27 Mayıs 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

26 n B a -5-1938 ——— LDIŞİCMAL Orta Ayrupa krizi ve 'h“ıovlk)'hdlki alman ekalli - nda hü dderatı meselesi, hakikat- tah- del devletler arasında bir mü- yazi *den ibarettir. Eğer böyle ol- klar ha / Almanya, Çekoslovakya 4 daki ihtilâfı kısa bir zaman B "k“ünı:ktıi nazarına — uy- h hkâlîe halledirdi. Almanya, j vusturyanın — ilhakından — , & Fransa ve Sovyet Rusyaya abağlı bulunan bir Çekoslo- t 7' '?ndi emniyeti bakımından o9 | Sörmektedir. Binaenaleyh Çe- . akyayı Fransa ve Sovyet Rusya- Yol, ya çalışıyor. Bunun en ko- ur“ Çekoslovakya almanlarına ge- öttasi omi temin ederek, bunlar e 'YI_G çekosloavak iç ve dış politi- F:“hne müessir olmuştur. t Ansada Çekoslovakyanın alman mfı' 'b a kapılmasını kendi emni - esint |" Dakımından tehlikeli gördüğün- u devlete her türlü maddi ve *Vİ yardımı yapmaya karar ver- y Sörünüyor. Demek oluyor ki slovakya meselesi, hakikatte 4 de ehemmiyetli bir Av- ». Muazenesi meselesidir. Acaba 1 n""_aıene içinde Polonyanın yeri k , Gir? 1934 —senesine kadar l' bir sualin sorulması bile akla dezdi. Polonya 120 sene esaret ::ı kaldıktan sonra müstakil kad hayatmma ayak basar basmaz k “deratını Fransaya bağlamıştı. Ayr dA'nıpı kıtasında — Fransanın b p ? şartsız yardımcısı idi. An- Yansa, Lehistana karşı daima sa- 1$ ve dürüst bir siyaset ta- B "'m—l değildir. Lokarno muahe- miş İTazalarken Lehistanı ihmal dhus p 5 | misakını yaparken teb- pro- idil- Pde Hitle, seve | *tlan eli nle- menfaatini unutmuş. Le- gücenerek, 1934 sene- T almanyası tarafından et almış ve dört seneden be aflı h_"“Pl muvazenesinde iki İaly, ir rol oynamaktadır. Bu rol, anın büyük harbden evel Avru- Muvazesinde oynadığı role ben- b Malümdur ki İtalya büyük İ “den evel, Almanyaya bir itti- ;' bağlı idi. Fakat Fransa ile Henlayn halkı almanca konuşan yerlerin Almanyaya rabtını istiyor Henlayna göre südet meselesi halledilmezse umumi bir harb çıkması muhtemeldir Londra, 26 a.a. — İki Südet almanı- nın cenaze merasiminde. bulunmak ü- zere Deyli Meyl gazetesi tarafından bilhassa gönderilmiş olan B. Vord Prays'a beyanatta bulunan B. Konrad Henlayn, çekoslovak hükümeti tara- fından geniş mikyasta müsaadekâr- lıklarda bulunulmadığı takdirde Sü- det meselesinin Çekoslovakyanın al- man lisanı ile mütekellim olan mınta- kalarının Almanyaya raptedilmesi su- retiyle halledilebileceğini söylemiştir. Bay Henlayn demiştir ki: “— Südet lesinin önü son bahardan evvel halledilmesi icabe- der. Bu memleketteki siyasi galeyan, orta Avrupa memleketlerinin kâffesi- nin vaziyetini vahimleştirmektedir. E- ğer bu hal uzun müddet devam ede- cek olursa Avrupa için son derece harablığı mucib olacaktır. Umumi bir harb çıkması muhtemeldir. Bu harb- te sağ kalacak olanlar, Afrikaya gi- derek muz dilenmek mecburiyetinde kalacaklardır. B. Henlayn, çeklerin geniş müsaade- kârlıklarda bulunmanın - bir zaruret olduğunu anlamaları lâzım gelmekt olduğunu ve sathi hiç bir hal suretine yanaşmıyacağını ilâve