5 Aralık 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 7
NEDİR — 7 — VAKIT 5 Kânünevel 1930 —S w N ei m isi I âtideki sebeplere atfediyor. iş Buğday fiatı niçin düşüyor Dİ (1 19201928 devresinde e 2 m ünye | han. buğday istihsalâtı süratle çoğalmış ve seneden seneye faz- la'aşan buğday ihtiyatları 1928- 29 satış zamanının sonuna > p ru son derece yükselmişti. Ş 2— Uzun bir müddet cihan buğday istihlâki tezayüt etmiş ken bali hazırda bazı memleket: lerde adam başına istihlâkte te- nakus temayülü görülüyor. Bazı memleketler buğday istihlâkinde bir nevi tahdit rejimi koymuşlar ve yerine başka hububat kullan- s— Asmalımesçit seymen) Mercan Altunyan çetesi hadisesinin hikâyemizle olan alâkası 5 ME eve girmek istediğim zaman, daha henüz tahkikat bitmediği için sokmak istemediler. Benim ev sahibim de sokakta kalmıştı. Artık o evde oturmıyacağını söylüyordu. Başka bir yer ara- Buğday istihsa'âtının çoğa'ması ve Rusyanın istihsalâtı bir harbin alev- lenmesine sebep olabilir mi? ziraat memleketleri ihracatının “& 25ne muadildi. Halbuki 1929 daki Sovyet buğday ihracatı cihan ihracatının “6 7ilâ8ni aşma- dı bu sene de fazla olmaması muhtemeldir. Halbuki Rusyanm v PR am YAŞ YE AN AN, EŞ e Rezafe apartımam Beyoğlunda, Tiyatro sokağın | da Rezafe apartımanının üçüncü katında pansiyoner olarak kira- “ oturuyordum. Ayni apartıma- Min birinci katını Madam Ma- tİ isminde bir kadın tutmuş ve yeri olarak kullaniyor- du, Madam Marinin mühim bir a memuru ile olan alâkası Serbest bir surette bu işi yapa bilmesini temin ediyordu. O sabah eve girerkei Me an Marinin — oturduğu © katı Rühürlüf gördüm, ve Keddi kes” dme: , > Demek, dedim, Marinin dostu ile arası Sonra, çıkıp yattım. Öğleden sonra saat ikide andım, v. çı'ışmak üzere ga- Rteye geldi... Madam açılmış. mak mecburiyetinde kalmıştım. Bunun için muvakkaten Bandinin teklifini kabul ettim. Itiraf edeyim ki bu kararda Lilinin ayni evde oturuşunun da dahli yok değildi. Bir polisle beraber Rezafe apartımanındaki odama çıkmış, küçük bir bavula eşyamdan bir miktar alarak Asmalı Mesçide gelmiştim. Bütün bu muamele bir hayli sürmüştü. Saat 12 olmuş ve daha yemek yememiştik. Bandi ile berâber Gardene gidip hem Liliyi gör- meği hem de yemek yemeği ka- rarlaştırdık. Gittik, Paltolarımizı vestiyere verdik. Fakat daha içeri girme- den kapı birdenbire açıldı ve Lili Koşarak önümüze çıktı. Si- Unirli ve hiddetli, kesik kesik söyleniyordu: — Bu ne skandall... , Dağ ba- şında mıyız? —Ne oldu,ne var,demeye kal- madan arkasından garsonların | tutmıya çalıştıkları, iyi giyinmiş fakat çok sarhoş birisi atıldı. — Burası benim memleketim değil mi, istediğimi yaparım, ne karışıyorsunuz? Diye Liliye atılmak istedi. antep um Sovyet halk komiserleri mec- lisi Sovyet müfredatına karşı hu- susi bir rejim tatbik eden mem- leketlere mukabil tedabir ittiha- zı ile karşı gelinmesini karar- Taştızmıştır. Bu vesile ile sabık ticaret komiserliği muavini ve mişdiki teşviki ticaret komiseri M. “Rozentkolç,, matbuata şu beyanatta bulunmuştur: “Oldukça bir zaman vardır ki garbi Avrupa memleketlerinde Sovyet ihracatına karşı bir sefer açılmış bulunuyor. Bu sefer son aylarda şiddet peyda etmiştir. Bu sefer Burjuva matbuatının