29 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

Moskova - Ziyareti (Başı 1 ineide) Ya ve yanyana Bulunmaları icap © . Halbuki Almanlar max! ordula- Sovyet orduları ile, temas ha- bulunmasını istemedikleri gibi, er de Alman ordularını ken- nda görmek istemezler, m iiçin iki devlet arasmda kü. 'bir Polonya devleti yaratmak lâ- Bu küçük Pölonyanın geniş. ne olacak, hudutları nerelerden ektir, Bunu tesbit etmek ve yüzünden çıkabilecek ihti- n önünü almak için müzakere. re İhtiyaç vardır. — Sovyetler, Almanların İnti- ılâfina Romanya hudutlunu AL ordularına kapayıverdiler. Bu n kupanması, Almanyayı bir it sahasından daha mahrum ot- mek demektir. Bu sebeple Sovyetle. bu hareketi de, Almanların men» orile barişmaz. Hele şimdi Sov- Balkanlara da alâkadar olmu başlayınca Almanyanm haklı bir düşmesini tabii görmek lâzım. dır. Yarın iki memleket arasında © Bir ihtilâf doğurabilecek olan bu a ant tezadım da müzukere Je İletmiye ihtiyaç vardır. i 3 — Almanya Danzigi, Memeli ve iridoru aldıktan sonra, Baltık deni. rine hâkim olmak ister. Halbuki Ak “manyanın Baltık denizinde hâlim variyetle bulunması Sovyet Rus. için bir tehlike teşkil eder. Mos. ova bu tehlikeyi önlemek için Bak devletlerini rızslarile kendi ni. altına almak, buna müvalfak o. ımazen bu devletleri işgal ederek, mecburiyetindedir. e Nitekim “şimdiden Estonyayı tazyike başlamış © Bulunmaktadır. Sovyet Rusyanın bu © hareketi Almanların hoşuna gitmez. Bin eyh, bu meselenin de peşi- nen halledilmesi lâzımdır. © 4 — Bundan sonra takip edilecek “siyaset ve hareketlerde de bir çok “ âhtilâf noktaları belirebilir, İli taraf ünden bütün bu ihtimalleri göz- önünde bulundurarak ona göre ted- 'bir almak mecburiyetindedirler, Bütün bu ihtilâf mevzuları, iki te. n bütün hüsnü niyetine rağmen, Sovyetlere Almanlar arasında 4 bir harbe sebebiyet verebilir. buki ne Sovyetler şimdilik herbe nek taraftarıdırlar, nede Hitler N etlerle bir çarpışmaya mütema- yildir. İki taraf ta harpten kaçınca, “aralarındaki ihtilâfh noktaları sulh © ve müzakere yolu ile helletmiye mec d ar, İşte bizce Ribentropun Moskova- gidişinin hakiki sebebi budur. İki mleket adami tecavüz paktını im- ederken halle vakit ve imkân bu- lı ve tahmin edemedikleri meseleleri esaslı şekilde hal ve i edeceklerdir. Bu müzskerelerin bir Sovyet « Al. man askeri iltilakına müncer olması * varit ve mümkün değildir.Çün. rü evvelâ Sovyetlerle nazilerin müş- terek bir harp geyesinde birleşmele. “rine imkân yoktur. Saniyen Sovyet ORüsya emperyalist harbine girmek- n mümkün olduğu kağar uzak kal. mak kararındadır. Molotof, Alman - Rus ademi tecavüz paktı münasebe- “dile irat ettiği nırtukta bu nokta üze, —Örinde bilhassa ve ısrarla durmuş, © Sovyetlerle Almanların karşılıklı bir askeri ittifak akdetmelerine imkân olmadığını söylemiştir. : am > Almanyada Müteharrik Malzeme. Eksikliği Hissediliyor Amsterdam, 20 (A-A.) — Telegraph ga» zetesi, Berlinden istihbar eâlyor! Almanyada elde bulunan müteharrik naizemenin eksikliği kömür raklişsira © sen dereon mütessir etmektedir, bu ise © Almanyanın kömür teşretini izaç etmek- ” tedir, halbuki bu enret sayesinde Alman © Uktssıliyatının emirin