etmiştir. Bay Henlaynin istediği halihazırdaki çekos- lovak devletinin tam ve cezri bir suret- te forme edilmesidir. Eğer çek tazyiki devam edecek olursa, intikam hissinin tesiri altında hareket edecek olan sü- ın alman hükümetini doğ- Te B rudan doğruya harekete gecmefe ve udları dahiline vi * ldir. Daha vahim anlar yaşanacak Prag, 26 a.a. — Hükümet partisi o- lan cumhuriyet Zurra partisi Treisi Beran söylediği bir nutukta demiştir “— Şimdi yaşamakta olduğumuz an- asını imzaladıktan son- bif nn ile eraher vürümekte idi nde P a Fransaya bir itti-| kendilerini alman hud! 34 bağlıdır. Fakat Al ile | almağa icbar etmel itilâfını imzaladıktan sonra,| 'eti î_ barış meselelerinde Alman- İs birlikte yürümektedir. ek- | ğer Fransa Almanyanın taarru- ran #a uğzrarsa, Polonya şüphesiz OKU ya yardım edecektir . Fakat :" hyanın bugün takib ettiği po- e- öyle V© askerlik tâbiyesi karşısında bir ihtimal varid değildir. Al- NYa ile Fransa arasında bir harb Uğu olursa, bu, harbdan evel ol- gibi, Almanyanın Fransaya Yapacağı bir taarruz ile başlı - ttır. Galib ihtimale göre, Al- Ya, F orta Avrupada a- anı- olduğu bir devletle harbe Bi- ve Fransa da bu devlete da | “Cim için Almanyaya karşı harb ge- PiAcaktır. Çekoslovakya meselesi n bir misaldir. Bu vaziyette Po- Yanın rolü ne olacaktır? Polonya W Wovıkyı meselesinde takib bi Siyasete bakılacak olursa, böy- ı_“"bh Fransaya yardım — etmi- H i.' gibi, belki de bu orta Avrupa | hnfn paylaşılmasında bir his- alabilmek için Almanyanın yar- e AĞ ASr olacaktır. Gerçi Çekoslovak- ra fita “İnuı bin kadar polonyalı 5, ekalliyet vardır. Ve eğer Çekos - e Ya parçalanacak olursa, büyük İr y M Almanya almakla beraber, Parçası Macaristanm, küçük bir | . da Polonyanın eline geçe - K — Fakat acaba orta Avrupada '&aya hegemonya temin ede- ı n '—"' böyle bir netice Polonya - d"'e“ye kadar işine elverir. Ni da unutmamak gerektir ki, e- .yYO_thıı meselesinde Polonyanın te Te eti, Çekoslovakyanın vaziyetin- e| M daha iyi değildir. Polonya, ıu 'lky_ıdııı sonra en çok ekal- İsta tan bir Avrupa memleketidir. q.k:“üklın göre, Çekoslovak- d.nokılliyeılerin nisbeti yüzde Ş hg. ffllldıı. Vebunlar arasın- milyona yakm olan ukranya- di zz P0|0nyı hükümetinden iste - e leı almanlarının Çekoslo - benzer ümetinden istediklerine çok Büc, ” Diğer taraftan Almanyayı B sdirmek de Polonyanın işine el- z hâk; - Görülüyor ki orta Avrupa - HE T Aniyeti etrafındaki bu fransız - n | mMmücadelesind p. p Sziyeti çok naziktir. v A, Ş. ESMER Mu Yer sarsıntıları A llğı.ğh' 26 a.a. — Dün sabah saat 4 de 5 ve Marmaris'te biri hafif saat » BMap ”* Saat 4.30 da ikisi şiddetli ol- Te üç yer sarsıntısı olmuştur. EYoktur. di lardan daha vahim anlar yaşamağa ha- zır bulunmamız lâzımdrı. Bugün bir askeri ihtilâfın çıkacağını zannetmi- yorum, Fakat cümhuriyete karşı yapı- lacak her hangi bir teşebbüsü akim bı- rakmak için tedbirli davranmamız icabeder.., Alman sefirinin teşebbüsü Prag, 26 a.a. — Alman sefiri, çek tay yarelerinin iki defa alman erazisi üze- rinden uçmalarından şikâyet etmek ü- zere Hariciye nezareti siyasi daire müdürü B. Krno'yu ziyaret etmiştir. B. Krno, hükümete malümat verece- ği mukabelesinde bulunmuştur. Bir tebliğ neşredildi Bu teşebbüsten sonra neşredilen bir resmi tebliğ, hükümet memurlarının mevzuubahs meseleler hakkında bir anket açmış olduklarını beyan etmek- tedir. 