24 Ağustos 1941 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

Başmuharriri: A Ahmet Emin YALMAN 24 AĞUSTOS PAZAR 1941 Ş Teleto n; YATANEVİ — Cağaloğlu, Molla 241386 — Telgraf VATAN İst. Fenari 8. 85 ç z Yıl: 2 — Sayı: 360 SİYASI SABAH GAZETESİ Ruzvelt nutuk söyliyecek Nevyork, 23 (A.A.) — Reisicümhur Roosevelt, 1 ey- İül pazartesi günü Hyde - Park'taki ikametgâhında Tad- yo ile Amerikan milletine hitap edecektir. Reisicümhu- run saat 17,45 te nutkuna başlıyacağı ve nutuk 15 dakis ka süreceği tahmin edilmektedir. 1 eylül Amerikada iş bayramı olarak - tesit edil. mektedir. Masa başına dönerken E ":l. Mıntakasının canlı da- Arile temas edince insan l’!ğlte varıyor ki, harp Foiliğini ikinci plâna bı- hi ve müsbet işler ':::"?dıı adamakıllı işbaşı y fena olmiıyacak. “an: Ahmet Emin YALMAN Şasın İzmir fuarı.. Bize ğ: bir hafta için olsun dün:- hi Beyi ti Ve harbi unutturdu. Ölüm, hlı dutalık. çöküntü ve felâ- İaşça SOlü bir âlemle bütün bir * * asımız âdeta kesildi. n';î şöyle olmuş, Ameri- Ppmış, Japonya şu yo- y xtu::iusı gibi havadisler ba- | v 5 mııza çalındı, bazan * İzmirin inkişafına üp:ıîleğer, İncir ve Üzüm Ko- Tem çinin çalışma tarzı, ba- k&;ıdunlann tatbikat sa- Çqı Verdiği acı neticeler, tîiı_“ıplâj ve kaplıcalarının is- hattâ Bergama harabe- l ılaştığımız eski â- ; ]"me bir hafta için bugünkü h daha yakm, daha mü- Söründü. %hiti T, yapıcı ve yaratıcı bir l%;umüsbet davalarile zih- ç _*llu Ul etmek ve harp düşün Ha hi İkinci plâna — bırakmak myyec“:kbir nimet imiş... Ve% siniz ki: «Biz onu se- birakalım, fakat o -bizi Mı?, . | ğ:,:: :i;&uiığtrafxmm' saran bu aüyük bir yangının si- h%*jğ_xmau elbette her sani- ! E:e. " Fakat telâş etmekle, Lğ B W hdüz bünu düşünmekle K F; Mali azaltmış olmayız. hr ihtimali iptidadan içi- ak ve: « 'Bilih iyi imtihanlar geçir arpten uzak tutmak da daima tetikte duracak- y *&W_lde yüz güvenebiliriz. ha tam, e harp emri verirler- wumm, istiklâlimizi, n korumak için başka m::ğıolmad!ğma inanmak ü dey diye düşünürsek hiç ohı':ybetmiş olmayız, ak- k her şeyi kazanırız. TMemleketin Gdavalarile yh:lmda değil, doğrudan N yerlerinde karşıla. hhi kanaate varıyor ki, a ':yretmeği yegâne işimiz M b “Symağa ve başka her i- DKU yopı Afa bırakmağa hakkı- * Ayağımıza - gelen Vi h'lır istifade için pek ü İlklara ve faaliyetlere Z vardır. Harpten son bnlıey,â'.“ âleme uyabilmek ve N'kblı biraz da kendi insanca 4 Timize uydurmak için : İşe sarılmıya, bir ta- 4| %ı Mi ızı bir an evvel Kİ Ye mecburuz. | Nnd: kendi vazifemin za- :îhh k'l bakıyorum. Bu bir h.ql“rulu itiyatlara göre dim’_zeçimeydim, bir çok 1 Ve glâ'ecektim. bir çok a- ; e Zete - okuyacaktım. b Ka %dn Rus harbine, Ruz M tın mülâkatına, Uzak- Rala, İYan - Hırvat ganimet 4A Ha dair sayısız maka- b :'m&'mğı aktım. Halbuki harp f âı*q..mlüyatlamı kırıp Ege Söz Nda - dolaşmakla bir Sok m:ihibi vatandaşlarla, q*% bi Mleket davalarile ya- , hh.m“. ettim. Faydalı say !q":eg (e iki yazı yazdım. On, Ha düm Bf'îydalı yazı mevzüu ;:hş KO seyahatte sathi İııl,!rı dedüğüm bir takım me ) Nn:;ı vîî'lı'ıleştiı'ı!