23 Nisan 1937 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 3
23 NİSAN 937 Belgrad radyosunda Yu- Yoslav muharrirlerinden Sü leyman Yasiç Türk güzel sanatlar sergisinin açılışı dolayısiyle bir. konferans Permişlir. Bu konferansın Yüzel kısımlarını sütunları- Miza alıyoruz: Avraupa ve - hiristiyanlık âleminin bir kısmı Türk mef- munu ancak harp, darp, lstilâ, akın, top, tüfek, ateş ve infilâk mefhumlariyle Müteradif addederlerdi. Asır- rca devam eden salip ve Miâl münazealarının tevlid #ttiği bu ruh haleti maales: tef, zamanımıza da intikal #tmiştir. Bu ruh haleti için de bulunanlar. Orta Asya: da bundan binlerce yıl ön te büyük bir medeniyete tahip olan Türkleri, diğer bir takım müslüman kavim lerle karıştırmışlar, hepsini toptan aynı manâya almış rdı İslâmiyetin zirüh mahlü- * tasvirlerine taraftar ol Mamasına rağmen en eski Zamanlardanberi — muhtelif Milletler arasında bilhasıa ürk milletinde resm zevki Ve bu zevke canlı mevcu t tasvirlerinin yapılması Zeti tevessü ve inkişaf et Miştir. Bu inkişaf, şiir, nesir ve — Musiki gibi resim sanatında da bir cihetten kendini gös: termiştir Müslümanlık âleminde ta btat peyzaj, cansız cisimle- Tn resimleri ile güzel yazı Ygunun en bedii, en be- İğ bir surette tercumanı ol- Muştur. Mikel Apjelonun eserleri, Bazıl hiristiyanlığın mukad- * teslis akidesini canlan Urmışsa, meselâ Türk irkı- a mensup olan Şeyh Ham B Gdi n örle *& islâm akidesini canlan d"'—l'hf Bu arada Endülüs Arap tinin vücuda getirdiği eser- | bir tarafa birakarak Ürklerin yarattıkları, yazı, Tesim, minyatür, mimari es örleri anmakla iktifa edece İz. Prizrenin Sinan paşa ve 'ayevonun Gazi Hüsrev Y camileriyle Koca Sokol- “nun maskatı reisi olan Bos- hanın Cişegrat kasabasında: | büyük Türk mimarı Si Tanın köprüsünü bu babta 1 binlerce misal arasında ::ı.lıılı olarak zikrediyo- İki sene evel İslavonyanın tiyek şehri yakınında Ura- YA Hehrinin bir. kıyımnda Apılan tathir ameliyesi es ida suya çökmüş ah T4p bir köprünün bakayası 'olunmuş ve vukuf erba- w Föprünün Kanuni Süley Anın Sigetvar akını esna Yiada yapıldığına ilmi esas | lara İstinaden karar vermiş köprünün hani ve mima- Tn cihanşümul şöbret sahi | Türk evlâdı mimar Sinan | Buna sarsılmaz bir kati- Yetle hükmetmiştir #lümiyetten evvel ve son Aki Türk mimarlık sanatı tahid olan Anıdoluda ve 0". Asyada yüz binlerce ..—'ll'.lıv ve âbideler var dır. İddiamız; Avrupa ve Amerika bilginlerinin eser- leriyle sabittir. Padişah zulmüne Tağmen inkişaf Padişahların en muzlim istibdad idarelerinde bile fi tretlerindeki sanat, zevk ve kabiliyetlerini gösteren Türk rejimi altında rönesanslarını idrâk ettikten sonra da bü yük bir faaliyetle bu güzel | ettirmekte göstermiş sanatı — inkişaf muvaffakiyetler lerdir. Uiu Önderin milletine ka rşı irad buyurdukları hita belerinden birinde Türk ulu sunun güzel sanatların her şubesinde faaliyet göstermeğe | çalışma sıtavsiye olunmuştur. Halâskârın emir ve dile ğini kendisi için ulu bir va- | zife sayan Türk milleti, Türk gençliği derhal yorulmadan çalışmağa koyulmuş ve bu âna kadar dikkate değer eserler yaratmıştır üzel tlar mektepleri | ASA GA T T göslavya krall ğinin devlet yeniden kurulur gibi islâh edilmiştir. İstanbulda güzel sanatlar akademisi teşkil olunmuştur. Bütün or ta mekteplerde de gözel sa natlara büyük bir ehemmiyet verilmektedir Yüksek bir kültür sabibi olan Türkiye cumhuriyetinin kıymetli Maarif Vekili Saf fet Arıkan müstakbel Türk güzel sanat nesillerine Av rupa sanat ve zevkini aşı iamak için Avrupadan gü- zide