devle. &n donanması, emniyet içinde ha- reket edemez. Bu denize malik ol- inak için şiddetli bir mücadele vu- Jacaktir. akya ile mihver bü tarihi mü dadeleye iştirak için bize bir fırsat vermiştir. Biz de bu istikamette $- iyoruz.,, in bu sözlerle söylenmesi is. Venen şey. Almanyanın Akdenize hâkim olmayı kurduğudur. Onun İspanya harbine hayırhahane iştira. kinin hikfbeti de budur. Almanyanın bu işte muvaffakı- yeti de, müvaffakiyetsizliği de iki taratın Akdenizdek! adaları kul- lanmalarına bağlıdır. Çünkü ba w dalar, deniz üâlti, hava ve deniz kuvvetleri tarafından üs Olarak kullanılacaktır. İNGİLTERE » Ee aa pgilterenin Akdenizde iki I adası vardır. Bunlar Malta sorstır. Kibris, Türkiye ve Bi sahillerinden biraz ötededir ye Akdenizin bir köşesindedir. Bu- rası bir zaman Misıra aitti Daha sonra Romalılara, Türklere ve en nihayet 1876 de İngilizlere geçti. Ingiltere 1882 de buraya,bir esas kanun vermiş, bu kanun Kıbrıslı Rumlarla Türklere icra heyetine iştirak İmkânını kazandırmış, ia. kat parlâmentoda ekseriyet teşkil İne müsaade etmemişti, 1936 senösine kâdür devam eden bu kanun Rumların çikardıkları ka- aşıklıklar üzerine durdurulmuştur. ık sirasinda hükümet kona- akılmaâsi İngilterede asü- Hi onden 1936 da, Talya ile İngilterenin arasi açılması üze- rine vaziyet değişmiş ve Ingiltere atmeler Karışıklı > Yardımımızı esirgemiyelim. TÜRK SAFOSU DEREYİ in LR Turhan Tan er İN YYİİNCİ ü ti, burada yeni tahkimat Dğn mecbur kalmıştır. “ Maltaya gelince, Napolyan bü &- da hakkında “İngilizlere Parisin bir parçasını verirdim, bu adayı bi. rakmam,, demişti. Fakat Napolyon bu adadan ayrılmağa mecbur kal mış ve bu ada, Ingiltere imparator- lağunun ileri karakollarindan biri ştur. i erir için Maltahin «hemimi- yeti, Süveyş ile Cebelüttarık ara- , Eee gizerta eği İTALYA Marti Dd A Bu haritada, Akdenizin askeri vaziyetini, İtalya, Fransa ve İngilterenin kara ve deniz üslerini görüyoruz © “Akdenizin Mukaddera Adalara Baslıd YAZAN: « Allan Cameron j sında kıymetli bir mevki işgal et- mesindedir. Onun sayesinde İngiliz gemileri dar bir denizde 2000 mil mesafeyi himayesiz geçmekten ko. e İngiltere İle İtalya arâ- sında bir harp çıkması ibtimali, Mâltalıları bir hayli korkütmuştu. O zaman İngiliz donanması, Malta adasını bırakıp gitmiye mecbür kaldı. Ada halkı, İtalyan tayyare- İerinin buradan geçmesini, hattâ buraya gelmesini bir hafta kadsr beklemiş, fakat gelen gilen olma- mıştı. Halbulei adada bunlara mü- kavemet edecek bir tek top yöktu. Deha sonra vaziyet bir hayli de- Hişti. Gerçi yeni bir tehlike baş gös ır terir göstermez. İngiltere donan- ması tekrar ayrılacaktır, fakat çök * urağa gitmiyecek ve Malta ödası da müdafaasız kalmıyacaktır. İTALYA: Spanyanın Akdenizdeki en him adaları on iki adadır. Bunlardan biri olan Leros adası tahkim olunmuştur. İtalya 1911 de bü adaları işgal etmiş, İnkat Os- manlıların Trablusgarbi tahliye et- meleri üzerine, Italyanin da bu a- dalar: tahliye etmesini tazammun eden bir münhede imzalanmıştı. Fakat 1915 te Londrada yapılan ve İtalyanın Büyük Harbe iştiraki- Mebuslar Ne Vakit Mahkemeye Verilebilirler ? Me müddeti dahilinde ber mebus yurttaşlardan farklı olarak bazı haklar kazanir. İterhangi bir yurttaş aleyhine süç İsnat edildiği zaman maznun ola- rak mahkemenin hüzurüna çağrı « labilir. Eğer tevkifi icnbeden se - bepler mevcütsa sulh hâkimi tev- kif eder ve mahkeme mevkufen cereyan eder. Eğer malıkâm olur sh derhal cezasi çektirilir. Bütün bu haller mebüsluk müddeti da - hilinde mebuslarâ Yalnız cinai cürı tesnadır. Meselâ hir mebus kıza - tak bir şahsı