giduğu kadar nur. mal seviyesinde tutulacağı ümit edilmek- te idi. İhracala tahsis edilmiş olan kömür soklarinin azalmasına mmshal vermemek Üzere kömür istih'#kini mümkün mertebe tenkis olmasi Alman helkma (htar edil miştir, Alman kömürü, bilhassa İtslyaya, Gimel ve Balkan recileketlerine gönde- rilmektedir. © Buna mukabil, Almanya gıda maddele- © CH ile sair emtila ithal eylemektedir. Ma- © amfi dahili gereit, utösavver plân das © hölinde Almanyanın harlel tlenretini art- O urmağı muvaffak olabileceğinde şüpbe- er uyandırmaktadır. K 2 itik denizindeki conihını kapat.) d trop'un Muskoşadaki Alia TAN n - Sovyet Temasları Bagün Bitiriliyor Müzakerelere Dair Malümat Alınamıyor (Başı 1 İneide) neticeleri hakkında bir şey Söylemi. ye imkân yoktur. * , Moskova, 26 (A. AJ— Bu akşam Kremlin sarayında bir dine verile < cektir. Dizeye Von Ribbentrop, Fo- erster, Almah elçisi ve diğer Alman şahsiyetleri © davetildir. Rus davetlileri arasında Molotof, Patem- kin, Luvoski, Kanasof ve Voroşilaf vardır. Sialinin de gelmesi muhte - meldir. Saracoğlunun Temasları Moskova, 28 (A.A.) — Tas; Tür- kiye Haziciye Vekili B. Şükrü Sura- coğlu, refakatinde Cevat Açıkalın. Feridun Kemal Erkin ve Zeki Polst olduğu halde, düm Sovyetler Birliği zirant sergisini gezmiştir. Türkiye büyük elçist B. Ali Tay. dar Akay, dün öğle üzeri Hariciye Vekili şerefine bir öğle ziyeteti ver- miştir. Bu ziyafette Ezeimle Molotof, Woroşilot, Mikoyan, Potemkin, Deke- nozof, Lozovski, Terontiyet ve daha sair zevat ile Türkiye büyük elçiliği erkânı hağır bulunmuştur. Ziyafetin sonlarına doğru Saracoğlu ve Molo. tof nezaket-nutukları teati etmişler- dir. Akşam Şükrü Sararoğlu Büyük Ti. yatroya giderek “Cassenoisettes,, ba. lesini seyretmiştir. Paris, 28 (A.A.) — De Temps gaze“ tesi, Türkiye hariciye vekili Sara- oğlunun bulunmakta olduğu Mosko. vaya Alman barielpe nazırının yeni bir ziyarette bulunmasına tahsis et- miş olduğu başmakalesinde Alman- larla Sovyetler arasındaki yeni mü. zakerelerin o beynelmilel - vaziyette beklenilmiyen bir darbe ile neticele- nebileceğine ehemmiyetle işaret et- zaektedir. Sovyetlerin Vaziyeti Londra, 28 A.A.) — İyi malâmat alan mahfillerde öğrenildiğine göre; Maiski, iki memleket.erasında tica- ret müzakereleri açılması hakkında» ki İngiliz tetkikine dair olan Mosko. vanın cevabını Lord Halifsksa ver. maiştir. Söylendiğine göre, Maiski, dün öğ- eden sonra Lord Halifaksa müsait bir cevap vermiştir, Fakat Sovyet büyük elçisi İngiliz hükümetinin it. halğt ve ihracat kredilerini kabu Amade bulunmasi ve İngiltereye mi him miktarda Sovyet ihracatına mü. saade eylmesi icap edeceğini beyan eylemiştir. Diplomatik mahfiller Sovyet hattı hareketinin ancak şimdi Moskovada yapılmakta olan müzakereler bittik. | ten sonra vazıh bir surette anlaşıla: bileceğini bildiriyorlar. İyi malümat alan mahfiller, Ven Ribbentropun bütün Avrupa meselelerinin * bütün « müsamaha kabul etmez - arazi me. selelerinin muhtemel olarak Macar ve Bulgar isteklerinin,, tekrar gözden geçiril - mesi suretile bir "barış taarruzu, teklif etmek ve Türkiyeyi fnüttefik. lerinden ayırmıya teşebbüs eylemek niyetinde bulunduğunu zannetmek. tedirler. Batı