profesörler getirmiştir. Bu hususta Türkiye cum huriyeti en doğru ve en gü zel yolu tutmuştur. Yeni Türkiyenin sanat ve zevk adamlarının bu saha da harikulâde muvaffaki - yetler istihsal ettiklerini din- leyicilerim!ze arzetmekle de- rin bir zevk duyuyorum. Yeni Türk sanatının. tuttu- u yol, Asri Türkiye güzel sanatı eski ve yeni ekol prensiple- rin gütmiyerek her iki dev renin güzideliklerini benim- semiştir. Hatip, burada Hindistan daki büyük binalara varın: cıya kadar eski Türk sana tındaki güzelliklerin de ye ni Türk sanatı üzerinde te- #lir İcra ettiğini tebarüz et türerek demiştir ki: Tutulan çığır ve baş lanan hamlenin devamı, ne ticesinde bizden sonra gele- cek ilk nesillerin Türkün pek yakın bir âtide vatanına en trenasyonal sanat âleminde pek yüksek bir mevcudiyet temin edeceğine sahip ola caklarına şüphe yoktur Biz; bu parlak — istikbali müjdelemekle derin bir se- vinç duyuyoruz. Bütün bu cereyanlar ve bu cereyanların (neticesinde alıman semereler Ulu - Ata törkün vücuda getirdikleri inkılâbın Türk ulusunun kal- binden, kendi milii cevbe rinden çıklığını, kendisine zorla kabul ettirilmediğini aeri | TÜRKDİLİ Resim Ve Mimarimizin Sanat Değeri.. isbat ediyor. Kamâlist Türkiye her şey de ve her sahada sayinin mesüd ve bariz semerelerini durmadan ve yorulmadan medeniyet cihanının tetkik ve takdirlerine arzediyor. Avrupanın muhtelif me deniyet merkezlerinde sergi lere, panayırlara, — fuarl îı.urılı etmekte olan yeni ler; Yüce Atatürkün mesud | Türkiye birçok dost millet lerin memleketlerinde Türk kemalirin, Türk sanat ve | bilgisinin sergilerini açıyor. Balgradda açılan sergi Bu kabilden olarak cum huriyet devrinin genç res- samlarından birkaç Bayan ve Bayın tabloları sergi ha- linde şimdiye kadar Rusya nın Moskova ve Kiyev şe hirlerinde ve dost ve müt- tefik Romanya ve Yunanis tan payitahtlarında teşhir edilip sanat ve tenkid ehli nid takdirine mazhar olan bu eser ve tablolar sevgili Belgradımıza, — Türkiyenin dost ve müttefiki olan Yu merkezine nakledilmiştir Sergi. yağlı boya resim- lerden, güzel yazı levhala rından, harita ve krokiler den ve eski ve yeni bazım eserlerinden — mürekkeptir Harita ve krokiler araşında Belgradın 15 inci asrı ikinci yarısına aid bir harita da bu lunmaktadır. Türkiye Cumhur başkanı Ekselans Atatürkün ve Yu- göoslavya saltanat naibi Son Altesse Royale Prince Pau lün yüksek himayeleri altın- da bulunan bu sergi Türki ye cumhuriyet hükümetinin kiymetli başvekili İsmet İnö nünün memleketimizi ziya retleriyle — şereflendirdikleri bir anda nisanın ondördün Prince Prince Paulün nefis sanatlar müzesinde açılıyor. . Hatib, burada sergiyi ida re ve himaye edenlerden bahsettikten ve B Salâh Cimcozun liyakat ve iktida rın övdükten sonra diyor ki: Gazetecilikten yelişen Salâh Cimcoz 1908 senesin: de meşrütiyetin ilânını mü teakip mizah “Kalem, ga zetesini çıkarmağa baş'amiış ve saltanat) devrinde de İs tanbul mebusluğunu yapmı ştır. Salâh Cimcoz; İstanbul hukukundan mezun - nefit sanatlar sahasındaki iktidar ve nüfuzu ile tanınm.