öldürmüşse, yahat Bi irtikâp etmişse derhal tevkif e Ölür. Fakat sit olduğu makam, meclisi hemen haberdar edecektir. Yalnız şu noktayi tasrih etmek İstiyorum. “Bir mebus, İsnat olunan suç- tan dolayi mebusluk omüddetinde muhakeme edilemez.,, kaziyesin « den yapılan suçtan dolayı mebu - sun ceza görmiyeceği mânasını çi- karmak doğru değildir. Mebusluk müddeti ( bittikten sonra derhal cezai takibat başlar. Mebus öyle bir süç yapmıştır ki, mebusluk müddetinde eğer ce- zası çektirilmezse suç mururu 7A » mana uğrayacaktır. Teşkilâtı Esasiye Kanununda bü nokta düşünüldüğünden me - busluk müddetinde müruruzama, nin işlemiyeceği tasrih edilmiştir. Mebusu cinai cürmü meş - hudun haricinde maznun sifatiy - le ceza mahkemesine sokamazsı - miz. Fakat hukuk mahkemesinde istediğiniz mebusu O mahkemeye çağırabilirsini, Bütün hukukanuzu hukuk mah kemesinde aramanıza hiç bir ma. »i yoktur, Meselâ sizin evinizde kiracı 0- larak oturan bir mebus düşünü - nüz. Günün birinde bu ev yanmış- tr. Bu evin yanmasında ihmal ol- duğundan dolayı teza mahkeme « sinin huzuruna mebusluk müdde - # içinde maznun sıfatiyle çıkara - marsınız. Fakat hukuk mahkeme- sine kendisinin ihmalinden dolayı size zarar verdiğini İsbat edebi - Tirsiniz, L Mebus tazminata mahküm o - labdlir. Mebüusluk müddeti bittik» ten sonra da ceza mahkemesi ken- disini bu ihmalinden dolayı maz « nün sıfatiyle ayrıca muhakeme e. der. i “Avukat Reşat Kaynar İGOPYSLEP Selâm Sana İspanya »e sebep ölan gizli Londra desi, İtalyanın bu adalar Üzerinde, ki hilkimiyetini tanımayı yadeğiz yordu. İtalyanlar ön iki ada sayesinde Akdenizde mühim deniz ve haya üslerine sahip olmuşlardır. Anlaş. Jan Letos, bütün bu adaların sira. teji bakımından en mühimidir. Bu. rası Kıbrıstan 330, Hayfadan 580, Postsaitten 510 mil mesafededir. Bu mesafeler tayyarelerle sürat. M gırhlılar için mühim değildir. İSPANYA: Jepenyanı Akdenizdeki ön mühim toprakları Balear a. dalarıdır. Bunların en büyüğü Ma- jorkadır. Ortancaları çarktadır ve adı Minorkadir..Garptekiler İvlza ile Formenterâ'dır. e Majorkanın merkezi olan Majorka, Vealânsiya- dan 150 ve Barselönadan 130 mil | messfededir. —iiyanlarla Almanların. Mafor- | kada nüfuzu son derece Kuvvetli olduğu İçin, Fransızlar bir aralık Minorkayı işgal etmeyi düşünmüş- ler, daha sonra Fransızlarla İngiliz. lerin birlikte hareket etmeleri tek. Hf olunmuştu. Minorka bir zamanlar İngiltere ye aitti. Fakat İngiltere 1792 de bu- rasını kaybetmiş, bu kayiptan mö- Sul olan Amiral Byng, kurşuna di- zilmişti. Minorkanın merkezi olan Port Mahon müthiş bir deniz üssü- ne çevrilebilir, Bu adan tabii 18. tihkimları da son derece kuvvetli dir. Minorka, 1935 te İngiltere ile Italya arasında Habeş bühranının keskinleşmesi üzerine tahkim ölün- muştur. İngiltere, bürasmın da 1. talyahlar tarafından işgalinden en- dişe ederek Madrit hükümetini tat kimâtı yenilemiye İkna etmişti. Tahkimat, İngiliz nezareti altında yapılmış ve gayet mükemmel bir hale getirilmiştir. B alearin Avrupa başma iş çı karması ibtirsalı, coğrafi vaziyetinden ileri geliyor. Italyan- ların bu,adaları, İspanyaya yardim mukabilinde işgal edecekleri mü- temadiyen söylenmektedir. Ingiliz- Italyan anlaşmasının buna mâni ol- duğu öne sürülüyorsa da, nazist Al manya İle buna benzer pakt yapıl- imamıştır. Bu yüzden yalnız İngil- tere değil, Fransa da Akdeniz mu- vasalasının tehdidinden endişe et- mektedirler. Almanyanın en çok geri almak istediği müstemleke Tanganikâdır. Buraya ise Akdeniz yoluyla gidilir Almanlar, şimdiden o Akdenizde bulunuyorlar, Çünkü Melila'da ya- ni İspanyanın