6 Kasım 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

İzmıt kafrıt fabrıkası ADIMIZ, ANDIMIZDIR. bugün açılıyor Açılma töreniyle birlikte iki fabrikanın da temeli atılacaktır Türk endüstrileşmesinin yeni bir ba- şarısı olan İzmit kâğıd fabrik: gün işletmeye Aaçılma merasimi yapıl- maktadır. Kâğıd fabrikasiyle birlikte iki sene zarfında program — mucibince işlet- meye açılan fabrikaların adedi, yediyi bulmaktadır. Bu yedi büyük endüstri parçasını, memleketin ekonomik kurulu- şunun kilid taşları telâkki edebiliriz. Be. <zini, kâğıdını, camımı dışardan getiren min bü- memleket bugün bunları kendi milli e- - meğiyle kendi yapmaktadır. Ekönomik kalkınmamızın ana hedefi de esasen bu milli bütünlük değil midir? Endüstriyel kuruluşumuz - bizi yeni ihtiyaçlarla karşılaştırdı. Memleketin kültürel ilerleyişi, programın derpiş et- tiği tesisleri artık kâfi görmüyor. Bunun içindir ki, İzmit kâğıd fabrikası işletme- ye açılırken ayni zamanda onun yanında ikinci bir kâğıd fabrikasının 1 temeli a- Başbetke SIHHİĞLEŞEN TÜRKİYE Falih Rıfkı ATAY Mulıle:euı doktor Refik Saydam, ikinci üçüncü günü, Anka- ra'da Hıfzıssıhha Mektebini açtı. Ve- kilin nutkunu dikkatle okumak lâ- zımdır: o bize yalnız müessesenin vazife ve maksadını değil, cümhuri- yetin, tıb mesleğinin mesuliyetlerini nasıl anladığını ve onu nasıl bir. u- mumi menfaat disiplini altına almak için çılııhi,ını izah etmektedir. İşini mükemmel yapmak Sıhhiye Vekilimizin âdetidir. Mekteb direk- törü profesör doktor Kollins diyor ki: “— Benim kanaâtime göre açılan meleli AVtepi Va Amerlku için de model olabilir.” Yeni yaptığımıza bir defa harca- malıyız ve örneği mutlaka Balkan - aşırı aramalıyız. Bu yalnız bizim en yeni müess&selere malik olmamız de- >mek değildir: ihtiyaçlarna -hudud olmryan memleketin parasmı tasar- ruf etmek demektir. Türkiyenin, şehir ve taşra, bayın- dır ve harab, herhangi bir noktasına giderseniz, onun ijiyen ihtiya- cı içinde kıvrandığını görl üz. Medenllöşari seviyesi, bu ihtiyaç ile ve bu ihtiyacı tatmin eden tedbir ve Müesseselerle ölçülebilir. Garb me- deniyetinin bir cennetine benzettik- leri İskandinavya memleketleri, zi- yaret edenler üzerinde, iki hasret bı- rTakıyor: İjiyen ve bakım! Teneffüs Olunan hava nereye girebilirse, ora- da, ijiyenin vazifesi ve mesuliyeti vardır. Bu cihetten cümhuriyetin Türki- başarmış olduğu muvıffılayet- İ!rııı yılnıı büyük değil, fakat ilk olduğunu söylemek İâzımdır. Os- Manlı imparatorluğunun halk hasta- lıklarına Avrupa ve Amerika hayır temiyetlerinin yarı - misyonerlerin- den gayri kimse alâka Juyııııı& Devletçi ve halkçı bir rejimin en başta disiplin vereceği mesleklerden hın,şıluhaıılıuolınılııdı Herşey_ kuvvetli ferd, devamlı sây, iyi istih- Bal, şevkli hayat ve yıpranmıyan ira- de, hepsi, Türkivenin her gün en hlyul hızla sıhhileşmesine lıqılıdır Bu hususta imkânlarımızın azamisi: hi kullanmakta olduğumuzu fenh Bönülle iddia edebiliriz. Herkesin ve her yerin imdadma yeti: Mazeretimizi kim takdir etmez? Ankara'nın yeni müessesesinden İstifade edenler, Türkiyenin en ha- Yarlı unsurlarından olmak — şerefine biri ile müca- dele etmek, Atatürk cümhuriyetinin Yüksek medeniyetçiliğini, en iyi mi- Sallerle tanıtmaktır. İzmit Kâğıd fabrikası ara umum! görünüşü tılacaktır. İhtiyacımızın yarısından faz- lasını karşılayacak olan birinci