16 Nisan 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

192 SALI Beş yılhk ökozemi projsa aa bel liıâ.h bir kolu da, toprak sanayiidir t * toprak sanayli sözü, insanım ha - '.':nı hemen Kütahyayı getirir. Kü - iu:ı'ı_ı_-çmi,n— çok ince — ve yüksek ü €ri ile türk güzel sanatının en yü öi ı:" Yaratmış ve yaşatmıştır. Resim t eykel yapmık yasak olan bir sos snin içinde dedelerimiz, — Kütahya ':P'ırîmm özelliğine, ulusal zevk ve Nati katarak büyük kurağlarını çini - & :iğuglnn..ı.ı. türk soysallığının yük ikini bununla da tanıtmışlardı “:'"-h_yı çiniciliği, — imparatorlukla M yükselmiş, onunla — beraber ge - _,::-ıı. dünyanın ilerleyiş hızma ayak Ş '=_-ııyın bu sanattan, bugün, eskı Eşini yapmağa özenen, henüz ilerle- Tememiş bir iki tezgâhtan başka bir ::îl_.ım.....*m Bunlar da herkese el #işli şeyler yapamıyorlar, sürüm im - ğ tlarr bulamıyorlar ve pek güçlükle Asa yabiliyorlar h_hlıııı._ç yıl önce bu ukusal sanatı Fab- ,“.ı'—hnı koymak için iyi niyetlerle İan denemeler ve atılan adımlar hep ta cıkmıştır. Bunun başlıca sebeb - işin tam tüccarca tutulmamış ol TMası, işe konan paranın yetmemesi ve teknik zavıflığıdır. Devlet, ökonomik programını çizer- e bütün bu denemelerin sonuçları. Röz önünde tutmuş ve Ökenomi Ba- ha febrikanın kurulacağı veri karar - Saj ordinaryusu profesör . lamon Kalvi ve yüksek bir kiramik *manı olan Dr. Krayze'yi, türk uz - Manlarla birlikte Kütahyaya göndere - '.d' bu yolda yapılan araştırmaları de- ı':"ı'_"gvîşıiı. Kütahyada bu uzmanlar 'f_iıhe yapılan — toplantıdaki görüş * düşünüşler, devletin bu sanayü bu - 'da kurmasınm isabetini bir kere da - Köstermiştir. ç Bu görüşlerin hulasasını yazmadan Pnce içine, Boğaziçinde başlanmış olan ve şişe sanayiini do alan kiramik Moaylinin — toprak kasmınm ayrıldığı ü katagorinin neler olduğunu anla - Yem ; Birinci katagori kaba toprak işleri- ğç Tuğla, her türlü kiremid (Marsil - ': ve Biberşuvanç kiremidleri) toprak- © karolar, topraktan kab ve kacak - * tostiler, kurutma künkleri, suyolu ı.,,-'"'"*' içinden telefon ve telgraf tel- RBeçen kablo taşları ve nteş buğlası. e Kütahya toprağının — özelliği tuğla kiremid yapıcılığında kendisini gös- Li N yurdumuzda yapılan kiremid- arasmda Kütahya kiremidine; yapı- blsi kireçlerinde birinci derecede ara- —"*İm vasıf olan su emme vergisinin Ü * bakımından değer kazandırmış - '_""-r-ci katagori ( Ştaynçoyk ı:- yapma — kaldırım — taşları ( İs- lanbulda — Galata — köprüsünün bir taşlar — döşelidir. ) , vu vapılarda — kullanddan klinker tuğlası ve kanalizas - larda kullanddan ömrü uzun ve ek * *lı-ı.f yapacağı zararlara dayanan erdir. R Üçüncü katagori kaba porslendir, ha alman dilinde ştayngut denmek - ,“"- ki herkese elverişli ve ulusun bü. Yaş y Okluğunün kullandığı — topraktan Apılan şeylerdir. Bunlar, her türlü tabak, çanak, kâ- __”"' mütfak takmları, çini sobalar, kiş aklarda, banyolarda kullanılan be- ha ç * renkli karoların çeşidleri, lava. kirgatları, telgraf fincanları, / olektrik ,'_ı"ç '©rinin topraktan yapılan parçala - Ğ'_Dl;k'.dıinıü katagori, hakiki porslen - “9 porsleni, kaba porslenden ayır- t için en kolay yol: onu wsiğa doğ - Mtup arkasına konan bir şeyin ka N_:lrileıi-' gösterib göstermemesine "—ıli:hd"' Eğer gösteriyorsa, 5, pors. ç: Onrak sanayünin bu dört katage- H* yarar hammaddeler Külahya mu Küde £eniş ölçüde vardır. 