19 Ekim 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

go” | | , | | İ 'ı—ım insanlar memleketinde XIV Sapanın ardındaki dünya Yazın tarlanın tepesinde gü- neş erimiş bir bakır levha gibi | kaynar, alevden bir silindir gi. bi mesafeleri dolaşır. Bereket | güneşle toprak arasında ekin, çiçek, meyva halinde şekillenir ve kış dudaklarında her şeyi | Kkaskatı bırakan bir şarkı ile baskın eder. Otlar renklerini, şekillerini kaybederler, gözlerden silinir- ler, Yeşeren ihtirasla kıvrılan, renk, renk yapraklar açan, in. sanla konuşurmuş, gülermiş, ağlarmış gibi ince bir zekânın sırrına eren nebatları, çiçekle- ri, meyveleri insan artık hâfı. zasında yüdeder. Ölmüş, kay- Lolmuş dostları gibi, Meyvaları başkaları taralın- dan toplanan ağaçlar, tomur- cuklarını dökerler, yaprakları. nın evvelâ sarardığına sonra toprağa karışıp bir avuç ça. mur olduğuna şahit olurlar. Hayat hissi veren neleri var- sa hepsinden soyunurlar, Etle- ri dökülmüş bir lekelet hissiy. Te kışın melânkolisine kendile- rini terkederler. Bu beyaz ufukta ancak kar. ı(c binaların tepesinden ince gerit gibi Tüzgürin istika- ıahne göre yol alan siyah du. matilar yoknesaklığı bozar. Güneşin yaktığı, karm öl- dürdüğü hu toprak, köy denen maceranın iş safhasıdır. Göze görünen bu âlom yanmda, gö- rünmiyen, Takat kımıldanan, ayan bir dünyanın deği- :=Ah|ıdı. tablati değiştirir. ken kendini de değiştiren in- sanın macorası vardır. Bu manzarayı ancak İn; aan insanla ve insanın mü de ettiği şöylere İaşanin tabi. a'le yaptığı müçcadelenin şekli sir levha halinde aksettirir. B Güneş ayni güneş, su ay- ni su, toprak ayni toprak, fakat insanda bir değişme, bir arzu, bir anlayış, bir ihtiyaç farkı var. Kâh rahatsız, kâh memnun, fakat güneş, yıldız- larır, rüzgürları, şehri, insanla. rı, dünyayı her güü yeni bir ik- düm koeşfoden insanmn hirsiyle karşılayor. Güneşin, rüzgürın, şebrin, İnsanın, dünyanın ona göre hor gün yoni bir şekll ile görünmesi, kendisinin her gün xyeni bir zihniyetin ifadesi olan gözlerle dünyaya bakışıdır. Orta —Anadolu — yaylasiyle Garbi Anadolunun işğal saha- xı olan bu ovalar, buğday, ar- almealâlı ile Türkiya coğrat. iya TAl :ı—dı birer temerküz sahası “beşikli etmoktedir. Bu madde- Jar Kütahyayı memleket ve ci- |lmo piyasast ile bağlı bir hale koymaktadır. Bunların yanında dünya ve memleket piyasasında yer tut- ,Huyan mahsuller de vardır. |Bunlar ancak zati Ihtiyaç için serfedilmektedir. 808.641 nüfustan 221.402 ai ŞAfkgi olun bir memlekette yani nüdüsunun yüzde 72.9 u 48.177 ,elttçi allesi halinde toprakta galışan bir memlekette hayat telâkkisinin — maniyelâsı top. rakta gizlidir. Onun tefekkür tarsındakl inkişafı, saadet ve ıztırap te- lükkistni, melâlini, neşesini ü- zerinde çalıştığı toprak, çalış- ma tarzı, elindeki vatıta tayin eder. Çiftçi aileleri tarafından ls- tismar edilen arazi miktarı va- satf 20,7 dünümdür. Vasatf olarak çiftçi allesine bir çift hayvan isabet etmekte- dir. Vilâyette kullanılan pulluk miktarı