'Tebliğde her türlü yeni bir hâdise vukuuna mahal vermemek için çek tayyarelerine hudud mıntakasında hududdan -beş kilometre mesafe dahi- linde uçmamaları için emir verilmiş olduğu ilâve edilmektedir. Tebliğ, alman sefirinin müracaati es nasında başka hiç bir meselenin müza- kere edilmemiş olduğunu beyan ile sona ermektedir. Londradaki endişe Londra, 26 a.a. — Diplomasi mah- filler, alman gazetelerinin son tayya- re hâdiseleri münasebetiyle şiddetşni arttırmış olan Çekoılovakya alc.yhuş. deki neşriyatı dolayısiyle er_ıdışe İ- çindedirler. Bazı nikbin mıhfı!lef bu neşriyatın daha ziyade Prag hüküme- tini askeri kıtaatını südetler!e mes- kün mıntakalardan çekmeğe icbar et- F N YURDDAŞ UNUTMA Yurdunda binlerce yavru yardımına muhtaçtır. Onla- ra yardım en büyük borcun- dur. Bu borcu Çocuk Esirge- me Kurumuna üye olarak l ödeyebileceğini unutma. a meği istihdaf eden tabiyevi bir taz- yik olduğunu ümid etmektedirler. Diğer bazıları ise, bedbin davrana- rak almanların mütemadi surette he- yecan halinde tutulmasının vahim ne- ticeler doğurmasından korkmaktadır- lar. Diğer taraftan öğrenildiğine göre, İngiltere, Çek kıtalarının hudud mın- takalarından çekilmesini teklif et- mek fikrinden vaz geçmiştir. Zira Prag'dan alınan haberler böyle bir tedbirin tehlikeli hâdiseleri teshil et- mekten başka bir netice vermiyeceği- ni açıkça göstermektedir. Ve böyle bir tedbir, çeklerle almanlar arasın- da sükün ve huzur tevlid etmeğe de yaramıyacaktır. İngiliz müşahidler — gönderilmesi meselesi mütemadiyen münakaşa e- dilmektedir. İngiltere hükümeti, ba- zı muavinlerle birlikte ingiliz ataşe- militerini göndermek fikrindedir. Çek hududunda alman tayyareleri Prağg, 26 a.a. — Neşredilen bir teb- liğde son beş gün zarfında yani 20 mayıstan 25 mayısa kadar alman as- kerf tayyarelerinin Çekoslovakya hu- dudu üzerinde uçmuş oldukları bildi- rilmektedir. Prag, 26 a.a. — Neşredilen Tresmi bir tebliğde son 5 gün içinde 17 al- man tayyaresinin çek toprakları üze- rinde ve 16 tayyarenin de hudud bo- yunca uçtuğu teyid olunmaktadır. İngiliz hariciye nezareti garbi Muvrupa işleri şefinin seyahati Londra, 26 aa. Öğrenildiğine göre hariciye nezaretinin garbi Av- rupa işleri dairesi şefi B. Vilyam Strang, gizli bir vazife ile Paris, Ber- lin ve Prag'a hareket etmiştir. Mu- maileyh, bu üç payıtahttaki ingiliz mümessillerine ingiliz kabinesi tara- fından ittihaz edilmiş olan başlıca kararları izah edecektir. İngiltere hükümetinin “tahrirf ve- saik,, vücuda getirmemeğe karar ver- miş olduğuna alâmet sayılan B. St- rang'ın bu seyahatine büyük bir ehe- miyet atfedilmektedir. Gene öğrenildiğine göre B. Strang, zikri geçen