11 Eylül 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

a EVİ 4 No, 102 Fr; TAN, ISTANBUL 24310, 24318, 24319 — No, 2538 TAN GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Milli Şefimiz Dün Churchill'in Son Nutku chili, bu defaki beyanatr yi gören ve meticeye göre konuşan bir dı adamı oğası ile yapmıştır. Bundan başka, İng Uz başvekili, karşısında sanki bir âsi muhalefet varmış ve muhalefet de bizzat kendi partisinin bir ce. rahımdan geliyormuş gibi, gayet hikbince yaptığı ba beyanata bir pevi acılık katmıştır. Bu hususiyeti #nlamak iç'n, biri, eski diğeri yeni iki vakayı gözden kaçırmamak lâ. ztmuğır, ——— Burhan BELGE jpsiiz Başvekili, büyük seya, hatinden döndükten sonra, bazı izahat vermiştir. Bu izahatı, şu nokta. lar etrafında toplamak mümkün- dür: 1 — Sovyet Rusya sonuna kas dar harbi rında ve bu a tatbik etmek mevki. yetlere, denizlerde o. tup biteni anlatmak kolay olma-| mıştır. Çünkü onlar bir Kara) mahlüku, İngilizler ise deniz mahlükudur. Böyle olmakla beraber, ne pa. basina olursa olsun lâzim gelen yardımın, kendilerine mutlaka yapılacağına, artık kendileri de kanaat getirmiş bulunuyorlar. zl vaziyet, iyidir; Uzun aylar için, endişeye mahal yoktur. 4 — İkinci cephe açılacaktır. 5 — Mihver işgalindeki mem» İeketlerde yapılan her fena mua- mele, harpten sonra, hususi mah* kemelerce tetkik edilecek ve Av. rupânın kurtuluş saati, mes'uller için, bir ceza saati olacaktır. Bu hususta, o İngiltere hükümeti, aynen, Reisicümhur Roosevelt gibi düşünmekte: 6 — Esasen, İngiltere ile A- merika arasmda, her bakımdan, düşünce birliği mevcuttur. .. # B' noktaları ayrı ayrı tahlil €tmeğe, hiç lüzum yoktur. Çünkü bunlar hem yetecek ka. dar açık, hem de, elde edilecek taferin yeteceği nisbette makul dür, Bundan başka İngiliz Baş. vekilinin hemen her nutkunda lekrar edilegelmişlerdir. * Nutukta yeni olan, bu gibi mâlüm (noktaların tekrar e dilmesi deği, bunları söyler- ken, hissettiği ve hissettirme. ze çalıştığı sakin emniyettir. Ger4 şekten, Mister Churchill, bu de.) faki beyanatını, artık neticeyi gören ve neticeye göre konuşan bir devlet adamı edasiyle yap mıştır, Sade bu kadar değil. Mister Churehill, karşısında sanki bir isı muhalefet varmış ve bu mu. halefet de bizzat kendi partisi- nin bir cehahından geliyormuş gibi, gayet nikbince yaptığı bu beyanata bir nevi acılık katmış. tr. “Artık Susabilirsiniz. Va. mp, yikilan hayalleriniz ve aca. | Cümhurreisimiz Hararetle Akşam Ankaraya Hareket Ettiler Haydarpaşada Uğurlandı Cünihurreisimizin Haydarpaşa İstanbul 10 (A.A) — Şehrim de bulunan Reisi; Şef İsmet İnönü bu akşa: 19.30 da hareket eden hususi | #renle şehrimizden ayrtlarak Ar» karaya müteveccihen hareket et- mişlerdir. | Reisicümhurumuzu istasyonda Vali ve Belediye Reisi Dr, Lütfi Kırdar, Örfi Idare Komut Kor general Sabit Noyan, pal heyeti reisi Suat May; i Ürgüp- Orgeneral Fahrettin Altay ve ürlamayâ — gölenlerin hepsinin ellerini yıkmak suretiy. 