Fasında 8000 Alman vardır. Bunların hepsi askerdir ve Al man zabitlerinin idaresindedir. Son ra burada Almanlara ait bir zırhlı otomobil mektebi ile bir tayyare ve topçu mektebi vardır. Almanlar bu vaziyete güvenerek | kendilerine Akdenizde bir mevki a- yırabilirler Bu vüzden nazilerin | tanınmış adamlarından biri Şu sözü söylemişti: Müsli, | tarı, miti hâkimiyet — * “İhgütere, galiba Cebelüttarıkın elden gitmesi üzerine üyanacakt, Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel Mpiri bugün teslim oldu. İspan- yada ikinti defa cümhuriyet yılaldı, Üçüncü cümhuriyetini Na - polyonun elinden kurtaran Fransa - bın, cümhuriyet için iki asır yaptığı kavgayla, senin yarım yaptığın kavganın hiç farkı yoktur. Ta Rusya hudutlarina kadar uzanan cihangiri, Sent Helen adasının kaya- lıkları mağlüp yerlere seren korkaklığı ve- ya aptallığı değil, milletlerin ruhun- o İda istipdada, kaynayan isyandı. Napolyonlar ge - lir geçer, milletler, ve istiklâl aşk - ları bakidir. Bugün inen. cümhu - tiye bayrağının yerinde, belki yarın kralın bay asırdanberi zerinde düşündüren, onu mutlakiyete © karşı rağı sallanacak.. Krallık bayrakları sökülüp atılmağa alıştı - ar, Yirminci asrın bınçla ve kuv - vetle okunu sıktığı hedet (o orasıdır. Cümhuriyetin halk kitleleri win bayrağıdır. iri milleti: onların ni e ni aşkları bakidir, saf- İspanya, tarihin muayyen bir aa mal olu islerin Tatla aktıkları bu devrin içinde ga - SE mağ daha belli değildir. dilim Bügün de mağlüp demeğe YarMiyar. olan, çet Cümheğk hükimiyae lan, akıl h bastıkça nr aşkla, şev halka yaklaştıkça, gar,fen, gu perissn olduğunu daha iyi erin kime ait Böyle mağlüba can yı, Mlayacaktır. kii pasirık milletlere, “EbAR., Bugün- verdin, San Besliler ne şahane bir di bu mağlâbiyetin ee, JAzd. de, yarın da İstiklâline selim duracaklar.. * Çekoslovakyada, Orta A Cümhuriyetleri ve istiktâli na bir damla kan akıt, olanlar, sana ne yüzle bilirler... Sen galipsin... lâlin ve cümhuriyetin için i, bi dövüştün. Dün de rez e J Tüm ve kahrın altında teslim olanla. ra acıyoruz. Bu sadaka nevinden bir merhamettir, İstiklâli için fedakâr . lık yapmayan milletlere, tarih, kon or için vücudünü satan bir orospu gözü ile bakacaktır. Milletler, silâh başına çağrıldıkları gün geri dön - mezler, bugün ülkeleri satan millet. ler değil, o milletlerin başlarındaki. lerdir. Çekoslovakyaya © aciyorsak, milletine aciyorüz. O orospu değil - dir, Sen, başından, sekiz yaşındaki çocuğuna kadar, Pirene dağlarını kanınla yıkadın, bu kanla yuğrul - muş toprakta istibdat meyve vera - mez, Sen topla dövülen her evin, her sokağın taşına Cümhuriyet ve istik- zdin, bu lejandı, kra- ilemez. Sen Cümhtri - yetçi İspanyanın, Napolyon Sent He- len adasına sürülünceye kadar mağ. lüpsun... Bu mağlübun karşısında bu- âl âşıkları, yarın Cümhu - riyet kurucuları selâm duracak - lardır, a âşık vEnPada, leri nama madan tesiiyy meğlüp diya, Çünkü istik, * # Hukuk 2 den İbrahim Yenişehire Mütolânlarınıza İştirak ediyorum. Tan'da 3inân biz de bu yösdığınız fikir. leri veriyörüz. Siz yazıları muntazam da. kip elmemiğeiniz. A Usak Şeker Fabrikasında Nurettin Akyola; Bacağı sakat çocuğu Telefon Şir- ketine yı Teştbbüz edeceği Fakirlerin İstidalarını Kim Yazacak Biga (TAN) — Yeni avukatlık kanununa göre, hukuki istida ve lâ- yihaların yalnız avukat veya dava vekilleri tarafından yazılması mec» buriyetinin tatbikine başlanılmış, fakat fakirlerin bu gibi İstidalarını ütretsiz yazacak müzaheret bürosu henüz teşekkül etmemiştir. Bu bal, fakirler için pek fazla müşkülât do- durmustur. dila zn sikir meal