Paris, Berlin ve Prag hü- kümetlerinden hiç biri ile temasa gir miyecektir. Dünkü kabine içtimaında ittihaz e- dilmş olan başlıca karar, südetler me- selesinin devamlı bir hal suretine ik- tiran ettirilmesini derpiş etmektedir. Londra'dak çek elçisi Londra, 26 a.a. — Londradaki Çe- koslovak sefiri B. Jan Mazarik, bu sabah tayyare ile Prag'a harekte et- miştir. Japon kabinesinde bazı muştu. Hihazırda beş mühim nezaret işgal et- mektedirler ki, şunlardır: Hariciye, Dahiliye, Harbiye, Bah- riye ve Terbiye.. Çindeki idarenin tensikine dair o- lan görüş ihtilâflarının japon kabine- sindeki bu buhrana sebebiyet vermiş olduğu zannedilmektedir. Kabinede yapılan değişiklikler hü- kümete bir harb kabinesi mahiyetini vermektedir. Kabine Hankov üzerine harekâta girişilmesine karar vermiş- tir. Ordu ve donanma mümessilleri, ha- * mühim tadiller yapıldı Hariciye nezaretine general Logaki geldi Tokyo, 26 a.a. — Bu akşam kabinede mühim tadilât yapıl- mış olduğu haber verilmiştir. Hariciye nazırı B. Hirota'nın yeri- ne general Lugaki getirilmiş ve milli terbiye nazırlığına general Uraki tayin edilmiştir. İmparator, B. Hirota istifa ettiği zaman general Lugaki'yi Başvekâlete getirmek istiyordu. Fakat ordu, mumaileyhin ordudaki genç zabitlerin siyasi tahrikâtını şiddetle tenkil etmesinden korktuğundan bir takım itirazlarda bulun- Geııer Lakı' 240 KİŞİ ÖLDÜ Madrid, 26 aa. — Dün Alikante üthiş bir bombard maruz kal- mıştır, 240 kişi ölmüştür. Binden faz- la yaralı vardır. 50 bina harab olmuş- tur. Aralarında fransız ve ingiliz konso- losları da bulunan 28 konsolos, Ali- kant'ın dünkü bombardımanı gibi hâ- diselerin tekerrürüne mani olmaları i- çin hül $ J i Mit l | ÇAM lerde bulunacaklarını natık bıit nota imzalamışlardır. Konsoloslar, bu notayı sivil valiye tevdi ederek şehrin sivil halkının bombardıman edil müteevllit infiallerini izhar etmişlerdir. Hükümetçilerin ileri hareketi İ Tp Paraelona, 26 ga, — Şark gekbesin- g AŞ Alikante müthiş bir bombardımana uğradı BİNDEN FAZLA ADAM YARALANDI de cumhuriyetçiler Tremp mıntaka- sında erazi kazanmakta devam ediyor- lar, İsona'nın şimalinde bir çok dağla- rı ele geçirmişlerdir. Korbalan mıntakasında âsi kuvvet- ler mühim mikdarda tank ve tayyare yardımile ilerliyerek hükümet kuv- vetlerinin şiddetli bir mukavemetin- den sonra Umbirya Kadezoyu zaptet- mişlerdir. Korbala'nın cenubunda hükümet hatlarını delemiyen düşman bu hatla- rı garptan çevirmeğe teşebbüs etmiş ve dün bunda kısmen muvaffak olmuş ise de cümhuriyetçiler Moskueruela- nın şarkından mukabil taarruzda bu- lunarak 'Garig tepesini geri almışlar- YW e P N Hakim Robinsonun katli İsmindeki tef dkamıi bitti. Yarından itibaren Meşhur İngiliz Edibi Oskar Vayldin Lord Artur Savilin cinayeti isimli romanını tefrikaya başlıyacağız. İçinde nükte, zarafet ve cinayet gibi bir- çok hareketler bulunan bu eseri okurlarımızm lezzet- le takip edeceklerinden eminiz... R Arkadaş NURETTİN ARTAM K Tercüme. etmiştir. & 4 Dış tcarette — Amerikanın fakip ettiği polifika