1e iltifatta bulunmuşlardır. “ AMERİKA İLE VİCHY. ARASINDA Münasebetler Tekrar Gerginleşti Londra, 10 (A.A.) — Birle. Şik Amerikanın Vichy mas, lahatglizarı M. Laval ile gö- rüşerek Amerikan tayyarele, ri tarafından yapılan akınlar dolayısiyle Fransada her han- gi bir Amerika vatandaşı taz. yik edilecek olursa tonla Vichy arasmdaki mi sebetlerin derhal kesileceğini bildirmiştir. | r Almanların ip arzularınızla baş başa kala rak, bizi rahatsız etmekten vaz geçebilirsiniz. İşler, beklediğini: zin ve bilhassa umduğunuzun aksine vb tersine fakat aynen bis zim hesapladığımız gibi bir se. yir ve istikamet almıştır. Bri. tanya İmparatorluğu, müttefikler ri ile birlikte muzaffer olaca ğından emindir. Ancak, mütte. fikleri ile birlikte! Sulh de, bu şekilde yapılacaktır. Hele Ame- tika ile olan anlaşmamız, mutla ka ve içinizden bazıların pek hoşuna gitmemesine rağmen tat. bik edilecektir.” ** “e memiştir. mak için, biri eski 457 Devamı Sa, 2, da teşyilerine sit bir intiba Londraya Göre İki Mihver Şefi Buluşuyor i Bu Sefer Müdafaa Projeleri Üzerinde Görüşülecekmiş ! Londra, 10 (A.A.) — Hitler ve Mussolini ilk defa olarak tasr- ruz projelerinden değil müdafaa projelerinden bahsedeceklerdir. Müzakere Viyanada yapılacaktır. Aynı zamanda Macarlarla Romen ler srasındaki anlaşmazlıklar da örüşülecektir. Yugoslavyadaki id kılalarmın yerine Bulgar we Macar kıtaları konulacaktır. Yugoslavyadaki İtalyan kıtaları Rusyaya gönderilecektir. Tuna konferanst Sofya, 10 (A.A) 'Tuna sa. il devletler konferansı, yakında | Viyanada toplanacaktır. Konfe- ransa, Romanya, Bulgaristan, Sırbistan, Slovakya Macaristan ve Almanya delegeleri iştirak e-: decektir. Altı alâkalı devletin mümessilleri, Tuna üzerinde nor. mal gemi seferlerinin yeniden tesisi ile ilgili meseleleri tetkik eyliyeceklerdir. MRL VON BOCK Stalingrad 'a Yeniden ““Taarruza Başladı - - Rjevde Sovyetlerin Bü k Kuvvetlerle Yaptığı Hücumların Püskürtüldüğü Bildiriliyor Alman cenup orduları Başku- ymandanı mareşal Von Bock DORT AY İCİNDE 73 Tümeni Bozguna Uğratıldı Ayni Müddet Zarfında 42 Rus Tümeni İle 25 Tuğay Ağır Kayıplara Uğradı Moskova, 10 (A.A) — Bu sa, bahki Sovyet tebliği Dün gece kıtalarımız e Stalin- gradın batısında ve cenup bahis sinda ve Novorosisk ile Mozdok çevrelerinde düşmanla dövüşmüş lerdir. Başka cephelerde bir de öişiklik olmamıştır. " Hususi bir tebliğ Moskova, 10 (A.A.) — Sovyet erler unun neşrettiği hu susi bir liğde bir mayıstan 1 ağ adar yeçen müddet Jında 7$”'düşman tümeninin lordü tarafından tamamiyle bozguna uğratıldığı söylenmekte dir, yı müddet zarlında 42 Sov- 1 olmak üzere 25 - Sovyet uğayı büyük kayıplara uğramış» tir, Sovyet tebliğinde, . Kızılordu. nun bozguna uğrattığı 73 düş. man tümeninin. 54.ü Alman, 8 4 Rumen olduğu, geri kalanının 1. İsiyan, Macar, Slovak ve-daha başka milletler kılalarından te. şekkül ettiği ilâve olunuyor. Bu kuvvetlerin mevcudu yüzde 70 nisbetinden fazla yok edildiği yi ne tebliğde bildirilmektedir. Rus lar ayrica 21 'Alman'piyade tü menine de sğir kayıplar verdir» mişler “bunların mevcudundân » Devamı:Sa. 2, Si-7 yet piyade tümeni ile 14 ü tank ği Berlin, 10 (A.A) — Alman or- duları başkumandanlığının tebli. Hi: Novorosisk'in cenubu şarki. sinde yeniden bazı sirtlar işgal edilmiştir. Ağır topçumuz Ka. radeniz sahili açığında düşmanın 5 nakliye gemisini batırmıştır. Terek üzerinde, zırhlı bir tü» mene mensup bir Alman muha- rebe grübü şiddetle tasrruza ge. çen düşmanı geri püskürtmüş ve bataryalarını tahrip etmiştir. Stalingrad bölgesinde £ hava kuvvetlerinin yardımiyle yeni- den bazı istihkâmlar işgal edil miştir. Sovyetlerin cephe yükü. nü hafifletmek için yaptıkları siddetli taarruzlar odolayısiy! sereyan eden muharebeler esna. sında 54 düşman tankı tahrip ©- dilmiştir. — Muharebe tayyareleri Astra. İ gen'ın