14 Ocak 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 4

14 Könünüsani — Sigortacılar Hükümete ait bir mily- on liranın üzerine nasıl oturmuşlar?! Sigortacılar : biz yüzde iki vergi almadık ! derken, | Giğer taraftan halkı soyduklarını itiraf etmişlerdir ! Cumhuriyet Hükümetinin ( 1,000,000 ) Liaryı istirdat etmesi âzımdır. İmzalı vesikaları neşrediyoruz! Mütareke senelerinde sigor- tacıların Hazineye ait bir milyon liranın ne suretle üzerine otur- 1 yazmıştık. İktısat Vekâleti neşriyatımızı mazarı dikkate almış ve ! tahkikata başlamıştır. Vekâletin tahkikatına medar olacak (vesikalardan birini) de bu gün neşrdiyoruz : Ktanbul İngiliz fevkalâde komserliği canbi alisine Fevkalâde komiser efendi, Fevkalâde komserliğe men- Sup ticari |kâtip efendi geçen H temmuz tarihli mektubla harik sigorta şirketleri komitesi reisi iğım hasebile müştere- ken Fransa, İngiltere ve İtalia Fevkalâde komserleri canibinden Hariciye Nezaretine verilmiş olan 22 Haziran 1922 tarihli notayı ta- | rafıma tebliğ ve keyfiyetin bütün alâkadar sigorta şirketlerine işa- rıni talep eylemiş olmakla ben dahi ifai vazifeye müsaraat eyle- dim, ; Mezkürnota mucibince Babı JAi 6 Haziran tarihli notası ile mütarekeden beri ecnebi sigorlta şirketleri “tarafından müşterile- , Finden tahsil edilmiş olan'temet- tu rüsumunun Hazinei Maliyeye iade ve teslimini talep eylemiş olmakla Fevkalâde komiserler atideki kararı ittihaz eylemişler dir: Osmanlı tabaasından tahsil edilmiş olan rüsumun mecmu mikterı Osmanlı Hükümetinin ih- tiyacatı mübremesinin tatmini zım- | nında derhal Murakabei maliye muvakkat heyetine teslim 'olu- narak, ve ecnebi müşterilerden muhbalifi usul olarak tahsil edilmiş | rusumun vesaik mukabilinde ken- dilerine iade edilecektir. Ecrebi- Terden tahsil edilmiş olupta istir- dat olunmıyan — mebaliğ hususi bir sandığa vaz ve hıfz olunacak- dar., z Reisi bulunduğum komiteye — iştirak eden ecnebi sigorta şirket- leri kendi aleyhinde ve Osmarlı Hükümeti lehinde ittihaz edilmiş olan bir tedbire ittiba eylemeleri- me maetteessüf mâni olan atideki fili, hukukt ve adli mülahazatı vesatetimle nazarı dikkatinize arz etmekle kesbı şeref eylerler : Filen mütareke netaicinden olmak üzere kapitülasyon usulı ye- niden cebren ihdas olundu ve bu vsüle muhalıf olarak ecnebilere İiliv olan şahsi vergiler Bu suretle harp esnasında te- mettü vergisine tâbi tutulmuş olan ecnebi sigorta şirketleri mütare- keye kadar bu vergiyi tediye et- tikten sonra bu tarihten itibaren artık feragat eylediler. Şirketler bu vergiyi tediye ettikleri müd- detce sigörta makbuzlarında “ te- mettü » Üuvanı altında bir hesap açtılar ve Mmuşterilerinden tahsil ettiler. Mütarekedan sonra ise artık makbuzlarda bu ünvan altın- da bir hesap bulunmuyor idi. An- gak o anden itibaren makbuzlar- da “ polis ücreti, ( temettü değil) ünvanı altında bir hesap açılmıştı ve müşterilerden fazla olarak | miserler henüz ecnebi sigorta şir- ketlerinin müşterilerinden temet- | ve binaenaleyh bu mebaliğin hü- kümet hazinesine iadesi lazım geldigine hükmetmişlerdir. Hal- buki hakikat hal bu merkezde de- ıırıl.Fııvıılıı sigorta şirketleri mütare- keden sonra polislerindeki ücretle- rin miktarını tenzil etmemişler isede tahsil ettikleri polis ücretini asla hükümet Hazinesi hesabına temettü vergisi almak üzere isti- fa etmeniişler ve öylede zan ettirmemişlerdir. Bilâkis polis üc- reti — tabirinden de anlaşıldığı veçhile ancak kendi hesap ve men- | faatlarine olmak üzere tahsil ey- lemişlerdir. Şu halde ecnebi si- göorta