ı:ıek için biri Ö Aydm, diğeri Berga- ak < Ayvalık - istika- #a K | _'Şnde Yeni iki seyahat ta- İN S? bipimi r. n:%l b,.l;îmlz kendi sahamızda Yayi :ıînu azaltıp yapıcı ro- İkailtmnize Sak - bütün milli T 'Ken?da_hi fazla zindelik 'î:uz biy dİze saygr ve güve- n koj kat daha artar. Be- Ap gç, Pikropları, ifratçı ve ! odul:ğ'an.!" ve mânasız aç ut Pöyle bir bünye i- Kİ biı—;ı ACak yer bulamaz. M kaygı Hde harici bir teca- bi Ü n # | SN hbö;ğy;ny_abmecbur bi- y eni bir ruhla is- B &:—:& înğ;gklanna sarılış bi- Ma tet imkğm"“ bilâkis mu- Yükselti hlarımızı bir kat leri, 'H'v y h:glzde bir münakaşa i n olanı yapacakla- e e a ttrmditürlerı VILNA, LENİNGRAD ” NML Ğ KEĞPSKOV/ İLMEN © Med /ı//ıs'ı.ıg OSTROV Ğ TU AU a WOJWG0K İAROSLAVTİ )' 8. " kaLINiN i Wi İ l 1 Şimal cephesinde iki tarafın vaziyetini gösterir harita Sovyetire göre Merkezde mukabil Rus taarruzu başladı 9 köy geri alındı Leningrad üzerin- deki tazyik hafifledi bir değişiklik yoktur. Merkez cep. hesinde bir Sovyet mukahil taar- ruzu başlamış ve 9 köy istirdat edilmiştir. Leningrad istikametin- deki Alman tazyikı da hafiflemiş. tir. Bu husustaki mufassal ajans -Ha $ üncü dadır, Almanlara göre Almanlar Odesaya 15 kilometre mesafede Mareşal Voroşilofa ait gizli vesikalar Almanların elinde Odesa şehri tam muhasara altında (Yazısı 3 üncü sahifemizde) [ HARP VAZİYETİ Vaziyetin hulâsası Leningradın garp ve cenubunda Verdun istih- kâmlarına benzer şekilde kuvvetli tahkimat yoktur. Fakat Rus halkının da katıldığı bu müdafaa Ver- dundaki kadar büyük ve kanlı olacağa benziyor. Almanlar Verdun'da Fransızları kana boğmak is- temişlerdi. Halbuki kendileri kana boğuldular. Le- ningrad, Verdun gibi Alman ordusunu üzerine çe- kiyor. Ruslar hesabına kameti sağlam tutmak fena değil, fakat geri isti- şartile... | Yazan: İhsan BORAN | (Asketi mühârririn yazısı Süncü sayfada) | humun Paristeki elçiliği Ne gelmesi ve yeni | Acı bir kayıp Tahran Büyük Elçimiz Suad Davaz vefat ettfi — Merhum Suad Davaz memlekete bü- yük hizmetler görmüş bir şahsiyettir Tahran, 23 (A.A.) — Pars ajansı bildiriyor: Türkiyenin Tahran büyük elçisi Suad Davaz 'bir kaç gün süren bir hastalıktan sonra kalp sektesinden ölmüştür, Bu'acı kayıp bütün İran mahfille- rinde derin bir teessür uyandırmıştır. tran mahfilleri bu acıya kardeş Türk milleti ile beraber iştirak eder. Vatan — Hariciyemizin güzide şahsiyetlerinden biri olan merhum Suad Davaz Mülkiye mezunudur. Be, nelerce