16 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENCEREMDEN Medeniyetten 16-9-939 > Vahşete : Yazan: M. Turhan TAN inlilerin Milâtan seksen yü Pa i ; Ç barutu keşfettiklerini - söylerler. O buluştan doğan fa İhtikârla Piyasada sonra düşününce “hay keşfetmez olaydilar” dememek elden gelmez ama Çinlile- rin barutu ancak şenliklerde fişek re, mehtaplara koyup kullandıkla; nı, bu keşiften beşeriyeti yakmak ve yıkmak için istifadeye kalkışmadık. larını düşünlinee böyle bir sitemden vaz geçmek zorunda kalırız. Barutun Çinden Hintliler iline, na ve Arabistana geçtiğini, bir hü - nerver arabın - dövülmüş kara bibe. re benzeyen - bu nesnedeki gizli kud- reti' sezerek, onu harp vasıtası yapti. ğını da söylerler. Hattâ 1220 tarihin. de arapların madenden dökülme a- teşli harp aletleri kallandıklarımı ris vayet ederler. Fakai 1220 yılında bütün arap dünyası kudretini, şev » ketini, faaliyetini kaybetmiş bulun » duğundan bu rivayeti ortaya atanla- rin sözleri hayli su gö, Hakikat, tarih bakımından, şu - dur: Barutun kimyevi hassalarını ilk sezen Roger Bâkson adlı bir İngiliz. | dir. Bu zat hem papas, hem felezoftu. rür. Güherçile ile mangal kömürünü ve kükürtü havanda karıştırarak barutu murta Bir Çok Fiyatı Düşmiye Başladı Piyasa işlerinde ehemmiy. İç piyasa 6: atışları normal bir şel Eşyanın etli bir değişiklik olmamıştır. il almıştır. Toptan fiyatlarda iş yoktur. İhtikârla mücadele için hükümetin r atmak üzere bulunduğu ihtikâr yoluna sündürmeğe bâşlamıstır, Kala ten bir tüccar hakkinda talıki Hhalât tü lerinde mevcut tesbit ettikleri gibi diyatlar üz ri da yazmakta metçe vâki olacak tale; saplarını göste tadırlar, / yadan larının malla bir çoğu el miktarını nde. Hükü izerine he. zırlanmak. yeniden m. lar. Biz» kiş slide İ yapılmıyacağı Mifler nistana tre Touame için Mübü tek cevapsız rilmiştir. bir miktar tadır. Piyi İtalya içi h buldu, keşfinin içtimai © inkilâplar yapacak kadar mühim olabileceğini anladı. Fakat baruttaki kudröti her, | miş ve Satıcı mek için alıcılara müracaat etm başlamışlar, malları yüzden rilmektedir. kese öğreten Rojeden iki yiz yıl ka- dar sonra dehası yer yütünde teba- | Yi ba. m rüz ederi Berthold Sohvvartz'd. ne papas ve filozof olan hü kâş rutu kahir bir silâh olarak krall eline verdi. O vakte kadar, yâni on dördüncü asrın ikinci yarısına değin harp, bir) olanlar harp sahalarında merdçe iş görürler, seçkinleşirlerdi. Bu hal,| Avrupada şövalye derebey ği doğurmuştu. Geniş arkasında kurulu kalın ve çeşnisi veren derebeylerini “kelây kolay yenemiyorlardı. Barut, Girdi, Bir şatoyu uzaktan topla yık , |) müraca: len yerli halıların mak imkânını husule getirdi ve bun. rımızda Ali İrak mahsullerinin t ik işiydi. Yüreği ve bileği pek|ği piyasanın sarsılacağı hendekler| halüter $ yüksek | messi! © duvarlı şatolanna küçük bir püytl re olarak satılmış im zaman ütlerini gel ar taa! ln rlara protes Bir kısım yapak ihra. ellerinde akları sat. mallarin iden satıl anmış oldur çalışmakta eski satışların bor cil edilmemiş olduğu haber mektedir. Bu hareketin tesirile * mik ne müracaa'la bazı ithalât ülkeler” görür ui bring krallar te bulunmuşlardır Mümessillik me. seleyi Mc harp şartların