1 Kasım 1937 Tarihli Yarım Ay Dergisi Sayfa 16

Eski Türklerde Mevleviler, Bektaşiler, ” Kisi henüz pek genç sahifelerinden bahsedecek değilir. Bundan dört bin veya beş bin sene evvelki zamana yük- seleceğiz. Eski Coğrafya ismi ile Firijiya ve Ka- padosun o Konyasını da muhtevi olmak üzere Toros dağlarına ilde inen arazide, tarihin zamanını tayin edemediği devir- de, bura Türklerinin, ilk anavatana getir- dikleri bir vardır. Buna Cyböle derler. Bunun gibi yine menşe itibarile ilk anavatana ait olan Diana, Anaitis ve (Baküs) gibi iki ilâhe birde ilâh mev. cuttur. Bunların mezheplerini ve bu mer. heplerin Mevlevilik, Bektaşilik, Rufailik ile olan sıkı yakınlıklarını göstermede vel, bu ep ve ilâhin niyetlerini e etmek icap eder. © Mönard yazdığı (La vie privce des in adlı eserinin birinci cildinin 966 ıncı sahifesinde ilâhe Cybeleden bahse- derken, arzın bir şahsiyeti olan bu ilâhe- yi tamamile AÂsyai olarak kabul ile, Yu- bunu Jupiterin annesi Rhöa suretine kalbettiklerini; ve Romada bu isim ile ilâhların annesi olarak takdis &- dildiğini yazar. İtalyada Mâöre tesmiye edilen, Küçük Asyanın bumüennes ilâ. hesinin menşei, hiç te zannerildiği gibi karanlık değildir. O bütün hayatın esa. sıdır. Yalnız ilâhların değil, hayvanların ve insanların da annesidir. Hastalıkları iyi eder, ekseriya aslanlar tarafından çekilen bir arabada otürur. dağların, arzın da ilâhesidir. hazineleri, madenleri buna aittir mirin “mucitleri onun hizmetkârlarıdır. ilâhe nanlılari Demirin sahibesi b Rufailer Yazan : RIZA ÇAVDARLI * Yalnız burada, Amazon Türk muharip kadınları arasında müennes bir şekil aldı! Üybele oldu, (Üybele) in hususi vasıfla- rını biz aynen (Mitra) dada görürür. Mitra, aslan başlı bir ilâhdir. Mitra ateşin sembolüdür. Dört kanatlıdır, rüz- gürin sembolüdür. Etralına Dir yılan sa- rılmıştır: Arzın sembolüdür. Ayaklarında ekseriya şarap içmeğe mahsus kâselerle gösterilir, bu da suyun sembolüdür. Dai- ma Babil Türklerinin Marduk'u gibi dev- lerle harpeder, birçok resimlerinde yedi kat yıldızlar üzerinde gösterilmiştir. En Daha ilk nazarda, Türk (Mitra) ilâhın e İsti- nadetmek suretile, ilk yiepi milliyetini Türk olarak tesbit e imdiye kadar ee bir telâkki ile, İrani olarak kabul edilen (Mitra) ilâlın, milliyeti, oeski zamanlarda bile şüpheli olarak görülmüştür. Btrose ilk defa bu mezhebin bütün manasile İrani bir mez hep olmadığını söylemişti (1) (Strabon) un iddiasına göre, bu mez- hep Ermenistan, Kapados dediğimiz Eti ve Surit ülkelerine, Küçük Aryaya, İrana Aşemenyelerden çok önce idi, (1) Börere; frg. 16, F. H gi p. 508 j4 Eski Türk “Amazon, ların kıyafetleri büyük sembolü büyük siyah demir taş dır. O bu taştan, demirden çıkmıştır. Son- raları Meüre ismini aslan bu ilâh, topra- ğın hazinelerinin madenlerinin sahibidir. Demiri bunlar onun hizmetkârlarıdır. De- mir ona aittir. Boğayı kurban ederken güneşin saisi kargaya bakar, Bu vasıfları ayrı ayrı tetkik etmek, dar olan sayfalarımızı fazlaca doldurmak ola- cağı için, hayali bir ebediyet düşünen İran dini ile hiçbir alâkası olamıyaca- Şını söylemek kâfidir. Ateş, rüzgâr, top- rak, su, Türkün tabiatçi dininin esasları» dır. (Yedi. yildız) mezhebi, Mi MEZ- hebi takdisen inşa edilen yedi kat (sükü- rat) Jar tamamile Türklüğe ait olup, Türk er topraklarında er? Yedi kat İdizı takdisen vücude 'getirilen bu (zü- körat) ii Babil Türklerinde, onların te- siri altında kalan Asuri ülkesinde (Medi) Türklerinin ( Ekbatan) şehrinde , ve nila. yet Orta Asyanın (Evliya Mm yani eski (Talas) da tesadüf ettiğimi halde, Faris halklarının meskün lisli yerler. de görmemekteyiz. Bundan başka, saf, halis İrani akided, yılan bulunmaması icabederdi. (Dara), Zer. düşt dinini, Türk tesiri altından kurtar. mak için Türk Medimajlarına açtığı har, te, Türkün bu (Efrasiyab) yılanını, öldür. düğünü gurur ile (Bisitoun) kayalıkları üzerine yazdırmıştır. Ve sonra demir; en doğru bir Türklük gösterir. başka bu ilâhe; Güldani Türk. lerinin tabiat ilâheleri ile en yakın bir karabete sahiptir. Cybele ilâhe hakkındı derin bir tetkikte bulunan Clarac bize şunları söyler : «Alelecaip elbisesi, ne Yunan, ne de Romendir. Doğu halklarının giyindikleri uzun pantalonlar, bunu barbarlara ait 25- ker veya prens, ve yahut ta Amazon kıyı fetinde göstermektedir.» Buradaki «Barbarlar» kelimesi, bütün bu şaşaalı medeniyeti bu havalilere getiren, sonra da Yunanlılara ve Romalılara veren Sitlere yani Türklere «hediyetenlir ve rilmiştir. Tarihte muharip kadınlar adı altında yadedilen ( Amazon )lar da, yine bu Sit lerden başka bir kavim değildir Burada Küçük Asyanın ilk sakinlerini teşkil eden (Amazon) lar hakkındaki bir eİsaneyi (o zikretmeden geçmeyeceğir, (Sit) lerden yani a olan bu muharip kadınlar, harp ile meşgul olur lar, Bunların erkekleri, bözünlk kadın hizmetini görerek ev işlerile iştigal eder. lermiş, Ve 'askeri vazifesini bitirdikten sonra çocuk yetişdirmek üzere evlenir- ler, ve doğan Yİ beslemek Üzere erkeklere teslim ederleri Memelerini rika mealli; bir ef- sane olan gerektir. Çünkü biz bütün Amr. zonlara ait kabartmaları, heykelleri güzel göğüslerle gösterilmiş olduğu halde gö- rüyoruz. Bunların elbiseleri pek muhtelif kumaş ve tezyinat arzetmekle beraber, zengin, biraz valışi, fakat çok kibardır. Barı zaman giyindikleri uzun pantalonler, iştaha kabartan aye ir mi mayo alini gösterir. Bazı kısa bir entarı giyinmiş oldi halde “bütün güzelliklerini göster Eski üyeleri ve ME bize bu Amazonlardan çok bahsetmişlerdir. Ve m itibarile . bunları Sitlerin memle- ketine oturturlar ve oradan getirtirler. (2) Ve Lydide, Sike nehri civarlarında yer* leştirirler. (2) En vle privte..., 1. 280