28 Ağustos 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

, — 4 VAKIT 28 Ağustos 1930 ——————— m m | WAVIKİNI Şeker dedikodusu ii Sivas yolunda Yalovada bulunan Başvekil İsmet Paşa Hz. bugün Sivasa hareket ede cektir. Ayni zamanda İstanbuldan ve "Ankaradan bir çok zevat gidecektir. Bütün bu zevatın iştirakile büyük Türk zaferinin yıl dönümüne tesadüf eden ptuz ağustosta Sivas İstasyonunun açıl ma merasimi yapılacaktır, Hiç şüphesiz Şark vilâyetlerimize doğru ilerliyen şimendifer hatlarınm Sivasa varmış olması ve bu hattın iş Jenmeğe açılması haddi zatında mem- leketimiz için mühim bir hadisedir. Çünkü bu hadise tamamen Türk milli sermayesine, Türk teknikine İstinat ederek yapılmakta olan şimendifer hatlarının iç Anadolu topraklarında vâsıl olduğu son'terakki merhalesini göstermektedir. Bu ise dört sene evvel pek çok kimselerin ümitsizlikleri ve İtirazları içinde başlıyan şimendifer siyasetinin filiyat sahasında ihraz et. miş olduğu büyük bir muvaffakiyet demektir. Fakat öyle görülüyor ki Sivas is İasyonunun açılması merasimine ait ehemmiyet bundan ibaret kalmıyacak. #ır. Çünkü merasime bizzat riyaset e- ecek olan İsmet Paşa Hz. bu münase- betle mühim bir siyasi nutuk irat ede çek ve bu nutukları ile gerek şimendi. Yer siyaseti, gerek diğre bir takım İc. Şraatı hakkında son zamanlarda mey-| dan alan tarizata karşı cevap verecek- tir. Filhakika dört sene evvel İsmet Pa- ga hükümetinin şimendifer siyaseti tatbik edilmeğe başlandığı zaman şu xadan, buradan bir çok itirazlar yük selmiş idi. Bunun sebebi Osmanlı impa- luğu zamanında memleketimizde gimendifer namına vücuda getirilmiş “plan her şeyin mutlaka ecnebi mühen- disleri ile ve ecnebi sermayesi ile ya- pılmış olması idi. O zamana kadar bu memleketin idaresi başında bulunmuş olanların hemen hepsi Türk sermayesi İle ve Türk bilgisi ile bir kilometre bile Şimendifer yapmak mümkün olamıya- ,Fağı kanaatinde idi. 5 Ismet Paşâ'hükümeti bu nevi iti “hiç birisine ehemmiyet verme. Herhangi bir şekilde bir muvaffa- Kiyetsizlik ihtimali karşısında cesareti- ni kırmadı. Gerek memleketin müdafa- 'ası ve gerek iktısadi ve siyasi istiklâli “mizin muhafazası için elzem gördüğü Bimendifer hatlarını müstacelen ecnebi wesaiti ile yapmak kabil olmıyorsa bu nu Türk sermayesi ve Türk mühendis- İleri ile yapmağa çalışmağı bir nevi va- fan meselesi telâkki etti, Bunun üze. rine tereddütsüz olarak işe girişti. İlk hamlede hükümetin isbat ettiği muvaffakiyet çu oldu: Türk vatanının Mmühtaç bulunduğu şimendiferleri yap- mak için Türk mühendislerinin bilgisi kâfidir. Şimendifer inşaatı tevessü et- #ikçe bu bilgi bir kat daha artacaktır. Bu sayede memleketimizin irfan ve şan'at kabiliyeti tekemmül edecektir. İkinci derecede Devlet bütçesile şi. mendifer yapılamıyacağını iddia eden- İler her gün biraz dada kanaatlerinin sarsıldığını duymuşlardır. İşte bu su- 'yetle dört sene içinde sırf Türk serma- yesi ve Türk bilgisi ile yapılan hatla. m yekünu bin iki yüz, bin üç yüz kilo metreyi bulmuştur. Her halde İsmet Paşanın şimendifer bugün itiraz edenler dört sene evvel itiraz edenlerden daha çok zayıf bir vaziyettedir. Dört sene evvel “İsmet Paşa yapılan itirazlara ancak söz İle cevap verebilirdi. Halbuki şim- di dört sene içinde ortada yapılmış iş- ler vardır. Binaenaleyh İsmet Paşa muteriz- terine karşı sade söz söyliyecek değil ayni zamanda Anadolunun yoksul top- rakları üstünde binlerce kilometrelik demir bir abide şeklinde kurulmuş 6 İan şimendiferleri gösterecektir . Mehmet Asım Müfit Necdet B. Karadeniz limelarını teftişter döndü Karadeniz