ve şekillerini değiş-| kısım halı tüccarları Ticaret Dün Odasına ko" Almanyadan talep edi- ına müsaade dan Monarehie absolue denilen mut.) edilmesini lak saltanat rejimi doğdu. Barut kul- lanan krallara mukavemet edecek! göğüs artık kalmamıştı. Fakat beşerin nescinde, derisinin ve etinin örülüşünde ilk insanın vah. | i temayülleri gizlidir. Barut bu te. mayülü yelpazeleyen cazip bir Şş oldu ve kimyagerler baruttan yavaş yavaş cehennemi bir infilik kedrefi| yarattılar. Liddite'ler, Melinitiler, Smisse'ler işte onlardandır. Ve beşe. riyet bu uğursuz icadların elinde za- man zaman harap olmağa mahküm . dur. Barut medeniyeti vahşete doğru ricat ettirmeğe bir âmil olmakla bs. raber insan zekâsındaki tekâmüle de merhale merhale işaret eden bir ışık- tır. Çünkü baruttaki kudret kendin- de mündemiç szottan ileri | geliyor. Büyük Harpte barutu vücude getiren azotlu “maddeleri bulamıyan millet. e havadaki azotu yakalamışlar ve onu lâboratuvarlar. da terbiye ederek barut haline koy - muşlardı. Halbuki tabiat, azotu tu - tulmaz bir nesne olarak ( halketmiş bulunuyordu. l İ Sözün kısası barut, insan zekâsi- nın keşfettiği maddelerin en uğur -|, içim) m suzu, en hayırsızı ve beşeriyet en zararlısıdır. Barut olmasaydı ha- yatın faniliğini insanlar bugünkü ka- ia dar ve bu derece şümullü © surette), hissetmezlerdi, medeniyetten vahşe. te dönüş elemini de böyle sık sık ya. Şamazlardı, —— —— Bergamanın Kurtuluş Bayramı Bergama, 15 (A'A) — Dün Ber-İç gama, kurtuluş bayramını tezahüratla kutladı. Saat dokuzda atılan topla merasi- me başlanmış, askerin ve halkın ih. tiram duruşu esnasın: İr subay ta. ğimız hükümet kona. ğına çekilmiş ve bugünün askeri kıy met ve büyüklüğü anlatılmış ve he- eşsiz dar yük dün on iki bı İmüştür. Bunun seb: mıştır. yeni mek, yi Ticaret Vel Son günlerde kilo: miş olan demirin fiyatı şa kadar di rilmiş olmasıdır. ithal edilen çayların miktarı da art-| Üç gündenberi Anadoludan kuru fasulye, Fiyatlar hor nahsul merci- ithalâtı artmıştır. malı o İstihsalâtı Arttırmak İçin Dahiliye Vekilinin Vilâyetlere Bir Tamimi Avrupada başlamış olan harp do- layısile: memleketimizin her sahada kuvvetli bulunmasını ve harbin de- vamı müddeti göre de ekim işlerine ehemmiyet ve rilmesi hakkında Dahiliye Vekili Fa- ik Öztrak valiliklere bir emir gön. Dahiliye Vekilimizin e yetli bulduğumuz bu emrini aynen aşağıya yazıyoruz: “Avrupada başlam: ip. karşi. vda bize düşen varifenin hülümetin ve etin her sahada dikkatli çalışarak mevleketi he uğumu. İz dermişti hem deceği ve devam müddet kestirilemiyeee-| helkr b malarisi etmek suretile yu mak icap e Pazar Günü Fener Stadında Bu pazar günü Fenerbahçe sta - dında saat 2.15 te Fenerbahçe takı - akımı arasmda| ve saat 4 te yine Fenerbahçe ile Şi li takımı arasında birer dostane maç yecanlı nutuklar verimiştir. yapılacaktır. şlık kürk | | ifa et- İ BU İtabbı adli kestirilemiyeceğine | sapanla y toplayan ve piyasayı yüksel- kata başlanmıştır. MAHKEMELERDE: | Büyük İkramiye Bir Davaya Sebep Oldu B öyünde Yenimahallede numarada oturan berabe Naciye, arku- şı Ayşe İtayyare piyango bileti Bilet Ayşede; (50) müş te bin lira isabet stmiştir. ye gişeye ve Naciyeye beş