15 Kasım 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 14

YAR m EE 22 YAKIT Yeni Son zamanlarda bazılarımız (musiki beynelmileldir) diye or - taya sakat bir düstur atmak iste - diler. Musikinin de (beynelmilel) | olan noktaları yok değildir ve bu l noktayı aydınlatmalıdır. (Vağner) yetişinceye kadar Al- ” man musikisinin hususi rengi yok- tu. Bugün ise vardır. Ve bu musi- kiyi İtalya musikisinden ayıran renkler âşikârdır. Ruslar için de | ayni şeyler söylenebilir. Bununla beraber Alman ve Rus musikileri | de (beynelmilel) kadroya dahil » ! dirler. Çünkü teknik birdir, her ne kadar nağme ve eda bakımından farklar olsa da. Bir olan sanattır, sanatta her millet başka başka zevklere ve başka başka çeşnilere maliktirler. Biz son senelerde Avrupadan harf te aldık. Bu harfler (medeni) denen milletlerin harfleridir. An- cak Avrupadan harf alırken ken - di hususiyetimizi hiç feda etme - dik, meselâ ($) harfini Fransızlar gibi (ch) veya .Almanlar gibi (sch) suretnde kabul etmedik; (ç) için (teh) şeklini almağı düşün - medik; (x) , (g) harflerini alma- ğa lüzum görmedik. Bütün bu farklara bakılırda bizim ileri mil- letlerden başka yol tutuğumuza mı hükmolunur? İngiliz, Alman, Fransiz, İtalyan, Romen harflerile bizimkiler arasında şekil ve yazı - lış itibarile fark yoktur, fakat ay- ni harfleri onlar gibi kendimize uydurduk, yani (o (beynelmilel) meydanında hiç kimse tarafından yadırganmayan umumi bir çehre ve vaziyetle yer almış bulunuyo - ruz.. Harf itibarile (beynelmilel)- iz, öyle ama, bu harflerde hiç kim- seve benzemiyen hususiyetler var» dır ve bu doğrudur, zaruridir. tihkâm inşa edildiğini görmekten çok hoşlanmaktadırlar, Belçika bundan başka bir de, bir on ikinci fırka teşkil etmiştir. Bu suretle Belçikanın mevcut kuv- veti 32 binden 38 bine çıkmıştır . Bir de harp zühüurunda (Belçika seferberliğinin ikmaline ve Fran - sız ordusiyle irtibat tesis etmesine kadar düşmanı işgal etmek için Ardennes'lerde avcı kuvvetleri ve bunlarla beraber çalışmak üzere bisikletli taburlar vücude getiril - miştir. Teslihat işi her tarafta tam bir surette inkişaf etmektedir. Mil - etlerin teslihat için verdikleri ça- reler, son altı ay zarfmda sarfolu- nan milyarlar hesap edilecek olur- sa milletlerin aşağıdaki yüzdeler nisbetinde silihlanma © paraları verdikleri anlaşılır : Almanyada yüzde 11, İngiltere- de yüzde 15,4, Amerikada yüzde 18,5, İtalyada yüzde 22,7, Çekos- lovakya da yüzde 26,8 ve Fransa - da yüzde 34 tür. Almanyada silâh parası olarak adam © başma 525 kuruş, İngilterede 1700 kuruş, Çe- koslovakyada 930 kuruş ve Fran- sada 3800 kuruş isabet etmekte » | dir. Bütün bu masrafların mârası sorulacak olursa o zaman bu mâ- nayı izah etmek için şunu söyle - mek lâzım geliyor. Fransa, Al - mam karınduruğu O içinde #etmak İstıyaor ve ünün işi #flâh. Tanıyor. O silâhlanınca diğer dev- İ Jetler de onu taklide mecbur olu » İ — yerlar. 