havalisindeki liman- lar teftişe gitmiş olan Müfit Necdet Bey avdet etmiş ve dir kendisile görüşen bir muharrir mize şu izahatı vermiştir: — Teftişatımdan çok mem- etrafında ini LÜst tarafı 1 inci sayı/amızda) ihale edildiği, Hayri B. in Rus ticaret mümessilliğinden 500 va- gon şekeri Kafkasya'da teslim aldığı Kars şimendiferi vasıtasile Erzuruma teslim etmek istediği söyleniyor. Şekerlerden bir kısmı Karsa bırakılmış orada ıslanmış, avarya olmuştur. Şark vilâyetlerinde 500 Vagon şekeri muhafaza edecek antrepo teğkilâtı olmadığı için şekerler katır sırtlarında yağınur altında ıslanmış, kıymet yarı ya- rıya inmiştir. O zaman Kars gümrük müdürü idareye ibba- ratta bulunmuştur. Şekerlerden bir da sakarin olduğu anlaşı! li Nakliye ve muhafaza işlerinde suiistimâl olduğuna dair idareye ihbarat vaki olmuş, aylarca mü- fettişler şark vilâyetlerinde bu işle meşgul olmuşlardır. Kârsla Erzurum arasinda bir kaç vago: şeker kaybolmuştur. , Bu işlere ait muhabere ve muamelât 1926 senesinden 1928 senesine kadar devam etmiştir. Bu yeni dedikoduların birinci kısmıdır. Bir de Alpullu şeker fabrikası hakkında da ikinci bir ve Radikat'iyen ziyafetimde bulün- hikâye vardır. Dün yazıldığına göre Alpullu fâbrikasının oşimdi bulunduğu arazinin kıymeti 10000 lira iken bir mübadilden cebren 2500 li- raya alınmış ve makineler yine Hayri B. tarafından fabrikaya alınmıştır. Neticede şuraya kadar yazı- lan tafsilâttan anlaşıldığına göre Bâkır çelebi | Emanetle Vilâyet birleşiyor Halep Mevlevi şeyhi: bir ta- raftan 150 liklerin eleyhinde bulunurken, bir “teraftan da onlardan ayrılmamıştır, Halep muhabirimiz yazıyor: Bundan bir müddet evvel gönderdiğim mektupda Halep Mevlevi şeybi Bâkır çelebinin yözellilikler ve Arap rüesasına ziyafet verdiğini bildirmiştim. Şeyh efendi bu haberi bir mek- dererek tekzip etmişti. ie EE emieihanede” verdiğim ziyafet şundan ibarettir: Şar- kulerden başvekili Hasan Halit paşa refakatinde hükümeti mez- küre vüzeryı sabıkasından bu- lunan Rıza tefik olduğu halde Halebe gelmişti ve hükümeti mahalliye erkânile eşraf ve âyan tarafından kendilerine resmi zi- yafetler verilmiş ve bendeniz dahi bu ziyafetlerde. bulunmuş- tum. Bundan dolayı bendeniz de Kendilerine erkânı o hükümetle beraber resmi bir ziyafet ver- mek mecburiyetinde kalmıştım. Ziyafet tamamen resmi mahiyet ve şekilde olmuş ve mübahâsât hep mahalli ve afaki sahada cereyan eylemiştir. Refik Halit ve Mevlân zade Rifat, Ali İlmi madıkları gibi “kendilerile dahi kat'iyen ogörlüşmemekteyim - ve hatta bunların » neşreyledikleri Vahdet gazetesi dalma ale- himde neşriyatta bulunmaktadır. Ana vatandan uzak yaşıyan ve fakat bütün kalbile memle- ketin refahını istiyen ve bükü- metimizin zafer ve muvaffakıyc- tine duahan olan bir vatandaşi- nızın efkârı umumiye müvacehe- bu işlerde Hayri B. gene itham | sinde kalbi münkesirinin . tamir siça sederim efendimi. ve az İkleşe gılkanıvahdet gaz Hayri B. ne diyor Dün bu neşriyata ne diyece- ğini anlamak için kendisine mü- racaat ettiğimiz Hayri B. tekmil isnatların yalan olduğunu lu fabrikasına kendinin me- © satmadığını söylemiş ve : şeyh » efendinin bu. s#mektubüna yolda cevap vermektedir: “ Reşadetli Şeyh ( efendinin ziyafetine ait verdiği izahat ara- sında, isimlerini saydığı * zevatın o içtimada bulunmadıklarını bil- dirmesi doğrudur. Filvaki bu xe- vat davet edilmedikleri gibi e- — O gazeteyi hergün * alıyo- | dilmiş bile olsalar aradaki ihti- rum dava açmak için avukatıma veriyorum. Hepsi ve h kate uygun olmayıp bu, muha- lâfı mestek dolayısile icabet te edemiyecekleri bedihi idi. Zizafet “tamamen resmi mahiyet ve şe- kemede anlaşılacak ve müfteri- | kilde, kalmiş olabilir, fakat sa- ler cezasız kalmıyacak,, demiş- tir. Maarif tayinleri Edirne maarif emini Besim B. talebi - üzerine talim silkine nakledilmiş, Kabataş lisesi Al- babı bulduğu muhakkaktir. (Vah- det) in aleyhindeki neşriyatına Şeyh efendinin siyasi bir mana vermek ister gibi ustalıklı icalci kalem etmesi ve © zevat ile kat'iyen görüşmediğini yine öyle yöre Male Mi “yüz ellik manca muallimliğine tayin olun- hainlerle zinhar konuşmam, tar- muştur. Buca leyli orta mektep mü- dürlüğüne İzmir muallim -mek- tebi müdür muavini Faik, Izmir zında yazması iltibasa verdiğinden izah mecbüriyetinde kalıyoruz: (Vahdet) :Şeyh efen- diyi emvali Evkafı tebzir ve isra- orta mektep müdürlüğüne An- | fından dolayı, sırf hukuku vakfı kara orta mektep muallimlerin- sıyaneten tenkit ve teşhir etmiş» den Avni, Balıkesir orta mektep | ti. Yüzellilikler ile abbaplık ci- müdürlüğüne Kayseri orta mek- tep müdürü Selçuk, Amasya hetine gelince efendi haziretleri bu hususta münasebetini muka» orta mektep tarih muallimi | renet derecesine getirmiş, aynı Saim bey Sivas kız muslim | listeye dahil rüfekamızdan bir mektebi (müdürlüğüne, kız muallim © mektebi dürü Ali Rıza bey Merzifoen orta mektep müdürlüğüne, In öni yatı mektebi müdürü Âdil bey Ankara orta mektep müdürlüğü- ne tayin edilmişlerdir. Sivas | zatı muhterem ile sıhriyet kes- mü- | betmiş. bu sıbriyet dolayısile o zatm akrabasindan olan yine önü | YÜZ ellilik rüfekamızdan diğer bir zat muhterem ile de bembezm olmuştur. Mektupta isimleri sayılanlar olsa olsa bir gece o Ziyalette munum. Limanlarımız faaliyetle- | bulunmuş olabilirlerdi... Şeyh e- dak vilâyeti Bartın deresinin te- mizlenmesi işini ihale etmek üze redir. Derenin 10 sene zarfında temizlenmesi şarttır. ei€ sö.k Şi. Zaten raya Aydın, Hilâl gibi vapurlar girebilecektir. 3 ealeğadir. Zearmle fendi, her zaman yüz elliliklerle bir dam altında oturuyor. Bina- enaleyh yüz elliliklerden istikrah ve nefretle bahsetmek Halebe geldikten sonra intisap ettiği yüz sonra | elliliklerden kendi akrabasmada bu nefretten bir hisse çıkarmak sayılmaz mı?, Tevhit nizâmnamesi geldi Belediye reis muavinlerile yazı, fen, iktısat, sıhhat müdürlüklerinin vazifeleri nelerdir ? Vilâyetle Emanetin tevhidi ni- zamnamesi Şurayı devletten çık- mış, Heyeti vekilece tasdik olun- muş ve dün vilâyete tebliğ olun- muştur. Bu nizamnameye göre Vali ayni zamanda İstanbulun bele- diye reisidir ve reisin lüzumu kadar muavini olacaktır. Belediye * teşkilâtında (o baş âmirlikleri teşkil eden yazı, he- sap, sıhhat, baytar, fen, teftiş, zat ve hukuk işleri müdürlük- lerinden başka © iktısat, içtimai yardım, temizlik, sular, belediye zabıtası, etfaiye, turizm, bahçe- ler, mezarlıklar gibi belediye iş- leri . başmüdürlüklere | merbut şubelere, yahut lüzumuna göre müstakil müdürlükler tarafından ifa edilecektir. Nizamname reis muavinlerile baş müdürlüklerin ve bunlara mülhak teşkilâtın vazifelerini ta- yin etmektedir. Buna göre mu- avinler valinin vereceği direktif dairesinde çalışacaklardır. Vali hangi meselelerin kendi- sinden sorülacağı hakkında is- terse bir talimatname dahi hazır- hyacaktır. Yazı işleri müdürü, umum is- tatistiği tanzim edecek, evrakı dosyalarda muhafaza ve muba- beratı-temin edecektir. Bu mü- dürlük ayni zamanda gazeteleri takip ederek belediyeye müte- allik yazıları alâkadarma bildire- cek; yernttiçeyi soracaktır. | Sıhhat işleri müdürü--Dârül âceze;hastane ve dispenseflerin" idaresile meşgul olacaktır. Fen işleri müdürlüğü şehrin