liman tesisleri ile iaşe der polarını bombalamışlardır. Volganın şarkındaki hava mey danlarına gece tanrruzları yapıl” İmiştır. Rjev bölgesinde düşman bü yük piyade ve zırhlı kuvvetleri ile yeniden taarruz etmiştir. Bu kuvvetler tayyarelerin yardım le yok edilmiş ve bu kesimde Ti Sovyet tankı tahrip olunmuş - tur. lari yapmışlardır. Sovyet havu kuvv tayyare kayieetmilerdir, Yeni Sovyet takviyeleri Stokholm, 19 (A.A) — Oft Rus tarm St daki kuvvetleri tü- kemer leri dün 128 Macaristana Yeni Bir Hava Akını Budapeşte, 10 (A(A.) — Cuma gecesi resmen bildirildiğine gö. re, çarşamba ve perşembe gün- leri Sovyet tayyareleri Budapeş. teye ve Macaristan müteaddit muhallerine hücum etmişlerdir. Şimdiye kadar alınan haberler bu hareketin ancak hafif hasar- lara sebebiyet verdiğini “bildiri. yor. Birkan ölü mötesddie warsh vardır, Londra, 10 (Radyo, 1945) — İngiliz Başvekili Mister Churchill bugün Londrada bulunan “Türk gazeteciler heyetini kabul etmiş tir. Başvekil, hususi odasında Türk gazetecileriyle - görüşmüş (ve bilâhare Hindistan işleri hak» kında izahat vermek üzere mec- lise gitmiştir. Gazeteciler, Tür rilen bir ziyafete bulunmuşlar» dır. Ziysette birçok İngiliz şahsiyetleri ve muhtelif milet» lere mensup gazeteciler de v dı, Türk gazetecileri dün Ports, mouih deniz üssünü gezmişler dir. Mr. Churchill ile Mr. Eden'i dinledikten sonra Londra, 10 (Başmuharririmiz. 'den) — Evvelki gün Mister Eden le görüştük. Dün de Mi Churchill'in nutkunu Avam Ka- marasmda dinledik. Mr. Eden, bizi dairesinde büyük bir sami, miyetle kabul etti. Kendisiyle yarım saatten fazla konuştuk. Mir. Eden, bize maziden, halden ve istikbalden bahsetti. Türk İngiliz dostluğu ve ittifakı üze- rinde büyük bir ehemmiş durdu. Cümhurreisimiz İnönün. den, Başvekil Saraçoğlundan, Fa ziçiye Vekili . Menemencioğlun« e Ezici bahsetti, p Dün sabah Mr. Churchill'in nutkunu dinlemek için Avam Kamarasına gittik, İngiliz Baş. vekilinin Mısırı ve Moskovayı ziyaretinden sonra verdiği bu nutku dinlemek bizim için büyük bir fırsattı, Avam Kamârssinm bütün galerileri dinleyicilerle dolmuş bulunuyordu, Büyük EL çimiz de dahil olduğu halde bü. tün sefirler hazır bulunuyordu. ÂZr Devamı Sa, 2, Sü, 4 M. Willkie Beyrut'a Gişti Ankara Misafirimiz, Temaslarından Müsait İntibalarla Ayrıldı Mr. Wendeli Wilikie Ankara, 10 (A.A) — Birleşik Devletler reisi Mr, Roosevelt'in hususi mümessili Mr. Wandell Willkie bu sabah saat 7,15 de Ankara havs meydanından tay. İyare ile hareket etmiştir. Mr. Wandeli Willkie'yi Ankaradan luyrılışında bükümet adina Pro- İtokol müdürü Salâhattin Arbel ile Hariciye hususi kalem müdü. rü Şadi Kavur uğurlamışlardır. Uğurlama töreninde Birleşik Dev letler büyük elçisi Mr, Steinhardt ile refikası, Birleşik Devletler Büyük Elçiliği erkânı, İngiliz hava ataşesi ve İngiliz Büyük El. çiliğinden diğer bazı zevat ile birçok Türk ve.yabancı gazete. ciler hazır, bulunmuştur. 