15 Teşrinisani 1934 Musiki üzerinde düşünceler Türk musikisinin rengi ve cephesi x İşte musikinin de (beynelmilel) oluşunu biz böyle anlıyoruz. (Bet- hofen), (Şöpen) ve emsali Türk vuhunu okşayamaz, yalnız onların tekniği ile bestelenen Türk nağ - meleridir, ki, musiki bahsinde de bizi (beynelmilel) ler arasına ko- yar, Bu noktayı bir cümle ile bir da- ha aydınlatalım: Tekniğin kuvvet lisini ve doğrusunu nerede bulur- sak oradan alırız, fakat ona milli boyayı vururuz. Bu doğru teknik - ten uzaklaşmak değildir. Türk musikisine girmiş olan darbi fetih, zincir... gibi büyük u- sullerden tutunuz da Türk aksağı diye malüm olan en küçük usule gelinciye kadar bir çok usulleri a- tabiliriz, onların yerine müsavi ve ya gayri müsavi yeni ölçüler ala - biliriz, bu hususta da garpten is - tifade ederiz, süslemek yani (ar - moni, Kontr puvan) bahislerinde de yine garpten istifade edebiliriz. Fakat nağmelerimizin hususiyeti - ni feda etmek hatırımızdan geç - mez, Kâşgarlı bir Türkle Olgalı bir ırktaşın hançeresinden çıkan nağ- me Anadoluda yaşayan nağmenin aynidir. Radyonuzun düğmesini çeviriniz, Kırımden gelen sesler Anadolu sesinin aynidir, Azerbay- canlı Türkleri dinleyiniz, onlar da bizim gibi söylüyorlar. O halde bu ırk hususiyetini neden feda ede » lim? Garp musikisini almken feda edeceğimiz eski ve karışık teknik yerine müterakki, mütekâmil bir teknik alirken milli rengin feda e- dilemiyeceği unutulmamalıdır. Dilde milliyet, tarihte milliyet ve... Bunun tabii neticesi şudur: Musikide de milliyet. Biz: — Musiki beynelmileldir, fakat üstatları garpte yetişir. Diye avunamayız: Her hangi bir garpli şahsiyet Türk için bir zevk vermez. Bunun aksini iddia edenler bizim geri millet olduğu - muzu iddia etmiş olurlar, Bizim öyle bir musikiye ihtiyacımız var dır ki, bütün dünya onda muayyen ölçüleri, muayyen kaideleri bul - sun, fakat hususi zevkimizi ve mil Ti çeşniyi de görsün, (Türk musi - kisi ayrı bir sınaattır.) denmesin. Biz dünyada sınaatın bir oldu - ğuna çoktan inandık. ” # Türk musikisi (son bir kaç se - nedenberi değil, yirmi senedenbe- ri adaptasyon yapıyor. Meşhur de- nen musikişinaslarımız arasında öyle zatlar vardır ki, kendisinin diye tanıttığı eserlerini, sesli film- lerin icadından sonra, Alman film lerinde dinledik. Buna eskiden in- tihal derlerdi, ve ayıp sayılıyor - du, şimdi adaptasyon diyorlar ve mübahtır. Öyle de olsa bir millet için ehliyetsizlik ifade eder. Bir zaman için (adaptasyonu) meşru kabul edelim, fakat biz bu işte de Türk şivesine riayet etmi- yoruz. Müsavi hecelerden terek - küp eden bir şiirde nağmelerin u- zurluğu ve kısalığı biribirine mü- savi olmak lâzım gelirken bu he - celer bazen acip bir surette kı - saltılıyor ve bazen de insana 80 - ğüklek verecek kadar uzatrlıyor. Me-elâ “güzel, kelimesi türkçedir ve iki müsavi heceden terekküp et siştr, bu. kelime, bertelenirken | telif clsun ortaya yeni eserler çi » (gü), (zel) diye iki müsavi parça- ya ayrılmalıdır, (gü.ü...) diye w- zun ve onun sonuna (zel) diye kı- sa bir hece getirilirse bu, doğru - dan doğruya Türkün söyleyişini anlamamak demek olur. Garp mu sikisini örnek yapıp buna göre e - ser besteleyen veya garp eserleri - ni adapete eden musikişinasları - mızın düştüğü açık hata budur. Gerek adaptasyon olsun, gerek karmağa kalkışanların, yalnız garp musikisini bilmiş olmaları ka tiyen k3fi değildir. Musikide Türk klâsiklerini dahi iyice bilmek lâ - zımdır. Büyüklerimizin cenazeleri önünde giden muzika (Eethofen) in eserini çalamaz, ona milli ruh- tan alınmış hüzünlü nağmeler lâ- nim ön ayak olarak Türkocağı konserinde (çalınan benli Hasan ağanın rast peşrevini plâklarda gören Kenterburi papas İrğı bunu bir cenaze marşı yapmak için bizden istemiştir; yani klâsik ler içinde