dört binden biraz faz- Tadır. Bu şartlar içinde Kütahyada tarlanın mukadderatı birbirin. den farklı birtakım neticeler arzeder. » Bütün bu sosyal hâdiselerin tok menbar köyün otarşik ha- yattan fırlamaya başlamasıdır. Köyün — otarşik manzarası basittir. Hariee muhtaç olma. dan köy müstahsilinin yine kö- vün müetehliki olmasıdır. vatamağl ea dalaa ğği eei ğidekaBö n rikeirkkesreeamÜrte d — ee Reei di eai ği ielüem ği çe der e leree Ğdi ğenğğkeyağreniliyeeel Yazan: SADRI ERTEM İptidal bir iktısat devrini İşaret eden bu, hal köüyün tari. hine ait bir faşıldır. Bugün ba- zı mıntakalar görülebilir ki o- vada köy otarşi içindedir. Kendinin müstehlikidir. Bu iptidaf bir hayat, â&gari- ye iniş ihtiyaç Adeta bir n nebati yaşayıştır. Eski devir. lerde köylerin hemen hepsi bu vasfı taşındı. Ancak bü şart* tan, büyük yolların kenarıma düşen kervansaraylara yakm köylerle, büyük ticaret Timane larıma yakın olan köyler eski- denberi istihsallerini pazar ya parlardı. Beki Türkiyede bünyesinin istihsal sahasına giriş — şartını eski kervan yolları,— büyük iskeleler tayin ederdi. İpek ve baharat yolları Ana- dölunun hayatında köyün in- kişafı bakımından epoy mües- sir olmuşlardır. Osmanlı tarihi Hint yolunun kapanması ile Anadoluda göze çarpan bazı hareketleri kayde. der. Bu hareketlerde sanıyoram Anadolunun iktısadi bünyesin- de husule gelen haraplığın'da hiasesi yardır. Hint daha soön- ra İran yolünün istikametini değiştirmesi birçok köyleri o- targik hayata döndürdüğü gi. bi yeni yollar da bazı köyleri pazar iİçin İstihsale sevketmiş- tir. Kağuol yerine atlı arabanın, araba yerine şimendiferin, yel- kenli yerine buharlı vapurun kullanılması, kamyonun, oto- büsün faaliyete geçmesi köyle. Tİp pazar faaliyetini arttırmış- tir. Bügün dünya piyasasını tu- tan Türk mahsulleri bundan yüz elli söne ovvel ancak köy- lülerin kendi arzularına göre ekilen nebatlardan başka bir gşey değildi. Nuakliyo vasıtâlatr onfarı pâ. zar için çalışır bir hale koydu. Buğday, arpa, darı, pancar, afyon, haşhaş işinde Kütahya- mın toprakta çalışan halkı pt- zarın nüfüzu altındadır. Mem- Jeket pazarı, yahut dünya pa. zarının istediği tipte, mahiyot- te mahsul yetiştirmeğe mec- burdüur. Hayatlarmı pazara tamami- le bağlamış olan köylerin iktı. sadi mukadderatı yani refah veya felâketi gehlr veya dünya piyasasına tâbidir. Buhranları, inkişafları — ciddiyetle takip mecburiyetindedir. Dünya hâ- dlselerinin, yahut köyün işin- de olup bitonlerin tesirine tâ- bidir. Meselâ Uşakta açılan şeker fabrikası bizim küylüleri artık s&de pazar için çalışmaya ic. bar etmektedir. Yabant pancarın ehlileştiri- lerek bugünkü halini slacağı- nı eskiden tahmin müşküldü. Dördüncü asırda bir Yunanlı doktorun şurubunu bal şerbeti yerine kullandığı pancar 1838 de ancak yüzde $.8 şekeri ihti. va ediyordu. Bugün yüzde 211 aşmaktadır. İktısadi şartları iyi tanzim edildiği takdirde bir dönüm a. raziden 800 kila şeker veren pancar bir hayli insana iş te- min eder. Bir