hazır ve müstakbel plânlarını tanzim, iskele, köprü, kaldırım,. rıbtımları, umumi bizmet yapan şirkeflerin fanni şeraite riayet edip etmediğini, halkın huku- kunun muhafaza olunup olunma” dığını tetkik edecektir. Bu mü- dürlük gaz, benzin ve kömür depolarının yerlerini tayin ede- cek, inşaata nezaret, eyliyecektir. Fen müdürlüğüne şirketler ko- miserliği de bağlıdır. Teftiş heyeti müdürlüğü be- lediye işlerinin tetkik ve teftişi için talimatname O hazırlıyacak ve belediye müfettişlerile vali- Iktisat işleri müdürlüğü şehir- de hayâtı ucuzlatabilecek tedbir- leri alacak, vesaiti nakliye tari- felerini tanzim edecek, Sıhhat işleri müdürlüğünce muayenele- rinin icrasından sonra mürebbi- ye, sütmine, ahçı ve çamaşırcı gibi hizmetçileri tesçil edip ruh- satnameye bağlıyacaktır. Seyyah- lara rehberlik edecektir. Türizm ve hal şubeleri bu müdürlüğe merbut olacaktır. Istanbul bütçesinin idarei hu- susiye kısmına dahil Maarif, Nafia, Ziraat işlerine ait teşki- lât kadroları mevcut kanun ve mahalli ihtiyaçlar o dairesinde Istanbul umumi metlisince ya- pılacaktır. Belediye © şube (müdürleri bu şubeler dahilinde belediye dairesinin amiri o'up umumi ida- reden mes'uldürler. Bu vazifeler kaymakamlara da havale edilebilir. Bu itibarla vazife kaymakamlar tarafından yapılacaktır. Nahiye müdürleri de kendi mıntakalarındaki belediye işlerini yapacaklardır. Şehrin güzelleştirilmesi, imarı, müstakbel plân tanzimi gibi büyük ihtisas işlerinde vali isti- şari komisyonlar teşkil edecektir. Bu komisyonlara Darülfünun ve yüksek mektep hocaları, maarifi ve ihtisas adamları davet edilecektir Şehremaneti ve idarei busu- siye bütçeleri yeni umumi mec- lis intihap ve yeni o bütçeyi tanzim edinceye kadar iki eski bütçe muteber ve bu bütçelere müstenit teşkilât devam ede- cektir, Bu nizamname 1 Eylülden itibaren tatbik edilecektir, Yeni kadro Yeni kadro henüz gelmemiştir. Manhaza vilâyet 1 Eylülde teş- kilâtm tatbikine başlıyacaktır. gi VUKUAT | Bir amele boğuldu Bulgurluda imam Sait Efendi- nin hanesinde oturan Vanikö- yünde elektrik amelesinden 319 tevellütlü Maraşlı Emin kardeşi İbrahim ile saat üç raddelerinde Vaniköyünde denize girerek yı- kanmaktalar iken boğazdan ge- len İtalya barp sefinesinin dal- gaları birdenbire gelerek Emini denize almış, kardeşi Ibrahim Emin - boğülmuştur. Cesedi denizden çıkarılarak mus ayeneden:sonra defnine rul vi Kocasını görünce Ortaköyde bir zatın zevcesi bir erkekle görüşürken kocasını görüp telâşla kendisini denize atmış, fakat kocası tarafın.an kurtarılmıştır. Yakacık ——— Suyu tehlikeye maruz Dün Yakicıktn oturan bir dosrumuz, bize haklı ve mühim bir şiktyette bö- Yonda. Bu şikâyete nazaran Yakacıkta Aydos isminde bir su vardır ki bu su Adalara, Pendiğe, hatta Anadoluya gider. Son Z4- manlarda bu Suya civar arezi sahiplerin den birisi kendi toprağından geçen İs- Kamın mecrasını değişdrmiş ve bu sula nn Üzerine vermiştir. Bu gözel sular, bu tesffün menbanm tesirile yakında bir hastalık yüvası ola tar. Bu İşle alâkadar olan makamlar hak kın sıhkatini korumağa davet ederiz. ———— Darphane Yeni bir şesil vermek tasavvur ediliyor. Darphaneye mütedavil serma- yeli bir şekil verilmesi tasavvu- rundan o bahsedilmektedir. Bu takdirde Darphane Devlet mat- baası gibi bir şekil alacak, gene Maliye vekâletile irtibatını mu- hafaza edecektir. Maamafih, bu tasavvurun ta- hakkuk sahasma intikali zaman meselesidir. Bugün, yarın bu şeklin o verilmesi o mevzuubahis değildir. m İngiliz lirası İngiliz lirası dün 1030 kuruşla açılarak 1030,10 kuruşa yüksel- miş ve 1030 kuruşla kapanmıştır.