Babıâlide çalıştıktan sonra Mütarekeden evvel Hariciye Nezare- tinde Umuru Siyasiye Umum Müdür. lüğü vazifesini ifa etmiştir. Sonra bu wazilfeden ayrılarak bir müddet fran. sızca muallimliği yapmış, bilâhare Ankaraya giderek tekrar Hariciyede vazife almıştır. Cümhuriyet hükü- metini evvelâ Romada, bilâhare Pa- riste büyük elçilik vazifesile temsil etmiş, bir sene evvel de Tahran bü- yük elçiliğine tayin edilmiştir. Mer- Yçin büyük bir kayrptir. Gazetemiz Suad Davaz lunun imzasile Hariciyemizin taziye- tini bildiren telgrafı almıştır. Suad Davazın ölümü, memleket merhumun ailesine en derin taziyetle, rini sunar. Hatay - meselesinin - müzakeresinde büyük hizmetleri görülmüştür. Suad Davazın vefatı haberi şehri- mize evvelâ radyo vasıtasile akset- miştir. Bunu dinleyen dostları İstan- bulda bulunan ailesine keyfiyeti bü- 'yük bir elemle bildirmek mecburiye- tinde kalmışlardır. Merhumun eşi, iki kızı ve oğlu bu felâket haberini Amerikan tayyareleri S. Rusyada Milli Şef Arjantin Elçisini kabul etti Ankara, 23 (A.A.) — Reisicümhur İsmet İnönü, dün saat 17 de, Çan- kaya 'köşklerinde yeni Arjantin elçisi M. Carlos Brebbia'yı kabul etmiş ve elçi, Reisicumh iti İ ni takdim eylemiştir. Kabul esnasında Hariciye Vekâleti Umumi kâtip muavini Cevad Açıkalın hazır bulunmuştur. b -J Yugoslavlar 6haftadıl2b'n faşist ve nazi öldürmüşler Londra, 23 (A-A.) — Sovyet rtadyosu: nun bildirdiğine göre, Bosna - Hersekte, Hırvatistanda, Makedonyada, Karadağdı | Şırbistanda ve Yugoslavyada harekâtta bu- İunan çetelerin reisleri Almanyaya ve İtal- yanlara karşı giriştikleri mücadelede şim- diye kadar elde edilen netice hakkında gö- rüşmek üzere Bosnada bir dağda toplan- miışlardır. Çeteler son altı hafta zarfında 12 bin nazi ve faşist öldürmüşler, 200 köp- rü atmışlar, mayi mahrukat ve cephane do- lu 400 depo ateşlemişler ve bir çok tren- leri yoldan çıkarmışlardır. ee MA Sofyanın bir tekzibi Sofya, 23 (A.A.) — Bulgar ajansı bildiriyor: Bulgar ajansı cenubi Bulgaristan- da Alman kıt'alarının harekette bu- duğuna dair Reuter aj ver. diği haberi en kat'i bir tarzda tekzi- be mezuündüur. Bir kaç satır'a: Vaşington, 23 (A.A.) — Reisi R: lt, dün iler toplantısında şu alınca derin teessür ı ge- çirmişlerdir. Diğer kızı kendisile bir. likte Tahranda bulunmakta idi. Mer Humun ailesi felâket haberini öğren- dikten az sonra Hariciye Vekâleti Umumi Kâtibi Numan Mehnemencioğ. faaliyetlere hareket noktası ol- ması icap eden meseleler neler- dir? Ege mıntakasının müsbet ruhlu muhitlerinden topladığım intıbalara dayanarak bunların üzerinde birer birer duracağım. Ahmet Emin YALMAN şl468 tayyare imal edilmiştir. Diğer taraf. |kiısmı yerine getirilmiş ve bu arada çok beyanatta bulunmuştur: «— Birleşik Amerikada hatp imalâtı tahminlerin