demokrasileri, Ted. detikleri takdirde “ki, bilhassa dün İngiliz harp bütçesinin meş rinden sonra böyle olacağı muhak. kaktır,, Von Ribbehtrop, Rusyanm Besarabya hakkınaki isteklerine mü zaharet teklifinde bulunmak suretile Sovyet teşriki mesaisini temine çalı. şacaktır. Baltık bölgesine gelinec, Alman » lar ve Sovyetler için müşterek men- İaat bölgesi olacaktır. . Hitler Ansızın Berlinden Ayrıldı Berlin, 28 (A.A) —D.N. B. ajan. sı, Hitlerin bugün Amiral Raeder ile birlikte ansızın Vilhelmbhavene gitti gini bildirmektedir. ———— Sovyetler Sofyaya Sefir Tayin Ettiler Sofya, 28 (Hususi) — İki seneden. beri münhal olan Sovyet sefirliğine 35 yasında bir genç olan Rus diplo. matı Levrentiey'in tayini için vukü bulan istimzeca Bulgar hükümeti muvafakat cevabı vermiştir. Polonyanın Taks (Başı 1 incide) ti kakkında Berlipin heniz ne dü şlindüğü malüm olmamakla beraber, bu emellerin Von Ribbentropa bir emrivâki olarak arzedilmesı müm. kün görülmektedir.” Almanyanın Gayreti Times gazetesi şu satırları ilâve ediyor: “Almanya Oayni zavianda ham Moskova ile müzakere etmekte, beni de Türkiyenin itimedını kazan mak için gayretlerinin ili mili art tırmaktadır. Hitlerin Berline dönün- ce yaptığı ilk irraattan biri kendisi» be İiratnamesini veten yeni Türki- ye seflrini kahul etmek (o olmuştur. Yen! büyük elçiye askeri tazim me raslmi yapılmıştır. Hitler, bu cemile ile Almanyanın ithal ettiği Türk eşyasınm bedelini ödememesi yüzünden Ankarada ha- sıl olan ecel intibaı silebileceğinden şüphe etmekteydi... News Cronlcla de şöyle diyor: “Stalin, hiç şüphesiz (o mazilerin keodilerine saklamakta oOldukları Balkan ve Baltık pasislarının geniş dilimlerin! kendisi için isteyecektir. Berlinin diplomatik mahafilleri- ne göre, Memelin şimalinde Baltık denizinin bütün şark sahilinin kon - ivolünü ve Romanya İle Bulgaristan | üzerinde Bovyet nüfuzunu isteye - cektir. Bu süretle (Karadeniz bir Türk - Rus gölü halini slacaktır. Bu- nunlu beraber, Alman diplomasisi - rin temelini de Baltık deniziyle'Ro- maanya ve Balkanların köntrolü ar- zusu teşkil etmekte, ve yirie bu arzu- âwr ki, Hitleri Polonyaya *aarruza sevketmiş bulunmaktadır.,, Almanyada Endişe Stokholm, 28 (A. A:) — “Havas, Berlinden alınan haberlere | göre, Berlin mahfilleri, Molotofun Berline iadel ziyaret etmemesini ve o Von Ribbentropun yeniden o Moskovaya gitmek mecburiyetinde Okalmasinı hayretle karşılamışlardır. Sovyetle - rin Beltık denizi üzerinde emelleri- nin Almanyada endişeler uyandırdı- ği tasrih edilmektedir. Ziyaretin Sebepleri Moskova, 28 (A, A.) — Havas a“ jansindan: Ecnebi mahafil, Alman - yanın bilâhare garp cephesinden mu valfakıyetle yakasını sıyırınası tak- dirinde şark #ephesinde (çarpışmak çüzere şimdilik Sovyet Rusyanın bü. tün ometalibatını kabul etmek istemekte olduğu mütaleasındadır - lar. Von Ribbentrop ile gelmiş olar Alman eksperlerinin, yani Dr. Sh. murre, Von Steingrath, oGaussun Rusyanın iktisadi teşriki mesaisini elde etmeyi tecrübe eylemek tasav- vurunda oldukları muhtemel ve Mo- lotof ile Saracoğlu arasında cereyan imi Esasına Göre Sulh Teklifi Yapılacakmış! edilmektedir. “Ribbentrop, Sovyet hükümeti ile Baltıkta