17 Haziran 1938 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 1

TÜRKDİLİ 17 HAZİRAN CUMA 1938 GÜNDELİK SİYASAL GAZETE Ispanyada Yabancı Gemilere karşı Tecavüzler Devam Ediyor. Avam kamarasında Ispanya Hâdiselerinin Müzakeresinde: Çemberlâyn İngiliz Gemilerinin Hi- maye Edilemiyeceğini Söyledi.. Tayarelerin Valânsiyayı Bombordımanında iki Ingiliz, Bir Fransız Bandıralı Vapur da Tah- rip Edildi, Fransız Vapuru Battı.. Valânsiye, 16 (A A.) — Limanın dünkü bombardı- tBaanı esnasında Turstan ve Bifarer isimli iki İngiliz va- Puruna isabet vaki olmuş, bunlardan — birisinde yangın çıkmış ve söndürülmüştür. Valünsiya, 16 (A.A.) — Dünkü tayare bombardı manı esnasında bomba isa- bet etmiş olan Franez ban: dıralı Kari adlı vapur yanarak batmıştır. Parts, 16 (A.A.) — Gaze- teler İspanya İllmanlarının bombardımanı ve İspanya: daki son vaziyet ile şiddet le alâkadar olmakta ve hü kümetin harekete gelmesini lstemektedirler. Londra, 16 ( Radyo ) — Başvekil B. Nevil Çember- lâyn, dün nazırların bir kumını kabul etmiş ve uzun müddet konuşmuştur. En çok görüştüğü nazırlar, Sir Samuel Hoarla hava kuv- vetleri nazırı Kinzley - Vod- dur. İngiltere — kabinesi yarın | Turkkusu îıyııııı:ilııi dünya rekoru- nu kırdılar, Ankara, I6(A A )— Türk- kuşü — munllimlerinden Ali Yıldız, yanında muallim nam. zedi Sezal Göksuü olduğu halde Kranih tipi ikl kişılik bir yelken plânöriyle İnönü Yölksek yelken uçuşa kam- Pından havalanarak 14 saat 20 dakika süren bir uçuş Yapmışlar ve Alman taya- recilerinden Ernest Jecht: man ve Flossdorf tarafından Rm4 plânöriyle Teşrinsa ni 937 de yapılmış olan 13 saat 59 dakikalık dünya re korunu 21 dakika fazlasiyle Mıle muvaffak olmuştur. | toplanacaktır. Başvekil B. Nevil Çem berlâyn, öğleden sonra Avam Kamarasına gidecek ve son bombardımanlar hakkında beyanatta bulunacaktır. Londra, 16 (Radyo) Avam kamarası, dün öğ leden sonra toplanı r. Bu toplantıda işçi partisi lideri Mojor — Etli, İspanyada vu kubulan son bombardıman lar hakkında izahat stemiş- | tir Başvekil berlâya, bu hususta cevap vermiş ve demiştir ki: — Bizi teblikeli ihtilâfla ra karıştırması — muhtemel olan İspanya işine müdaha le etmek istemiyoruz. Son hâdiselerden evvel bize bir teklif yapılmış ve vapurla: rımıziın uğraması için bita- raf bir llman tesis edilmesi istenilmiştir. Bu teklif hak kında henüz karar verilmiş | dir. İspanya sularında bulu- nan İnogiliz ticaret gemileri için alınacak hiçbir. tedbir yoktur. Bunu, 28 29 teşrin sanide tekrar etmiştim. Bu gibi gemilerin uğrıyacakları Akibetten biz mesul değiliz Biz, yalnız açık denizlerde sefer eden İagiliz vapurları: ni himaye etmeği taahhüd etmiş bulunuyoruz. Şayet biçbir. sebep yok iken, sırf İngilizdir dlyo va: purlarımız taarruza uğrarsa, © zaman lâzımgelen tedbir leri alacağız. Saylavlardan — birisi, bu bombardımanlardan İtalya- mo mi, yoksa Franko hü- kümetinin mi mesul olduğu nu sormuş ve Başvekil de şu cevabıi. vermiştir: — Frankist İıpınyıdı harp Çinliler Siyensiyenko- vu İstirdat Ettiler.. Taponlar Hankova karşı nehirden yani bir taarruz yap- mak için hazırlıklara başladılar, Hankeo, 16 (A A.) — Bir Tesmi tebliğ Çiolilerin Si- Yensiyenkoyu istirdad ettik- lerini bildirmektedir Şanghay, 16(A A ) — Çin tularında bulunmakta olan Ye cumartesi günü Vusung Açıklarında karaya oturmuş bulunan İzumo adındaki Ja Pon Amiral gemisi, yüzdü Tülmüş ve Yangçeye götürül- Müyştür. Bu geminin halihazırda Hankova karşı nehirden ya- pılacak bir. taarruzu İdare