sütunlarında başlamış nezaretler- le parlâmentoları istilâya muvaf- fak olmuş ve son zamanda hü- kümet mukarreratı ile âsarinı göstermiştir. Bunu haklı göstermek için gar- bi Avrupada hüküm süren mü- bim iktisadi buhranın Sovyet ih- racatından dolayı vukua geldiği- ni ileri sürüyorlar, Sefer müşev- viklerinin iddiası budur. Böyle bir iddia müddeilerin, insanların iktisadi ve siyasi ce- baletinden istifade etmek iste- diklerini gösterir. Çünkü bu bapta i o Pek tabii ve gayri ihtiyari bir | cüz'i malümatı olan kimseler gar | hareketle | Avmapanın gçeirdiği babranın, “geçtim, dabu derin diğer k en meş” (Bitmedi) | i Süt dişlerine çok dik- i kat etmek iâzımdır Çocuk dişlerine memleketimizde he- et eylediğini ve bu buhranın tesviyesi üzerinde Sovyet ihra- catı mes'elesinin hiç bir tesir ic- ra edemiyeceğini anlar, ihracatı pek tabii görülmüş ve hiç bir vakit itirazı mucip olmamıştı. Soviyet ihracatına Bur- java. hükümetler (| tarafından gösterilen kabul sureti bam baş- kadır. Evvelâ harp, sonra abluka müdahale, iktısadi boykot icabı olarak memleketimiz uzun müd- det cihan piyasasında müstahreç rolünü ifa edemedi. O vakit di- ğer ziraat memleketleri bir müd- det onun yerini işgal ettiler Cihan piyasasında şüphesiz tesir gösteren bu memleketler ihraca- tına: kimse itiraz etmedi, Fakat memleketimiz eski vaziyetini el- de etmek ve bir mevki tutmak isteyince cihan O iktısadiyatına karşı bir cinayet işleniyormuş gibi umumi bir itirazdır koptu. Iddia olunduğuna göre memaliki ecnebiyeye buğdaylarımızın varmas; piyasaların düşmesini ve zirai memleketlerde buhran husule gelmesini icap ettirmiştir. Fakat bu iddiayı . ileri sürerken şurası düşünülmüyor ki buğday piyasa- sının sukutu 1920de başlamış ve buğdayımızın cihan piyasası: ! na çıkmadığı bir devrede devam | yaptığı neticesine varilır. etmiştir, Meselâ; merkezi Roma- da olan beynelmilel ziraat ensti- tüşünün mutalarını .tetkik . eder- sek görürüz ki cihan buğday pi- yasası 1920'de 196 ruble 84 iken 108,04 ruble, 1923 de 95,44 rub- le, 1926 da 115,72 ruble, 1927 de 1110i ruble, 1927 de Herkes bilir ki, iktisadi buh- ranlar ister sınai ister zirai veya umumi olsunlar kapitalist usulü- 100,81 ruble, ve 1929 da93.81 ruble idi. Şüphesiz ticareti hariciyenin in- 1921de 148 ruble 58; 1922de | mağa halkı teşvik etmişlerdir. 3.— Cihanşümul bir mahiyeti olan iktisadi ve mali sukut her nevi emtia üzerinde olduğu gibi buğday fiyatlarında da tesirini göslermiştir. (The World Whear Out book 1930 S. 6J Dumpirg ithamatına gelince bunların manasıslığı garbi Av- rüpa ve Amerika matbuatının neşriyatında bile belli oluyor. Meselâ Ajans Havas tarafından neşredilen Marsilya ticari ve bahri bültenine müracaat ediyo- | rum. Bu bültene göre Karadeniz Sovyet buğdaylarının satış fiatı 5 piyasanın bütün tabavvülâtma rağmen Balkan memleketleri büğ- daylarınınkinden yüksektir. Mese- lâ 10 Teşrinevvelde Novorosisk ve Taganroş buğdayları Marsil- yada 115 ilâ 119 Şilin iken ay- ni cinsten Romanya buğdayı to- nu 111 Şiline satılıyordu. *Hal Düpari, hülteni 13 teş- rinievvel (| tarihli tetkik olunursa Sovyetlerin değil fakat Danimarkanın ii ve 112-78 kiloluk cinsi 110 şiline satarken Danımarka tabmilâtının 78 kiloluk cinsi 110-108 Şilindir,, * Balkan (o devletleri “ Rüsyanın vaziyetinde olmayip vasıta ile | iş gördükleri nazarı dikkate alı- i mırsa bunların buğdaylarını is- | tihsal fiatından dune satarak Rusyaya atfedilen dumping yap- tıkları neticesine varılır. zi Sovyet ihracatına karşı müca- nüshasnda | şunları yazıyordu: “Rus vaziyeti ar ! 