dönüm icin ms- gart 11 işçi ister. Bunları çapalama, sökme İ- şİ ile meşgul olur. Fabrikada çalışanlar, nakli. ye işiyle uğraşanlar, tarlayı küy denen hazırlayanlar da ayrıdır. (Daha var) TEŞEKKÜR 121039 Porşembe gümnü ge- çirdiğim olomobi! kazasında gerek benim ve gerek arkada. şım Doktor Hikmetin yaraları. nx büyük bir ihtimamla müda- hale ve müteakip tedavilerimizi takip etmekte bulunan kıymetli meslektaşlarımla sıhhalimle ya- kinen alâkadar olan pek muh. terem dost arkadaş ve akrabil. darıma ayrı ayrı teşekkür el- maeğe — sihhi vaziyetim Mmüsalt olmadığından — şükranlarımın muhterem — gazetenizle iblâğına tavassutunuzu rica eylerim. Tıp Fakültesi İkinci Cerra> M kliniği Döçenti Doktor Halit Ziya KONURALP Talebenın24saatlık çalışma programı Maarif Vekilinin baş- kanlığı altında bir ko- misyon kuruldu Okullarlda gündüz ve gece ta- lebesinin bu seneden itibaren tatbik edilen yeni devam şekli e- sas tutularak hılzıhlırha bakımın. dan 24 saati nasıl kullanmaları Tâzım geldiği ve en fakir talebe, gözönünde tutularak sıhhi nak. di illerinin tesbiti maksadi- de Maarif Vekâletinde bir - ko. misyon toplanmıştır. Bu komisyon 'azaları, — doktor Akil Muhtar, Neşet Ömer, çocuk hastalıkları mütehassısı — İhsan Hilmi, İşiyen Ordinosyüs Profe. sör Hirç ve Doçent Muhiddin, tinir bastalıkları mütehassısı Dr. Fahrettin Kerim, vekillik başmil- fettişi Dr. Celâl, Maarif Vekili Hasan Al Yücelin başkanlığı al. tında dünden itibaren toplantıla- rına başlamışlardır. Heyet birkaç gün içinde rapo. runu hazırlayarak vekilliğe vere- cektir. Rapor hazırlandıktan sonra ta. Hmatname haline konarak ökul. larda tatbik edilmeğe başlanacak- tır. Maarif Müdürü mektep- leri teftiş ediyor Şehrimizin lise ve orta okulla- rının çalışma vaziyetini tetkik ve okulları ant teftişlerle kontrol et- mek üzere maarif müdürü Tevfik Kut dünden itibaren teftişlere başlamıştır. Dün ilk olarak Fatih kazasın. daki orta okullarla ilk okullar göz den geçirilmiş, okulların temiz- liği, derslere başlama vaziyeti, Öğretmen durumu tesbit edilmiş, bazı okul idarelerinin yeni ders talimatnamesindeki — aksaklıkları kendilerine bildirilmiş ve bunun süratle tashihi mcı—-ııhur dv_gu İR. Tebenin âlış veriş yaptığı görül. müştür. Okul idarelerine verilen bir emirle okul önlerinde badema bu gibi satıcılar bulurldurulmrya- caktır. Aksi şekilde hareket e. gen Okullar tecziye edilecekler- ir. Okulların öğretmen — vaziyeti normaldir. Açık öğretmenlik kal. mamıştır. Hasta olan öğretmen- lerin yerleri de vekillerle doldu. tulmuştur. —— Ampul fiatleri birdenbire yükseldi Gümrüklerde bekliyen mur imtihanı müsaade istendi 31 Ağustostan evvel Almanya- dan gümrüklere gelen mühim miktarda elektrik malzemesi o ta. rihe kadar beyannameleri veril. mediğinden veya paraları Mer- kez bankamına yatırılmadığından memlekete girememiş, Almanya ile ticaret muahedemiz bir eylül. de feshedildiğinden gümrükte kalmıştır. Bu mallardan bir çoğu Cumhurjyet bayramıza hazırlık o- larak