fevkinde inkişaf etmektedir. Birleşik Amerikada imal edilen yüzlerce tank, İngiltereye ve Ortaşarka gönderil. miş ve bilhassa Ortaşarkta bu tankların çok büyük faydası olmuştur. Temmuz ayında Birleşik Amerikada tan Sovyetl işlerin bir miktarda Amerikan avcıları Rusyaya var: mıştir. Vapur arabası Araba vapuru değil, vapur ara- bası... O günler Duatepe'de, Esentepe'de, Kepirtepe'de, şu tepede bu tepede, sukta ve Sakaryada dökülen kanların ve bugün da- marlarda vuran kanların bir damlası da sensin Sa- yın Saydam. Bu bakımlardan düşündüklerimi en iyi anlıyanla- rin başındasın. Kalbin ve durumun itibarile, Ben tevazusuz, samimi bir millettaşım. Düşündüğümü söylememek benim için suçların su- çudur. Düşündüğümü söylemek te harp ve inkılâp zaferleri kadar zevkimdir. Şunları dü- (Sakarya melhamei kübrası) 13 eylülde za- Sakarya yine akıyor. Ve Polatlıda bir (Sa- <arya şehitliği) yapılmıştır. 13 eylül gününü sükünla, gururla, şatafatsız, yani, türkçe kutlıyalım. Bir: — O gün millet, devlet, hükümet, ve o günün (Gazi) si adına Sakaryaya bir çelenk at. İki: — Bir çelenk te Polatlı şehitliğine koy. Ve Şehitliğin ortasında garnizon muzikası bir konser versin. Türk sehitlikleri ağlanacak, yas tutulacak yerler değil; bayram edilecek kâbe- lerdir. O şehitliğin ortasında Gazi Osman Pa- şanın Tuna türküsünü, Ankaranın taşına bak havasını, İzmirin marşını ve İstiklâl marşını se- vinçle, gururla dinliyelim. Üç: — Polatlı belediyesi, şehitliği bayraklar- gün sabahtan akşama kadar Sa- karya ve Polatlıdan gelip geçecek her çeşit Sakarya Zaferi “Yeni Türk Devletinin tarihine; cihan tarihinde ender olan büyük bir meydan muharebesi misali kaydetti.., G.M. K. Atatürk -Başvekil sayın Saydam'a armağan- Yazan: AKA GÜNDÜZ Dün 23 ağustos 1941 di. Tam yirmi yıl oldu, doldu. Büyük, Sakarya meydan muharebesi 23 ağustos 1921 gününde başlamıştı. Hay, Orta Asyanın Ankara nehri boylarından ge- lip Orta Avrupanın Tuna boylarında at süren, kılıç üşüren koca Türk Milleti hay! Bugün de çifte İnönü'lerden sonra Sakarya boyların da mı pala çalıp dipçik savuruyorsun? Vur bre, ec- dadın sütü temiz evlâdı vur! Dayan bre, tarihin Hi- malaya göğüslü yalçın evlâdı dayan! Kimseniz kimlerseniz, kaçsanız kaçlarsanız, topla- nın gelin! Tümen tümen, ordu ordu, iklim iklim bir- leşin gelin! Türk ocağı yanacak; göğüsler dayanacak; Türk Sakarya ırmağı, al kana boyanacak! Dört yandan dalagelin; yurtları dörtnala gelin! Bugün, yarın, öbür gün.. Ne vakit gelirseniz, kar- şınızda biz varız! * Takvimin bugün nesi? Dokuz yüz yirmi birin, yir- mi üç ağustosu! Ne zarar var? İsterse dokuz bin do- kuz yüzün eylülü neyi olsun. İman dolu bağrımız, yumruğumuz, süngümüz bin bir yıla hazırdır. Nafile tebelleşme, iğneyle kuyu eşme, çöple çeliği deşme, pençemize