13 Mayıs 1939 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 1

a. TÜRKDİLİ — 13 MAYIS CUMAKTESİ 1939 Yıllığı — : 800 Altı Aylığı: 400 Sayısı:3 Kuruşlur Adres: Türkdili Balıkesir “Sahibi: Balıkesir itin Karan t Müdürü İrmntiyaz Mebusu Hayle Gmum Meşriyâi Fuat Bilal nden Beşka Her Gün ünlerli Pazartesi ON ÜÇÜNCÜ YIL SAYI: 4177 GÜNDELİRK SİYASAL GAZETE Millet Meclisi dün Türkiye-Ingiliz anlaşmasını itti- BU A AGRHN AA İcap ederse hak ve menfaatlerimizi silâhla fakla kabul etti. müdafaa etmekten de çekinmiyeceğiz. Türkiye-İngiltere müş- BAŞVEKİLİN MEĞLİSTEKİ BEYANATI «Dünyanın bu günkü şartları içinde hükümetimiz; milleti harp badiresinden azami imkânlarla uzak bulundurmanın en mües- sir çaresini yine sulh için birleşen milletlerle harbi göze alarak sulh gayesinde teşriki mesai etmekte bulmuştur. Ankara, 12 (AA ) — Bü- | yük Millet Maclisinin bu gün Abdulbalik Rendanın baş- kanlığında — yaptığı ikinci celsede — Başvekil Doktor | Refik Saydem alkişler ara. sında kürsüye gelerek aşa- dıdaki beyanatta bulunmuş tur: Başvakilin bayanatı: «Muhterem arkadaşlarım; | Avrupadaki — siyasi ve ae kerl vekayiln son zamanlar da ne yolda ve ne — süretle inkişaf etmiş olduğu malü munuzdur. Dünya sulhuanua büyük ve kanlı vakayi ile haleldar olmaması — idare mesuliyetini elierinde tutan devlet adamları için en mü- him ve en dikkate değer Mevzuu teşkil ediyor Avrupada ve — bütün dünyada | baş gösteren tehlike: emleketimizi yarının tehlikeli hâdisatmdan müm da mertebe uzak — bulun: durmak Avrupada ve — bü- tün dünyada baş gösteren ihtilâflar önünde sulhper- Yer siyasetimizin samimi bir tazahürü olan — bitaraflığı Muhafaza etmek Cumhurl- Yet Hükümeti için esas 5i Yaseli teşkil etmekte bulu Buyordu, BU Yaziyotta bltaraf kalamazdık: Fakat hâdisatın Balkan :ı.". adasına intikal etme- '"'“'leh Akdeniz — emniyetini yenider yUMzda kendisini S© hissettirmesi Anın- İlibaren hükümetimiz kel ıı;:hı.' Siddi bir. milil em- bulmuş v ©0 — kurgısında bu likeli leııdli!ıı..—::"l ı.hh. ruz bi- takmaksızın lâkayd ut taraf bir' v ziyette — bulun: Tasının mümkün olmıyaca- Bi kansatine varmıştır. (Bi Favo sesleri) Malâmunuzdur ki Akde nizde bütün alâkadar dev: letlerin — birbirine — karşı temniyet içinde bulunarak ve bu denizi müşterek bir Yatan sayarak onun müsavi Ye nimetlerinden hep'mizin Müstefid olmasını dalmi Olarak temenni etmişizdir. | Akdeniz va - gözününde tutlu- umuz milli amniyet meselesi: Hiç bir alâkadar devieti | ki olduğu istifadeden | | Başvekll Doktor Refik Saydam mahrum etmiyen fakat hiç bir. hegomanya — hevetsine | itokân bırakmıyan bir. Âk- deniz nizamı bizim datma gözönünde tuttuğumuz bir milli emniyet meaelesldir. (Biravo sezleri va alkışlar.) Bu şartlar içinde hükü. metimiz mlilleti harp badi- resinden azaml imkânlarla uzak bulundurmanın en mü- emlir çaresini sulh için birleşen memleketlerle harbi göze alarak sulh ge- yesinde teştiki mesal etmek te bulmuştar. (Biravo sesler ri alkışlar ) Bir Avrupa devleti - olan Türkiyenle Avrupadaki sulh teşebbüslerinin ve harp teh- likelerinla mn!lli hayatımıza tesirlerini ebemmiyolle he- ssp etmekten fariğ olmıya- cağı Aşikardır Anlaşmamız hiç bir mamleket aleyhine değildir. Aşikârdır. Cumhu- riyet Hükümeti hiç bir memleket aleyhine mü- teveccih olmiyan Abiç bir memleketi ihata ve izrar maksadına matuf bulunmı yor. Bilakise milletleri harbin feci âkibetinden masun bu lundurmak maksadını güden bu sulh müdafas emniyet beraberi'ğinde İngiltere ile yaayana yürümek ve yer almak için bu gün mlllet vekillerinin müsande ve tas- vibini istemeğe — gelmiştir. (Bıravb sesleri ve alkışlar.) İngiltere ile büyük tecrübe yine lerden geçtikten soora ara- mızda teesstübeden kuvvetli ve samimi itimat, dostluk