ş cum” huriyet Türkiyesinin pek gü- zide ricalindendir. Tablolara dair Otuz üç Türk ressamının taloları Helgrad sergisinde teşhir ediliyor. Bu tablolar arasında Melek, Melâhat ve Hale Asaf gibi Türk kadın ressamların eserleri de bu lanmaktadır. Bayan Melekin kadın por tresiyle iki natür mortu Ba yan Melâhatin" kadın port- resi ve Bayan Hale Asafın portresi bılhassa göze çarp maktadır Bay ressamlardan Çallının Atatürkü ile Hasan Fahri- Damilli ekonomi plânı 1937 Demiryo'u Münakalâtı Sovyetler Birliği Hüküme tinin, 1937 senesi için ha- zırladığı devlet milli ekono mi plânı mucibince, bu se | ne zarfında demiryolu mü nakalâtına & milyar 553 mi- İyon rüble — sarfedi'ecektir Bu sene içinde, 1.167 kilo. metrelik yeni demiryolu hat ları işlemeğe açılacak, ve ayrıca 1.104 kilometre üze rinde de halen mevcut hat lar çifi hale getirilecektir Bu suretle, 1937 senesi nihayetlerine göre, Sovyet ler Birliğinin umun! demir yolu şebekesi, 1600 - kilo metrelik elektirikli hatlar da dahil olmak üzere, 87 000 ki'ometre uzunluğuna vara caktır. 1937 senesinde Sovyet de- miryolları üzerinde işliyen lokamotiflere, 1. 1U0 eşya tre- ni lokomotifi, 25 yolcu tre ni lokomotifi ve ayrıca 50 tane de elektrikli lokomotif yeniden ilâve — olunacaktır. Bu sene içinde hatlara ko nacak yeni vagonların ade di ise şunlardır: 43.000 ye- ni eşya vagonu, 1500 yol cu vagonu Eşya vagonları içinde bir çok ta sarnıç va goönları vardır Sovyetler — Birliği — 1937 muci bince, vasati olarak günde yüklenecek vagon mikdarı, geçen seneki plânda 82,200 iken, bu sene 95.000 & ba liğ olacaktır. Bütün sene zarfında nakledilecek eşya mikdarı ise 565 milyon to na varacaktır. Şimal Kavimleri Folkloru Sovetler Uzak Şimalinde yapılan tetkik seyahatları esnasında toplanan ve bu mintaka kavimlerinin folk- Tarıma ait bulunan eserler, pek yakında Leningradda bu kavimlerin kendi - dille- rine basılacaktır İlk olacak bu eseriden Üdeğelerin ve kanteslerin folklor edebiyatına ait ki- taplar — neşredilecektir. Bu kitaplar halen matbaadadır ve pek yakında mevkilne çıkacaktır. Bu ki- tapları, yakın fasıllarla, di- gerleri takip eyliyecektir. vin ve Eşref Gürün harf inkilâbı tabloları cumhuri yet devri semerelerinin «a nat ve şümulünü tasvir et mektedir Cemal Salid, Eren Eyüp oğlu, Eşref, Turgut, Halil, Malik Arsal, Mahmud Ce mal, Nurullah Berk Nusret, Bedri Rahmi, Ali Karsan, Âli Halil, Arif Bedii, Satb, Bursalı, Şefik Ziya, Elif Na ci, Nazmi Ziya, mebus Şev ket, Sami, Hikmet, Ali Av ni, H. Vecihi, Namık İsma- il ve Feyhaman gibi sanat kârlar da tabiate, peyzaja, şarkın kapristanlarına, port- relere ve şa nlara müt eallik her biri Türk sanatı nefisesinia birer lisanı belâ gati olan tablolarını Yugos lavların takdir. nazarlarına arzedıyorlar, Dos ve müttefikimiz olan genç ve müterakki Türkiye | cumhuriyetinin sanat — ve medeniyet sahasındaki yük: sek terakkisini bizzat gör mek ve bu sanat ve mede niyetin takdirle hayranı ol mak için Prince Paul mü- zesinde açılan Türk güzel sapatlar ve neşriyat sergisi n! hep birden ziyaret ede- lim, intişar | Magnitogorsk ve kuznietzk kombinaleri Sovyetler Birliğinin en bü yük metalürji fabrikalarını | teşkil eden cenbi Uraldaki Maguitgorsk ve garbi Sibir- yadaki Kuznletzk Kombina- larının faaliyete başladıkla- rından beri beş vene geçmiş bulunmaktadı En modern teçhizata ma- lik bulunan bu iki büyük kombina, bu beş sene için de memlekete, 9 milyon ton dökme, © milyon .ton çelik, | 4 milyon ton lamine ve 11,5 milyondan fazla da kok ver n iştir Bu fabrikaların büyüklü ğü hakkında bir fikir vere bilmek için bazı rakamlar | zikredeceğiz: Magnitogorsk — kombinası elektrik santralının kuvveti, 100 bin kilovatlıktır. Bu fabrika dahilindeki demiryo lu hatlarının uzun'uğu, 312,5 | kilometre tutmaktadır. Bu | kombinada günde vasati 4, 000 vagon yüklemektedir. Kombinanın — su - şebekesi günde, 850 bin metre imk âbı su vermektedir. Bu iki kombinanın da in şaatı tamamiyle bitmiş de gildir. Magnitogorsk kom binası. 