ve Balkanlarda Alman Rus menafii üzerinde tesir icra ede- cek bir itilâf ve ihdimel askeri bir it- fifak elde otmek ümidini beslemekte. dir, Vön Ribbentrop, bütün Bunları el de ettiği tekd'rde, Hitler, Polonya. bul ekmek ve Almanya lehine müs temlekelerde tadilât icrası vaadinde bulunmak süretile muhasamata bir nihayet vermeleri için İngiltere, ve Yransaya sulh şartları teklifi için kendisinde kuvvet bulacaktır, İngil. İtere ile Fransa, kabul etmetlikleri takdirde, Hitlerin Avrupa harbini s0. nuna kadar idame edeceği tahmin olunmaktadır. Führarin böyle bir harpte sivil a- i haliye karşı amansız davranacağı söylenmektedir. Fransadaki Akisler Paris, 28 (A.A.) — (Havas; Gü nün en mühim hâdisesi, Paris gazete- lerine göre, Von Rihbentropun Mos- kova seyahatidir. Moskovada neşre- dilen tebliğe göre, bu ziyaretin he. defi yalnız Polonyanın müstakbel statüsünü alâkadar öden meselelerin hallidir. Fakat Fransız matbuatının düşüncesine göre, muhakkak suretle bu rşsmt sebep, görüşmeleri tek başı rette Baltık meseleleriyle Balkanlar meseleleri de görüşülecektir. Roger Massip, Petit Parisien gaze tesinde diyor ki: Frilhekika Almanya bizent kendisinin menfaatleri bulunduğu bir denizde Çaria- zın manevi siyasetinin yeniden başlıma- sina karşı lâkayt kalamaz, Fakat her vaziyetie, yerpte İngiliz-Fran- sız bloku ife kargı karşıya bulunmuş ol- mek keyfiyeti, nasyonal sosyalizei gittik çe daha ağır fedakârlıklar kabulüne ve Almanyayı tehlikelerle dolu bir yola 2ök- mağa mahküm etmektedir. Baltık mesele- sinde güzür ihtilirlarının. derin sarette te- barüz ettiği kuvvetle tahmin ediliyor.” Bayan Tabouis, Oeüvre gazetesin- de şöyle yazmaktadır: “İyihatar'aları Möslerya mahtilleri. Yor, Ribbântroplm günün birinde Baltıkta nü- tuz mamtakaları tahdidi teklifinde yulun- Mak piyetini güttüğünü öğrenmiştir, Hul- buki peile büroda Jdamdv arupu, Bel bikln süfuz mntakaları takeliriinden bah sedriğrini katiyen istememekte ve Ras ların Rica körfezine hâkim Tülin liman, Osdel, Dagoe ve Moon adaları gizi birinci sınıf denir önlerini hiç kimse fln paylaş- mamaları icap ettiği fikrinde buhunmaita- dır.” Jourmal gazetesinde Saint Brice diyor ki: “Dugün ortaya çıkan. vaziyet şudur Sovyetler Birl'ği Çerlik irparatoruğunun. İ eski siyasetini mümkün olduğu kadır ge- miş mikyasta Yeniden ele almak içn At manyanın içinde bulunduğu sıkınlalı vati- yetten istifade etmek istiyor.” İtalyan Gazeteleri nm heritaden silinmiş olduğunu ka. | 20.9. 939 —— Berlin İngiliz Tayyare Gemisi “Ark Royal, in Batırıldığını Sö iŞ (Başı 1 incide) cevabı verdiler: > Royal Ark zırhlısı, vazifesi başın- dadır. Ve zerre kadar hasara uğra - mamıştır. Almanların bu yoldaki bü- tün iddiaları, tamamiyle ( esassızdır ve Royal Ark sağ salimdir., na İzaha kâfi gelmez. Muhakkak sı * Londra, 28 (Hususi) — Stokholm. dan bildirildiğine göre, bir tahtelba- hirin taarruzu üzerine, gemileri bat- makta o'duğu sirada bir İsveç Yapti. ru tarafından kurtanbp alınmış olan 11 Tingöliz bahriyelisi bir Alman tah- telbahiri tarafından esir edilmişler- dir. İsveç vapurunun kumandan protesto etmişse de ifsat etmek mne. buriyetinde kalmıştır. Çünkü © sira. da kara sulari