getirilmiştir. Şimdi ise bun. lar memlekete giremediğinden bilhassa elektrik ampulleri —üze- rinde yeni bir fiyat yükselmesi eT Evvelce 27,5 kuruş ölan am. puller 40 kuruşa — satılmaktadır. Bu vaziyet karşısında gümrükte malları bulunan tüccarlar alâka- darlara müracaatla bu — malların ithaline müsaade edilmesini iste, mişlerdir. Vaziyet Ankaraya bil- j dirilnııu ir. <— Güıııriiğe alınacak me- mur intihanı Gümrüklere alınacak yeni me. murlar için orta mektep ve Jise mezunları arasmdaki imtihan ö- İ nümüzdeki parartesi günü yapı. fJacaktır. Komisyoncu olmak iste- yenlerin imtihanları da ayın 25 inci çarşamba günü icra edile . cektir. Geçen yıl yine bu zamanlarda yapılan imtihana £0 den — farla komilsyoncu girmiş olmasına rağ- men bu seneki imtihana şimdiye kadar ancak 6 komisyoncu gir. mek için müracaat etmiştir. l Perapalas davasında yeni safhalar !Tabanı:a mı çe Galip Efgani Entelicens Servise mensup! olmakla itham ediliyor Maznun şık bir kadınla icraya gelerek dün mal beyanında Perapalas otelini 4500 Tira dolandırdığı iddia edilen Ye. mc-ılı Galip Biganinin muhake, dün öğleden sonra ıcıı devam edildi. Mahkeme, yine yüzlerce meraklı ile ağzma ka. dar dolmuştu. Davacı Perapa - las oteli sahibi Misbah bu sefer | de gelmemiş, yerine vekili Suat Ziya gelmişti. Galip Efgani de bu celsede eski avudatı Hamdi. den başka Şerif isimli bir avu. kat daha lutmu*u Davacı ve . kili, müekkilinin hasta oldığu için on günden evvel gelemiyo. ceğini bildiren raporu mahke. meye verdikten sonra, şahitle- rin dinlenilmesine geçildi. İlk şahit Beyoğlu kaymakamt Ah . m Kımık şunları söyledi “— Hatmrtmda olmayan bir gün FEfgani gelip Perapalas o. telinde oturduğunu, fahiş fiyat istendiğini, alâkadar olunması - ı talep etti. Misbahr telefonla çağırttım. Yoktu. ,, Ertesi günü gılnıiq. Ben bir teftiş için çıkmıştım. Merkez Nahiye müdürü Tevzi ile görüş. müş. Fevzi ışzo benim — moşgul olmamı münasip bularak erte - sİ günü gelmesini sövlemiz. Misbah ertesi günü :eldı Suç lunun prenslere ait dört lüks da. irede 70 gün oturduğunu, ayrı. ca 800 lira da elden aldığmı, kendisini dolandırdığı icin müd- deinumumiliğe müracaat ettiği . ni, bizim de memleketten çık . mamasr iİçin tadbir almamizı söyledi. vug, Fakat iş intikal etll. çin biz olmadık. Kaymaokam, bu konuşmalar a. | rasında — kredi — mektubundan bahsedilmediğini, Galip Efgani. nin 3800 lira borcu kabul ettiği- ni de ilâve etti. Bundan sonra Misbahın veki. n Suıt îıyı 8öz alarak: Birinci celseden sonra iki lbbı.r mektubu — aldım, — de. di. Bunlar da Galip Efganinin 930 senesinde Gulâp Şah Abba- gi adıyla geldiği, yeni Aydın o. telinde oturduğu, otelci Osmanı dolandırdığı ve madam Piyos . yan adında bir halı tüccarını da ticaret yapacaklarından bahsa - derek 12 bin lirasmı alarak B . vıstığı yazılıyordu. İsi tahkik ottim ve suçlunun Madam Piyoayan çektirdikleri mumddlt Tesim . leri ile bir iki mektubu emni - yet direktörlüğüne tevdi ettim. Birer kopyasını da mahkemeya İbraz