Vaşington, 26 aa. — Harici ticaret haftası münasebetiyle B. Kordel Hül, radyo ile B, Ruzvelt'in bir mesajını neşretmiştir. Bu mesajda Amerika hü- kümetinin karşılık ü id TÜRKİYE BASINI Cümhuriyetin en yüksek rakamlı büdcesi CUMHURİYEA'te B. Yunus Na- di, dört günden beri kamutayda Mü- — zakere edilmekte bulunan büdce do- layısile yazdığı başmakalede, _Celâ.l Bayar hükümetinin bu 250 milyon- luk büdcesinin bütün yurdda mem - nuniyetle karşılandığını yazarak vasıf- larını tebarüz etirmekte ve sözlerine şöylece devam etmektedir : ) â “Başka memleketlerde harb işleri adile anılan faaliyet mevzuunun iîdı bizde milli müdafaadır. Dılîa ıl.k günden itibaren bu unvanı derin bir anlayışla böyle kabul eden ş:umhu - riyet Türkiyesi onunla şunu isbat e - diyor: Biz sulhu korumak için kuv- vetli olmağa ehemiyet veriyon'ız. İşte bu yıl meclise 250 milyon İı_l'_a_ ile gelen büdcenin bize ilham ettiği ve herkese ilham edeceği hakikatle- rin hülâsası budur. Ancak Cumhuriyet Türkiyesinin e- konomik ve finansal faaliyetinin yal- nız umumi büdce rakamı olan bu 250 milyon liraya inhisar etmediğ'nşi dı? kaydedelim. Cumhuriyet Türkiyesi mali vaziyeti itibarile memlekette hayat ve hareket yaratan büyük bü- yük ayrı kombinezonlara vücud ver- miştir: Sümerbank, Etibank Deniz- bank, Emlâk aBnkası Belediyeler bankası gibi nice milli ve mali mües- seselerimiz vardır ki devlet kuvve - tile beraber kendi başarıcılıklarına da müstenid itibarlarile kendi âlem - lerinde yekünları onlarca ve onlıf- ca milyon liralara baliğ işler gör- mektedirler. Memleketin umumi ha- yatında vilâyetler ve belediyeler hu- susi büdcelerile efradın hususi teşeb- büslerini de göz önünde bulundurur sak hay d m faaliyetin her halde umumi büdce- nin birkaç misline baliğ olduğunu ko lay anlarız. Ancak bu tâli l:ıuykot. itilâflar siyaseti ile ticari mübadele- leri teşçi etmek maksadiyle dört sene- denberi sarfetmiş olduğu mesai hatır- latılmaktadır. Bu esas üzerine şimdi- ye kadar 17 millet ile muahedeler ak- tedilmiştir. Mesajda deniliyor ki: “Kendi iktısadi refahımız için ted- rici surette daha sağlam temeller vücu- de getirmeye sabır ve sükün ile ve mu- annidane bir surette çalışıyoruz. Ayni zamanda medeniyetin terakkisi ve bü- tün milletlerin refahı için çok esaslı bir şey olan devamlı sulhun temelleri- ni tarsin etmeye de gayret ediyoruz.,, B. Hül, kendi namına şunları ilâve etmiştir: “Amerika diğer milletlerle beraber, çok vahim milli ve beynelmilel hâdi- seler mu hesinde bul ktadır. Bugün ciddi surette bahis mevyzuu o- lan şey, asırlarca vücuda getirilmesi- ne çalışılmış olan Avrupa medeniye- tinin devam ve bekasıdır.,, B. Hül, netice olarak, yeni hayata terakki ve medeniyetin iki başlıca â- milinin verilmesini istemiştir. Bu iki âmil, şunlardır; kanuni nizamın inki- şafı ve beynelmilel ticaretin tevessilü. Çin müfrezeleri Nankine yaklaştı Hankov, 26 a.a. — Bir Çin memba- ından verilen haberlere göre seyyar Çin müfrezeleri, Nankin'in 24 kilo- metre şark cenubunda bir noktaya