110- 80 kiloluk cinsi 120 şiline dele iktisadi sebeplerden değildir. Bunun bir delili de mücadeleye iğ girişen mi'lel e wi e.addı iptida- iyemizi enaz ithal eden milletler olmasıdır. Fransaya ihracatımız 28-1229 da bütün cihana ihracatımızın © o 4,9 gösteriyordu. Estonya ile “a Letonya buğday ihraç etmezler, iy Bunlar ecnebi buğdayı istihlâk eylerler halbuki Lehistan gibi men de hiç ehemmiyet verilmemekte. dir. Halbuki çocukların süt dişleri i, İleride çıkacak olan dalmi dişlerine e !sas teşkil eder, Yani, süt dişleri neka- Wi İdar muntazam ve İyi bulundurulursa üç dört kişi ölmüş, bir daimi dişler de onlara tebean o derece İde iyi olarak teşekkül eder. Diğer medeni memlekektlerde go. cukların dişlerine çok ehemmiyet ve; rilir. Mekteplerde çocukların dişlerini daimi surette teftiş ve kontrol eden mütehassıslar vardır, ne bastırlar hatta haipten mu- kaddem muayyen devrelerde vu- kua gelirlerdi. O vakit bu buh- ranların esbabını filân veyâ fa- lan zirat memleketin ihracatında arâmak veya barı mevaddı iptida- iyenin ithalini menhetmek kimse- nin hatırına gelmezdi. Kapitalist iktısadiyalının temeline olan bu umumi sebeplere, harbin ve ne- hisar altında bulunması ve Rus- yada ihracat kırmaları, ve sair vasıtalar bulunmaması dolayısile ucuz fiatlara satış yapabilmek- teyiz. Şurası da inkâr edilemez ki buğdayımızın cihan piyasasından zühuru cihan (piyasasına ârz ve talep kaidesi mucibince bir mik- tar tesir göstermiştir. Fakat bu tesirden daha mühim bir tesirin Matbaada iki saat sonra müt- iş bir haber alıyordum: Beyoğ- dn Mercan Altunyan çetesi Polis arasında bir müsademe umay da yaralanmıştı. Ve bu dize de benim oturduğum SPartımanda Madam © Marinin ddedilmiş randevu yerinde Gazeteye gelen bu haberler, / ve Polisin iği Bundan başka oralarda her ana ve) tayicinin tevlit ettiği bir .takım | Kanada, Arjantin, Cemabhiri müt- Aş verdiği malümatta bu a b ai . , btirliğr "için gb ; te, N İhaba; ih şruliyetlerinden bi) sebepler daha inzimam etmiştir. ika, Âvtstur gos Sovyet aleybtarlığı için toplandığı , Wzun meddettir plânlar alm eee Pek uzak olmıyan bir devrede dile e en yasi Romanya ticaret nazın tarafından İrisi ileridir. aş ve hadisenin olduğu eve kaşarlar öl vi Pie e hayli silâh ve bombalar top- 'çiye götürüp gösterirler. Ve muhtacı V » Nasıl oluyordu da daha | tedavi olanına icap eden şeyleri yaptı: #aat 14 de kapısı hükü- tırlar. Hatta her ailenin daimi muay. dan mühürlü bir yer- | yen bir (sile dişçisi) vardır ve bu yür- saat içinde bu kadar (den bu çocuklar muntazam ve sağlam kanlı hadiseler oluyor- | dişlere malik bulunurlar, sonradan yapılan Bizde sinire i la bu keyfiyete ai i lelerce o kadar ehsmmiyet verilmiş de- © eng Kayalı gildir. Son senelerde bu mevzuun ana sonra öleki gazetelere ve babalarca nazarı itibara alındığını! haricinde olarak şimdiki mace- ine kteyi anlak memnuniyetle görüyoruz. Müstakbel