iderek bü parala para ver. m, alalım dex diği zaman da Ben bileti kaybetmişim. Ceva» bini vermiştir. Naciye dün müddeis ederek Ayşe &. r dava açmıştır. Tahkikata İdevam edil | Mevkuflar Tahliye Edildiler Satie binasının satışı yolsuzluğun. dan mevkuf bulunan ya Öniş, mu- > İ şant ş st Kasımgil dün İkişer bin lira kefelet yatırmışlar va öğle. den sonra - makbuğlarını müddel. mumiliğe göndermişlerdir. San$ on işte uğ Kbevmi te Yanya emmiş. | ler ve doğruca evlerine gitmişlerdir. Polis Fuat Mahküm Oldu | Tophanede Meydan yerinde araba cılar kâhyası Mehme aldığı üç is ra rüşveti yuttuğu iddia olunan Ge-| Jata merkezi polislerinden 2029 nu- maralı Fuat Coşkunun muhakemesi. ne dün asliye ikinci sinde devâm nün parayı yuttuğunu söylüyorlardı. Cerrahpaşa hastanesi o mütehass ceza mahkeme. k | İlden Fuadın para 1 yut ve eürmü meşbudun yapılış Ş re'de yutmasına imkân bulunmadı. ğına karar vermiş bulunuyorlardı. Dün de mahkeme bildirdi. Şahitlerin şehadetlei ihtimalâtı katiyet fs edemediği n Fuat altı ay hapse mahküm ol. Fuat dün bu kararı temyiz rarım | muştu. etm ir, Adliye Mutemetlerinin Muhakemeleri Adliye levazım dairesinde 33 bin küsur lira ihtilâs ve vazifelerini sui. istimal ve ihmal etmekten spçlu olar Emin, Asım, Tevfik Sohre, Pethi, İsmall, Hasa if ile vilâyet muhasebeciliği kâtiplerinden Nec mettinin muhakemelerine dün cezada devam edildi Tevfik Sohra ehli vukufla müfettiş. lerin raporları arasındaki tenakuza işsret etti, Mevkuf talebinde bulundular. Mahkeme eski hli vukuf ta dahil oldu kişilik yeni bir ehli vukufa tetkikat *İ yaptırmıya, yeniden beş şahidin cağ rılmasına ve tahliye taleplerinin red. dine karar verdi Mahkemeler Fethi Okyar tapu - İdairesinde çalışan $ üncü ve 9 üncü) ;tibariyle Alman “koku asliye hukuk o mahkemelerinin mer- kez adliye binasına nakledilrdelerini emretmiştir. Mahkemeler bugün Ye nipostare binasına taşınacak ve Pa- Zartesi günü burada işe başlıyacak” lardır. —— — İzmir Müstahsilleri Heyeti Ankarada Ankara, 15 (Tan) — İzmir müs. iri namına seçilen heyet dün çİakşam buraya geldi. Bugün “alâkai se-| ken bir | almışlardır. | Bu keşidede bile. | bilete elli bin İira | Denizbank u-| edildi. Şahitler suçlu» | da fennin | Suçlulardan | suçlular tahliye | u halde üç| Mücadele Başladı İhtikâr Yapanlar Açık Hüviyetlerile Vilâyete Bildirilecek Ticaret Odası idare he yeti toplanarak ihtikârla müca dele için faaliyete geçmiştir. âyette toplanan ihtikâr ile mü. cadele komisyonuna bir aza se- çildikten sonra ayrıca bir ihti” kâr tetkik ve araştırma heyeti seçilmiştir. Bu he; ri, Sait Ömer, Necip Serden . geçti, Topalyan, Rafael Modva. no, ve Cam fabrikası müdürü Vahitten ibarettir. Bu heyer her türlü ithalât maddeleriyle. inşa- at malzemesi, ec kimyevi maddelerin fiyatlarını tetkik ve teshit edecektir, kü de bütün vakalar birer birer bit edilecektir. Bu suretle ihti- kâr yapanların derhal ve sürat. le ve açık hüviyetlerivle vilâye. te bildirilmesi ve vilâyet ihti, kârla mliendele komisyonunun karari ile de muhtekirlerin ka- İ unun Hcaplarma göre cezalan - dırılmalârı takarrlir © etmiştir Ticaret Odası idare © heyeti hu komite ile teşriki mesai edecek ve odanın bütün teskilâtindan