2 Kasım 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

——6 — VAKIT 2 Teşrinsani 1931 Türk gazeteciliğinin yüzüncü yılı münasebetile .. T Üst tarafı 1 sayıfada Türkiyeden başka yerlerde yetisip büyüyeli iki asır olmuştu... Hayır, bu tesis kendi topraklarımız için de büsbütün tamnmamış bir İzmirde, K riyat yapıl yat bizim şey değ ahirede, İstanbulda nesri dığı var: Yalnız bu nesri| dilimize yabancıdır. Bu bu toprağın kendi ana| dili yabancıdır, hu toprağın çocuklar yabancıdır. neşriyat İşte Osmanlı devletinin bir asır ev. velki idaresinde bulunanlar, ye bir tenvir ve mukavemet vasıtası olarak baş vurdular ve Türkiyede matbaacılığın. başladığından © dahal yüz yıl sonra Takvimi Vekayiin ilk! günkü tabirile ilk defası gazete-| sayısı çıktı, ve o O gün bu esere adımı vermis ve İlk| milli eser olarak bunun heyecanımı, tatmış olan Esat Eefendiyi hayırla,| takdisle anmak borcumuzd | Vâkıa, Takvimi Veka) belki bugün bizim düşündüğümüz gibi düşünmüyorlardı; onlar günün hâdiselerini, hâdis olduğu zaman hil dirmezlerde hakiki sebeplerini gizli brrakırlarsa devlet adamlarının akıl. larma gelmiyen müânalar verilir, tür- Tü türlü şeyler uydurulur. nasıl kendileri bilm izin dırılacak bir iş yapanlar nunda da herkesin rahatı kaçmış o. lur diyorlardı, Namına idare edilen! devletin halkı idraklerine göre idar edenleri doğrudan doğruya müraka-| i çıakranlar böylece cezalan:| olursa so.) be edebilmek bir zaruret olduğu ha- tıra gelmiyordu. Okuyup yazan 9 günkü derecesi, tab işlerindeki varlık bu neşriyat wtasından daha fazla birşey olmıya da, umulan şeyleri müessir ve mucip) sebepler olarak saymıya da hak ver.) mezdi. Esat Efendi merhumun fik) gazele mukaddimesinden işte bunu, bu izahla da, zannediyorum, Bizden iki asır evvel başlıyanlara karşı kaza- mılmasi lâzım bir terakkinin gazete lere nasıl taallük ve delâleti olduğu- pir anlıyoruz. onların #ihniyeti,| 'anan basterıp neşrett bize bu kitapla beraber n bütün sergiyi de kendi gayreti mahsulü ren Selim Nüzhet Bey a tahlil tarafını karilerine tesbit etti. Bu kısa tarih BöZ gezdirmeye lüzum görmiyecek kadar matbuat hayatına âşina olan. lar bilirler ki Takvimi Vekayii takip eden iki teşebbüste mathuat tarihi. nin Yüz yılına hüküm * süre hin ana hatları mürtesemdir. u del mek isterim ki Takvimi Veküyj hükü-| met noktai nazarından çıkan bir ga.| zele ise Ceridei Havadis ticaret nok-| tai nazarından çıkan bir gazete oldü.! gu ve İngiliz Çorçil'in "Türk dilile çı-| kardığı gazete ne kadar Türk dostu olursa olsun, rkçe İlk hu. itabı, ak ve daşımız, mssemeemanerennz be gidersin. — Akşamları beh geliş rım. — Bugün gene saat o deliliğimiz tuttu. | — Ayrılalım artık, sen git ben mektebime. Ben para birik Ben de, Bu tatil zamanı artık evde. Sus! O zaman konuşuruz, Sanki şimdiden olsu. . sizi al kalemine tiriyorum, Bu süküt genç mualli kâtibe verdi, tamamen, verdi, bütün) manasile verdi ve gizli kadın artık resmi günün büytit bekle miye basladı. Yedi sene evvel bir gün sandeti ve gizi; kadınlığı duyan genc kız bügünkü (mahzun, siyah safen gömlekli muallime hanımdan baska. sr değildi. i Afet: Delikanlı Simavda müdürle bera. ber krsa bir teftiş seyahatine çıkmış. tı. Mayıs yirmisinde döndüler. De. likanlı haziran sonuna kadar hep tef.i tiş raporları, perakende, mühim ve müstacel işlerle uğraşıyordu. | — Şu işler bitsin. Senelik izini! mi