bu işin içinde muhakkak neslin sıhhat ve selâmeti için bu, çok ranm sebebini memleketimizin Üy solap olduğunu beyhude lâvya gibi Rusyadan fazla ihra- cat yapan memleketlerin müva- redatı tarafından da icra edildiğini görüyoruz. » Sovyet buğdayının piyasanın inmesine sebep olduğunu iddia ederken ve piyasanın yükselmesi neticesinde bu buğdayın pyiasadan geri alınmasını talep ederken | ne için Kanada, Amerika veya Rusyadan fazla ihracat yapan bir mem'eketin buğdayını piya- sadan çekmek arzusunun göste- rilmediğini soruşlurmak tabiidir. ikrar edilen konferansa iştirak etmektedirler. Bu cidalin Garbi Avrupadaki iktisadi bubranı izale edemiye- ceği muhakkaktır. Cihan “ nının esbabı bambaşkadır. : Rusya mabreci kapatılacak olur. sa bu fazla istihsal daha ziyade- leşecektir. i Halihazırzda Obazı memle | ketlerde sanayiin bazı şubeleri Sovyet siparişleri ile mahmuldür. Bunların kısmen veya tamamen ref n fabrikaların kapanmasını ve iş“ U. R.S. 5. cihan ticaretine ademi iştiraki veya az iştiraki iklısadiyat üzerine sui tesir icra eden neticelerden biri addolu- nurdu, Bu bal Sovyet rejimini kabahatli çıkartıyor ve Garbin U.R. S5, S. aleybine busumetini tahrik ediyordu. Şimdi ise her türlü mantık fe Ffçirii MER â aj 7 mekteplere mütehassıslar memur eder) Olan harabiyetini tamir ettikten yi bir şeydir. Halkımızla beraber hükü- harbin harici müdahalenin eseri çalıştım. Kimse, bana |mekteplere mütehassıs memur ederse|sonra cihan piyasasında yerini tek- k. istemedi, hatta benim- (se matlup netice kendiliğinden kolay.| rar işgal “etmesinde arıyorlar Her halde cihan piyasası Sov- sizliğin artmasını mucip olacaktır. Mama ikanvari gazetecilik mi |lrkla elde edilmiş bulunur. bu da Sovyet “ittihadına karşı | yet emitiasıma kapamak imkân- | Buhran böyle mihal veya tabdit bi, ak istiyorsun?,, diye alay Dişteine bir itham vasıtası oluyor. sızdır. Eğer gayri tabii şerait | edilir? Rusyadan başka hiç bir BR ttiler, Seriyi Çar Rusyası Cihan piyasasın. | dabilinde Rus buğdayının satıl | devlet fazla kredi açmadıktan Meaç, oktay burada zikredişim, irtihal da U.R.S. S.den çok fazla mal | maması için cebir gösterilirse | sonra ihracalsiz ithalâtını in ha Onu anlatmak için değil, rtiha ihraç ederdi, Ve cihan ihraca- | piyasanın & yükselmesi ( şüphe- | şaf ettiremez. : karak, e aparlımanından Devlet Demiryolları Haydar- © tındaki mevkii bizimkinden çok | sizdir. Mücadeleye girişenler bu nok- İdin, Asmalımescit, 74, e ve | paşa mağazası memurlarından V€ | mühimdi. Çünkü maalesef U. R. Şurası şayanı kaytlır ki Bol- | taları ihata edemiyorlar mı diye JR. atarı üzerine tavan | Askeri mütekaidinden Faik Bey | $. 5. in buğday ihracatı harp- | şeviklik ile hiç bir alâkası olmr- | sorulabilir. Şunu söyliyeyim ki ; i odasına pakletmiş ol. | irtibali darülbeka eylemiştir. ten evvelki ihracatın ancak üçte | yan Cemabiri müttefika ziraat | mücadele Sovyet ittihadi ile “söylemek içindir. tuhaf oldu. O akşam Ba ke Kederdide ailesine arkadaşları tarafından beyanı taziyet olunur. biri oluyor. Meselâ Rusyanın buğday ihracatı 1913 te cihan | nezareli buğday piyasasının. düş- kendi kusurları olarak tabii ikti- mesini Sovyet ihracatına değil | sadi münasebat tesis edemiyen