47 Devamı Sa, 2, Sü, 6 Mr. W.Churehill Gazetecilerimizi Kabul Ederek Görüştü Başmuharririmiz Diyor ki: İngilizler, Sovyetlerin Bu V:ş da Dayanacağına, Rommel'in Mısırı Ele Geçiremiyeceğine ve | Almanların Şarktan Asker Çekemiyeceğine Kanidir | kiye Büyük Elçisi tarafindan ve. * ( Çocuğunuzu Mektebe Gönderirken Bir de ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Almız, Çünkü bu Ansiklopedi ona mekten kitabı kudar ve belki ondan daha riyade lâzımdır, FİYATI (8) LİRADIR TAN müessesesinde ve kitapçılarda bulunur, Cripps tarafından Hindistana ya pılan tekliflerin ne simdi, ne de sonra hiçbir şekilde değiştirilmi yeceğini söyleyen Mr, vhürchill M. Churchill, Hindistana Büyük Takviyeler Gönderildiğini Bildir. Bir Mebus Başvekili Şiddetle Tenkit Etti ve Churchill'in İktidar Mevkiinde Kalmasını Milli Bir Felâket Olarak Tavsif Eti Kudüs, 10 (Radyo 22,15) — Ine) nü söyliyerek Sir Slafford Crippi. giliz Başvekili Mister Churehill, | sin tekliflerinin reddinden son. öğleden sonra Avam Kamara »|raki bödiseleri anlatmış “ve bu 1 sında Hindistan işleri hakkında) tekliflerin ne bugün ne de İle. geniş izahat vermiştir. Başvekil İride ve 'hiçbir kimse tarâfından, beyanatında Hindistandaki hâdi.| asla değiştirilmiyeceğini ve ol. selerin gün geçtikçe iyiye doğru|duğu gibi kalacağını ilâve etmiş» gitmekte ve iyiye doğru bir isti-|tir. kamet almiş bulunmakta olduğu A3 Devamı Sa. 2; Sü, 1 Günler Geçerken Cevapsız Kalacak Bir Sorğu ilikie'ye gazetecilerimiz harbin ne zaman sona ereceğini sormuşlar; aklı adam ol. duğu için bilemediğini söylemiş, tabiidir ki bil. mez, bilemez, bilemezler, bilemeyiz, bilen tek kişi yoktur. Bu münasebetle, belki'de bir yerde okumuş olduğunuz şu hoş fıkrayı dinliyelim: Geçen cihan harbinde mareşal Foch'un Pierre adındaki şofö“ rüne arkadaşları ikide bir derlermiş ki: “yahu, sen daima Baş. kumandanm otomobilindesin, her şeyi işitirsin. Harp ne zaman bitecek?" Plerre cevap vermiş: “merak etmeyin, bir şey duya sam size hemen bildiririm!” bir gün nefes nefese koşmuş: “ma. al şimdi baklayı ağzından çıkardı!” — “aman, söyle, ne dös —“bana dedi ki: © Pierre, oğlum, sen ne fikirdesin bakalım? Şu harp ne zaman bitecek?” Lr Bildiğimiz bir şey varsa sür'at ve makine asri başlayalı harp. lerin o nisbette, gittikçe uzun sürmeleridir. Birinci cihan har. binden önce eksi fikirdeydik; dehşetli âletler yüzünden hiçbir devlet harbi göze alamaz, alsa dahi beş, on günde ne olacaksa olur, derdik; yanılmışız. Bu sefer de yıldırım harpleri hepimizi | şaşırttı; çorap söküğü gibi birbiri ardından çözülen ordular, he. le Fransız bozgunu o sicağa hiçbir karın dayanamıyacağı hissini verdi; yanılmişiz. Öbür taraftan Japonların göz açıp kapamağa vakit bırakmadan bütün Pasifik adalarına karınca gibi üşüşmös sine şaşarak bu askerin iman kudretiyle harikalar yapacağına; önlenemiyeceğine inandık; yanılmışız. Japonyalı da geri çekilir, esir olur, yenilirmiş ve kamasını sağlam dıvara çarpınca başka erden, insandan farksızmış. Bilir misiniz ki Japon devleti için Japon esiri yoktur; esir olanın kütüğüne hemen “fevt şüd” kay. dını geçirirler ve artık onu ölü sayarlar. Şayet, harp sonu bir €sir yurduna dönerse derlermişki: “İmparatorumuz söni bize ölmüş diye bildird. Mikado doğruyu söyler; onu yalancı çıkarı mak ne haddinel!” gel de o zaman “harikiri”. ye baş vurma! Harbin ne zaman biteceğini sormağa, anlamağa kalkişmamak en akıllıca harekettir. Elbette bitecek... Fakat sit ayda mı de. sem, altı senede mi, m: llah altmış senede mi? Hepsinin dht, mali vardır. En şuurlu siyaset barbi bitmiyecek'fatzelmektir. Bunun faydası şudur: Harp halini iyice benimsersin... Neticede “aman, ne çabuk!” diye sevinirsin, Hele bizden kıyas kabul et. miyecek derecede dehşetli şartlar içinde bekleyenleri düşününce bu mantıksız sorguyu bâşkalarma, öylelerine “birakmak daha yerinde olur *