var- mışlardır. Bu noktada muharebeler devam etmektedir. Diğer haberlere nazaran Çin kıtala- rı geçen hafta Vuhu şimendifer hattı- nı geçmişler ve Nankin'in cenubunda harekât icraetmekte olan diğer Çin kıtaatı ile iltisaklarını temine muvaf- fak olmuşlardır. lerin lesinin başı n budcem* - nin sağlamlığına bağlıdır, ve ondan dolı.yı'feyiıli ve denk olmakta de- vam eden umumi büdcemize bu ka - dar fazla ve bu kadar haklı bir kıy- met veriyoruz.,, MENFAAT AVI 'TAN'da Bay Ahmed Emin Yalman Hataydaki seçim propagandaları dola- yısiyle sarfedilen sözleri ele alarak di- yorki: “Hatayda aynı silâhları kullanarak Simlri, d tafril el Ya, sün ni müslüman diye bir cemaat yaratarak unsurları türk aleyhtarı bir blok haline getirmeğe uğraşıyor. Bu da kâfi gelmi- yor. Türkleri korkutmak, türk dostla- rını tethiş etmek için her silâh kullanı- liyor ve Milletler Cemiyetinin bir çok mümessilleri de bu maksadla kör bir âlet haline indiriliyor. Bu mümessiller- den vaziflerini ciddiye alanlar derhal birer bahane ile başka bir vazifeye gön- Mi'"_ Milletler Cemiyeti konseyinin komi- tesi (Sünni müslüman) diye çıkınl_ al- mak istenilen fesadın önüne geç Fakat bu vasıta, Hataya aid anlaşmayı edilen çirkin silâhlardan ancak biridir. Pariste çıkan (Lö Tan) gazetesinin son sayısında Hatay n ine aid hâberler gördük. Fransız hariciyesine en yakın olan bu gazetenin lisanı, se- çimlere karşı bitaraf, taahhüdüne — sa- dık, dürüst bir Fransanın lisanr değil- dir. Türkleri düşman bir “taraf tutan ve onlara karşı bloklar teşkil ederek, propagandalar yapılarak açılan entri- ka ve fesad dolu mücadeleyi şiddetle benimsiyen bir lisandır . Bizim bu işlerdeki başlıca duyguları- mızdan biri, adına bu kadar küçük ve çirkin işler yapılan ve imzası kendi mü messilleri tarafından çiğnenen fransız Hatayın âkibetine gelince, bu nokta- da t iyl ihiz. Cenevre an- a D Gazetemiz için iki memur alınacaktır Akşamları on sekizden iti- baren gazetemizde - tashih işlerinde çalışmak üzere iki memur alınacaktır. Aylık ücretleri yüzer lira olacaktır. Bu memurların intihabı i- çin 5 haziran pazar gü- nü gazetemiz idaresinde bir müsabaka imtihanı yapıla- Lise mezunu olmak şartiy- le bu müsabakaya girmek istiyenler şimdiden gaze- temiz idaresine müracaat et- melidir. Lisan bilenler tercih olu- nacaktır. laşmalarının metnine ve ruhuna uygun lmıyan her türlü tatbikat hareketleri, TP M .. bizim gözümüzde hiç hük | Guatamala milletler cemiyetinden ayrıldı Cenevre, 26 a.a. — Bugünden itiba-- ren Guatamala, artık Milletler Cemiye- ti azâsından değildir. Çünkü bu husus- taki kararını 25 mayıs 1936 tarihinde evelden ihbar mahiyetindeki müraca- ati üzerinden iki sene geçmiş ve mu- karrer mühlet munkazi olmuştur. Umumi sekreterlik, Şilinin çekile- ceği hakkında henüz bir müracaat al- mamıştır, İtalya kıralının Afrika seyahati Gadanes, 26 a.a, — İtalya kıralı, bu- gün buraya gelmiştir. Hükümdarı se- lâmlamak üzere Tunus ve Cezayirden hususi surette bir takım fransız tay- KB KY y Ş — yareci heyetleri gelmiştir.