şirketlerinin şahsen tediye- sine mecbur olmadıkları ve müş- terilerinden detaksil etmiş bu- lunmadıkları temettü vergilerinin Hazinel maliyeye tetviyesi key- fiyeti filen mevzu bahs olamaz. Hukuk — noktai nazarından ise sigorta şirket lerinin müşteri- lerinin tamam tediye etmek iste- dikleri bilcümle mebaliğı onlar- dan tahsil etmesine hiçbir. mân! yoktur.Bilhassa Türkiyede sigorta işlerinde hürriyet tamme ile mu- kavele aktedildiğinden ifasıni teahhült eylediği mukabilinde istediği — mebaliği hizmet intac (ettiği ahvali iktısadiye ve | umumi bahalılık da sigorta ücre- tinin tezyidini zaruri kılmıştır, sigorta şirketlerinin bu hakkını teyit etmiştir. j Eğer ecnebi şirkeleri Osman- h sirketleri ile ,tesanüt dahilinde hareket etmek üzre prim miktar- larını artırmayıp ancak munzam ücretlerin ibkasile iklifa etmişler- se bu da kendi haklarıdır ve bu husustan dolayı Hazinei Maliye hiçbir. mütalebede bulunamaz, Ecnebi siğorta şirketleri polis ücretinin ( taksı ) istimali ile asla mübhem bir tabir istimal etme- mişlerdir. ( takse ) umumi bir ta- bir dir bir çok hususlarda vergi değil ücret manasile kullanılır. Şirketler Fevkalâde komiserlerin keyfiyetin hakiki — mahiyetini nazarı dikkata alkmayup sırf” bir kelimeyi mesele — yapacaklarını Ümit etmezler. Yukarda arzedilmiş olduğu veçhle keyfiyet şundan ibarettir. Ecaebi sigorta şirketleri mütareke den beri temettü vergisinden muaf bulunmuşlar ve o tarihten beride temettü namiie hiçbir para tahsil etmemişlerdir. Maamafih eğer tahsil etmiş olsalarda idi, Hazinei — Maliye kendilerine böyle bir vazife tah- mil etmiş olduğundan doğrudan doğruya hiçbir mütalebe hakkını baiz olamaz idi. Olsa olsa ancak müşteriler bu hisabı sormak sıfa- tına malik bulunabilirler idi. * Binaenaleyh ecnebi sigorta girketleri Hükümeti Osmaniyenin balâdaki mütalebatta bulunmağa hakkı ve salâhiyeti olmadığın beyana mecburdurlar. Zaten fevkalâde komiserler dahi ecnebi müşterilerden tahsil edilen - ücretlerin Osmanlı Hükümetine | |t resmi aldıklarına zahip olmuşlar | YARIN |Adliyede ve mahkemede | İhtilasmı? Dün mahkemede müfettişler dinlenildi Tütün inhisarı sevk memnru Şükrü B. aleyhindeki dört bin lı- ralık ihtilâs davasile müdür Ferit, muüvin Adil, muhasip kâmil, Ta- lat, Zahit beyler hakkındaki va- zifeyi sui istimal davasının rüye- tine ağır cezada devam olundu. Müfettiş kâzım, Bedri, Nazmi | beyler şahit olarak dinlenildi. Müfettişler maznunlara isnat olu- nan fiülleri tekrar ettiler, Mahke- | me Anadoluda bülünun iki mü- fettişin şahit sıfatıle celpleri için talik olundu. Komşu kavgası Üsküdarda, Selimiyede kapı komşusu Raşit efendinin ze cesi Fatma hanımı darp Ve iskatı ce- nine sebebiyetten Maznun (Cemi- le H. ve kocası Abidin efendinin muhakemelerine devam olundu. Muddei umumi idddiasını söyle- yerek Cemile haninın darptan, Abidin hakaretten mücrimiyetle- rini ve diğer noktalardan beraet- lerini talep etti. sigorta | müşteriden talep edebilir, ve | onun bu hakkı asla münakaşa | | kabul etmez alelhusus ki barbin Karar için dava talik 'olundu. Ferit beyin teftişleri Adliye müstetan Ferit B. Fatih sulh mahkemesini — teftiş etmiştir. F S Sinemalar hakkında Sinamalardan bazılarının çok pıs olduğu ve balkin 'içeriye gi- rince pis ve bazan elabit hucu- müuna maruz kaldığı hakkında l emanete vuku bulan ihbar nazar dikkta alımmıştır. Emanet sinemaların çok te- miz tatulmasi hakkında alâksdar- | lara kat'ı ve şedit emirler vermiş- olmayıp biztat müşterilere lade- sine karar vermekle bu hususu tasdik etmişlerdir. Ancak sigorta sirketleri feykalâde komiserlerin Osmanlı Hükümetinin bilcümle hak ve slifatlarını reddeltikten sonra nasıl hiçbir. mütalebede bulunmıyan Mmüşterilerin Yerine kaim olabildiklerini anlıyamı- yorlar. Eğer müşterilerin bir iddası varsa bu husus için !Gılne merci olan makamatı âdliyeye müracaat elmeleri icabeder- Velhasıl adalet nokta$! Naza- rından dahi bu istirdat k&fiyeti doğru olamaz. Velev ki fevkalâ- de komiserlerin Osmanlı Hükü- metine nakten yardım el.lı.