haricinde bulunüyot- du. Diğer taraftan istihbarat nezareti. nin bildirdiğine göre “Royal Seep- tre,, İngiliz vapürunun o müretteba tından ancak 32 kişi kurtarılabilmiş. tir. Mürettebattan bir kısmı ve kap- tan gemiyi terkederlerken atılan güne ME KİŞİN “—ZöBrağör adindakl Börtekiz halık- çi gemisi Portekiz sahilleri açıkla. zında bir Alman denizaltisi tarafın. dan iyice araştırıldıktan sonra ser- e a Almanların, batırıldığım iddia ettikleri Ark Royal tayyare gemisi ylüyor best bırakılmıştır. Deniz harbi karşısında Danimarka ve İsveçin vaziyeti Kopcnhag'dan gelen haberlere gö- re, Alman tahtelbahirlerinin Dani- marka ve İsveç sahillerindeki fagli- yetleri, Danimarka ve İsveç hükü. metlerini düşündürmektedir. Kronprinzessin Margareta adında» ki İsveç gemisinin bir Almen tahtel- babiri > tarafindan araştırılması ve torpillenmiş olan gemilerinin batmış olmasından sonra kurtarmış olduğu İ11 İngiliz bahriyelisini teslime Al manlar tarafından icbar edilmesi si. İ yasi mahafilde bir intial hissi teyit etmiştir. Bu mahafilde Almanların harp usulleri şiddetle tenkit edilmek tedir. Ancak İsveç milli müdafaa nazırı, memleketi harbe sürüklememek mak sadile ticaret gemilerinin himayesi için kafileler sisteminin kabul edil- miyeceğini söylemiştir. Briikselden bildirildiğine göre, Kongodan. ya gitmekte ola posta gemisi İagilizler tarafından kontrol edilmiş ve Yapurun dört bin ton kadar kalay, bakır, şeker, pamuk, kahve vesaireden mürekkep olan ha- mülesi musadere edilmiştir. Hükümet Fevkalâde Salâhiyet Istiyecek Ankara, 28 (TAN Muhabiri bildi. riyor) — Vekâletler, ihtikirla mü- cadele için hazırlanan “Milli iktisa- dı koruma. kanunu projesi, üzerin. deki tetkiklerini tamamlıyarak Tica- ret Vekâletine bildirmişlerdir. Öğ- Bir Sovyet Gemisi Daha Batuıldı (Baş tarafı 1 incide) 10 kilometre garbında Zavada istas- yonunu Raovts'i Mosvisa'yı ve San nehrinin membaları mıntakasında Sianki istasyonunu İşgal etmiştir. Kızılordunun diğer bir takım kıts- lar: da, garbi Bielorusya ve Ukrayna etmekte olan müzakereler üzerinde | Roma, 29 (A-A.) — Havas: İtalyan tesir icra etmeğe kıyam (edecekleri | gazetelerinin Moskova müzakereleri, tabiidir. Bülün mahafil, Almanlarla | hakkındaki mutalesları, şaşkınlıktan Sovyetler arasında esreyan etmekte | iene vermektedir. Gazeteler, mü. olen müzakerelerin evvelce ilân edil. | tale2 serdinden ictinap ediyorlar, miş olan hat, hudut ittihaz edilmek | Şimdiki vakayi hakkında tarafgi- suretiyle Polonyanın &kıbetini tayin | Tae veya şahsi bir mütalea mahiye. edeceğinin mümkün olduğunu beyan | ipde telâkki edilecek her türlü tel. etmektedirler. Bu mahafil, Rusların | miblerde bulunmaktan da çekinmek- yakında işgal edilmiş olan bülün a - | tedirler Tazide Sovvetlerin sistemini tatbik | Bununla beraber İtalyan gezetele- etmek suretiyle Polonyada (o bütün) ri, ilk sayfalarında ecnebi payitaht- nasyonalist nümayisleri boğacaklı- | lardan gelen ve Moskova görüşmele. rını ilâve etmektedirler. Diplomasi| rinin vaziyetin manzarasını pek zi. mahafili, Von Ribbehtropun Mosko-| yade değiştirebileceğini bildiren ha- vaya gelmesinin Selterin muvasala-| berleri meşretmektedirler. tna benzemekte olduğunu ehemmi-) Gazeteler, Fransız komünist bi a kasının feshine büyük bir ehemmiyet manıya, Sovyet Rusyanın mü - » töiimdelüei e e atfetmektedirler. tindedir, ie ————— * Londra, 28 (A. A) —Dün gece Maiski, hariciye hezaretine giderek Lord Halifax ile görüşmüştür, İHifak Şayiaları Londra 28 (A. A.) — Daily Mail diplomasi o muhabiri, Moskova hâdiseleri hakkında müta - lealar yürüterek şöyle demektedir: “Paris, Londra ve Romada Won Ribbentropun Moskovada yapmakta olduğu müzakerelerin (Hitlerin bir (sulh taarruzu) için hareket noktası olacağı ve bu taarruzun her an ya - pılması muhtemel olduğu o tahmin TAN Matbaası — Kitap, gazete, mecmüa ve her türlü tabı, cilt ve klişe işleri yapılır. TAN Matbaası - İstanbul Telefon: 24310 e ei didi eğik eti b rendiğima göre, bu kanun projesi, | ssazisini, Polonya ordusu bakayasın. sadece ihtikârla mücadele . gâyesini dan temizlemiye devam eylemiştir. istihdaf etmeyip lüzumu halinde ve. ya seferberlik vukuunda iktisadi ve mali mevzuat dışında fevkalâde ted- birler alabilmesi için hükümete ge- niş salâhiyetler temin eylemek mak- sadını da gülmektedir. Bu salâhiyet etimlesinden olarak hükümet, her türlü istihsal ve İstih- İk maddeleri üzerinde spekllâsyen yapanlardan 500 lira ile 20 bin lira arasında para cezası alınması, satı. lan malın musadere edilmesi ve bu hallere teşebbüs eden kimselerin ti. caretten menolunması gibi cezai mü- eyyidelerin tatbikine derhal teves. sül edebilecektir. “ Yevkalâde ahval zuhurunda her türlü iptidai maddelerin istihsal ve ! satışları ve nakil işleri, bilimuni ti- cari müessese ve teşkilâtın faaliyeti devletin kontrolüne tâbi tutulabile. cek, icap ettiği takdirde bazı madde. İlerin satışları doğrudan doğruya dev pe tarafından yapılabilecektir. Bugün, bu gibi hususatı derpiş e- den bir kanun mevcut olmadığından milli iktisadı koruma kanunu lâylha- im halin icaplarına göre devletin bu işlerle meşgul teşkilâtınm tam ve a- henkli bir şekilde çalışmasını temin için her türlü idari tedbirleri nefsin- * Muhtelif kaynaklardan verilen ma- Jümata göre, Rus kuvvetleri bir ta. raftan şarki Prusya hududuna, diğer taraftan Macer hududuna muvasalat etmişlerdir. Havas muhabiri Rus . Macar te“ masmın evvelki gün Lovocne'de vu. ku bulduğunu bildirdiktan sonra te- ması şu şekilde anlatıyor: “İlk temas, şiddetle yağan bir kar sl- bunda ve otomoo!) fenerlerinin ışığı saye” sinde Albay Kutzuk'un kumandasındaki Sovyet mifmessitleri ile Albay Kunery'nin kumandası altindaki biçok Macar zablte leri arasında vukus gelmiştir. Sovyet zabiti, Kızılordu namına kendi” sini takdim etmiş ve Mâcar zabitlerine hududu Pulonyadaki kısmına viziyet et mekte olduğunu bildirmiştir. Mücmrele- kârane bi? hara içinde bir toplantı yapıl” miştir. Her İzi taraftan tebrik hitabeleri irad edilmiştir. Sovyetler, “yeni Macar Komşuları ile iyi münasebetler idame efe mek arzusunda, olduklurını beyan oi” mişlerdir, Bü sabah, iki taraf hudut hattında mig- terek bir istikşmt yapmışlardır.” Diğer taroftan Rus kuvvetleri öte ve bö- ride kalan Tah kuvvetlerini toplemakine dır, de toplamış bulunacaktır, Ticaret Vekâleti, projeyi önü - müzdeki günlerde Bâşvekâlete vere cektir.