2 milyar rubleye çıkacaklır. Bu senenin kâ- nunusanisine kadar ise fab- rikaya | milyar 135 milyon rüble sarfedilmiş bulunuyor- du. Tam randımaniyle ça- Tışmağa başladığı zaman, bu | Kombina, günde 4 300,000 | ton dökme, 4.700.000 - ton lamine, 4 770 000 ton çelik | verecektir. Bu rakamlar, ko mbinanın bugünkü istihsali nin üç mislidir. Ö zaman, SAYFA: 3 Ankara Halkevinde Hâmit Günü Ankara, 21 (Hususi) Yurttaki — 167 Halkevinin hepsinde Büyük Türk Şâiri Hâmid için toplantılar ter tip edilmiştir. Ankara — Halkevinde de bu akşam saat 21 de yapı- lan törende muhtelif hatip- ler Hâmidin hayat ve şah- siyetinden, eserlerinden bah- setmişler, Büyük Şâirin ken di eserlerini — ve onun için yazılmış — şiirler okunmuş. Halkevi temsil kolu tarafın. dan da Eşberden bir kımım temsil edilmiştir. İstanbulda Hâmid ıhtifali İstanbul, 21 - (Hususi) — Abdülhak — Hâmid için Halkevinde büyük — tören yapılmıştır Eminönü Halkevinde ya - pılan törende — önce Agâh Sırrı Levent, — daha sonra birçok hatipler Büyük Şâl- rin hayatı hakkında konfe- ranslar vermişlerdir Süveyş Ve Iİtalya Fransızca Le Journal ga. zetesinin muhabiri İskende- riyede büyük bir mevkie 1a: hip bir İtalyan muhabiri o- lan B. Gianiye yaptığı gö- rüşmeleri naklediyor. Siyasi meselelere — temas ederek Süveyş — kanalının yalnız bu kombinamın tstih snli. Inkilâptan evvelki Rus yönin umümli — latihsaline * tam surette tekabül edecek tir. Bu Kombinanın yanında 200,000 nüfusluk mükem- mel ve tam,modern bir şe hir vücut olmuştur. Kuzni- etzk yanındaki tamamen ye- ni şehir de halen 200,000 nufusa varmıştır. Beş sene içinde yokken fışkıranjbu modern şehirlerde her türlü »kültürel, sosyal ve medeni ihtiyaçları karşılıyacak bü- tün müesseseler, en mükem- mel ve modern şekillerin- de, mevcut bulunmaktadır. İtalya için haiz olduğu ehe- mmiyeti işaret eden B. Gia- | ni sözü Habeş imparatorlu- ğuna getirerek bu toprakla- rın fethinden dolayi İtalya- nin İngiltere ile Fransaya '“.müıınklılı olduğunu söylü- yor ve şöyle diyor: “Bilhassa B. Edene. Çün- kü, eğer İngilterefile Fransa ve Milletler Cemiyeti . zecri tedbir meselesinde bu kadar israrla davranımış olmasalar- dı biz de işi tatlıya bağla- mak istiyecek ve Necaşı ile anlaşacaktık O zaman da Habeşistanı almış olmıyaca- ktık... ü |Balıkesir Askeri Satın Alma Komisyonundan: | Çanakkale Müstahkem mı | pılan 25 adet askeri nakliye 1 tan imtina ettiği cihetle yenli evkil için evelce ihalesi ya- arabasının taliplisi yapmak iden açık eksiltmiye konmuş. tur İhalesi 8 Mayıs 937 cumartesi günü saat 10 da dır. Muhammen bedeli 2500 liradır. Muvakkat teminatı | lira 509 kuruştur. İsteklilerin 187 şartnamesini görmek üzere her gün ve adı geçen gün ve saatte deteminat makbuz - larile Kolordu askeri satın al, müracaatları. ma komisyonu başkanlığına 4 ı — 146 İnhisarlar Başmüdürlüğünden: Sındırgı emanet anabarlarında kanuni müddeti”nihayet bulmuş olan 934 yılı zürrama ait'88 denkte 2257 kilo yaprak tütün 15 4 937 gününden itibaren' 20 gün mü:- detle açık arıtırmıya konulmuş olduğundan taliplerin Sın- | dırgı İnhisarlar müdürlüğüne Börekçiler mahallesinde k “rumu havi 480 lira bedeli muhammenli müracaatları ilân olunur, 4—1-— 140 Defterdarlıktan: Gin/ve üç oda ile bir. bod- evin müzayede | ve temdit müddetleri içinde talibi çıkmadığından 19 5 937 tarihine müsadif çarşamba günü saat on beşte defterdar- lıkta müteşekkil komisyonda Taliplerin yüzde 7,5 pey akç pazarlıkla satış yapılacaktır. esile yevmü mezkürda def terdarlıkta fazla malümat istiyen'erin milli emlâk müdür- | lüğüne müracaatları.