bağları Büyük Meelistmizin muhtelif vesilelerle tasvibine iktiran etmiştir Türk - İngiliz görüş birliği: A yasetlerimizden bi ridir Bu metin rabıtalar po litikalarımızın — inkişafında birbirine hiç bir. vakit zit olmuyan bir görüş ve “dü şünüş tarzında — temin etmiş ve iki hü kümeti birçok mühim vesi lelerde bu .görüş birliğinin feyizli semerelerini iktidafa muvaffak kılmıştır. Bir ax evrol arz ettiğim — veçhile Avrupadaki mühim hâdise lerin cereyanı esnasında ve hassaten — endişe bahsolan vakayı Balkan yarım adası na intikal eder etmez hü kümetimiz ile İogiltere hükü- met, arasında samimi bir müşavere başlamış ve sulh, emniyet gayesinde bir: leşme fikirlerimiz Iki mem- leketin mukadderatında da- ha esaslı ye daha devamlı bi elbirliğinin — Tüzü - müştereken kani ol gecikmemiştir. Esasları huriyet Halk Partisi Mec- lis Guürübünün — müttefikin tasvibime iktiran etmek su- tlea başlıyan müzakereler! şimdi yüksek huzuruna ar- edeceğim. Türkiye-İngiltere müşterek beyannamesi Öze rinde mutabakat — temin etmiştir. Müşterek — beyum: | nameyi aynen oküuyorum (Başvekllin okuduğu an. | yanname diğer sütunları | mızdadır.) |hile tere münasebatında birtemel | | taşı ve aynı zamanda mühim laşmaya dalr müşterek be | Bu anlaşma siyase'imizde mü - him bir merhaledir: €AÂziz arkadaşlarım: Gördüğünüz veç Türkiye Tagıil- bir merhale olan bu anlaş terek beyanınamesi. —ma diğer hükümetler- ğn;îî;:ıaya mani değildir. ) efik Saydam taraf_ın Başvekil Doneoâşyük Millet Mecliığnın SN okunar.ı müttefikan kabul ettiği 3(_53_ r:y_ Ingiliz anlaşmasına aid Üüi me aynen şudur: beyanna tanya hükümetleri birbirle- FESEE lardır Aralarında cereyan bulanmuşlar iR SK "N::':ıdı. etmekte bulunan müzakereler gö- eden ve T.l:..q.d birliği tebaröz etmistir. : i YÜ tin kendi milli emniyetleri nefine ola. 1 Te d"':lıl.ıllırl tazaramun edecek uzün müddetli U 5 kdetmeleri takarrur — elmiştir. a mio akdine intizaren Türkiye ve (Sonu ikinel sayfada) âye ve Büyük Brli rak karşı 4 alhal bir anlaşma 3 — Bu oihal anlaşma! (Sonu ikinci sayfada) | Jtalya, Türkiye Saffet Arıkan Ankara, 12 (Hususi) — Başvekil Refik Türkiye - İngiltere anlaşması hakkındaki nutkunu ve müş- terek beyannameyi okuma- sını mütcakip mebuslardan Salfet Arıkan (Erxzincan), Fetbi Okyar (Bolu), Kâızm Özalp (Balıkesir) kürsüye gelerek hükümetin hattıha- reketini tasvip — ettiklerini bildiren hararetli — nutuklar vermişlerdir Saffet Arıkanın sözleri: Önce — Saffet — Arıkan Türk — İngiliz müşterek be yannamesinin Cumhuriyet Türk milletinin kahraman ordu V© ve İngiliz kuvvetlerile beraber h€ tan sonra Akdenizde sulh ebediyen Bu anlaşma tam zaman Saydamın | Hi Lametinin takip ettiği sulh -— - ——— —— | DS —— ürkiyehakkından bir zer resini bile vermiyecektir. çu.n n ,l -d nanması İngiliz bahriye dn':,gi bir tecavüzü karşıladık- teessüs etmiş olacaktır- ında imzalanmıştır. dları dibinde bir tve teşkilât yap- herha nin deniz hudu | çok adaları işgal etmiş, tertiba : yap eketalnmaksde. hdle gada Ingiltere ile anlaşmasından Jahtî a Kâzım Özalp muvaf f'ıolınıı .'.'ı:ı::' ':İlllııııı. sulh latiyeolerle yapılan bu teşriki mesainin vE A'"::'.- vaziyetine karşi olan alâka: gının her şeyden ıv.v;l ıılı diresinden ıl:ı"ıı.ı"nı:. :: I':Aıılıı Meelisi- min öteden beri hükümete bir, direktif olarak bıraktığı ana siyasetinin bir ifadesi bulun- duğuenu söyliyerek: — Kimsenin aleyhinde ça- lııııyııuı.Dlyınl hüküme- tin teklifidi. memnuniyetle Fethl Okyar karşıladığını ilâve etmiştir. Fethi Okyarin sözleri: Müteakiben Fethi Okyar da şöylece söze başlamıştır: G Arkadaşlar; Başvekilin okuduğu be- yannameyi dikkatle, mem' vuniyetle ve mesercetle dim- ledik. Bundan evvel — İogiltere hükümeti ile Akdenizde sulh (Sonu dördüncü sayfada)