ı;: hususundaki gayesi meşrt © , eğer ıhıllyı'bı" tahmil etmek suretile Osmanlı Hükâmetine yar- diım eylemek — Jazımgeliyorsa, vergi tarb edebilirler. Vergilerin ise maksatlarına şumuli az, Eğer fevkalâde komiserlei şim- diye kadar ecnebilerin Muaf bu- lunmasını arzu ettikleri, birtakım vergilerin ileride ihdaslila veya tekrar mevkii tatbike VAZINa mu- vafakat ediyorlarsa İ sigor- ta şirketleri ittibadan batka bir etmiş olduk- şey yapamazlar. vergi suretile tahsil Cnir'aki p ları mebaliğin — iad v üD etmek makabline şum! üzere vergi tarheylemek demek- tir. Şirketler bu mebaliği ancak idarelerinin ihtiyacatını tatmin için istifa etmişler, ve bu paralar sureti katiyede kasalarına girmit- tir. Bu sebepten dolayı sigorla şirketleri kendilerine tebliğ edil- miş olan notayı nazari dikkate almamak mecburiyetini hissettik- , ferini beyan ve Işbu cevabi ariza- yı hürmetkârane bir protosto olmak üzere takdim eylerler. Yalnız güya | MEMLEKET BT EAR D Manisada bolluk Bu sene, Manisa oyvası için büyük bir istihsal senesi olacaktır. Rencper, her tarafta geçen sene- ye nisbetle daha geniş mikyasta zeriyatta bulunmaktadır. Hava- lar müsait gittiğinden mahsulün asgari geçen seneden yüzde elli fezla olacağı kuvvettle ümit edil- mektedir. Hatta havalar bu minval üzere davam edecek olur- sa İstihsal miktarının bu günkü tahminatın fevkine çıkması da beklenebilir. Yalnız Gediz çayı havzasında, yeni Manisa - Salihli Gördes, Akhisar arasında bir milyon beş yüzbin dönüm zeriyat yapılmıştır. En fazla zeriyat bakla ve arpa üzerinedir. Âfyon zeriyatı üçün- cü derecede gelmektedir. (Yeni asır) İzmirde kooperatifler but olan Örenköyü kredi koope- tarafından yapılmıştır. İzmirden otomobillerle Örene | giden Vali Kâzim paşa, Ziraat aBankası müdürü İsmail Hakkı B. Ziraat Bankası ikinci müdürü Hakkı Manço B, vesair zevat saat onda Örene vâsıl olmuslar ve orada Kemalpaşa Belediye reisi Dr, Feyzi, Kemalpaşa C. H. F. Mutemidi Dr. Asım, Armutlu Belediye relsi ve kredi koopera- tifine dahil olan bütün ortakları köylü tarafımdan pek har bir su- rette — karışılanmıişlardır. camlinde toplanan haznrun Ören için unutulmaz bir bayram olan bugünü tesit için her şeyi yapı- yorlardı. Alâkadarlar tarafından kı leri öyle zannederlerki kendi | Hükümetince usul hilâfma olarak talep edilen istirdati mebaliğ noktayı nazarından daha mühim bir cihetten bu memlekete faide- dir. Filvaki bu şirketlerden çoğu Türkiyede muameleye devam etmek hususunun menfaatlarine muvafık olup olmadığı hakkında kendi kendilerine soruyor. Zira yangınların kesret ve ehmmiye- tinden. dolayı kar etmekten ise bilâkis zarar ediyor, Şu halde | eğer şirketlerin muameleden fe- | ragat etmesi bu memleket için bir zıya ise onların burada kala- bilmesi için kendi hükümetle- rinden himaye edileceklerine emin olmaları lâzımdır. Sigorta | #irketleri, istimzaç edilmeksizin Fevkalâde komiserler tarafından ittihaz edilmiş bir kararın Babı | Aliye tebliği yüzünden hutule gelen müşkülâtı — müdriktirler. Maamafih bu kararın tebliği key- fiyetini bir cihetten pek mu- hik adederler. Oda şudur ki Fev- kalâde komiserler mahza Ha- riciye nezareti tarafından ecnebi sigorta şirketlerinin mütareke- den beri güya müşterilerinden | temettü vergisi tahsil ettiklerine dair verilmiş olan yanlış ma- lümat üzerine böyle bir karar Vermişlerdir. Halbukl hakikatı ::ucbüılı bir vergi ış- ve bu—j:—h istirdat edilecek ?