1926 da YA topraklarını gözden geçirmit Arsrulusal yüksek bir keremik uz - Ü Slan M. Blotefiğre buralarda en le ) ” değerde kaolin bulunduğunu, ha. i ““k köyündeki kaolin ile evrensel Gayi ) Hozanılır şeyler yapılabileceğini &3 Nisan, ÇOC sanavii söylemiştir. İhtiyar gzman; İncik kao linini o kadar beğenmiştir ki, Kütahya adının tarihsel ününü —döyünmiyerek, bu toprakla yapılacak şeylerin pok az bir zamanda Jdünyanın her — yYımında (İncigit) adiyle tanınabileceğini an.,. miş, götürdüğü — topraklardan Avrupk fabrikalarında yaptırdığı örnekler bu kaolinin yüksek vasıflarını ortaya koy- muştur. » Blotefiere'in bu görüşleri ile diğet uzmanların tetkikleri Kütahyanın köc. lin bekımından yüksek zenginliğini te yid etmiştir. Kütahya istasyonunda ya- pılacak olan fabrika, altı yedi kilomet c uzaktaki Acemdağı ve kırk kilometre uzaklıktaki İncikten kolaylıkla ve ge - niş ölçüde kaolin ve gene bu civarlar - dan çakmak taşı alabilecek, düzlüğündeki yeraltı suları ve kaynak- tan toplatılarak akıtılacak kesilmez vu- lar, fabrikanın istodiği kadar suyu ve Kütahya yecektir. Ayrıca Tavşanlı ve Değirmita: raflarındaki yüksek kalörili kömür ve - ven linit ocakları da fabrikanın yakaca- ğanı yetiştireceklerdir. Kütahya fabrikası, şimdilik ıuprı_lı sanayünin dört katagorisinden Üçüncü: sü olan kaba porsleni (ştayagut) yapa- caktır. Bunun sebebi şudur: Hakiki porslen dediğimiz tey, dörü- te iki kaolin, dörtte bir çakmak taşı (kuvarç) ve dörtte bir feldspat'tan ya: pılır. Kütahyada kaolin ve çakmak taşı vardır, fakat feldapat henüz bulunama- mıştır. Bunun da en çok umud ıd:ldı— ği yer, gene Kütahyadır. Bunun Kütah yadan başka Sıvas, Konya, Ordu ve İz- nik taraflarında da bulunacağı uzman larca umuluyor: — Devlet feldspatı yandan aramaya devam edecektir. Kaba en dediğimiz — ştayngul da beyaz ::':W'dınlıv. Onunla tabak, çanak ve her türlü mutfak takımları ve yukarda saydığımız şeyler yapılr. Bun Çar, asıl ulusun istediği ve en çok har- cadığı şeylerdir. Kütahya topvı_tmu bu çeşid işlere ayrıca bir güzellik ve özel bir venk vereceğini, şimdiden uz manlar söylemektedir. Bununla beraber Kütahyada kuru ö de her zaman yapabilir. Bunun için kendi ülkelerinde feldspat çıkmıyan a man ve fransız şanayünin yaptığı gibi dörtte bir ölçüde gereken bu hammad- deyi İsveçten getirtmek Tazım gelecek- tir. Kütahyada çinicilikte eli bu işe ya- ıık.ııııı:ibuuuudedılqaudeumi. ryas olarak almış yüzlerce İsçi bulmak kabildir. Sümer Banlaın fabrikası Kütahyayı ik bakımdan canlandıracaktır. onarılmak ve bayındırlaş - tırılmak istiyen Kütahya, bu kuruluş- tan geniş ölçüde bir kalkınma gücü &- lacaktır. Yalmız fabrikanın çatısı altın- da çalşacak üç yüz kadar işçiden başka, hammaddalerin çıkarılması, taşınması , ambalaj sandklarınn yapıdması, artacak kömür yoğaltımı yüzlerce ocağın yü - günü .i'ılrlürı“ku'ı. z ta ökonomil Her yönden bakmından bu sa - üzde önemli bir 1927—1932 rakamla- yına göve ortalama olarak yılda, 1476 ton toprak sanayii ürünü için dışarıya 730.000 lira kadar bir para veriyoruz. Kütahya fabrikası yılda 750 ton mal çıkaracak kadar hesablanmıştır. ki bir yıl sonra ulusal — ihtiyacımızın. bugünkü hacmine göre, yarısını yurd içinde yapmış olacağız. Bir yandan ulusun ılıı:('l;:bi:ız:ı - in devletin diğer tedbirl a YU :iw yandan bu şeyleri bugünkü .der- lerine nisbetle