bu işler otrafında istifade edile cektir. Komite bugünden itiba. İ ren faaliyete gecmiştir. Tetki - | katın ne şekilde dair bazı esaslı edilmiştir, Tlâç fiyatlarında ihtikâr Son günlerde il üzerinde fazla ihtikâr yap; hakkında vilâyet sıhhiye dürlüğü ile belediye reisliğine bazı şikâyetler yapılmıştır. Bu hususta tahkikat yapılmakta » | dır. noktalar fiyatları mü Bu Sene Kömür Buhranı Yok! Karabükten Hergün Yüz Ton Kömür Geliyor | Ankara, 15 (TAN rikalarının kömür istih mış olması dolayısiyle şehrimiz lar yapmıştır İktisat Vi cında esaslı bir tenzil ğundan ve Karabük kömürleri de asgari bir fiyat tesbit e! duğundan bu sene daha cak temin etmek © nümkün olacak Karabük kömürlerinin satış © tonu Karabükte te: im 18.5 Memurlar Kooperat faaliyetinden önce Almanyaya man koku için vermi$ rişler, harp vaziyeti dol Maamafih bundan 89) memiştir. rf Alman kokuna lüzüm da kı tar. Karabilk Stok vaziy: büyük müesseseleriz dukça mühim bir yekün cek stok kömür vardır. Fak**, kiş ay. iyle| mekte. | larının yaklaşmış olması ©0'*7 bir taraftan yeni mallar da; | ir. Biyada | Bira Yok Biga, (TAN) — Ucuzladığı içinde bitmiştir. İmakamlarla temaslarına başladı. Bigada bira yoktur. t Hasan Das mevzuu olan mallar üzerin. . yapılacağına! tesbi! Kurabük fab. tmiş bulur ucuz yaka nin Karsbiü Al kokları kalori vasıfları | yarındadır e gelince: Ankarada depolarında ol. İBiy teşkil ede-| dilmiştir. gün buraya 500 şişe bira gelmiş. 24 saat O zamandaniye Bulgaristanda Sevkıyat Yapıldığını Sö ylüyorlar Dün sabahki konvansiyonel treni ile gelen yolcular, Bul garistünda hararetli askeri sevi kiya ahit olduklarını sö; mişlerdir, Bunların ifadelerine göre Bulgaristanın muhtelif ikametine mü ile hudutları Dünkü konsansiyonel biti gelmiştir. BELEDİYEDE | © Apartıman Kiraları İİ Sebepsiz Yükseliyor erde şehrin o muhtelif tıman kiralafı yüz. isbetinde yükseltil - ına sebepsiz bula- tmekte, mal sahipleri 4. naları boyattırmağa ğini ileri sürerek bu masa mak zarureti ile bir mık ptıklarını ileri sürmekte Halbuki yeni yapılan apartı. anlarda böyle bir yaruret Imadığı halde onlarda da Mtülmiş & aktadır İstimlâk Edilecek Binalar Aksarayda yapılacak Çocuk bah. in ayrılar ile cide İs- ona dönen e, Heybelide iske- ydanı civarındaki ahşap bina « ler, Kumkapı ile Yenikapı arasındaki eneke mahallesi, Ayaspaşa caddesi. ar ve bi mlâk tekemmül ettirilerek İ mecbur eki rler mevcut kiralar esi iç Ki e m nin sağ İl İHefrik edilen Süleymaniyede bakan satbı mailin istimlâkine ait n kararı da Dahiliye ekâletİnce tasdik edilerek dün ba ye tebliğ a ikrazın ; üncü Taksifi Bel Belediyeler Banks. /sından istikraz etti gi beş milyon lira. dan şimdiye kadar 900 bin lirası çe-| r faaliyetlerine ilmiştir. Üçüncü taksit de b'r teşrinievvelde. 259 bin lira olarak a- lnacaktır. Belediye Varidat Müdürlüğü | Belediye varidat müdürü Zeyne.| lâbidin ikinej umumi müfettişlik ma, üsavirliğine tayin edilmiş İtir. Zeynelâbidinden boşalan varidat müdürlüğüne — belediye müdür muavini Orha: "İde belediye müfettişlerinden Oy İtayin edileceklerdir. | e iTürk - Fransız Anlaşmasına Göre Ticari Muamele İzmir, 15 (AA) Fransiz ticaret anl, .