ediyorum.., Suat Ziya bundı mektupla. rm kopyaları ile Galip Efgant. nin bir reamini verdi ve sözleri. ne devamla şunları söyledi: $r...tnık — emföy cmföy pj bj — Yeni Aydın oteli sahihi Os. man, Galip Efganfnfn birdenbire ötelinden gitliğini görünce ken. disini aramış ve Rursada oldu- t öğrenerek tevkif ettirmiş, adliye; müddeiumumiliğe teslim etmiş. Fakat Efgani hakkındaki taki., battan nasilsa kurtularak kaç . verilmeğe bulundu mış. Otelci Osman bundan son. ra Efganistana giden bir heyet. ten Şevket adında birisi vasıta, Bile tahkikat yaptırmış, bunun entellicens servire mensubiyeti olduğu anlaşılarak, 3mnivet bi- rinci şubede bir dosya açılmış. Bu adam şüphelidir. Yanındaki üç kadımla sıhriveti - olduğunu söyledi. Boyoğlu adli bolisi vap. tığı tahkikat sonunda ise ka . dınların suçlu ile hlc bir alâka. &81 olmadığını anlamıştır. Galir Efgani bu kadınları güpheli iş. lerinde ya birer vuıtı olarak kullanıyor, yahut ta bir. çete karşısında bulunuyoruz ve bu | kadımnlar da bunun azalarıdır. Kredi mektubunun da aslr ve faslr yoktur. Kendisi Yamen Ve- Hahdi İle muhabere ettiğini ve para — göndermesini yazdığmı ıny&ilyor Fakat bir Mısır tesi veliahdin hâlen Londrada olduğunu yazmaktadır. Bunu mahkemeye — veriyorum. Suçlu hakkında ayrıca iki yeni dava açılmıştır. Bu dosyaların celbi. ni, Tütür Limitet Şirketinde Saffet, Kemal ve tüccar Sezal Ömerle, otel müstahdemininin dinlenmelerini istiyorum... Bu sıreda suclu Galip Bigani ayağa kalkarak: — Avukat yanlış sövlüyor. Londrada bulunan veliaht de . Zil Prena Hüseyindir. Veliaht Prens Ahmet Yemendedir. Bunu isbat edebilirim... Dedi Bundan sonra suçlu vekili Hamdi de şımları söyledi: 7 Müekkilim hakkmda açıl. dığr söylenen devaların mürurma zgeman ve af kanunları dolayı - sile açılmaları imkânsızdır. Mü. ekkilim hakikaten 930 senesin. de buraya gelmiş ve 3 &y kal . maştir. Kendisinin burada her gün oturması 50 liraya bağlı . dir. İşin uzatılmamasımı rica & diyorum.., Bunun üÜzerine davacı vekili- nin isteği üzerine Galip Efgani, otelci Misbaha gösterdiğini id. dia ettiği bin İngiliz Jiralık kre. di mektubumu, 2,5 seze evvel se. yahate çıkarken para yatırarak, Adende şubesi bulunan Hindien National Bank'tan aldığını, ar. gu edilirse tahkikini istedi, Mu. hakeme şahit iki komiser mua- vini llel; Hühbıhmu eelbg:*kım vererek T kemeyi a bir güne bıraktı. GALİP EFGANİ İCRADA Diğer taraftan Galip Efgani dün sabah, yanınmda şık ve xüul bir kadınla adliyeye gelmiş ve Perapalas oteli sahibi Misbaha izafeten avukat Rasim tarafın. dan ikinci cezada aleyhine açı. lan 250 liralık borç için mal beyanında bulunmuştur. Galip Efgani borcunu kabul et mis ve Yemenden parası g#elince ödeyoceğini sövlemiştir. Yanm. daki kadın Avrupadan getirdiği ve Meksikalr olduğu iddia edi. len Anna idi. İlkokul öğretmenlerinin yeni bareme göre maaşlari Teşrinisani başından itibaren başlanıyor İlk tedrisat öğretmenlerinin uzun yıllardanberi bekledik- leri ve müterakim olarak vilâyet hususi idare