dahi alınacak çok kıy - metl motifler vardır. Hele muhte « lif sahalarda yapılan halk şarkı - larını, harp şarkılarını, iyice bil - melidirler, bütün bunlar bilinmez» se Türk fenni anlaşılmaz. Hele bir şiirin manasmı anlamı- yanlar ve onu takti edemiyenler hiç bir vakit bestekâr olmağa ö - zenmemelidir. Halbuki bestekâr - lığa özenenler arasında meselâ her mısrar yedi heceden yapılmış olan bir manzumeyi anlayamıya - rak bu manzumenin bazı mısrala» rı yedi, bazılarını sekiz ve altı he ce olarak bestelemek gibi bir müp- tedi için bile affedilemiyecek ha- talara düşenler vardır. Yeni mu - siki çığırı açılırken bu noktalara çok dikkat edilmek lâzımdır. En aşağı lise derecesinde tahsili olmı- yanların eserleri şiddetle kontrol edilmeli ve bunların intişarlarına meydan vermemelidir. Hâsılı (musiki beynelmileldir) düsturunu biz kayıtlı ve şartlı ola- rak kabul ediyoruz ve yeni beste « kârların bilğili insanlar olmasını temenni ediyoruz. Garpten teknik alabiliriz, almalıyız; musiki aleti alabiliriz, almaryız. Fakat bir mil letin hususi fenleri feda edilemez. Biz milletin nağmesi ve bilhassa edebiyatmı (bilen bestekârlara mühtacız. Böyle bestekârları bul- duğumuz gün bizim de milli bir musikimiz olacaktır. Dr. Osman Şevki zımdır. Düşünülsün ki, vaktile be- | İAKBA| Ankarada AKBA kitap evinin birinci subesi modern bir şeki'de Maarif Vekâleti karşısında açı'ncıştır. AKBA kitep evleri her dilde kitap, mecmua, gözete ibt'yaç'arinı cevap vermektedirler Gere kitaplarınızı gerek kırtasiye- nizi en ucuz o'srak AKBA kitap. evlerinden tedarik ede- bilirsiniz. o Devlet Matbaais' sitapları ve VAXIT' ım neşri vatının Ankarada satış ver AKBA kitap everidir AKBA Merkezi Telefon Birinci Şube kinet Sube alaz 1761 Ssman Paza: verdirdiğim | Çocuk sayıfamızd l hediye kazananlar Çocuk sayfasında hediye kazanan okuyucularımızın isimleri: Kadıköy Sent Efemi mektebinden Sami Beria Hanım birinci hediyemiz olan kol saatini kazanmıştır. İstedi- ği gün idarehanemizden alabilir, BİSKÜVİ KAZANANLAR: 2 — Kadıköy erkek orta mektep 3 üncü sınıf Muhittin, 3 — Kantardilar 65 numarada Hüseyin Fahri, 4 — Şiş- li Pangaltı Selâmet apartıman İhra- him, 5 — Aksaray Haseki Caddesi Müjgân Fahri, 6 — Karagümrük Z70- ci ilk mektep Muallâ Salâhattin, 7 — Kadıköy Gazi mektebi sınıf 3 Muallâ Rasim, $ — Çarşamba 15 nci mektep dördüncü sınıf 559 Ayşe, 9 — Fevziye Saki Vahit, 10 — İstanbul erkek Lise- si $10 Süleyman, 1I — Adana Ramiz Zeki, 12 — Turhan Murat, 13 — Fatih Nişancası Saim, 14 — Ayaspaşa Nur apartıman Zekiye, 15 — Beyoğlu Kıs- met apartıman Belkis, 16 — Trabzon Lisesinden Alpkaya, 17 — Ramiz Ni- hat, 18 — Konya Nebahat, 19 — 41 n- ci ilk mektep Şemsi, 20 — İzmri Karşı yaka Feridun Nüzhet, 21 — Cibali Ra- sime, 22 — Orlaköy Halit, 23 — Sarı yer Osman, 24 — Ankara Lisesi Cev- det, 25 — Kastamoni, Kastamoni ma- hallesinde Ali oğlu Aliye. ÇIKOLATA KAZANANLAR: 26 — Büyükada Nizam Nazmiye, 27 — Aksaray Avni, 28 — Edirne ilk mektep Güzide, 29 — Kadıköy Mebru- re, 30 — Harbiye Ali, 31 — Teşvikiye Kardeş palas Saim, 32 - Kadıköy Ba | hariye caddesi 12 numara Raife, 33 — Divanyolu Ertuğrul, 34 — Kınalıada kahvesinde Kadri, 35 — Eskişehir tren memuru Nahit Bey kızı Nahide, 36 — ....AEEEEENENE EEE EEE EEEEEEAEEEEEN öLüN Donanmalar ser tabipliğinden mütekait Galatasaray ve imillf ta- © kım sağ beki Burhüti Beyin pederi Dr. İrfan Hüsün B. 1 senedir müp- telâ olduğu hastalıktan kurtulamı- yarak dün sabah vefat etmiştir. Cenazesi bugün saat 11 de Çengel köydeki hanesinden kaldırılarak Beylerbeyinde öğle namazını mü - ; teakip Kuzguncukta Nâkkaş dede mezarlığına defnedilecektir. Mev- lâ rahmet eyliye . $ İstanbul belediyesi eski mu - hasebecisi merhum “Cemal beyin refikası ve eski meslektaşlarımız - dan Halük : Cemal Beyin annesi | Muazzez hanım, tedavi altında ol- | duğu Alman hastanesinde ölmüş- tür, Cenazesi o bugün on buçukta Alman hastahanesinden kaldırı - larak Beşiktaşta Yahya efendi me- zarlığında kocası (oCemal beyin kabri yanına gömülecektir. Merhumeye mağfiret diler, ev - velce gazetemizde de hizmeti geç- müş olan arkadaşımız Halük Ce - | i mal Bey ve ailesine taziyetlerimizi bildiririz. Izmir Valisinin raporu | İzmir Valisi Kâzım Paşa İzmir v'lâyetinin kooperatif sahasında - ki ileri ve muvaffak olmuş adım - ları, kooperatiflerin geçirdiği is - tihaleler hakkında b'r rapor ha - zırlıyarak Trakya umum müfet - tişliğine göndermiştir, Bu rapor * da köy iktisadiyatı ve ideal Türk köyü esaslarmdan da bahse17l- miştir. - Trakyada koopsratif iş - 'eri şumüllendirilecektir. Fotograf Haberleri Üçüncü nüshası bugün çıkan “Fo. toğraf Haberleri,, mecmuasında çok gü- zel iki reportaj, nefis bir hikâye ve haf- talık yerli, harici hâdiselerin hiç bir! yerde çıkmamış resimlerini, yazılariyle * birlikte bulacaksmız! “Fotoğraf Haberleri, nin üçüncü sa“ yarn sum okuyucularımıza bilhassa tavsiye | başı Ferah riz. sz ii a 41 nel ilk mektep Numan. “çi taş Akaretler 12 numar # 3 — Necati Bey halk ok ed memuru, 39 — İçel VİSÜL, . karyesi Mal müdürü Arif ef Hikmet, 40 — Samsun Bilecik orta mektep S8 tanbul kız lisesi Leman PT Kuzguncuk Rebeka, 4 —? idis, 4. — Kumkapı Nu dıköy Fener yolu Nahide köy Aliye, 48 — Ratip. “gi derim * Sırmacı Mihal; Bİ 50 — İstanbul erkek KITAP KAZAN 5k — Samsun Hükmiye erkek lisesinden Halit, 53 hat memuru Yunus Naci orta mektep 58 Muzaffef- Mehmet Efendi sokak nW' Küçük Mustafapaşa nu him, 57 — Kadıköy Şifa ra 16 da İsmet Kâzım, #7 si 69$ Feridun, 59 — Yi ye sokak numara 22 de Taksim Güner, 6 ü Taktiği apartıman Kâmil, 62 — yet kâtibi Rasit Bev hf 63 — Fatih Sinanağa mai sokik No. 16 Aynur, 64 — 8i Zaferidis anartimant 4 dam Mahel, 65 — Par N 66 — Balat Nuri, 67 — İzm rü, 68 — Sivas Rafet, 69 - mektep Nazmive. 70 —N ki. 71 — Adana Ramazan zan Bey oğlu Akil, 72 — sit, 73 — Sili Termik Ti TA — Havbelinin Miherrisliğ sa kiz lisesi Müfide Harfi Bulma Bugün, okuyucularımt/ meler üzerinden tertip ve (8 miş olan bulmacalarımızın nü takdim ediyoruz, Bilmece müddeti on Doğru bulup çıkaran kari! kiz tanesini hallederek gönderene, fevkalâde sevi! diyeler takdim edeceğiz. Dört numaralı bilmece sureti aşağıda gösterilmişti” va La . e o si ri Sağdan sola doğru: I — Ehliyet, hüner lin ismi 4. 2 — Bir çay ismi 2 cek gıda 2. 3 — Hizmetçi 5. 4 — İtanl 4, 8 5 — Bir hayvan ismi 6 — El şakırtısı 5 7 — Arapçada yokluk Si ! len edat 2, bir erkek ismi © 8 — Hizap 2, yerin Xp Aşağıdan yukarıya ©98 1 — Köle 3, ihtişam * 2 — Mukaddeme 4 4 — Şeytan 4. 5 — Havan 4. 6 — Ciğer 2, bölme * 7 — Bakımsız 4. 8 — Patit 4, bir çebi” gir Süreyya or Beyoğlu Mulenrujf3 — V günleri matine saat 5 (KIRK YILDA BİR) ©? tablo. Yazan: Yusuf mevki 48 — 25. Salr