İrine göre, Fran, İelere başlanmıştır. Fransiz malı Jiyenin, onun Yerine man İ | ! Türk — hükümle. ticari mua Gümrükte me: derik 83 İse de gerek Fran | vi mek, gerek ithal edik| çok müracaatlar vuku | şraaşı a Müdürlüğünde Yeni Değişiklikler 3. 15 (TAN mum müdürlüa N) | — Emniyet u- ü dokuzuncu şube mü | va vekâleten birini müfet. Yazı işleri müdürü Hasan Top- YİN edlilmiştiş, Ti emniyet t örürine st mü, müdürü Behçet alihmiş, Zonguldak irü Mustafa, Sinop em. idürü Ce m2: tekaüde sevke- vekâler emi Halice makamı İhsan Sakızlı kaymakamı Rebii Karatekin F dürlüğü muhasebe |, Mektepler çeliğe Kalıyor Son günlerde Şile ve Çutalen köy lerinden bazıları belediyeye müra » /9satla yaptıkları mektep binalarının $8ti aksamı için tahsisat istemişler “İT. Şu sirada fazla masraftan çeki » nilmesi doğru görüldüğünden simdi. ve İlik bu paraların mevkuf tutulmasına "Karar verilmişti emadiyen aşker sevkedilmektedir. Yugoslavyadan iki Fransız 78- Bunlar harp ilânı üzerine, tehassıs olarak Yugoslaı meşgul oldukları rakmışlardir. Ayni şek siz zabiti de memleketlerine gitmek üzere şehrimize geleceklerdir Dün gelen zabitler doğ kons luğuna giderek etmişlerdir, Dün Fransadan gelen miz de, Fransadan gaz n cının k edildiğini ve bu yüzd kendilerine € verilen maskelerin hudutta müsad: re olunduğunu söylemişlerdir. Dün sabahki semplon ekspr de bir çok Alman yolcu g Almanyada umumi. seferberlik pılmış olmasına rağmen Alma dışında ve Nif ünvanlarla ça lışmakta olan bir çok Almanlar yi. ne vazifeleri başına dönmektedirler, Bu arada, yaz tatili mün etiyle memleketine giden ve Güze! Sanat lar Akademisinde mimari profesörü Worhlzer isminde bir Alman da dün sabahki semplonla şehrimize gel miştir, Yine dünkü trenle evlenmek iyle Almanyadan çıkmış olar bir de genç Alman kızı gelmiştir. Yeni Kaymakam mann vE vayuneri Ankara, 1i (TAN) — Fatih kay. Şileye. Şile ihe, Geyveye ordi nşaat Eyüp kaymakamı Haşim Geyve kaymakamı Salt Ali Yücel E. yübe, İstanbul seferberlik Nail İlten Silivriye, vri kayma » ikamı Ekrem Gören seferberlik mü - , Tosya kaymakamı Şehap Ural Yaylığa, İstanbul (o seferberlik müdürlüğü şube şefi Ksat Onat Tos- yaya, hukuk mezunlarından Kadri müdürü İ Erdoğan Saimbeyliye nakil ve tayin edilmişlerdir. Kurutulmuş Üzüm Stoku İzmir, 15 (A.A.) — Gazetelere gö- re, İstihsal mıntakalarında ve İzmir- de alıcı ve satıcıların ellerinde mev- cut kurutulmuş üzüm stoku otuz iki in tondur. Bu yekün hergün biraz | daha artmaktadır. Borsadaki satışlar bir iki gündür biraz fazlalaşmıştır. Mm li Mayi Mahrukatın Mübayaa Şekli Ankara, 15 (Tan) Almacak madeni yağ, benzin, petrol, motorin ve müştaklarının mübayan, münaka- salarında firma markalarının zikre « dilmemesi Başvekâletten — dairelere | tebliğ edilmişti TAKVİM ve HAVA 16 Eylül 1939 CUMARTESİ Gün: 80 Har: 184 Ruml 1858 Imslik. Hava Vaziyeti köy meteoroloji istasyonun malâmata güre, yurtta bölgesinde çok bulutlu ve mevzii y Marmara havzası, Egenin şimal, Akdeniz kıyılarının şark Kisimlarile Doğu Anado- luda bulutlu, diğer derde açıl ve yer ten ortu Dün İstanbulda hava bulutlu gecm cerubu garbiden söniyede 1 » 5 metre hızla esmiştir. Saat M4 yikı 1041-3 milibar-idi. Sühünet tek 259 ve ep düşük 14.4 snntigr kaydedilmiştir.