daha ucuz olarak alabil- mek imkânının hazırlanması; yıllık ih- tiyacımızı bu 1500 tondan fazlalaştıra- cak, o zaman bugünkü fabrikayı biş yer tutmaktadır. Sümer (k::i;l.içiı yer ararlarken — ileride bu yetecek ölçüde bir topr. k :lı_ııımı da göz önünde tutmuşlardır Temmuzda temeli atılacak olan fab rikanın ( Kütahya) damgasını taşıya * cak olan ürünlerini, bugünden esenle - ü Kütahya saylavı NAŞİD ULUĞ riz. ULUS Stresadan sonra (Başı I. inci sayıfsda) yolfmdı tam bir fikir birliği sa- yçıınde olgun bir sonuca vara- bildik. Bununla beraber hayalle- re kapılmamalıyız. İleride buna benzer daha birçok - zorluklarla karşılaşacağız. Bu konuşmalarda f:â"dillimi! sıkı birlik ve ger- l.uırı:;l:."md“' mülhem fikirleri leceğiiğ, ” zorlukları da yenebi- ” umuyorum. B. Musoli- ni konfcrıı._ı ah ü kındaki - sevn, Sö "tmaları hak- söylemiş, üç devletin anlayışlı ae liğinin Avrupa bahit Börür bir- cek değerde olduğunu*lde ede- eklemiştir. sözlerine B. Makdonald'ın rady..q bir söylevi Stresa, 15 (A.A.) — Konfe- ransın sonunda B. Mak Donald radyo ile verilen bir söylevde de- miştir ki: Konferansın bu kadar başarımlış sonuclarından son de- rece sevinçliyim. Yalnız sıyasal a- landa değil, istek ve amaçları- mızda da dikkate değer bir bir- lik gösterdik.., Bildiriğin Londradaki yankuları Stresa, 15 (A.A.) — Stresa konuşmaları hakkında çıkarılan bildiriğ konferansın amacına ek- siksiz ermiş olduğunu göstermek- tedir. Güdülen amac almanların yeniden — silâhsızlanması, doğu Avrupasının - güvenliği, andlaş- ————— Gündelik MAÇ DEVRİ (Başı 1, inci sayıfada) rek metodunda ve gerek erekin- de düzeltilmesi gereken şeyler olduğunu düşünmekten vaz geçe- meyiz. Sporun soysal değeri ancak şu iki özgülükde görülür: Bun- lardan biri bencil duygular yeri- ne başkalarını sevmek ve saymak alışkanlığının geçmesidir ki el ve iş birliğini kolaylaştırmak ba- kımından gerçekten çok önemli- dir. Öteki de birlikte çalışma ve düşünmenin izeri olarak soysal yaşayışı yükseltecek erdemleri pokiçürmuidir ki bunun da ulu- sal bakımdan değeri kendiliğin- den Aanlaşılır. Spor beden gücü kadar, ve belki de daha çok ah- lâk ve karakter üzerinde işlemek- le çağın en önemli kurumların- dan olmuştur. Sporun zorlaşarak bu doğru yoldan şaşmamasına dikkat etmek gerektir. Maç pasyonu yazık ki, spora yüksek ereklerine varmak yolun- da zorluklar çıkaracak bir şekil almağa başlamıştır. Bu pasyon her şeyden önce kendinin ve ken- di taraftaşıın yenmesini istiyen we bunun dışında her türlü duy- guya kapıyı kapayan dar ve hınç- l bir görüş ve düşünüş şekli ya- ratmaktadır. Yenmek, yenilmek yarışı sporun tek yasası olursa ve bütün gençlik duyguları bu paro- la çevresinde toplanırsa ul hayat bundan fayda yerine zarar görür. Binlerce kişinin alkışlarını kazanmak ve şampiyonluk ünü- ne erişmek için arkadaşının ba- cağını, kafasını kırarak yenen sporcu halk yığınlarına pasyon veren ve bununla geçinen bir maç kahramanımdan başka bir şey de- gildir. Kötü duygüları kamçılı- yan, kıskançlık kurdunu - ki soy- sal yaşayışı kemiren en büyük bir belâdır - besleyen maç şekli spo- run asilliğini ve asil ereklerini yı- kar, ve onu sonunda eski Roma yığınlarına sunulan büyill_ı ve kan- İr sirk oyunlarına benzetir. malara bağlılık, Avsut: : urya - gu. A'vıuıııryı . M“"i“m'w'“. ulınrf.ıtınm süel rejimleri hak- kındı_ıl.