etmek üzere Nankene yak laşmakta olduğunu söylen” mektedir. Tokyo, 16 (Radyo) ş> Japonyama Moskova sefiri, Rusya — hariciye — komiser- liğini — ziyaret — etmiş ve Japonların, Uzak şarkta ba- hk avcılığında uğradıkları müşkülâttan dolayı protes toda bulunmuştur. — deüneeieülirdr aN B. Nevil Çem | eden İtalyanların her hare ketinden, doğrudan doğru ya Burgos hükümeti mesul- dür. İtalyanın bunda hiçbir alâkası yoktur. Londra, 16(A A ) — Dün Ayvam kamarasnda, İspan yada bombardıman edilen İngiliz. gemileri hakkında mubalif partiler tarafından ; Çemberlâyne sorulacak bazı | suallerin harici siyasete dair kısa bir | edeceği tahmin edilmektedir. Parlâmento koridorlarında hasıl olan intiban göre, ek | seriyet başvekile itimad be yan edecektir. Londra, IĞ (A.A.) — Baş vekil Çemberlâyn — bugün Avam kamarasında İspanya işlerine di yaptığı beya natta herhangi bir tavas mali belirir. belirmez İngil- tere hükümetinin her iki müzakereyi intaç | satun muvaffak olmak ihti. | Tayareci Sabiha Gökçen Balkan Tur- nesine Çıktı Ve Dün Atinaya Vardı. ON ÜÇÜNCÜ YIL SAYI:; 3910 Bir Yugoslav Gazetesi Yazıyor: * Fransayı Hatay İşinde Korkutan Nokta Nedir.. Türkiye; Günden Güne Azemet PeydaEden Bir Devlettir.. Bundan başka Türkiye öyle bır coğrafi merki işgal etmektedir ki,ne Fransa vana de *Pravda, — Belgrat ga- zetesinin “Dr. M.,, imzası ve Sancak meselesinin haiz bu bunduğu beynenmilel mahi- yet serlevhası altında — neş- rettiği bir makaleye göre: lskenderun Sancağında zu- hura gelen hâdiseler okadar piddet peyda etmektedir ki, vaziyet ciddi telâkki oluna bilir. Bu ciddiyet, bir çar pışmanın vukua gelmesi ih:- timalinde meknuz - değildir. Çünkü, bir çarpışma vukuu tamamen ihtimal haricinde- | dir. Bu meselede alâkadar devletler, — yani - Türkiye, Fransa ve İngiltere bir çar- pışmaya meydan verecek ka dar soğukkanlılıklarını kay bedemezler. Bundan başka | taraf — nezdinde bulunacağını söylemiştir t tavassutta | bu devletler İskenderun me fnlulıl geviş bir hıııkıll ( sele - ekalliyetler lcap ettirecek kadar mühim addetmekt edeğildirler. Yal nız, zaten bulanık bir hal- de bulunan Yakın şark ha- vasını daha ziyade karıştı- racak ve büyük devletler için bir galleteşkil eden Fı- Hstin meselesinin tesviyesini güçleştirecek olan dahili kar. ıklardan korkulmakta- dır. Türklerin Hatay diye ad- ladıkları İskenderun Sancağı Lozan muahedesi ahkâmın: ca Fransanın mandası altın- da bulunan Suriyeye nittir. Hatay — sekenesinin büyük bir kısmını Türkler - teşkil etmektedir. Bunun için me- meselesi çerçivesi içinde inkişaf et | mektedir. Bu ıuılı 1937 uıııılııı Fransızca Lö Tan gazete- sinin baş yazısından: *“Geçen mayıtın 21 ve 22 nci günlerindeki ıntıdan beri Avrupa hakkiyle sükü net bulamamıştır. Gizli bir kaygı hâlâ mevcuttur. Kül lanmaktadır. Çekoslovakyada, bu hafta hükümetle muhtelil lerin mümessilleri -arasında görüşmeler devam etmekte dir. Aynı zamanda bir hu kukşinaslar komitesi, tasav vur edilen islâhatı anayasa bakımından tetkik etmekte dir. Bütün bunlar da esases oldukça ağır ilerlemektedir Çekoslovakya parlâmentosu yakında toplanacaktır. Dev- letin hayati zaruretleriyle akilliyetlerin kabule şayan olan dileklerini telif edebi len bir projenin parlamento ya süratle arzedilmesinde ehemmiyet vardır. Her geçen gün belki davanın hallini daha azikolay bir hale ge- ürmektedir. Alman matbuatı heyecanlandırma neşriyatına germi vermekte ve diğer ta- altında hâlâ ateş kıvılcim - | serdetmektedirler. Prağ hü- kümeti uzlaşma