kâğıd fabrikasının yanında kurulacak olan i- kincisi, tam bir kâğıd istiklâlini hedef tutmaktadır. Fakat tam bir küğrd istiklâlinin ma- nas: yarım kalırdı; Eğer kâğıd ham mad- desi olan sellülozu dışardan getirtmekte devam etseydik. Tam bir bütünlük için. dir ki, ikinci fabrikanın temeli atılırken bir de Türkiyenin ilk sellüloz fabrikası- nan temel taşları konacaktır. Kâğıd endüstrisi, ham ve mamül maddeleri yerli olan endüstri şubeleri. miz sırasına girmekle, ekonomi siyaseti- mizin bu birinci hedefini tam manasiy- EŞSİZ. BİR MUVAFFAKİYET: B. Ruzveltin 25 milyon rey toplıyacağı anlaşılıyor 25 milyon rey alacağı tahmin edilen B. Rüzvelt Hiç bir amerika cumhur başkanı, bu kadar az taahhüde girişitiği halde Ruz- velt kadar kuvvetli bir ekseriyet kazan- (Sonu J. üncü sayfada) BELİRİBE CKDT ÖT Bugün Iç sayfalarımızda İKİNCİ SAYFADA: * Her şeyden biraz. — Düşünüşler: Kurban çocuklar. — İç haberler, ÜÇÜNCÜ SAYFADA: B. Eden'in, B. Musolini'nin nut- kuna cevabı. — Günün hâdisele- ri: Resimler. — Dış haberler, DÖRDÜNCÜ SAYFADA: Yabancı gazetelerde okudukları- miz: Küçük anlaşmanın sağlam- lığı. — Tefrika: Bilinmiyen insan BEŞİNCİ SAYFADA: Haberler, ALTINCI SAYFADA: Elişleri sergisinden röportajlar. ÇERTDARE AA TTT İLE I le tabakkuk ettirmiş oluyoruz. ... Açılma töreninde bulunacak olan da- vetliler dün 19.10 ve 19,45 trenlerine ek- lenen vagonlarla şehrimizden ayrılmış- lar ve uğurlanmışlardır. 6 SONTEŞRİN 1936 CUMA Son haberlerimiz üçüncü sayfada aa HER YERDE 5 KURUŞ DİL ARAŞTIRMALARI «Müzik) terimi üzerine bir etüd tecrübesi Bugünkü kültür dilinde hâkim olan terminolojinin grekçe ve lâtince un- surlardan yaratılmış olduğuna öyle u- mumi bir kanaat vardır ki buna zıt en küçük bir mütalea ileri süren olsa üs- tüne tarafgirlikle suçlayıcı — bakışlar gekmekten kendisini kurtaramaz, Hal- buki Üçüncü Dil Kurultayında, ve on- dan beri, asrt kültür. terminolojisinin birçok kelimeleri üzerinde Güneş « Dil teorisinin prensipleri ve metodu ile ya- pılan analizlerin ve sıkı bir. kontrol al- tında yürütülen karşılaştırmaların ve- rimleri eski kanağatleri kökünden sar- sacak, söküp koparacak derecede kuv« vetli ve zengindir; her gün de yeni e tütlerle bu verimler artmakta, türkçe- nin bugünkü kültür - terminolojisinde nasıl temelli bir rol oynamış olduğunu meydana koymaktadır. İşte, misal ola- rak, betkebaşr yaptığımız “müzik” ke Timesi; bunun fransızcadan alındığına bütün dünya dillerine iİse grekçeden Mülkiyemiz, hoş geldin.. M lkıye bugün 13 30 da gelıyor - Akatli Dün İstanbuldan ayıılan Mülki yeliler, vapurdan şehri selarmalarken İstanbul, 5 (Telefonla) — Ankaraya nakledilen Mülkiye Mmektebi talebeleri bu sabah merasimle Cumhuriyet âbide- sine çelenk koyduktan sonra 11 de kal- kan trenle Ankaraya hareket ettiler. 'Talebeler hareketlerinde İstanbul valisi ve muavini ile şehrimizdeki bü- tün mülkiyeliler tarâfından uğurlandı- lar, Altmış yıllık şerefli bir tarihe malik olan mülkiye mektebi bugün saat 13.30 da Ankaraya geliyor. Mülkiye için oldu. Bu kadar Ankara için de mesud bir hâ- dise olarak telâkki ettiğimiz bugün için bir tören programı hazırlanmıştır. Bu Frogram şudur: 1 — Tren 13.30 da gelecektir. Kar- (Sonu 6. ıncr sayfada) Madrid hükümetinin daveti: *Herkes silâh başına, yenmeli veya ölmeli! Madrid etrafında, 20 kilometrelik bir cephe üze- rinde