ç_devletin ilerideki hare- lıved;nnı. idare edecek olan pren. :ı;ndîîmdı fikir birliğini elde ç ?urıdıki görüşe göre, önferansı, arsrulusal — ko lıfdı yı!nız bir kerte; f:lı:::nıı:: vinç verici bir kertedir. Resmi n_ınlıfı.ller bildiriğde yazılan pren- _ııı)plerın tatbiki ıorıınıuııdıpçok ti ;,i]:ı’:rg:; davranmakta ve bu tat. 1 — Uluslar d i nin kararına; BAA YD 2 — Doğu andla: ŞMası — soru- munda Almanya ve öbür devlet. lerle yapılacak konuşmalara; »3 — Gelecek Roma konferan- konTuna sorumu hakkındaki tnhm“ı_'_""' bağlı bulunduğu vei''ve îknektedir. İngiliz, fran. likten başkâ fikirlerindeki bir- Stresada İngifliz bakanlarının sayı korumalarıni? yana sıya- maktadır. Bu #ıyasıvinç duy- Avrupada bulunan — ytemeli: pekiştirilmesi ve bu bağilerin yerine getirmek — yolunda inçı .ıöıru;u.ııun yeöniden tebarüz ehi rilmesi ve ayni Zamanda güven. lik kurumlarına yıı:.,.l.d:ı;':ı:. den hiç bağlantıya girmemi. ç çiminde özeltilebilir. İ Stresa İngiliz kurulu alman so- nuçları eyi görüyor Stresa, 15 (ALA) — İngiliz kurulu alınan sonuçlardan — dolayı - seviniyor. İngiliz kurulunca eski Lokarno, Roma ve Londra andlaşmalarının ilk defa - larak toplu bir halde tetkik — edilebil - mesi ve bunların doğruluğu hakkında şimdiden bir fikir edinilmiş olması Stre- sanın başlıca faydası olmuştur. B. Flanden ve Makdonald Stresadan uğurlandılar Stresa, 15 (AA) — İstasyonda B. Musolini tarafından — uğurlanan — B. Flanden dün akşam Parise gitmiştir. Asker muzikası fransız ve italyan uhu sal marşlarını çalmış ve bir mili, bö lüğü fransız başbakanını salamlamıştır. Ayni merasimle B. Makdonald öğleden sonra Stresadan ayrılmış bulunuyordu. (Duyukların sonu 6. cı sayıfada) .e ——— Bayan (Feğara) Istanbulun en yüksek kadın terzisi Bayan (Geğara) bu defa Paristen getirdiği 1935 modası kadın elbiselerini önümüzdeki cu- martesi günü öğleden sonra An- karapalastaki hususi dairesinde ve pazar günü otelin büyük salo- nunda teşhir edecektir. " Ökonomi Bakanlığı Başmüşa- viri B. Fender Porten, bakanlık ça memur edildiği Zonguldak kö- mür havzasındaki tetkiklerini bi- ::::m' ve dün şehrimize dönmüş- ——— — Yunan anasal kurumun- da değişiklikler İstanbul, 15 (Telefon) — A- tdan - bildiriliyorı Hüküme- ağasal — yasada — yapacağı TesMi a aid buyurultu b Yunanişta', çıktı. Buna göre lacak, ayan m. lümacüt mahiyette bir kr:ı. çe B tır. Cumur reisi döş ” <Tti EyE <4 yprlacak- ya elgünün oyiyle Hzam kendisine parlâmentoyu . hakkı verilecektir. X Yunanistanda yeniden hüküm giyenler İstanbul, 15 (Telefon) — A- tinadan bildiriliyor! Bugün de bir kaymakam, iki binbaşı, üç yüzbaşı, iki doktor, bir avukat 15 yıla kadar cezalarla cezalan- dırılmışlardır. .— Bir suvare Dış İşler Bakanlığı vekili B. Şükrü Kaya ve Bayanı, 18 nisan- da Ankarapalasta Balkan itilâfı iktısad konseyinin toplantısı mü- nasebetiyle bir suvare lerdir. .—— Ankara Hukuk Fakültesi Çayı İki değerli profesörünün ecıklı &- lömünden ötürü gerl bırakılan Ankara hukuk fakültesi talebe cemiyetinin yıldönümü münasebetile verilecek dana lıçay 23 nisan günü saat 17 de serglevi salonunda verilecektir. —— TTT Şehrimizde yapılmakta olan stadyom bir hayli koyduğumuz resimde, yapılan inşaat görülmektedir. berlere göre önümüzde eylül ayı sonlarında Zeki Mesud ALSAN olacaktır. F__— asının başlangıcıdır ilerlemiştir. Yukarıya Aldığımız ha- stadyom tamamlarımış