ı,,.';ı e;::::ı: ihtiramatı faikamızın kabulünü rica ederiz komiser cenapları. İs: 7 ağustos 1922 J. G. Saverlo Harik sigorta şirketleri Cemiyeti Reisi Kâtip namına J. C. Tomson İlinci Peis Evvelce yazdığımız gibi cuma | günü Kemalpaşa kazasına mer- | ratifinin küşat resmi Vali paşa | Ören | Diğer lır;fun sigorta şirket- | hukukunun muhafazası Osmanlı | HABERLERİ Peratifin bütün evrakı tetkik edilerek kanuni muamelesinin tekemmül etmiş olduğu görül- müş ve derhal kooperatif idare heyeti intihabına geçilmiştir. Neticede C. H. F. tarafından gösterilen namzetler ittifakı ara ile intihap olunmuşlardır. Badhu kooperatif mürakıpleri intihabı yapılmış ve ilk idare heyeti he- sabatı ve muamelâtı devralarak resmen işe başlamıştır. Merasime Vali Kâzım paşanın bir nutku ile başlanmış ve bilâhare Ziraat Bankası müdürü İsmeil Hakkı beyde veciz bir nutuk trat ederek Ören kookeratifine mu- | vaffakıyetler temenni etmiştir, ğle yemeğini müteakıp ko- operatifin bazı işleri hakkında samimi hasbihaller yapılmıştır. İzmirden giden zevat akşam üzeri halkın candan teşyileri arasında köyü terketmişlerdir. Ören kooperatifi resmen te- şekkül etmiş olduğundan derhal ikrazat —müuamelesine başlıya- caklır. Edremitte kaçakçılık Edremilten yazılıgor Edremitte mühim bir sigara kaçakçılığı şebekesi mevcut oldu- ğu zabıtamız tarafından haber alınmış ve faillerden biri yaka- lanmıştır. Birkaç gün evel bir motörün Gömeç ile Karaağç ara- sında Karatepe denilen bir yere külliyetli miktarda sigara kâğıdı çıkardIğı şebekeşi vasıtasile Ba- hkesir, Edremit ve Bergama ha- valisine sevkedildiği tesbit edil- l miştir. ğünü Hamdiye mahallesinde Er- zurumlu Riza isminde birinin evini taharri etmiş ve üzerinde (Balkan) damgası bulunan 800 defter sigara kağıdı bulunmuştur. Ayni günde Edremit civarındaki | Emumi yollarla dağ yollarindan geçen otomobil ve arabalar taharri | edilmiştir. Edremit jandarması kaçakçı- ların Izi üzerindedir. Vatanımıza ihanet eden bu hainlerin pek yakında yakayı ele verecekleri muhakkak addedilmektedir. (Türk Dili) Edremitte icra işleri Edrdmilten yazılıyor; Edremit icra daireşi altı aydan beri gayri faal bir vaziyettedir. Sabık icra memuru Nuri efendinin dört bin küsur lira açığı çıkmış ve kuyut harici mühimce bir mik- tarın da ihtilâs. edildiği Edremit müddeiumumiliğince yapılan tah- kikat neticesinde kanaat hâsıl edilmiş ve Nuri efendiye işten el çektirilmişti. Bu yüzden Edremit gibi mühim bir kaza yedi sekiz aydanberi memlruz kalmış ve el'an da icra muamelâtını ifa edecek henüz bir memur gönde- rilmemiştir. Bu kazamızın lcra işleri teraküm ede, elmektedir. Avcilar Bilecikten eli boş dönmüşler ! Bu sene havalar iyi gitmesin- den avcılar memnun değildir. Mevsim tam ördek zamanı olduğu halde ne Çekmece ne de İzmit körfezine bol ördek düşmemiştir. İstanbul dvınndııv“lnıdı’i“ı;ı gören avcılar avlanmak için Bi- lecik civarında Mekecede keklik avına gitmişlerdi. Avcılar keklik avından da elleri boş olarak dön- müşlerdir. Yalnız Ömerli taraf- larında karaca vardır. ,Dün Ömerliye de bir kaç avcı (Mübhür) Türkiyede muamele eden| gitmiştir. Havalar böyle giderse şigorlta şirketleri cemiyeti | bu sene av yok demektir, Edremit jandarması çarşamba ğ 4