ihtilâlciler yeni mevziler elde ettiler Paris, 5 ÇA.A.) — Madrid cephesin- den Havas ajansıa bildirildiğine göre 'General Varela kumandasındaki nasyo- nalistler saat 14.15 de Getafeye girmiş- KAi Son haberlere göre Madzid etrafında ih- tilâlcilerin cephesinin yeni şeklizi gösteren harta lerdir. Köyün zabtından önce kuvvetli bir top ve tüfek ateşi teati edilmiştir. Birkaç yüz hükümetçi m evleri önünde mevzi alarak marksist kuvvetlerin geri çekilmesini korumaya çalışmışlardır. Hava istasyonunun ben- zin depoları ateş aldığından gayet ko- yu bir duman tabakası ortalığı kapla- mıştir. Saat 15 de hükümet kuvvetleri Mad- ridin 13 kilometre yakmında bulunan köyü boşaltmışlardır. Şafak sökerken nasyonalistler, Madridin 11 kilometre yakınında bulunan Alkorkan'a girmiş- lerdir. Madrid civarı şimdi nasyona topların tehdidi altındadır. Bugünkü harekât, Madrid etrafında yirmi kilo- metrelik bir çephe üzerinde temerküz etmiş bulunmaktadır. General Tarclo gazetecilere Madridin bu hafta içinde düşeceğini bildirmiştir. İhtilâleller, Le- gânes kasabasını da zaptetmişlerdir. Marksistler Terrejon de Valko ve (Sonu 5. inci sayfada) I Yazan: Ahmet Cevat EMRE geçtiğine zerre kadar şüphe eden vat mı acaba? İtiraf edeyim ki kendim de bu yanlış inanı paylaşanlardan idim, ve orijinal kaynağın türkçe olduğunu ha« tırıma getirmekten çok uzaktım; şime di ise, en titiz ve güç kanar bir ruh ile yürüttüğüm birçok araştırmalar sonune da içimde öyle bahtiyar bir yeni kas nağat doğmuştur ki onu berkese bildire mek arzusundan kendimi menedemiyos rum. Gerçek, her etüd için çekilen emeke lerin cömertçe mükâfatımı veren bu iç erinçliğinde öyle bir taşmak istidadı var ki, yeni İnanı yaratan etütleri gae zete sütunlarına geçirmek ihtiyacı bir insiyak halini alıyor. Okuyucunun mütalca sabrına ılı sal güruru besliyen bir inan sevincdi vermek ümidiyle “müzik" üzerindeki bu etüdün, ve bunu takib edecek olan etüdlerin gözden geçirilmesini cesaret ediyorum. ricaya “. . Güneş - Dil teorisiyle yapılan ana. Hizlerde riayet edilen güzel usule göre, €n önce, “müzik” kelimesinin manasınt tesbit edelim. Larousse Universel'de “musigue”: cek tarzda terkib etmek sanatı” tarif olunmaktadır. (Sonu 4. üncü sayfada) “sesleri kulağa lâtif gele- diye — BİR MACAR MUSİKİ ÂLİMİ ŞEHRİMİZDE: B. Bela Bartok - halkevinde konfe- rans ve konserler verecek musikisi üzerinde 3 konferans ve iki konser vermek üzere davet edilmiş olar maruf macar kompozitör ve musiki âlie mi B, Bela Bartok dünkü ekspresle şehrimize gelmiştir. B. Bela Bartok dün Partiyj ve Halkevini ziyaret etmiş ve akşım Halkevinde türk musiki muallimlerile ve musikişinaslarla bid konuşma yapmıştır. Müusikişinas bugün ilk konferansınt saat 18 de Ankara halkevi salonunda, ikinci konferansımı ayın dokuzunda ve Üçüncü konferansını aâyın onunda ve aye nı saatlerde Halkevi salonunda — verce ceklerdir. Birinci konserini ayın yedisinde ve saat 15.30 da Musiki muallim mektebine de verecek olan büyük sanatkâr, konse- re solist olarak iştirak edecek ve kens dinin ve diğer maruf macar kompozle törlerinin eserlerini çalacaktır. Aynı konser ayın 17 sinde akşam, Ankara Halkevinde tekrar edilecektir, Halkevinde Kkonser ve konferanslar verea cek olan B. Bela Bartok Ankara Halkevi tarafından halk Kai benelle nn aa ai a aai ni ARTETNN ŞAYA T A A T a Ka meelardi K