fikrini va tan düşüncesiyle birleştirerek ve husüsiyle sürati iltizam ed:ıelıllv ki, yeni bir buhra- | İngıltere | Kralının duuuıııııun yıldü- NÜMÜ,. Ankara, I6(A A )— İngil- tere Kralının doğumunun yıl | dönümü münasebetiyle Ata türk ile Kral Jorj — arasın: da tebrik ve teşekkür telle ti teati edilmiştir. Iskenderijede Hamidiye kumandan ve z8- hitan şerefine Türk kolo- nisti bir sovare verdi. İskenderiye, 16 (A A.) — Buradaki Türk kolonisi Ha midiye gemisi kumandanı ve zabitanı şerefine bir su vare vermişler ve toplantıda raftan Slovak — istiklâlcileri de Monsenyör Hinkanın ida resi altında, ciddi dilekler | hükümet erkânı ile konso loslar hazır. bulunmuşlardır. Burada bulunmakta olan EN BÜYÜK TEHLİKE.. Avrupa Gorüşü ile Mutabık Olan Fransız Gö- rüşüne Nisbetle En Ciddi Tehlike Çekoslovak- yada Değil, Ispanyadadır.. nt önleyip Alman oyununu tesirsiz bırakabilir. Ancak, Avrupa görüşü ile mutabık olan Fransız görü 4Sonu üçüncü sayfada) Tayareci Bayan Gökçen Balkan türnesine - çıklı ve dün Atinaya vardı. İstanbul, 16 (A A.) — Ta- yareci Sabıha Gökçen Bal- kan turunu yapmak üzere saat 7-10 da tayareille Ye şilköyden hareket etmiş ve saat İl 25 de Atinaya var mıştır. Gözetelerin neştiyatı: Bükreş, 16 (A.A.) — Ati nadan alınan haberlerde bu memleketler — matbuatının tayareci Sabiha — Gökçen hakkında çok takdirkârane neşriyatta bulundukları bil: dirilmektedir. İran Başvekili de Hamidiye gemisini ziyaret etmiş ve merasimle hıııılııq sıştır. igiltere,aralarında mevcut dostane münasebetleri katiyyen bozmak istememektetirler, kadar pek seyrek ve arari mevzuu çerçivesi içinde ile- ri sürülmekte idi. Türkler için muhtelif haklar — tanın- ması isteniyor ve bunların ekserisi kabul olunuyordu. 1937 senesinden sonra — me- sele başka bir zaviyeden ileri sürülmeğe başladı. 1937 sene- sinde Pariste, Suriyeye geniş bir muhtariyet bahşeden bir muahede akdolundu. Türk- ler bü muahede ile yalnız Suriyede değil, Sancakda dahi ve bilhassa o havalide yaşıyan Türk ekalliyeti ba- kımından yeni bir vaziyet hasıl olduğu kanaatindedir ler. Türkler; Türk ekalliyet- ler meselesinin, yeni hüdise olan vaziyet Icabatına göre hallolunmasını talep ettiler. Fransa bu meselenin anlaş- ma yoliyle halledilmesini ls- tiyordu., Makalede bundan — sonra Hatay intihabatı tarihçesi hakkında doğru izahat ve- riliyor ve deniliyor ki: * Halbuki Hatay meve- lesi, ekalliyetler meselesine taallük eden mevzil bir me- sele değildir. Büyük Avrupa poletikası bu havali ile ge niş bir surette alâkadardır. Gerek Fransanın ve ge- rek — İngilterenin bu hava: lide hüyük maddi, siyasi ve askeri menfaatleri vardır ve bu — menfaatleri terketmek fikrinde değildirler. Yakın- şarkın kaynaşmağa başladı - ği ve yeni — âmiller zuhur ettiği zamandanberi Fransa ve İngiltere gerek Yakın- şark devletleri — ve gerek milletleri — arasında — otori: telerini idame ettirmek iste- mektedirler. Hatay mesele- sinde muhakkak olan bir ci het varsa, o da Fransanın intihabat — serbestisini Ihlâl etmemiye ahdetmiş olmas- dır. Fransa böyle bir halin Türkler tarafından kendi aleyhlerine matuf bir hare- ket olarak telâkki edilmesin- den korkmaktadır. Türkiye gönden güne kuvvet ve aza- met peyda eden bir devlet- tir. Bundan maada Türkiye öyle bir coğrafl mevki işgal etmektedir. ki, ne Fransa ve ne de İngiltere Türkiye ile aralarında mevcut — dostane münasebetleri katiyen boz- mak istememektedirler. İngiliz menafilne gelince bunlar muayyen ve katidir- (Sonu üçüncü sayfada)