alayım, on beş gün de müdür İz! nime ilâve edeceğini vadetti. İ — Ah! Ne iyi! Yaşasın müdür bey. yi. genç saadetini bu açık i susi gazetenin şerefini benimsiyebi- Havadis de du; fakat o Türkiye, memleketi yapacak bir yenilik yap- ürkiy müstemleke halini yaşatmak yenilik is i İthalit n. Bu itibar ile itikadımca gazeteci. lik tarihimizin milli ve resmi Takvimi Vekayi ise milli ve gr mi zetesi de olur. Takvimi Vekayi bugünkü resmi etenin "Terci Ahval ütün milli cümhuriyet matbuatınm Tercümanı Ahval anası, manı b piridir. in büyüklüğünü bu güzel| milli tesis dolayısile de yad ve tev.| ze arzediyorum. Muhterem Hanımlar, Efendiler Türk gaz üç türl ettik! mücadele do eciliğinin yüz yılını bu) veya ouların temsil| ve menfaat arasmdaki! niyeti. çazet Idurur. Kendi ee l miz hayalının inikâsı olan bu tarihte| bütün cemiyet ha mak da pek ta iyinin gal dir. Gazetecili gazetecil tenm izlerini bul aha gençtir. nik itibarile h den geri kalm fennin bü Bununla ber ö zak yerler. den tekâmülile temin| ettiği vasıtalar bize en son haberleri aldığımız haberleri yazdık» ayet on dakika, bir ç a on binlerle bunlara dört beş rengi aynı zamanda| çalışıyo;| veriyor; ek sas neşretmeye ve koymıya müsait tesisat ile TUZ. Bütün bunların üstünde olarak| zu edilmiyen istismalara rağmen,| k mafbu tin ma debilecek kadar temiz iyiyi müdafaa etmek vazif, ruh itibarile her mem matı ile rekabet iddiş etmiştir. elinden düşürülme! korun. muş, Yenilik için, iyilik icin, milli aatler için öne düşmüş, öne dü- nlerin elinde yükselmiş bayral lindedir. Milli noktai nazardan kabil bütün kanaatler, ortasında söylenmesini ahlâk ve fazi- le gördüğü bütün fikirler ve hisler için gazetelerin birer serbesi kürsü olduğuna şüpheniz olmâsın. Ben bütün hayatını ona vermiş bir olarak bayrağımızı takdirini ma sebatıne İspat 'Türk matbuatı Şinasini narak yere m ha müdafaası bir cemiyet n en gön ze ve itimadınıza arzederim. i, tahsilsiz, görgü- süz kimselerin seviyesine ve o seviye nin üç beş kuruş tutan elindeki cazi: beye inerek gazeteyi münbasiran şah- si kazanç vasıtası telâkki edenlerden de kurtulmuş, Türkiyede r müs etmekle hayatı yaşatmak istiyenler. den, cümhuriyetle tamamile miş bulunuyor. Bunu mille ruhundaki iksek kabiliyete, yolundaki şiddetli mukavemetine ver- melidir, seyri izin iyilik Yapılan matbuat kananundan, bunun etrafmda #öylenenlerden size kalmasını istediğim his, gazetelere ©- lan umumi itimad sarsabilecek hüdi selerin vuküunu menetmek için yük sek bir himaye his ve kanaati olma- lıdır, Cer, seselerden herhângi birinin milM menfaate zrt bir istikamete sap! ması da bir ihtimaldir. etelerin kendi alelâde kazanemdan ve kendi işinde birer ferdin, birer tezgâhı ol. duğu fikrini halka yerleştirmekten.! bu fikri yerleştirerek ona karsı mü- bi zlığa müsnade etmekten ya zetelerin her zaman İ Hiyık, dayanılır ve inanılır birer müessese olduğu kanaatini kökleştirecek ted- elbette lâzım görülür, Bilirsiniz ki, gazetecilik yalnız ken- di duyduklarım, düşündüklerini neş-| neşretmekle serbest demek d dir. hiç bir takayyüde Anenk gazetecilik başkalarının duy- duklarmı, düşündüklerini neşretmeyi san'at yapmak olduğuna £ zeteciler kendimiz bile cemiye le bir san'at ferasında zamsa zaman ve zamana göre bayt kayıtlar, rf. lar aramasını — Bu kayıtlar ve Gl sila farklı moktai-nazarlarımız zararı ferde ait olan mües