bütçesinde ka- lan mesken tahsisatları ile kıdem zamları Vali Lütti Kırdarın delâletiyle ve yeni bir şekille halledilmiştir. Bu hal şekline göre, öğretmenlerin maaşları yoni barem dereceleri ve kıdem vaziyetleri gözününde tutülarak tesbit edilmiş ve bir kıdem tablosu hazırlanmıştır. Bu kıdem tablosuna göre öğretmenler yeni bareme güöre zamlariyle birlikte maaşlarını almağa önümüzdeki Teşrinisani başından itibaren haşlanacaktır. Vali ve Maarif müdürü bu husustaki haztrlıklarını tamamlamak Hzere temasa başlamış- Jardır. Netleco birkaç güne - kadar tesbit edilerek bütün okul idarelerine manaş bordrolarinın buna göre tanzim edilmesi bildirilecektir. Yeni bareme göre Maaşların verilemiyeceği hakkında or. taya çıkan neşriyat tamamen asılarzdır. İampul mü patla Aııbeyıımc ateş mekle maznun biri f kemeye verildi Mehmetpaşada bir harii3 pıcılık yapan Mehmet a risi, dün akşam kardeşi M' Aliden alacağı olan 30 liray? miş, fakat Mehmet Ali verif ten başka işi kavgaya çı cebinden tabancasını — çıki ağabeysine iki el ateş etmif Kurşunlar boşa gitmiş, mler Mehmet Aliyi yakalı© B0 çot ::bınelnm almışlardır. DÜS 7 *t kinci sulu ceza mahkemesint ) ;I p rilen Mehmet Ali: n hi — Ben ağaheyime taband T Bi ateş etmedim. İşitilen gürül $ocu sırada patlayan elektrik he N idi” demiştir. Mi çt Tabanca müuayeneye gön Vdi ba diğinden raporun — gelmesi Tan muhıkcme bırakılmıştır. J İ nn e Şişli telefon Eü: sanfralı bitti İcabında on bin abt'nea kaydedilebilecek Şişlide Osmanbeyde uzun f dettenberi inşası devam edef A Jefon santıralı ikmal — edi Ü? t: dünden itibaren telefon tarafından devrü teslimine Ü, dJanmıştır. Kurulan bir heyet tıralt tetkik edecek, nıurı(ıi rürse derhal teslim c37 Bfüyu Santıral birkaç güne kıd' ü Jemeğe — baslıyacaktır. Satfiğin şimdilik 2000 abone kayded büyüklüktedir. Fakat ileride tiyaca göre bu adet 10 bint n dar yükseltilebilecektir. Şişli hej taıralına bağlı olan aboneli lefon numaraları 8 ile başlâ! tatlır. Köy okullarınıl; “hazırlığı İ Merasimde bulun : üzere köylere heyet gidiyor Cumhuriyet bayramınmda te telif mülhakat köylerinde lacak köy okullarınım bütül zırlıkları ikmal edilmiştir. 40ti okulların sayısı doksana Y dır. Okulların açılma töre bulunmak üzere İztanbul “ğet rif müdür muavinlerind müfettişlerinden birer he$ rılmıştır. Bu heyet azalari | ram günü muhtelif kazalaf raerasimde hazır — bulunat lardır. Merasimden sonra köy € Tarı müsamereler tertip ö ler, okulun salonunda vey$, nıflarımda konferanslar * edilecektir. Bu konferansları öğreti veya kaza teşkilât azalari coktir. Yeni köy okullarımın Tit lif ders vasıtaları için bi yirmi bin liralık tahsisat müştur, — Polonyaya gönde mallarımızın paralâ y , Harp başlamadan evvel £ Yeketimizden Polonyaya gö! ieein Dansela Kati lonya i arada Polonya ambarlarınd fil, lunan birçok — aşyalarımız!n v harpte tamamen harap old & bildirilmektedir. Bu malları dellerini âlabilmek için tüc€ < ticaret vekâletine başvurmu i dır. Bü hususta tetkiklert İ