bir düşme! Çok şükür, yüz bin şükür, bu sabah düştün işte. Dağlar gibi dur ordu! Kes, kavur, biç, vur ordu! Ha- laç pamuğu gibi geleni savur ordu! Ebedilik tahtına bağdaş alagelin; yaya, Kan köpüren Sakarya! Bu tarihi evtene, sen yaz, şan ol- sun; âr olsun gönderene! Gölen bir maşadır ki bu ateşi tutamaz. Tutarsa acısını, bin Meydan Harbi büşcadı. Bu istiklâl düdüğünü, bitti zaferimizle, Inmuuı Üç eylül günü. Tarih yazsın gururla, bu sabah gördü- Sı!.âm sana Sakarya! Selâm sana er ordu! Biri alkan çağ- ladı, biri kurtardı yurdu! Yirmi yıl sonra bugün, kutliyalım Milli Şef denen Yuce bozkurdu. * k İste bilirsin ki, böyledir ol hikâyet sayın Saydam. Biz de biliriz ki bu işlerin başından sonuna kadar içindesin Yeditepe'de, © tepeed, Por- trenler bayraklansınlar. Sakaryadan ve şehit- lik önünden geçerlerken yavaşlayıp üç defa dü- dük çalsınlar. Başka hiç bir külfete lüzum yok. Yüksek ma: <amın ve yüksek şahsın; milletin, devletin, memleketin mümessili olur. Bugün 24 ağustos. 13 eylüle daha 20 gün vâr. Bu uzun günlerin 25 dakikasında böyle bir ter- tip yapılabilir. Yeni, ve gelecek nesillerin milli heyecanları- nı daima ayakta tutmak vazifesi de bizlere dü- şüyor. Bu, tarihimiz için çok mühim bir nokta ve manivelâdır. Onun içindir ki, bu sefer de düşündüklerimi açıkça bildiriyorum. Bu mânevi vazifeme de- vanı edeceğim. Hakiki saygılarıma, samimi düşüncelerime, ve özden duygularıma bir defa daha emniyet buyurulmasını rica ederim Sayın Saydam. Hududuna İngiliz yığılıyormuş Bern, 28 (A.A.) — Basler Nach- richten gazetesinin Londra muhabiri, nin İranın vaziyeti hakkında verdiği malümata göre Iraktan — gönderilen İngiliz kıt'alarının ve motörlü birlik, lerinin İran hududunda toplandığma dair dolaşan şayialar teeyyüt etme-| miştir. Bununla beraber ayni muha- bire göre İngilizler Kadıköy - Üsküd herhalde alınmadan Bostancı ve F kısımla- rında, müşterileri muayyen bir va- pura yetiştirecek tramvaya — «va- pur arabası» diye bir levha asılı- yor. Bu levhayı taşryan arabanm, üş vapura diği çok defa vakidir. Şu halde, bu yalancı levha ile yetlerin Birleşik Amerikadaki sipa- ülş şaşırtmakta — ve ümit- rişleri takriben 1 milyar doları bulmuştur. lendirmekte ne mana var? bildirilmiyeceği muhakkak olduğu sa lâhiyettar bir membadan beyan edil- Mühabir «Evening News» gazelesi. ne atfen Irak ve Suriyede bulunan kıt'alarm takviye edildiğine ve bun- ların her ihtimale karşı hazır bulun- durulduğuna inanmak için ortada bir Nf A Sual No. 6 Bütün ömrünüzü sevdiğinizle bir Afrika çölünde veya hiç hoşlanma- dığınız birile bir Holivud kâşanesinde geçirmek lâzım gelse hangisini NOT: Bu sualin cevabını aşağıdaki kupon üzerine kısaca yazacak ve 30 sual tamamlanınca cevapları adresinizle birlikte gazetemize gön-