bir gün rad birl olmak İşin ba tarafı zaten retmek, tâbi bulunmuyor. olsa bile — esasen zait ve gayrı tabti| bulmuyoruz. Muhterem Hanımlar, Efendiler, Birkaç konferans mevzuu olan bu| sözleri uzatarak ne size bütün milleti| bittibif okur yazarlarile mütenasip wj mumi bir birleşme ve anlaşma ve ta. nışma meydanma getiren mafbuatın | Türkiyedeki hizmetlerinden bahsede tek değilim. Yalnız daha uzaktakileri bir tara fa brakarak, cümhuriyete tekad. düm eden zamanlara Türk gazetele- rinin, hususile işgal gltında olan İs tanbuldakilerin bütün işgal tazyikler tine rağmen milli mücadeleye nasd iştirak ettiğini ve hiç bir silâh ve pa» ra teyidi olmıyan bu iştirakin nasıl canla, başla yapılarak temayüz etti ğini söylemek, cümhuriyetle beraber) de, Türk etelerinin âdeta bu yük züncü yıldönümü telâkkisinde hir isa» betsizlik iddin ettirecek kadar yep yeni bir devir actığını kaydetmek va. ifemdir. Harf inkılâbından bahsetmek ısti. yorum: Harf inkılâbı ile Türk gaze. telerinin yepyeni bir devre girdiğini kim inkâr edebilecek ve harf inkrlâ. hında bu şahsi müesseselerin üzerle- rine aldıkları &mme menfaati feda- kârlığını kim unutabilecektir? Türk gazetecileri, harf inkılâbında kendi mesleklerinin de hakiki inki- şaf tılsımını buldular ve kendi gün- lük menfaatlerine göz yummakta bü- yük ve Gazi reislerine uymak için ko- şuştular. Bedihidir ki, Türk gazeteciliğinin inkişafı okuryazarlarım © kemiyetine bağlıdır ve Türk gazeteciliğinin göğ- sü, millet mekteplerinin ikinci ve ha- olmakla daima kabarık duracak ve Büyük Reisin cümhuriyet! matbuatma Olan yüksek iltifatları daima göz önünde güzellik, iyilik, doğruluk mürşidi olarak kalacaktır. kiki hocası Muhterem Hanımlar, Efendiler, Bu yüksek adı taziz ettikten sonra, bu vesile ile anıp bugünü ve bü- yük idealin bugünden Sonra gürece- tahakkuk ta Esat Efendiden en Beye ka- göçmüş ve Ahmet ğimiz mes'ut tecellilerini ettirmek İçin son Ülen arkadaşımız Kü dar hütün beka âlemine bugün en kıdemli üstadımız Rasimden en Gencimiz Fethi'ye, Rüş- tü'ye kadar Türk gazeteciliğin; tut- tuğu yolda ilerletmek için una kafa ve kol veren arkadaşların bize bugün mefharet olan tarihi ölmüş, vücude| getirmiş bütün hatıra ve-hizmetlerini en derin vicdan alâkasile selöralıyo- rum ve bu küçük rasimeye iştirak için, davetimizi kabul o buyuranlara, sergiyi vücude getirmekte en büyük himmeti veren Selim Nüzhet Beye, sergi için bize misafirpetverlik lüt. funda bulunan Galatasaraya cemiyet nama teşekkür ederek, hepinizi çok noksan olan ve ikmali umumi alâka. nızâ bağlı duran sergimizi bir azda bu noksanımızı göstermek için ziyare te ve ziyaret için de stadımız Hü. seyin Rahmi Bey; sergiyi açmıya da- vet ediyorum. Bundan sonra davetliler sergi-| nin bulunduğu salonun önüne geldiler, Hüseyin Rahmi Bey ka- pıya gerilen kurdelâyı keserek sergiyi açtı. | Selim Nüzhet Beyin nezareti altında gayet güzel ve muvaffak bir şekilde tertip edilen sergide, bir asır içinde çıkan Türkçe gaze- telerinin hemen hepsinin nümu- neleri bulunmaktadır. Sergi on kısma ayrılmıştır. Bi- rinci kısımda 1831 den 1881 e kadar çıkan gazeteler teşhir edil- mektedir. Bu kısımda ilk Türk gazetesi olan (Takvimi Vekayi)- in birinci sayısı ve çıkaran Esat Efendi merhumun kabrine ait bir resim, (Ceridei Havadis), (Ter-| cümanı Ahval), (Ruznamei ce- ridei havadis), (Tasviri efkâr) ve Ebuzziya (merhumun resmi, Namık Kemal merhumun (Diye emar mmm ner 5 jen) i (Mecmuai Maarif), (Ter- cümanı Hakikat) ve 1831 den sonra elli sene içinde çıkan diğer Türkçe gazeteler bulunmaktadır.! Serginin bilhassa bu kısmı çok zengindir. İkinci kısımda 1851 den 1908 e kadar çıkan gazeteler buluumak- tadır. Üçüncü ve dördüncü kısımlar 1850 ve 1881 intişar eden muhtelif mecmualar- la, yeni mecmualara ayrılmıştır. Beşinci kısımda istibdat dJey- rinde hürriyet fikirlerini müdafa! için muhtelf zevat ve teşekküller! tarafından © Avrupada çıkarılan Türkçe gazeteler bulunmaktadır. Bu kısımda teşhir edilen (Muh- bir) gazetesinin baslığının altın- da şöyle bir kyıt göze çarp: maktadır: “Muhbir, doğru söylemek yasak olmıyan bir memleket bulur, ge- ne çıkar. Bu gazete Londrada basılır. Neden bahsedeceği için- den anlaşılır.,, İ seneleri arasınd a) Altıncı kısım meşrutiyetin ilk senelerinde çıkan gazetelere ay- | rılmıştır. Bu kısım da çok alâka| uyandırıcıdır. Meşrutiyet senele- rinde çıkan, (Boşboğaz), (Gra-| mofon), (Cadaloz), O (Pişekâr), (Dalkavuk) gibi gazeteler bu kı- sımda teşhir edilmektedir. Eski devirlerde sansör yüzün- den gazetelerin tesadüf ettikleri müşküller canlı bir şekilde göste-| rilmiştir. 1327 senesinde çıkan! N ” : İ birgazete bir sene içinde on dört Gi isim değiştirmeye mecbur olmus- tur, Serginin diğer kısımlarında in- kılâptan sonra çıkan gazeteler teşhir edilmektedir. Davetliler - sergiyi * gezdikten sonra Tokatlıyan tarafından ha- zırlanan cemiyet büfesinden ken- dilerine ikram edilmiştir. Ecnebilerin tebriki Royter ajansının Türkiye mü- messili M. Kanuti dün Matbuat Cemiyeti reisi Hakkı Tarık Beyi! ziyaret ederek (memleketimizde bulunan bütün ecnebi gazetecile- ri namına Türk © gazeteciliğinin yüzüncü yıldönümünü tebrik et- miş ve serginin muvaffakiyetin- den dolayı takdirlerini söylemiş- tir, Sergi on beş gün halkın ziya- retine açık o bulundurulacaktır. Sergiyi ziyaret edenlerden duhu- liye alınmıyacaktır. Talebenin ziyareti Kadıköy lisesi son smıf talebe- si dün müdür muavini Recai Bey-| le birlikte gazetecilik sergisini! gezmiştir. G Takvim — Pazartesi 2 Tersi O uncu ay 1031. 19 CemaziyulAhiff ii » kain Namaz vakitleri — Sabslr “ Ople: 11,58: ikindi 14,55: Akşam İ Yatır 1849 441 << Vakıt: Abone şartları: I 3 4 12 Dahilde 150 # 750 1400 Hariçt 800 1450 2700 . Nân şartlarımız: Resmi 10 Kş 20, Hususi, Sata 1250 B£ Santimi 25 "| Küçük ilân şartlarımız: fik hada Ha ikale 3 4 — 1-10 Defa 65 75 100 Kuru A — Abanelerimizin her üç ayi” Bı için bir defa meccanendifi B —4 san geçen İlânların fazl satırı için 5 kuruş zammolunüi ! 2 0 31 Te.evvel 93İ Kambiyo Mngiliz lirası Kr. « Tl. mukabili Dalar 1 Türk Çer meç Kuruş Nukut Tisterlim — “Cimetiey İzo Frank Şisvi 0 Leva 'Bufgar # Florin (Felemerk 19 Kuron JÇe xa ispanya anya) t Pengö Macaristan bö Ley (Romaryal 20 Dinar 'Yugeslovya| 1 Çevoneç > Sevyet Alpn Mecidiye Rankonot ! ra baridi Sun'i kauçuk Çarlis Edisonnu, sun'i kauçuk imali usulünü tevsi için Ford müessesesile beraber çalışacağ bildirilmektedir. ş â 1932 Tayyare YILBAŞI Piyankosu Adet ——. IKRAMIYE MUKÂFAT " "” IKRAMIYE © (10,000) (8,000) (5,000) (3,000) (2,000) (1,000) (00) (1,000) Lira 1000,000 400,000 200,000 150,000 100,000 40,000 30,000 20,000 15,000 100,000 100,000 100,090 100,000 50,000 40,000 30,000 45,000 120,000 200,000 500,000 3,340,000 LIRA